Σάββατο 1 Ιουνίου 2024

Στην αίθουσα Τροπαίων «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Βουλής των Ελλήνων από σήμερα τα «βασιλικά εμβλήματα του Όθωνα, στέμμα-σκήπτρο-ξίφος»

Στην αίθουσα Τροπαίων «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Βουλής των Ελλήνων από σήμερα τα «βασιλικά εμβλήματα του Όθωνα, στέμμα-σκήπτρο-ξίφος»

Στην επιβλητική αίθουσα Τροπαίων «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Βουλής των Ελλήνων θα φιλοξενούνται από σήμερα και για τα επόμενα σαράντα εννέα χρόνια, δηλαδή μέχρι το 2073, «τα Βασιλικά Εμβλήματα του Όθωνα, στέμμα-σκήπτρο-ξίφος».

Τα εμβλήματα του πρώτου βασιλιά του ελληνικού κράτους που ανευρέθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού το καλοκαίρι του 2023 στα πρώην βασιλικά κτήματα στο Τατόι, παραχωρήθηκαν στη Βουλή των Ελλήνων, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα Τροπαίων «Ελευθέριος Βενιζέλος» του Κοινοβουλίου. Τα ιστορικά κειμήλια παρέλαβε ο Πρόεδρος της Βουλής, κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, από την Υπουργό Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη.



Όπως υπογράμμισε ο κ. Κ. Τασούλας κατά τα αποκαλυπτήρια των τριών βασιλικών εμβλημάτων, «η ιστορία διαπερνά τα καθεστώτα, διαπερνά τα πολιτεύματα και κάνει ό,τι πιο πολύτιμο έχει να κάνει: διδάσκει. Γι’ αυτό και αυτά τα αποκαλυπτήρια που κάνουμε εδώ σήμερα δεν είναι μόνο αποκαλυπτήρια εμβληματικών μνημών είναι και αποκαλυπτήρια διδασκαλίας της ιστορίας».

Ο Πρόεδρος της Βουλής έκανε λόγο για «τρία νέα συναρπαστικά, ιστορικά και αισθητικά, εκθέματα τα οποία εμπλουτίζουν την πολύτιμη κιβωτό μνήμης,  που περιέχεται στην αίθουσα “Ελευθέριος  Βενιζέλος” και σχετίζεται με ιστορικές φάσεις του νεοελληνικού κράτους».

Ο κ. Τασούλας υπογράμμισε επίσης πως: «το σκήπτρο, το στέμμα και το ξίφος του Όθωνα, που δεν τα φόρεσε ποτέ, θα τα απολαύσουμε σήμερα, θα τα απολαύσουν οι μαθητές της Ελλάδος, οι επισκέπτες της Βουλής κι έτσι θα καταλάβουμε ακόμη περισσότερο μία εντυπωσιακή περίοδο της ελληνικής ιστορίας, με τα πάνω της και με τα κάτω της, μια δύσκολη περίοδο της ελληνικής ιστορίας, όπου το εμβρυακό τότε ελληνικό κρατίδιο πάλευε να επιβιώσει, έχοντας όμως στο νου του και το μεγάλωμά του».

Από την πλευρά της, η Υπουργός Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη, έκανε εκτενή περιγραφή των πολύτιμων εμβλημάτων και της πορείας τους μέχρι να φτάσουν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Όπως ανέφερε: «τα βασιλικά διακριτικά εμβλήματα του Όθωνος, πέραν πάσης αμφιβολίας, συνιστούν ιστορικά κειμήλια του ελληνικού λαού και του ελληνικού έθνους και ως τέτοια οφείλουν να αντιμετωπίζονται».

Η κυρία Μενδώνη επεσήμανε πως τα τρία βαρυσήμαντα ιστορικά κειμήλια «θα είναι πλέον κτήμα όλων των επισκεπτών και ιδιαίτερα της ελληνικής μαθητικής νεολαίας η οποία επισκέπτεται με πολύ συστηματικό τρόπο τη συγκεκριμένη αίθουσα. Για όλα αυτά είναι σαφές ότι η μοναδική και δέουσα θέση στην οποία έπρεπε να εκτεθούν δεν μπορούσε να είναι άλλη από τη συγκεκριμένη αίθουσα».

Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Υφυπουργός  Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, κ. Thomas Bagger, ο Πρέσβης της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας κ.  Andreas Kindl, ο Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Βασίλειος Βιλιάρδος, οι βουλευτές κ. κ. Γεώργιος Σταμάτης, Αριστοτέλης Σπάνιας, Αθηνά Λινού, Αλ. Ζερβέας και ο Ειδικός Γραμματέας της Βουλής κ. Βασίλειος Μπαγιώκος.

 

Τα «βασιλικά εμβλήματα του Όθωνα»

Τα βασιλικά εμβλήματα (regalia) του Όθωνα αποτελούνται από το στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος. Ακολουθεί αναλυτική περιγραφή.


Στέμμα:

Χρυσός, επιχρυσωμένο μέταλλο, βελούδο, 25 x 29 εκ., Εργαστήριο χρυσοχοΐας: Fossin et fils Joailliers du Roi, Παρίσι, Έτος παραγγελίας 1835.

Στο κάτω μέρος φέρει δάφνινη στεφάνη. Οκτώ τόξα, διακοσμημένα με ανθέμια, πλοχμούς και λεοντοκεφαλές σε εναλλαγή, υποστηρίζουν οκτώ καμπύλα στελέχη με ανθέμια στη βάση τους και διακόσμηση από κλαδιά φοίνικα. Η επίστεψη στο κέντρο κοσμείται με τη βασιλική σταυροφόρο σφαίρα. Στο εσωτερικό του διατηρείται το πορφυρό βελούδο.


Σκήπτρο:

Χρυσός, επιχρυσωμένο μέταλλο και σμάλτο, 78 x 7,4 εκ., Εργαστήριο χρυσοχοΐας: Fossin et fils Joailliers du Roi, Παρίσι, Έτος παραγγελίας 1835.

Αποτελείται από δύο επιμήκη ωοειδή στελέχη, με κατά τόπους ανάγλυφη φυτική διακόσμηση, και επίστεψη που συνδέονται μεταξύ τους με τετράπλευρα διακοσμημένα κομβία. Η επίστεψη φέρει ανάγλυφα φύλλα άκανθας και ολόγλυφο στέμμα σε μικρογραφία, με ανθέμια και πλοχμούς, εσωτερικά κοσμημένο με πορφυρό σμάλτο, και με τη βασιλική σταυροφόρο σφαίρα στην κορυφή. Στα κομβία, το μονόγραμμα του Βασιλιά Όθωνα εναλλάσσεται με λευκό σταυρό από σμάλτο, με τα χρώματα της βαυαρικής σημαίας στην ένωση των κεραιών του, και ολόσωμους αντωπούς λέοντες. Το κατώτερο τμήμα του σκήπτρου απολήγει σε σφαίρα με ανάγλυφη φυτική διακόσμηση και την εγχάρακτη επιγραφή του κατασκευαστή.


Ξίφος σε θήκη:

Χρυσός, επιχρυσωμένο μέταλλο, σμάλτο και lapis lazuli, 92 x 12,7 εκ., Εργαστήρια κατασκευής: Manceaux Fabricant d’armes και Fossin et Fils Joailliers du Roi, Παρίσι, Έτος παραγγελίας 1835.

Η περίτεχνη χρυσή θήκη είναι διακοσμημένη κατά διαστήματα με ανάγλυφους δακτυλίους με φυτικά κοσμήματα. Στο άνω τμήμα, φέρει ανάγλυφη διακόσμηση σε ζώνες με άνθη, πλοχμούς και λεοντοκεφαλή σε μετάλλιο. Σε χρυσό διάχωρο προβάλλει, στην πρόσθια όψη, το εστεμμένο εθνόσημο της Ελλάδας σε γαλάζιο και λευκό σμάλτο, ενώ, στην πίσω όψη, αναγράφονται τα εργαστήρια κατασκευής. Το μονόγραμμα του Βασιλιά Όθωνα μαζί με ανάγλυφο πλοχμό προβάλλει σε ανώτερη ζώνη. Οι οπές ανάρτησης διαμορφώνονται σε ελισσόμενα φίδια. Στο κάτω τμήμα της θήκης, ολόσωμη γυναικεία μορφή σε φοινικόσχημο μετάλλιο, προφανώς προσωποποίηση της Νίκης, προβάλλει μπροστά σε πολεμικά τρόπαια. Στη βάση, δελφίνια ελίσσονται γύρω από τρίαινα. Η λαβή του ξίφους, από λαζουλίτη λίθο, απολήγει σε κομβίο με ανάγλυφα φυτικά κοσμήματα και δυο γυναικεία προσωπεία. Φύλλα φοινικιάς, ανθέμια, πλοχμοί, ανάγλυφα προσωπεία και λεοντοκεφαλές κοσμούν τα οριζόντια στελέχη του δακτυλοφύλακα. 


ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΑΣΟΥΛΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΩΝ ΤΩΝ «ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΕΜΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ, ΣΤΕΜΜΑ – ΣΚΗΠΤΡΟ – ΞΙΦΟΣ»

«Αξιότιμε κύριε T. Bagger, Υφυπουργέ Εξωτερικών της Γερμανίας,

Κύριε πρέσβη της Γερμανίας, 

Έχει σημασία που βρίσκονται εκπρόσωποι του γερμανικού κράτους εδώ σήμερα.

Κυρία υπουργέ Πολιτισμού,  

κύριε Αντιπρόεδρε της Βουλής,

κύριοι συνάδελφοι βουλευτές, 

κυρίες και κύριοι,

Είμαστε εδώ σήμερα για να εμπλουτίσουμε το χώρο της αιθούσης των τροπαίων. Της αιθούσης «Ελευθέριος  Βενιζέλος», με τρία νέα συναρπαστικά και ιστορικά και αισθητικά εκθέματα τα οποία επαναλαμβάνω, εμπλουτίζουν αυτή την πολύτιμη κιβωτό μνήμης,  που περιέχεται στην αίθουσα «Ελευθέριος  Βενιζέλος» και σχετίζεται με ιστορικές φάσεις του νεοελληνικού κράτους.

Κυρία Μενδώνη, θέλω να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ, γιατί το υπουργείο Πολιτισμού ανεκάλυψε,  φρόντισε, συντήρησε,  ανέδειξε, κήρυξε σε μνημείο αυτά τα τρία εμβληματικά κατάλοιπα της δυναστείας των Βίττελσμπαχ, που ήταν η πρώτη στη δυναστεία που ήρθε στην Ελλάδα και αυτό σηματοδοτούν αυτά τα τρία τρόπαια, τα εμβλήματα της τότε εξουσίας και είναι τα πρώτα «σημεία» εξουσίας, τα οποία εν συνεχεία τα διαδέχθηκαν άλλα εμβλήματα εξουσίας, άσχετα από το πολίτευμα, άσχετα από τις δυναστείες.

Το ξίφος, το στέμμα και το σκήπτρο του Όθωνα, που τελικά ποτέ δεν τα χρησιμοποίησε βρέθηκαν στο Τατόι σε πολύ καλή κατάσταση και αμέσως η κυρία Μενδώνη αντελήφθη ότι έχει νόημα, όταν αυτά συντηρηθούν και κηρυχθούν επίσημα με πράξη στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ως μνημεία, να εκτίθενται και να φυλάσσονται εδώ, στο χώρο του κοινοβουλίου.

Και έτσι από σήμερα, που κάνουμε τα αποκαλυπτήρια και για τα επόμενα 49 χρόνια σε πρώτη φάση, δηλαδή μέχρι το 2073, θα εκτίθενται εδώ και θα αποτελούν ένα μέρος της πάντα συναρπαστικής έκθεσής μας την οποία παρακολουθεί και θαυμάζει χιλιάδες κόσμος και ιδίως χιλιάδες μαθητές, δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου που επισκέπτονται τη  Βουλή.

Ο Όθων, όπως βλέπουμε στην περίτεχνη ζωφόρο που περικυκλώνει αυτή την αίθουσα, έφτασε στην Ελλάδα το 1833, στα τέλη Ιανουαρίου του 1833,  με το πλοίο «Μαδαγασκάρη» του βρετανικού ναυτικού από την Τεργέστη, έπειτα από αίτημα που υπέβαλαν στον πατέρα του Λουδοβίκο, μέγα φιλέλληνα, τρεις αγωνιστές της Ελληνικής Επαναστάσεως.

Ο Ανδρέας Μιαούλης,  ο Κωνσταντίνος Μπότσαρης και ο Δημήτριος Πλαπούτας,  οι οποίοι ταξίδεψαν στο Μόναχο, υπέβαλαν τον Οκτώβριο του 1832 στον Λουδοβίκο το ψήφισμα της Ελληνικής Εθνοσυνέλευσης,  που ζητούσε να έρθει ο Όθων και να αναλάβει το νεοσύστατο βασίλειο της Ελλάδος και έτσι άρχισε το ταξίδι του 17ετούς Όθωνα στην Ελλάδα. Απεβιβάσθη, 6 Φεβρουαρίου στο Ναύπλιο.

Αμέσως μετά ήρθε στην Αθήνα και η τριακονταετία της βασιλείας του σημαδεύτηκε από σημαντικά γεγονότα, σημαδεύτηκε από προόδους, σημαδεύτηκε από οπισθοχωρήσεις. Ο ίδιος λάτρεψε την Ελλάδα και είναι εντυπωσιακό αυτό που είπε το 1999 στο Μόναχο ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος ότι: «δεν ξέρω πόσο αγάπησαν οι Έλληνες τον Όθωνα, αυτό που ξέρω είναι ότι ο Όθων λάτρεψε την Ελλάδα».

Ένα χρόνο πριν πεθάνει ο Όθων και ενώ είχε χάσει το θρόνο τον ελληνικό είχε έρθει η δεύτερη δυναστεία τότε η δυναστεία της Δανίας, έγινε το εξής:

Ο Όθων λοιπόν δέχτηκε στη Βαυαρία όπου ζούσε τον Σπυρίδωνα Καραϊσκάκη, ο οποίος έκανε περιοδεία στην Ευρώπη για να εξασφαλίσει πόρους για μία ακόμη εξέγερση στην Κρήτη κατά της οθωμανικής κυριαρχίας. Και ο Όθων έγραψε στον βασιλιά της Βαυαρίας και συγγενή του ένα γράμμα και παρακάλεσε τον Καραϊσκάκη να του το δώσει.

Στο γράμμα αυτό έλεγε να δώσει στον Καραϊσκάκη το κράτος, το βασίλειο της Βαυαρίας, όλους τους μισθούς ενός έτους που εδικαιούτο ο Όθων, 100.000 βαυαρικά φιορίνια για την κρητική επανάσταση.

Συνεπώς το σκήπτρο, το στέμμα, και το ξίφος του Όθωνα, που δεν τα φόρεσε ποτέ θα τα απολαύσουμε σήμερα, θα τα απολαύσουν οι μαθητές της Ελλάδος, θα τα απολαύσουν οι επισκέπτες της Βουλής και έτσι θα καταλάβουμε ακόμη περισσότερο μία εντυπωσιακή περίοδο της ελληνικής ιστορίας, με τα πάνω της και με τα κάτω της, μια δύσκολη περίοδο της ελληνικής ιστορίας όπου το εμβρυακό τότε ελληνικό κρατίδιο πάλευε να επιβιώσει, έχοντας όμως στο νου του και το μεγάλωμά του.

Κι΄ αυτό το μεγάλωμα το παρουσιάσαμε εδώ στη Βουλή με την ανάμνηση των 200 ετών από την ελληνική επανάσταση. Ένα μεγάλωμα το οποίο έφερε το ελληνικό κράτος στα σημερινά του σύνορα, που το συγκρότησε το έκανε μέλος της Ευρώπης και που επιδιώκει τους στόχους του για ευημερία, προκοπή και ασφάλεια χωρίς να ξεχνάει τις καταβολές του.

Αυτές οι καταβολές βρίσκονται σήμερα μέσα σε αυτή τη βιτρίνα προστατευμένες, γοητευτικές, συναρπαστικές και αξίζει η μαθητική κυρίως νεολαία της Ελλάδος, θαυμάζοντας αυτή την αίθουσα να τις επισκεφθεί.

Κυρίες και κύριοι, κυρία υπουργέ, σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συνεργασία που έχουμε, για τον εμπλουτισμό του μουσειακού μας αποθέματος.

Θα τα φυλάξουμε, θα τα παρουσιάσουμε, θα τα κατανοήσει η νεολαία και ήθελα και πάλι εδώ να ευχαριστήσω τους συνεργάτες μου στη Βουλή για αυτή την πολύ καλή συνεργασία.

 

Ο Πρόεδρος της Βουλής, αμέσως μετά την ομιλία της υπουργού Πολιτισμού, πρόσθεσε επίσης:

«Θα σας διαβάσω τι έγραφε η Καθημερινή 90 χρόνια πριν, στις 3 Φεβρουαρίου του 1934. “Το ιερόν ξίφος των Ρομανώφ,  το οποίο οι τσάροι της Ρωσίας εφορούσαν σε ορισμένας μόνο επισήμους τελετάς και το οποίο ήταν κεκοσμημένο από 36 αδάμαντας αμυθήτου αξίας είχε εξαφανιστεί μετά την έκρηξιν της μπολσεβικικής επαναστάσεως”.

“Εις μάτην ερευνήθησαν όλα τα αυτοκρατορικά οικήματα και επαύλεις. Το ιστορικόν αυτό ξίφος δεν ανευρέθη. Τελευταίως, εις τα χειμερινά ανάκτορα του Λένινγκραντ, εγένεντο διάφοραι επισκευαί. Μεταξύ άλλων κατεδαφίστηκε ένας ετοιμόρροπος τοίχος. Μεγάλιν υπήρξε η έκπληξις των κατεδαφιστών όταν μέσα εις το πάχος του τοίχου ευρέθη σιδηρούν κιβώτιο, κλεισμένον και σφραγισμένον με την ιδιαιτέρα σφραγίδα του Νικολάου Β΄. Το κιβώτιον ηνοίχθη υπό του διευθυντού του Μουσείου του Λένινγκραντ και εντός αυτού ανευρέθη το περίφημον ξίφος των τσάρων. Όλοι οι πολύτιμοι λίθοι ήσαν εις την θέση τους”. Έκτοτε εκτίθεται στο Μουσείο της Αγίας Πετρούπολης.

Η ιστορία λοιπόν διαπερνά τα καθεστώτα, διαπερνά τα πολιτεύματα και κάνει ό,τι πιο πολύτιμο έχει να κάνει: διδάσκει. Γι’ αυτό και αυτά τα αποκαλυπτήρια που θα κάνουμε εδώ σήμερα δεν είναι μόνο αποκαλυπτήρια εμβληματικών μνημών είναι και αποκαλυπτήρια διδασκαλίας της ιστορίας.

Και κλείνω λέγοντας ότι ο Όθων είχε σχέση και με τον κοινοβουλευτισμό που υπηρετούμε εμείς σήμερα.

Επί Όθωνος ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας το 1844 ο πρώτος κοινοβουλευτικός πρωθυπουργός της Ελλάδας ο Ιωάννης Κωλέττης.

Οι εκλογές τότε, κυρία υπουργέ, δεν έγιναν όπως θα γίνουν μεθαύριο οι ευρωεκλογές σε μία μέρα και με επιστολική ψήφο, κράτησαν τρεις μήνες και ορκίστηκε ο πρωθυπουργός Κωλέττης αφού διεξήχθησαν οι εκλογές επί τρεις μήνες.

Επίσης, ο Όθων έδωσε το πρώτο σύνταγμα που απαίτησε ο λαός και μέρος του στρατού της Ελλάδος, πιέζοντας τον Όθωνα έξω από αυτά εδώ τα παράθυρα, κάτω από αυτή εδώ την αίθουσα, όταν έγιναν στις 3 Σεπτεμβρίου του 1843 οι γνωστές εκδηλώσεις που έφεραν ως αποτέλεσμα το πολίτευμα να μετατραπεί σε συνταγματική και όχι απόλυτη μοναρχία.

Και όταν το 1959 το Δεκέμβριο επεστράφησαν αυτά τα εμβλήματα, δίπλα στον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή ήταν ο πρόεδρος της Βουλής ο Κ. Ροδόπουλος.

Πάντα η Βουλή σχετίζεται με αυτά τα εμβλήματα και σήμερα είμαστε πολύ χαρούμενοι που χάρη στην υπουργό Πολιτισμού τα φιλοξενούμε, τα προσέχουμε και τα παραδίδουμε για την γνώση της ιστορίας, της αλήθειας και των ριζών μας στην ελληνική νεολαία».


ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ κ. ΛΙΝΑΣ ΜΕΝΔΩΝΗ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΩΝ ΤΩΝ «ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΕΜΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ, ΣΤΕΜΜΑ – ΣΚΗΠΤΡΟ – ΞΙΦΟΣ»

Βουλή των Ελλήνων, 31 Μαΐου 2024

«Εξοχότατε κύριε Πρέσβη, κύριε Υφυπουργέ κύριε Πρόεδρε της Βουλής, αγαπητέ Κώστα Τασούλα πάντα φίλος, κοντά μας, από την εποχή που εσείς ήσασταν Υπουργός Πολιτισμού ,πάντα κοντά μας σε όλες τις δράσεις και ενέργειες του υπουργείου Πολιτισμού .

Εκ μέρους όλων των συνεργατών μου στο Υπουργείο Πολιτισμού και ιδιαίτερα των εκπροσώπων της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων , θέλω να σας ευχαριστήσω για την εξαιρετικά καλή συνεργασία μας και για την άμεση απόφαση σας να δεχθείτε, να φιλοξενήσετε τα Εμβλήματα αυτά  σε αυτήν την εξαιρετική Αίθουσα του Κοινοβουλίου. Όπως γνωρίζουν, κάλλιον εμού, και οι παριστάμενοι βουλευτές στην αίθουσα αυτή έχουν διαδραματιστεί μείζονα ιστορικά γεγονότα, τα οποία έχουν χαρακτηρίσει τη Νεώτερη Ελληνική Ιστορία. Αυτός ο χώρος που σήμερα αποκαλούμε Αίθουσα Ελευθερίου Βενιζέλου, η αρχική του ονομασία στο Ανάκτορο του Όθωνος ήταν «Αίθουσα Τροπαίων και Υπασπιστών». Διακοσμήθηκε με αυτήν την περίφημη ζωοφόρο, 78 μέτρα,  εμπνευσμένη από τον Απελευθερωτικό Αγώνα των Ελλήνων, από Γερμανούς και Έλληνες ζωγράφους σε σχέδια του γλύπτη Λούντβιχ Μίχελ φον Σβαντάλερ, κατόπιν εντολής που έδωσε το 1836 ο Λουδοβίκος Α’ της Βαυαρίας, που όπως είπατε κι εσείς αξιότιμε κύριε πρόεδρε, ήταν ένας ένθερμος φιλέλληνας, υποστηρικτής της επανάστασης, ελληνιστής, συλλέκτης και μαικήνας των τεχνών.

Ο Λουδοβίκος Α’ της Βαυαρίας ήταν αυτός που έδωσε την εντολή ένα χρόνο νωρίτερα για την κατασκευή και απόδοση στο νεαρό βασιλέα κατά τη στέψη του που θα γινόταν με την ενηλικίωσή του το 1835, των επίσημων εμβλημάτων της βασιλικής του εξουσίας: του στέμματος, του σκήπτρου και του ξίφους. Το στέμμα και το σκήπτρο κατασκευάστηκαν από το περίφημο παρισινό οίκο χρυσοχοϊας Fossin et Fils. Το χρυσό στέμμα με διάκοσμο από επιχρυσωμένα μέταλλα και σμάλτο, έχει στο κάτω μέρος του μία δάφνινη στεφάνη, από την οποία ξεπηδούν οκτώ καμπύλα στελέχη του φέρουν ανθέμια στη βάση τους και διακόσμηση κλαδιών φοίνικα. Στο κέντρο του άνω μέρους βρίσκεται η βασιλική σφαίρα με τον σταυρό, ενώ το εσωτερικό καλύπτεται από βελούδο. Το κατασκευασμένο από αντίστοιχα πολύτιμα υλικά σκήπτρο, φέρει ανάγλυφη φυτική διακόσμηση, ολόσωμους λέοντες, έναν λευκό σταυρό από σμάλτο και στην κορυφή μια μικρογραφία του στέμματος, το μονόγραμμα του Όθωνα και τα χρώματα της βαυαρικής σημαίας. Για την κατασκευή του βασιλικού ξίφους συνεργάστηκαν οι Fossin με τον Jules Manceaux, του ομώνυμου οίκου εξειδικευμένων οπλοποιών. Περίτεχνη και εδώ η κατασκευή με ανάγλυφα φυτικά κοσμήματα, γυναικεία προσωπεία και λεοντοκεφαλές, και τη λαβή του ξίφους να ξεχωρίζει από λαζουλίτη λίθο. Ανάλογης αισθητικής και η θήκη, στην οποία προβάλλει, μεταξύ άλλων, το εστεμμένο εθνόσημο της Ελλάδας, φτιαγμένο από γαλάζιο και λευκό σμάλτο, το μονόγραμμα του Όθωνα, καθώς και μία γυναικεία μορφή Νίκης, που στέκεται μπροστά σε πολεμικά τρόπαια.

Και τα τρία αντικείμενα, φτιαγμένα από χρυσό και κράματα μετάλλων, χαρακτηρίζονται από την υψηλή τέχνη των κατασκευαστών τους, αλλά ταυτόχρονα και από μία διακριτική απλότητα και έλλειψη της υπερβολής των πολύτιμων λίθων που διακατέχει συνήθως τα αντίστοιχα εμβλήματα άλλων βασιλικών οίκων. Επικρατούν οι συμβολισμοί των διακοσμητικών στοιχείων, που γεννούν την παράδοση διαμόρφωσης των ελληνικών κρατικών συμβόλων που θα ακολουθήσουν τους επόμενους δύο αιώνες, ακόμη και μετά την αλλαγή στη δυναστεία και στο πολίτευμα.

Σε μια αναπάντεχη τροπή της μοίρας, βέβαια, και παρά την υψηλή τους τέχνη και αξία, τα εν λόγω εμβλήματα δεν έμελλε να χρησιμοποιηθούν κατά τη στέψη του νεαρού βασιλέα, πιθανώς διότι το πλοίο που τα μετέφερε δεν έφτασε εγκαίρως στην Ελλάδα. Εγκαταλείποντας, ωστόσο, τη χώρα μας το, ο Όθων πήρε μαζί του τα σύμβολα της βασιλικής εξουσίας του, μηδέποτε παραιτούμενος του θρόνου και μη αποδεχόμενος την έξωσή του. Έκτοτε, και για έναν περίπου αιώνα τα πρώτα εμβλήματα του Ελληνικού Κράτους βρέθηκαν εκτός της Επικράτειας, στην κατοχή του βασιλικού οίκου των Βίτελσμπαχ της Βαυαρίας.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, τα βασιλικά εμβλήματα εντοπίσθηκαν σε κάποιο πύργο του Μονάχου. Κατόπιν αιτήματος του τότε Βασιλέως της Ελλάδος Παύλου και σχετικών διπλωματικών διαπραγματεύσεων, ο αρχηγός του Οίκου των Βίττελσμπαχ Αλβέρτος αποδέχθηκε την επιστροφή των τριών αντικειμένων στην Ελλάδα, υπό έναν ιδιαίτερα σημαντικό όρο: ότι αυτά θα αποτελούσαν κειμήλια του Ελληνικού Κράτους. Η παράδοσή τους από τον γιο του Αλβέρτου Μαξιμιλιανό-Εμμανουήλ έγινε σε μία πανηγυρική τελετή στα Ανάκτορα της Ηρώδου Αττικού, το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο, τον Δεκέμβριο του 1959, παρουσία του βασιλικού ζεύγους, του Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή και μελών του Υπουργικού Συμβουλίου. Η ημερομηνία επιλέχθηκε για να συμπέσει με την 125η επέτειο της άφιξης του Όθωνα στην Αθήνα, το 1834, και την ανακήρυξη της πόλης ως Πρωτεύουσας του νεοπαγούς Βασιλείου της Ελλάδος.

Το στέμμα εμφανίστηκε ξανά δημοσίως στην κηδεία του Βασιλέως Παύλου τον Μάρτιο του 1964, και κατόπιν στην κηδεία της τέως Βασίλισσας Φρειδερίκης τον Φεβρουάριο του 1981. Στο μεταξύ, ήδη με τον νόμο του 1973, ολόκληρη η βασιλική περιουσία είχε απαλλοτριωθεί, και ανάμεσα στα κινητά αντικείμενα, που είχαν καταγραφεί τότε, περιλαμβάνονταν «το βασιλικό σκήπτρο», «η σπάθη» και το «στέμμα του βασιλέως Όθωνος». Κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, πολλές και συχνά ευφάνταστες εικασίες διατυπώθηκαν σχετικά με την τύχη των  εμβλημάτων, έως ότου οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού τα εντόπισαν τελικά προσεκτικά συσκευασμένα και καλά διατηρημένα στους χώρους του τέως βασιλικού κτήματος Τατοΐου, στο πλαίσιο των εργασιών καταγραφής, τεκμηρίωσης και συντήρησης ολόκληρης της συλλογής κινητών αντικειμένων και μνημείων, που διεξάγονται συστηματικά τα τελευταία πέντε χρόνια με σκοπό τη μουσειακή ανάδειξη του χώρου.

Ακολούθησε η απαραίτητη ενδελεχής τεχνική διαδικασία συντήρησης και αποκατάστασης και ο χαρακτηρισμός τους ως μνημείων, μέσω επίσημης πράξης, όπως είπε και ο κύριος Πρόεδρος της Βουλής, διά της οποίας αναγνωρίζεται αφενός η ιδιαίτερη αισθητική και καλλιτεχνική τους αξία, αφετέρου -κυρίως- η ιστορική τους σημασία ως των πρώτων επίσημων διακριτικών εμβλημάτων του Ελληνικού Κράτους, που ανεξαρτήτως της πολιτειακής μεταβολής η οποία έχει βεβαίως στο μεταξύ συντελεστεί, εξακολουθούν να αποτελούν απτά τεκμήρια της ιστορικής του υπόστασης και συνέχειας. Τα βασιλικά διακριτικά εμβλήματα του Όθωνα, πέραν πάσης αμφιβολίας, συνιστούν ιστορικά κειμήλια του Ελληνικού Λαού και του Έθνους, και ως τέτοια οφείλουν να αντιμετωπίζονται από την Πολιτεία.

Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο των διατάξεων του αρχαιολογικού νόμου, σε συνεννόηση και με τον Πρωθυπουργό και με τον Πρόεδρο της Βουλής, αποφασίστηκε η παραχώρησή τους προς έκθεση στον πλέον κατάλληλο και ενδεδειγμένο από κάθε άποψη χώρο, αυτόν του Ελληνικού Κοινοβουλίου, και της αίθουσας που βρισκόμαστε σήμερα, του «Ελευθερίου Βενιζέλου», καθώς άλλωστε το κτήριο αυτό υπήρξε και το πρώτο ανάκτορο του Όθωνα. Σε αυτή τη βιτρίνα, η οποία τοποθετήθηκε, προφανώς, μετά από σκέψη των συνεργατών του Προέδρου της Βουλής, κάτω ακριβώς από την απεικόνιση της έλευσης του Όθωνα στην Ελλάδα, το 1833, θα είναι πλέον κτήμα όλων των επισκεπτών και ιδιαίτερα της νεολαίας, της μαθητικής νεολαίας η οποία επισκέπτεται με πολύ συστηματικό τρόπο τη συγκεκριμένη αίθουσα. Για όλα αυτά, είναι σαφές ότι η μοναδική και δέουσα θέση στην οποία έπρεπε να εκτεθούν δεν μπορούσε να είναι άλλη από τη συγκεκριμένη αίθουσα.

Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ πάρα πολύ».



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου