Τετάρτη 14 Αυγούστου 2024

Περί εορταστικών νεολογισμών...


Γλώσσα δεν είναι τι λέω, αλλά τι εννοώ. Άλλωστε οι μεταφορές και τα κάθε λογής σχήματα λόγου εκεί βασίζονται. Αλλιώς θα λέγαμε "να σού κάνω το τραπέζι" και θα μας έπαιρναν για επιπλοποιούς!

Πρόσφατα ανέκυψε μείζον θέμα σχετικά με τις ευχές. Όχι, λέει κάποιος "καλή επιτυχία", η επιτυχία είναι ούτως ή άλλως καλή. Ούτε "καλό Παράδεισο", για τον ίδιο λόγο και ούτω καθεξής.

Κατ'αρχάς αυτό ισχύει πράγματι για τις λεγόμενες "μέσες λέξεις" (mediae voces), που δεν είναι από μόνες τους ούτε καλές ούτε κακές και χρειάζονται προσδιορισμό. Πχ "καλή τύχη", "καλή χρονιά, "καλή διαμονή", "καλή επάνοδο".

Δεν είναι όμως όλες οι περιπτώσεις ίδιες.  Γι'αυτό και πρέπει να ψάχνουμε το νόημα πίσω από τις λέξεις. Συχνά το επίθετο "καλός" δεν προσδιορίζει το διπλανό του ουσιαστικό, αλλά συμπυκνώνει επιρρηματικά  μια υπέροχη ευχή, τη γνωστή ως  "με το καλό". Σημαίνει δηλαδή να φτάσει ο αποδέκτης της ευχής με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην κατάσταση που δηλώνει το εν λόγω ουσιαστικό. Κι όχι επειδή υπάρχει το ουσιαστικό αυτό και σε "κακή εκδοχή".

Έτσι έχουν νόημα ευχές του τύπου "καλό πτυχίο", "καλή λευτεριά", "καλός πολίτης", "καλά στέφανα", "καλή πατρίδα", "καλά σαράντα"!

Και φτάνουμε στην ευχή της σημερινής ημέρας, για την οποία τόσος ντόρος γίνεται.

Ο Δεκαπενταύγουστος, θες λόγω δύσκολης προφοράς, θες γιατί είναι μια ημερομηνία, δεν υιοθετήθηκε και τόσο από τον απλό λαό. Αντίθετα προτιμάται το όνομα της Παναγίας μας, που εορτάζεται σήμερα. Όπως λοιπόν λέμε "του Αγίου Νικολάου" ή " του Αγίου Γεωργίου", έτσι λέμε πάντα "της Παναγίας". "Της Παναγίας πάντα έχει πανηγύρι στο νησί μας". "Θα φύγουμε πριν/ μετά της Παναγίας" κλπ.

Ο συνδυασμός λοιπόν των δύο αυτών στοιχείων, της επιρρηματικής χρήσης του επιθέτου "καλός" και του ονόματος της γιορτής, κατά το "Καλά Χριστούγεννα" και "Καλό Πάσχα", δημιούργησε το καινοφανές, αλλά όχι ατυχές "Καλή Παναγιά".

Ας ηρεμήσουμε λοιπόν. Η Παναγία είναι καλή αδιαμφισβήτητα. Δεν πλεονάζει το "καλή" δίπλα στο όνομά της... Απλώς ευχόμαστε να φτάσουμε όλοι "με το καλό" να την γιορτάσουμε. Και να συνεχίσουμε να το κάνουμε!!!

Χρόνια πολλά σε όλους!!! 

By web 
Πηγή άγνωστη 

4 σχόλια:

  1. Ίσως να είναι όπως τα λέτε, αλλ' εμένα με ενοχλεί κάπως, γιατί δεν λέμε "καλό Άγιο Δημήτριο", πχ.
    Υπάρχει και η άποψη του αγίου Ναυπάκτου: https://www.protothema.gr/greece/article/1274087/mitropolitis-naupaktou-ierotheos-i-frasi-kali-panagia-den-steketai-oute-lektika-oute-theologika/#Comments

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλή η παραπάνω επεξήγηση αλλά το "καλή Παναγιά" είναι λίγο τραβηγμένη διατύπωση καί ευχή.Παλιά δεν την γνωρίζαμε, τώρα τελευταία εμφανίστηκε, όπως το "καλή συνέχεια"από το γειά σας ή χαίρετε...
    Καλό δεκαπενταύγουστο είναι το σωστό ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι το ίδιο άστοχη και ανόητη (χωρίς νόημα, δηλαδή) όσο και το καλησπέρα που λένε καποιοι από τις 11:00 το πρωί!!!

      Διαγραφή
  3. Το θέμα είναι ότι πρέπει να γίνουν άρθρα περί της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ώστε να κατανοήσουμε τη σημασία της θεομητορικης εορτής.
    Πάντως οι σκοτεινές δυνάμεις ενοχλούνται και είχαν ενοχληθεί το 2013 αν θυμάμαι τον Ιούνιο ,όταν στο άκουσμα " Χριστούγεννα" κ " Πάσχα" ,η υπουργός της Αυστρίας απέστειλε εγκύκλιο στα σχολεία,ζητώντας
    να αφαιρεθη κάθε αναφορά που να θυμίζει αυτές τις γιορτές,σε αντικατάσταση με τις φράσεις " χειμερινές διακοπές" αντί της εορτής των Χριστουγέννων,ενώ του Πάσχα,σε αντικατάσταση με τη φράση
    "διακοπές της Άνοιξης"..(Ελεύθερη Ωρα 2013).

    Νομίζω πως ήρθε η ώρα να ακριβολογουμε σε κάποια θέματα μιας και ζούμε την αποχριστιανοποιηση των πάντων.
    Το "Καλή εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου",μου άρεσε περισσότερο,καθώς όπως είπε ο Σεβ..Ναυπακτου εορτάζουμε το γεγονός !
    Απλή ανησυχια και τίποτα παραπάνω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή