ADAUCTUS «Το προστιθέμενο αφιέρωμα» (Άγνωστος αδελφός μάρτυρας) - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

ADAUCTUS «Το προστιθέμενο αφιέρωμα»

  (Άγνωστος αδελφός μάρτυρας)

 π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Το όνομά του είναι... ΑΝΩΝΥΜΟΣ! Το μυστηριώδες μαρτύριο του Αγίου Adauctus γιορτάζεται στις 30 Αυγούστου! Ο Άγιος Adauctus ήταν ένας από εκείνους τους ανώνυμους ανθρώπους που προσφέρθηκαν εθελοντικά ως συμμετοχική θυσία στο μαρτύριο των πρώτων χριστιανών.

Στις ρωμαϊκές κατακόμβες, συναντάμε μερικές φορές αυτή την επιγραφή: «"Αυτός" ή "εκείνος" ανώνυμος που ο Θεός ξέρει το όνομά του». Πρόκειται για τον τόπο ταφής ενός χριστιανού που σκοτώθηκε για την πίστη από μίσος των ειδωλολατρών κατά τη διάρκεια ενός κύματος διωγμών και του οποίου τα λείψανα η κοινότητα κατάφερε να τα εξαγοράσει και να θάψει κανονικά.

Κατ' αρχήν, ο ρωμαϊκός νόμος το απαγόρευε αυτό για τα βασανισμένα θύματα που δεν μπορούσαν να αναγνωριστούν. Και είναι αλήθεια πως αυτοί οι χριστιανοί, οι βασανισμένοι, οι συνθλιμμένοι από τους κυνόδοντες των ζώων ή οι καμένοι από τις φλόγες, ήταν πέραν πάσης αναγνωρίσεως της ταυτότητάς τους! Εκτός από αυτούς τους ανώνυμους μάρτυρες, υπάρχει ένας, ο περί ου ο λόγος, του οποίου η μοίρα είναι ακόμη πιο περίεργη, επειδή εμφανίζεται στο ημερολόγιο των αγίων. Εμφανίζεται εκεί, αλλά με ένα ευφάνταστο όνομα, Adauctus, δηλαδή "ο προστιθέμενος".

«Είμαι κι εγώ χριστιανός!»

Σύμφωνα με την παράδοση, η ιστορία διαδραματίζεται το 304, στο αποκορύφωμα του διωγμού της Εκκλησίας στη Ρώμη από τον Διοκλητιανό. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του αυτοκράτορα στην πόλη, οι αυλικοί του έστειλαν στο μαρτύριο δεκάδες πιστούς, μερικοί από τους οποίους, όπως η Αγία Αγνή, μόλις είχαν βγει από την παιδική ηλικία. Το θέαμα προσέλκυε καθημερινά περίεργους θεατές, καθώς και αδελφούς και αδελφές χριστιανούς που πήγαιναν για να υποστηρίξουν τους μάρτυρες στη δοκιμασία τους. Τη συγκεκριμένη ημέρα, ήταν ένας άνδρας που ονομαζόταν Φέλιξ (Felix=Μακάριος), ο οποίος μόλις είχε σταλεί στον δήμιο από τον δικαστή, και πήγε στον θάνατό του με τέτοιο θάρρος και πίστη, που οι παρευρισκόμενοι, αν και κουρασμένοι, αισθάνθηκαν μεγάλο δέος για την ανδρεία του!

Όταν έφτασε στο σημείο όπου επρόκειτο να θανατωθεί, ένας άνδρας ξέφυγε από το πλήθος και φώναξε: «Είμαι κι εγώ χριστιανός! Αφήστε με να πεθάνω μαζί του!». Αυτό δεν είναι ασυνήθιστο περιστατικό. Σε όλη την αυτοκρατορία, σε όλες τις εποχές, οι πιστοί κάποιες φορές, ξαφνικά αφυπνισμένοι από το παράδειγμα των μαρτύρων, "αυτοκαταγγέλλονταν" αυθόρμητα για να μοιραστούν τη δόξα των ομολογητών. Μετά από κάποια χρόνια η Εκκλησία απαγόρευσε αυτό το "εισπηδητικό" μαρτύριο! Στην Πέργαμο π.χ., καθώς ο επίσκοπος Κάρπος και ο διάκονος Πάπυλος οδηγούνταν στην πυρά, μια νεαρή γυναίκα, η Αγαθονίκη, σηκώθηκε από τις κερκίδες και διακήρυξε ότι «είδε την ευλογημένη γιορτή του Αρνίου και ότι ήρθε η ώρα να καθίσει στο τραπέζι Του!!».

Εμπιστευόμενη το μικρότερο παιδί της, το οποίο θήλαζε ακόμη, σε μια γειτόνισσα, πήγε να συναντήσει τους δύο άνδρες, ψάλλοντας τον ύμνο: «Κύριε, η ψυχή μου κατέφυγε σε Σένα!». Αυτό συνέβη τον Φεβρουάριο του 251. Τον Δεκέμβριο του 298, δύο στρατιωτικοί υπάλληλοι, ο ένας που λεγόταν Κασσιανός στην Ταγγέρη και ο άλλος που λεγόταν Ζενές στην Αρλ, είχαν αρνηθεί να γράψουν τις ποινές των χριστιανών στρατιωτών και αξιωματικών και τους είχαν ακολουθήσει στον θάνατό!

 

Στη θέση των εκπεσότων!

Συνέβαινε επίσης να παρεμβαίνουν αυθόρμητα οι πιστοί στη θέση ενός ταλαίπωρου που είχε οδηγηθεί στην αποστασία, από τον φόβο των βασανιστηρίων. Στην Έφεσο, η νεαρή Ντενίση προσφέρθηκε στη θέση ενός εκπεσόντος που μόλις είχε αρνηθεί τον Χριστό κάτω από βασανιστήρια, για το τίποτα μάλιστα, αφού πέθανε λίγα λεπτά αργότερα από τις πληγές του...

Η πιο όμορφη ιστορία από αυτή την άποψη, ακόμη και αν κάποιοι τη θεωρούν απλώς έναν ευσεβή θρύλο για τη χριστιανική συγχώρεση, είναι σίγουρα αυτή του αγίου Νικηφόρου. Το δράμα διαδραματίζεται στη Συρία, κοντά στην Αντιόχεια. Ο Νικηφόρος είχε αποξενωθεί για χρόνια από έναν ιερέα ονόματι Σαπρίκιο, ο οποίος κάποτε ήταν φίλος του. Όταν άκουσε ότι ο Σαπρίκιος είχε συλληφθεί και καταδικαστεί, ο Νικηφόρος δεν μπορούσε να αντέξει τη σκέψη να τον αφήσει να πεθάνει χωρίς να συμφιλιωθεί μαζί του. Έτρεξε στον τόπο της εκτέλεσης και, πέφτοντας στα πόδια του Σαπρίκιου, φίλησε τα χέρια του λέγοντας: «Συγχώρεσέ με, μάρτυρα του Χριστού!». Αλλά ο Σαπρίκιος, με την καρδιά του σκληρή, έστρεψε το κεφάλι του μακριά και αρνήθηκε να τον συγχωρήσει. Ξαφνικά κυριευμένος από πανικό, ο Σαπρίκιος, για να γλιτώσει τον θάνατο, αποστάτησε την τελευταία στιγμή, χάνοντας την αξία της ομολογίας του. Ο Νικηφόρος προσφέρθηκε τότε στη θέση του στον δήμιο.

Ας επιστρέψουμε όμως στον περαστικό μας, τον Adauctus, ο οποίος συγκινήθηκε από τη στάση του μάρτυρα Φίλικα και μοιράστηκε το μαρτύριο και τη δόξα του. Ένας γνήσιος, αδιαμφισβήτητος μάρτυρας, ήταν συγχρόνως ένας εντελώς άγνωστος αδελφός. Κανείς δεν τον γνώριζε, ούτε καν από κοντά, ούτε ήξερε το όνομά του. Αναμφίβολα ήταν απλώς ένας περαστικός ταξιδιώτης. Για να μην του στερήσουν τη δόξα των μαρτύρων, καταχωρήθηκε στο ημερολόγιο με το ψευδώνυμο... «ὁ Προστεθείς». Αυτός ο εργάτης της "ενδεκάτης" ώρας γιορτάζεται στις 30 Αυγούστου.