Το μυστήριο της αγάπης του Θεού - Της Ελένης Βασιλοπούλου,

  Ο ΛΟΓΟΣ ΣΑΡΞ ΕΓΕΝΕΤΟ.

Το μυστήριο της αγάπης του Θεού

Της  Ελένης Βασιλοπούλου,

  Φιλολόγου - Ιστορικού 

    «Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ' ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον»    (Ιω: γ΄ 16). Η αγάπη του Θεού! άραγε με τι θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε το μέγεθος της αγάπης του Θεού για τον άνθρωπο; Με ποιόν τρόπο μπορεί να συλλάβει ο πεπερασμένος ανθρώπινος νους τη θεϊκή αγάπη;

 Θα μπορούσε κάποιος να πει πως ίσως εν μέρει έχουμε τη δυνατότητα να συλλάβουμε αυτήν την αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο αν την φέρουμε στα δικά μας μέτρα και την  παραλληλίσουμε με την αγάπη του γονέα προς το παιδί του, την αγνότερη μορφή αγάπης που υπάρχει στον κόσμο μας. Μια αγάπη γεμάτη θυσία και αυταπάρνηση. Σίγουρα αυτή είναι η αγάπη του γονέα προς το παιδί του, σχεδόν τέλεια, και τι δεν θα έκανε ένας πατέρας ή μια μητέρα για το παιδί τους! Ωστόσο όσο τέλεια και αν φαίνεται μια τέτοια αγάπη στα μάτια τα δικά μας, παραμένει ένα συναίσθημα ανθρώπινο, ένα συναίσθημα που γεννιέται στην ψυχή του ανθρώπου που έχει δεχτεί την πτώση και τις συνέπειές της. Η αγάπη του ανθρώπου όσο αγνή ή βαθειά και να είναι δεν μπορεί να παραλληλιστεί με την αγάπη του Θεού, γιατί η αγάπη του Θεού δεν είναι ένα συναίσθημα, είναι ένα μυστήριο!

Ένα μυστήριο που ξεπερνά τον ανθρώπινο νου και τα ανθρώπινα μέτρα. Για τον ίδιο λόγο δεν μπορούμε να αντιληφθούμε ούτε τη δικαιοσύνη του Θεού, γιατί ακριβώς σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε με το ανθρώπινο μέτρο.

   Η ενσάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού αποτελεί την κορύφωση του μυστηρίου της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο. Αλήθεια το λέμε: «η ενσάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού», λέμε «γιορτάζουμε τη γέννηση του Χριστού», μπορούμε όμως και να το εννοήσουμε; Μπορούμε να αντιληφθούμε αυτή τη συγκατάβαση του Θεού;  Πώς χωράει στο ανθρώπινο μυαλό ότι ο Βασιλιάς των πάντων λαμβάνει δούλου μορφή, ο αόρατος γίνεται ορατός, ο άυλος απτός, ο κτίστης κτίσμα, ο άχρονος εισχωρεί στις διαστάσεις του χωροχρόνου και σαρκώνεται εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου. Τί βάθος αγάπης είναι αυτό; Τι μέγεθος ευσπλαχνίας; Τι απερίγραπτη ταπείνωση; Τι μέγα μυστήριο;

   Στο ανθρώπινο μυαλό ίσως δεν χωρέσει ποτέ, άλλωστε το μυστήριο και η λογική είναι δύο εκ διαμέτρου αντίθετες έννοιες. Όμως στην καλοπροαίρετη ανθρώπινη καρδιά που αναζητά με ταπείνωση και πίστη το Θεό μπορεί να χωρέσει, εκεί μπορεί να φωλιάσει το μυστήριο.

   «Ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο», έφτασε η προεπιλεγμένη από τον τριαδικό Θεό ιστορική στιγμή, να ενανθρωπίσει το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Λόγος. Να λάβει την ανθρώπινη σάρκα από την αγνή σάρκα της Παναγίας Μητέρας Του. Την σάρκα αυτή την οποία έλαβε άπαξ δια παντός. Την άχραντη και αμόλυντη από την αμαρτία σάρκα που έπαθε, πέθανε, αναστήθηκε, αναλήφθηκε. Την τεθεωμένη αυτή σάρκα που φέρει τώρα καθήμενος δίπλα στον Πατέρα του στους ουρανούς, την σάρκα αυτή που μεταλαμβάνουμε από το Άγιο Ποτήριο σε κάθε Θεία Λειτουργία.

   Ποιος είναι όμως ο σκοπός της ενανθρώπισης του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος; Ο Θεός έλαβε ανθρώπινη σάρκα για να θεωθεί ο σάρκινος άνθρωπος. Δηλαδή ο Θεός έγινε άνθρωπος για να γίνει ο άνθρωπος Θεός.

    Ήταν τόσο μεγάλο το τραύμα της ανθρωπότητας από την πτώση και την αμαρτία που κανένας άλλος δεν θα μπορούσε να το θεραπεύσει, κανένας άλλος δεν θα μπορούσε να το άρει παρά μόνον Ένας, «ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» (Ἰω.: α΄ 29) Αυτός μόνο που ήταν τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Οι Πατέρες τις Εκκλησίας τονίζουν πως σκοπός και αποτέλεσμα της σαρκώσεως του Υιού ήταν η σωτηρία του ανθρώπου από τα δεσμά της αμαρτίας και η αποκατάστασή του στην αρχέγονη κατάσταση που καταστράφηκε από την πτώση.

Εδώ κρίνεται απαραίτητο να αναφέρουμε πώς οι περισσότεροι από τους Πατέρες την Εκκλησίας, κυρίως οι παλαιότεροι, ασχολήθηκαν με το γεγονός που προαναφέραμε, δηλαδή ότι ο Λόγος ήρθε στον κόσμο για να σωθεί ο πεπτωκώς άνθρωπος, το οποίο αποτελεί και το εμπροϋπόθετο της ενανθρωπίσεως, δηλαδή η ενανθρώπιση Του Κυρίου προϋπέθεται την πτώση του Αδάμ, καθώς η ορθόδοξη Θεολογία καταπιάνεται κυρίως με γεγονότα που συνέβησαν, και όχι με «υποθετικά» γεγονότα όπως το τί θα συνέβαινε αν ο Αδάμ δεν αμάρτανε και δεν εξοριζόταν από την Εδέμ; Θα είχαμε και σε αυτήν την περίπτωση άραγε ενσάρκωση του Λόγου; 

   Μια άλλη μερίδα νεότερων σχετικά Πατέρων όπως ο άγιος Μάξιμος ο ομολογητής(580-662), ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης (1749-1809) [«᾿Απολογία ὑπὲρ τοῦ ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ ᾿Αοράτου Πολέμου κειμένου σημειώματος περὶ τῆς Κυρίας Θεοτόκου»], και ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς (1296-1359), ερμηνεύοντας χωρία από την Παλαιά και την Καινή διαθήκη αλλά και από παλαιότερους Πατέρες της Εκκλησίας κάνουν λόγο και για το απροϋπόθετο της ενανθρωπίσεως του Λόγου. Ο Λόγος θα ενανθρώπιζε ακόμα κι αν δεν έπεφτε ο Αδάμ. Δηλαδή το πρώτο - προηγούμενο σχέδιο του Θεού ήταν ότι ο Υιός θα προσλάμβανε ανθρώπινη σάρκα είτε έπεφτε, είτε δεν έπεφτε ο Αδάμ.

   Επομένως βασιζόμενοι στους Πατέρες της Εκκλησίας παλαιότερους και πιο σύγχρονους, δύο ήταν τα θελήματα του Θεού για το μυστήριο της ενανθρώπισης : 1. αυτό με το οποίο ασχολούνται οι περισσότεροι πατέρες, το οποίο και επισκιάζει το δεύτερο καθώς τελικώς αυτό είναι που συνέβη, το εμπροϋπόθετο ή επόμενον θέλημα του Θεού. Δηλαδή ο Θεός προγνωρίζοντας σαν παντογνώστης ότι ο άνθρωπος θα ολισθήσει και θα πέσει στην αμαρτία έγινε άνθρωπος για να τον σώσει. Επομένως εδώ έρχεται και προστίθεται ο Σταυρός, το πάθος του Κυρίου για τη σωτηρία μας. Ο Θεός γίνεται άνθρωπος και ακολουθεί το δρόμο της θυσίας, ακολουθεί το φοβερότερο μαρτύριο της εποχής Του για έναν και μόνο λόγο, για να μας δείξει κι εδώ την άμετρη αγάπη Του.

   Και 2. το απροϋπόθετο ή πρώτερον θέλημα του Θεού με το οποίο ασχολήθηκαν και ανέπτυξαν κάποιοι από τους Πατέρες βασιζόμενοι πάντα στις Γραφές και καθοδηγούμενοι από το φωτισμό του Πνεύματος, ότι ανεξάρτητα από την πτώση του ανθρώπου το σχέδιο του Θεού ήταν να χτίσει έναν κόσμο, στον οποίο θα έρθει μέσα και θα κατοικήσει για να μπορέσει να αγκαλιάσει κατά έναν “αισθητό” τρόπο τον άνθρωπο (ομιλίες π. Αθανασίου Μυτιληναίου «Γιατί σαρκώθηκε ο Λόγος Του Θεού»). Ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης αναλύοντας τη διδασκαλία προηγούμενων πατέρων συμπεραίνει ότι το γεγονός της ενανθρώπισης του Χριστού, δεν ήταν αποκύημα της πτώσης του ανθρώπου αλλά ήταν αρχικός σκοπός της δημιουργίας Του, γιατί μόνο μέσα από αυτόν το τρόπο ο άνθρωπος μπορούσε να φτάσει στη θέωση. Ο Θεός ετοίμασε το σχήμα του ανθρώπου για τον εαυτό Του. Ο Χριστός είναι το αρχέτυπο βάσει του οποίου δημιουργήθηκε ο Αδάμ και όχι το αντίθετο. Κι σ’ αυτή την περίπτωση όπως και στην προαναφερθείσα ένας είναι ο κοινός παράγοντας, ένα είναι αυτό που μας συγκλονίζει η ενέργεια της αγάπης του Θεού, η θέληση του Θεού να κοινωνήσει, να ενωθεί με το πλάσμα Του.

 Μελετώντας και ακούγοντας πνευματοφόρες ομιλίες Πατέρων το τελευταίο διάστημα για να μπορέσω να αποδώσω όσο το δυνατόν εναργέστερα και νοητικά αλλά κυρίως πνευματικά την αποψινή ομιλία μου, ένα είναι αυτό που έμεινε πιο βαθειά χαραγμένο μέσα μου και που πραγματικά με συγκίνησε,  ένα είναι αυτό που θέλησα να μοιραστώ απόψε μαζί σας και αν θέλει ο Θεός να μπορέσω να σας το μεταδώσω. Κι αυτό είναι η συντριπτική αγάπη Του Θεού. Όποιος κι αν είναι ο σκοπός που ενεργεί ο Θεός είτε απροϋπόθετος είτε εμπροϋπόθετος ένα είναι το σίγουρο ότι υποκινείται από καθαρή αγάπη, από αυτήν την αγάπη του Θεού που αποτελεί μυστήριο για τον άνθρωπο, από αυτήν την αγάπη που μπορεί να σπάσει ακόμα και μια πέτρινη καρδιά.

Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας,

Καλά κι ευλογημένα Χριστούγεννα!