Ὑπόγειο, ἰσόγειο, ἀνώγειο - π. Βασιλείου Μπακογιάννη

 Ὑπόγειο, ἰσόγειο, ἀνώγειο

     Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

Τρία εἶναι τά ἐπίπεδα τῆς ὀρθοδόξου πνευματικότητος·  ὑπόγειο, ἰσόγειο, ἀνώγειο· ὁ καθένας ἀνάλογα μέ τήν πνευματική του κατάσταση διαμένει στό χῶρο πού τοῦ ταιριάζει. 

Ὑπόγειο: Εἶναι τό στέκι τοῦ ἀθεόφοβου-ἀναίσθητου ἀνθρώπου. Ὅσο καί νά ἀκούει περί Κρίσεως καί  Κολάσεως,   δέν συνέρχεται, δέν ἀφυπνίζεται, δέν ἀλλάζει τρόπο σκέψεως (Ὅσιος Διάδοχος Φωτικῆς. Εὐεργετινός. Τόμος Δ΄. Ὑπόθεση Δ΄. Κεφάλαιο Β΄). Ἐμεῖς συνερχόμαστε; Ὅταν π.χ., γυρίζουμε ἀπό τίς κηδεῖες, ἀφυπνιζόμαστε; Βάζουμε ἀρχή νά κόψουμε κάποιο πάθος;

Ἰσόγειο. Εἶναι ἡ κατοικία τῶν θεοφοβουμένων· ὅπου ὑπάρχει φόβος Θεοῦ δέν ὑπάρχει ἁμαρτία· «τῷ φόβῳ Κυρίου ἐκκλίνει τις πᾶς ἀπό κακοῦ» (Παρ. 15:27). «Ἀρχή σοφίας φόβος Θεοῦ» (Παρ. 1:1) ἀρχή τῆς συνετῆς, τῆς ἀναμάρτητης ζωῆς εἶναι ὁ θεῖος φόβος. Ὁ θεῖος φόβος, ὠθεῖ  τόν ἄνθρωπο στόν ἀγώνα καθάρσεως τῆς ψυχῆς του. Μέ ἄλλα λόγια, ὁ θεῖος φόβος εἶναι γνώρισμα τοῦ χριστιανοῦ πού βρίσκεται στό στάδιο τῆς καθάρσεως. Καί ὅπου ὑπάρχει θεῖος φόβος, δέν ὑπάρχει  τέλεια ἀγάπη γιά τό Θεό. (Ὅσιος Διάδοχος. Αὐτόθι).

Ἀνώγειο. Ἡ κάθαρση  ὁδηγεῖ τόν χριστιανό στό θεῖο φωτισμό·  ἐπειδή δέν ὑπάρχει ἴχνος μολυσμοῦ, ἔχει φύγει ὁ θεῖος φόβος, καί ἦρθε ἡ τελεία ἀγάπη· ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τόν φόβον» (Α' Ἰω. 4:18). Ζεῖ, ἀναπνέει γιά  νά τηρεῖ τό θέλημα τοῦ Κυρίου (Ὅσιος Διάδοχος. Αὐτόθι).

Μόνο ὁ τέλειος, ὁ φωτισμένος, πού κατοικεῖ στό ἀνώγειο,  εἶναι ἱκανός νά δεῖ, νά ἀναγνωρίσει τόν ὅμοιό του, τόν φωτισμένο, τόν «συγκάτοικό» του. (Ὅσιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. Λόγος ΚΣΤ΄, 1).

Ἀντίστροφα, ὅποιος κατοικεῖ στό «ὑπόγειο», ἀδυνατεῖ νά διακρίνει, ἄν ὁ ἄλλος βρίσκεται στό στάδιο τῆς καθάρσεως ἤ τοῦ φωτισμοῦ. Κρίνοντας ἐξ ἰδίων, εἶναι ἱκανός ἕναν ἀθεόφοβο-ἀναίσθητο νά τόν ἐκλάβει ὡς ἅγιο...