Οι εκπλήξεις στην ποιμαντική διακονία ή γιατί ο Θεός προτιμά τα αουτσάιντερ - π. Χριστοφόρου Χρόνη

 

Οι εκπλήξεις στην ποιμαντική διακονία 

ή γιατί ο Θεός προτιμά τα αουτσάιντερ  

 

Πρωτοπρεσβυτέρου Χριστοφόρου Χρόνη

(Δρ. Θεολογίας-Μ.Α Φιλοσοφίας) 

Εφημερίου Ι. Ν. Αγίου Χριστοφόρου Αγρινίου 

        Δεν είναι εύκολο να αποδοθεί μονολεκτικά στην ελληνική γλώσσα η λέξη «αουτσάιντερ». Ίσως η λέξη «αμύητος» να την πλησιάζει εννοιολογικά. Σε κάθε περίπτωση, όταν ακούμε τη λέξη «αουτσάιντερ» αναφερόμαστε σε ένα άτομο ή σε μια ομάδα, που συμμετέχει σε έναν διαγωνισμό, συνήθως αθλητικό, και αναμένεται σε μεγάλο βαθμό να χάσει ή έχει μειωμένες, έως μηδενικές, πιθανότητες επικράτησης.^[1] Στην περίπτωση που ένα αουτσάιντερ κερδίσει, το αποτέλεσμα προκαλεί έκπληξη, ανείπωτη χαρά ή και αναστάτωση.

        Μελετώντας την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη θα διαπιστώσουμε με έκπληξη, ότι ο Θεός εργάζεται και ενεργεί μέσω των αουτσάιντερ σε υπερβολικά πολλές περιπτώσεις. Στην ουσία, όχι μόνο ενεργεί αλλά και αγαπάει τα αουτσάιντερ.^[2] Στο βιβλικό πολιτιστικό και πολιτισμικό πλαίσιο, ο μεγαλύτερος υιός της οικογένειας κληρονομούσε όλο τον πλούτο, γιατί με αυτόν τον τρόπο εξασφαλιζόταν η διατήρηση της οικογένειας και η θέση της στην κοινωνία. Έτσι, ο δεύτερος ή ο τρίτος υιός δεν κληρονομούσαν τίποτα, ή ελάχιστη από την περιουσία. Όμως ο Θεός επιλέγει διαφορετικά. Προτιμά τα αουτσάιντερ, τους νεότερους υιούς.

Επιλέγει τον Άβελ αντί του Κάιν.^[3] Επιλέγει τον Ισαάκ αντί του Ισμαήλ.^[4] Επιλέγει τον Ιακώβ αντί του Ησαύ.^[5] Επιλέγει τον Εφραίμ και όχι τον Μανασσή.^[6] Επιλέγει τον Δαυίδ από τα έντεκα μεγαλύτερα αδέρφια του και τον χρίει βασιλιά.^[7] Επιλέγει τον νεότερο «άσωτο» υιό αντί του μεγαλύτερου «ηθικού και υπάκουου» αδερφού του.^[8] Κάθε φορά δεν επιλέγει τον παλαιότερο, ούτε αυτόν που περιμένει ο κόσμος, αλλά τον νεότερο, το αουτσάιντερ.

        Μια άλλη αρχαία πολιτιστική βιβλική παράδοση στις κοινωνίες της συγκεκριμένης περιόδου, καθόριζε ότι οι γυναίκες που είχαν πολλά παιδιά να εκθειάζονται ως ηρωικές, επιτυχημένες και άξιες θαυμασμού και μίμησης. Αν τεκνοποιούσαν πολλά παιδιά, αυτό σήμαινε οικονομική επιτυχία, σήμαινε στρατιωτική επιτυχία και φυσικά σήμαινε ότι οι πιθανότητες να διαιωνισθεί το όνομα της οικογένειας ήταν εξασφαλισμένες. Έτσι οι γυναίκες που δεν μπορούσαν να κάνουν παιδιά, οι άτεκνες, οι στείρες, στιγματίζονταν και ντροπιάζονταν. Ωστόσο, ξανά  ο Θεός επιλέγει διαφορετικά. Όταν ενεργεί μέσω μιας γυναίκας, επιλέγει σε πολλές περιπτώσεις αυτή που δεν μπορεί να κάνει παιδιά και ανοίγει τη μήτρα της. Ο Θεός επιλέγει τα αουτσάιντερ, προτιμά τις περιφρονημένες γυναίκες, και όχι τις «αγαπημένες και ευλογημένες» στα μάτια του κόσμου. Επιλέγει τη στείρα Σάρα, τη γυναίκα του Αβραάμ.^[9] Επιλέγει τη στείρα Ρεβέκκα, τη σύζυγο του Ισαάκ.^[10] Επιλέγει τη στείρα Άννα, τη μητέρα του προφήτου Σαμουήλ.^[11] Επιλέγει τη στείρα Ελισάβετ, τη μητέρα του προδρόμου και βαπτιστού Ιωάννη.^[12]

       Πόσα ακόμα αουτσάιντερ δεν επέλεξε ο Θεός για να εργασθεί!!! Ατελείωτος ο κατάλογος: Μωυσής (βραδύγλωσσος), Γεδεών (άσημος και αδύναμος), Ραάβ (πόρνη), Εσθήρ (ειδωλολάτρισσα), Παύλος (μέγας διώκτης χριστιανών), Φωτεινή Σαμαρείτιδα (αλλοεθνής και «ανήθικη»), Μαρία Αιγυπτία (διάσημη πόρνη), Άγιοι Πορφύριος, Παΐσιος, Ιάκωβος, Σοφία Κλεισούρας, παπα-Νικόλας Πλανάς, Ιωσήφ Ησυχαστής (σχεδόν κοσμικά αγράμματοι), και αναρίθμητοι άλλοι και άλλες «ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός».

        Ο Θεός λειτουργεί πάντα μέσω των ανδρών ή των αγοριών που κανείς δεν ήθελε, μέσω των γυναικών ή των κοριτσιών που κανείς δεν ήθελε, ενεργεί μέσω αυτών που δεν θα τους ρίχναμε δεύτερη ματιά, θα τους υποτιμούσαμε και θα τους περιφρονούσαμε. Και ο ίδιος ενήργησε σαν αουτσάιντερ. Ενώ θα περίμενε κάποιος, ο Χριστός να έρθει από την ξακουστή πόλη των Ιεροσολύμων, εντούτοις προτίμησε την άγνωστη και διεφθαρμένη Ναζαρέτ, αναγκάζοντας τον Φίλιππο να αναφωνήσει: «ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι;».^[13]

         Ο Θεός, είναι Θεός εκπλήξεων. Επιλέγει τα μωρά και τα αδύνατα του κόσμου, για να φανεί, μέσω αυτών, η δύναμή Του και να προφυλάξει τον άνθρωπο από την υπερηφάνεια.^[14] Η δύναμη του Θεού τελειοποιείται από την αδυναμία των αδυνάτων.^[15]

Γιατί ο Θεός προτιμά τα αουτσάιντερ και όχι τους θρησκευτικούς ανθρώπους; Διότι, δυστυχώς, πολλοί θρησκευόμενοι άνθρωποι συνήθως ζουν πολύ ηθικές ζωές, αλλά ο στόχος τους είναι να αποκτήσουν εξουσία πάνω στον Θεό, να Τον ελέγξουν, να Τον φέρουν σε θέση όπου πιστεύουν ότι τους χρωστάει και αυτό τους καθιστά ανήθικους. Σαν τον πρεσβύτερο υιό της παραβολής του ασώτου, είναι ηθικοί και υπάκουοι επειδή θέλουν τα δώρα του Πατέρα και όχι τον ίδιο τον Πατέρα. Οι «ηθικοί» αυτοί άνθρωποι έχουν ένα κρυφό θυμό για τις συνθήκες της ζωής, είναι μακροχρόνια μνησίκακοι απέναντι σε ανθρώπους άλλων φυλών, θρησκειών και τρόπων ζωής, βιώνουν τη ζωή σαν μια άχαρη αγγαρεία, έχουν λίγη οικειότητα και χαρά στη ζωή τους και έχουν μια βαθιά ανασφάλεια, που τους κάνει υπερβολικά ευαίσθητους στην κριτική και την απόρριψη, ενώ συγχρόνως είναι σκληροί και ανελέητοι στην καταδίκη των άλλων. Τι τρομερή εικόνα!!! Εξαιτίας τους βλασφημείται το όνομα του Κυρίου Ιησού Χριστού.

        Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ γιατί ορισμένοι άνθρωποι που ήταν βουτηγμένοι στην αμαρτία (ναρκομανείς, πόρνες, φονιάδες, τζογαδόροι, αλκοολικοί κτλ.), κλασικά αουτσάιντερ δηλαδή, όταν αλλάζουν ζωή είναι γεμάτοι με τόσο ιδιαίτερο ζήλο για τον Θεό; Είναι επειδή δεν προέρχονται από κάποια θρησκευτική κάστα όπου όλοι προσποιούνται ότι είναι ηθικοί, έντιμοι και αξίζουν την αγάπη του Θεού. Βγήκαν από τον «υπόνομο», και όταν άκουσαν για την αγάπη του Θεού, οι καρδιές τους εξερράγησαν από αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπο.

        Πολλοί θρησκευόμενοι μιλούν συνεχώς για την εμπιστοσύνη στον Θεό. Εδώ ελλοχεύει ένας ύπουλος κίνδυνος. Νομίζουν ότι η καλοσύνη τους, η άσκησή τους ή οι αρετές τους, συμβάλλουν στη σωτηρία τους, άρα οι ίδιοι είναι στην πραγματικότητα οι σωτήρες του εαυτού τους. Στη θέση του μοναδικού Σωτήρα, του Κυρίου Ιησού Χριστού, τοποθετούν το εγώ τους και το εμπιστεύονται. Και ενώ μπορεί να μην διαπράττουν κάποιες αμαρτίες (φόνο, μοιχεία, πορνεία, κλοπή), εντούτοις η καρδιά τους είναι γεμάτη από υπερηφάνεια, αυτοδικαίωση, ανασφάλεια, φθόνο και μίσος, που κάνουν τον κόσμο ένα άθλιο μέρος για να ζήσουν οι γύρω τους. Οι θρησκευτικοί μπορεί να μην πέφτουν σε σοβαρά αμαρτήματα, είναι όμως επιρρεπείς σε ορισμένες «σεβαστές αμαρτίες». Ποιές είναι αυτές; Συκοφαντία, γκρίνια, υποτίμηση του πλησίον, ατελείωτο κουτσομπολιό. Έχουν συνηθίσει τόσο πολύ σε αυτές τις αμαρτίες που συχνά πιστεύουν ότι είναι φυσιολογικές και αποδεκτές. Νιώθουν φυσιολογικά και μάλιστα ότι είναι και αξιοσέβαστοι. Τα αουτσάιντερ όμως έχουν συναίσθηση της αδυναμίας τους γι’ αυτό και ο αληθής Χριστιανισμός τους αναπαύει.

        Ο Χριστιανισμός δεν είναι μόνο για τους «δυνατούς». Είναι για όλους, ειδικά για τους ανθρώπους που παραδέχονται ότι είναι αδύναμοι. Είναι για τους ανθρώπους που έχουν τη δύναμη να παραδεχτούν ότι η αμαρτωλότητά τους δεν είναι επιφανειακή και ότι είναι αδύναμοι να επανορθώσουν τον εαυτό τους. Είναι για εκείνους που μπορούν να δουν ότι χρειάζονται έναν σωτήρα, ότι χρειάζονται τον Ιησού Χριστό να τους σώσει. Άρα οι πραγματικά δυνατοί είναι αυτοί που αντιλαμβάνονται την αδυναμία τους και προστρέχουν στον Παντοδύναμο, οι πραγματικά δυνατοί είναι τα ευλογημένα αουτσάιντερ.

        Πολλές φορές, οι ασκούντες ποιμαντική διακονία, κυρίως οι πνευματικοί πατέρες και εξομολόγοι, την ώρα του μυστηρίου της Ιεράς Μετανοίας και Εξομολογήσεως, έρχονται σε φοβερά δύσκολη θέση με αρκετούς από τους εξομολογουμένους (το έχω βιώσει αναρίθμητες φορές). Αισθάνονται υπερβολικά μικροί και ανεπαρκείς να τους βοηθήσουν, τους θαυμάζουν και θα ήθελαν να τους ομοιάσουν. Θαυμάζουν την ειλικρίνεια, την απλότητα, την ταπείνωση, τη συντριβή και τον αγώνα τους για μετάνοια. Και, πιστέψτε με, σ' αυτούς συγκαταλέγονται πόρνοι, μοιχοί, ομοφυλόφιλοι, κλέφτες, δολοπλόκοι, άπληστοι, άδικοι κ.α. Ο Θεός μόνο γνωρίζει αν βοηθιούνται οι άνθρωποι αυτοί. Το βέβαιο είναι ότι οπωσδήποτε οι πνευματικοί πατέρες ωφελούνται από την επαφή μαζί τους. Πάντα. Αρκεί να δουν τον κάθε άνθρωπο ως ένα ξεχωριστό και μοναδικό παιδί του Θεού, διότι η ποιμαντική διακονία είναι αυστηρά προσωποκεντρική. Το ίδιο δεν πράττει και ο Αρχιποιμένας μας με τον καθένα από εμάς; Ο Χριστός δεν σταυρώθηκε και αναστήθηκε για να μας σώσει γενικά και αόριστα, αλλά για να σώσει τον καθένα από εμάς ξεχωριστά. Ο αναστημένος Κύριος, τον πρώτο άνθρωπο που συνάντησε μετά την ανάστασή Του, τον φώναξε με το όνομά του: «Μαρία»,^[16] για να δείξει ότι αναπτύσσει μαζί μας προσωπική σχέση.

        Μη μας τρομάζει η αδυναμία μας. Όλοι είμαστε αουτσάιντερ. Όμως ο Θεός τα αγαπάει και ενεργεί μέσω αυτών. Διαχρονικά.

---

[1] Βλ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα 1998, σ. 226, λήμμα «αουτσάιντερ». Το αντίθετο είναι η λέξη «φαβορί-ευνοημένος».
[2] Timothy Keller, Encounters with Jesus, Penguin, New York 2013, σ. 14.
[3] Βλ. Γεν. κεφ. 4^ο.
[4] Βλ. ό.π., κεφ. 16^ο.
[5] Βλ. ό.π., κεφ. 25^ο.
[6] Βλ. Γεν. κεφ. 48^ο.
[7] Βλ. Α΄ Βασιλ. κεφ. 16^ο.
[8] Βλ. Λκ. κεφ. 15^ο.
[9] Βλ. Γεν. κεφ. 17^ο.
[10] Βλ. ό.π., κεφ. 25^ο.
[11] Βλ. Α΄ Βασιλ. κεφ. 1^ο.
[12] Βλ. Λκ. κεφ. 1^ο.
[13] Ιωαν. 1, 47.
[14] Α΄Κορ. 1, 27-29 «τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς, ἵνα τοὺς σοφούς καταισχύνῃ, καὶ τὰ ἀσθενῆ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς, ἵνα καταισχύνῃ τὰ ἰσχυρά, καὶ τὰ ἀγενῆ τοῦ κόσμου καὶ τὰ ἐξουθενημένα ἐξελέξατο ὁ Θεός, καὶ τὰ μὴ ὄντα, ἵνα τὰ ὄντα καταργήσῃ, ὅπως μὴ καυχήσηται πᾶσα σὰρξ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ».
[15] Β΄Κορ. 12, 8-9 «…τρὶς τὸν Κύριον παρεκάλεσα, ἵνα ἀποστῇ ἀπ' ἐμοῦ· καὶ εἴρηκέ μοι· ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται. ἥδιστα οὖν μᾶλλον καυχήσομαι ἐν ταῖς ἀσθενείαις μου, ἵνα ἐπισκηνώσῃ ἐπ' ἐμὲ ἡ δύναμις τοῦ Χριστοῦ».
[16] Ιωαν. 20,16.