Συνοδικὰ κείμενα ποὺ καταδικάζουν τὴ Ρωμαιοκαθολικὴ «Ἐκκλησία» καὶ ἄλλα - Theo

Συνοδικὰ κείμενα ποὺ καταδικάζουν τὴ Ρωμαιοκαθολικὴ «Ἐκκλησία» καὶ ἄλλα

Theo

 
Ἐπειδὴ κάποιοι ἰσχυρίστηκαν ὅτι τάχα ἡ Μία Ἁγία Καθολικὴ καὶ Ἀποστολική Ἐκκλησία «έχει καταδικάσει τις πλάνες αλλά όχι την ΕΚΚΛΗΣΙΑ της ΡΩΜΗΣ συνολικά» (https://www.blogger.com/comment/fullpage/post/8731717389815652265/3054797068058469703), παραθέτω λίγα ἀποσπάσματα συνοδικῶν κειμένων ποὺ δείχνουν ὅτι ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ «Εκκλησία» ἔχει καταδικαστεί ρητῶς καὶ κατηγορηματικώς:
 
«Ἀλλά, καθὼς εἴπομεν, ὄχι μόνον τὰ δόγματα τῆς εὐσεβοῦς πίστεως, ἀλλὰ καὶ τὰς παραδόσεις καὶ τάξεις τῆς Ἐκκλησίας ἀνέτρεψαν καὶ διέφθειραν οἱ κατὰ πάντα καινοτομοῦντες Λατῖνοι, ἐναντιούμενοι καὶ τῇ Εὐαγγελικῇ διδασκαλίᾳ καὶ τοῖς ἀποστολικοῖς κανόσι καὶ εἰς τὰς ἱερὰς Συνόδους καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν εἰς τοὺς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὰς ἐξ ἀρχῆς φυλαττομένας παρ᾿ ἡμῶν πάντων τῶν εὐσεβῶν παραδόσεις τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ ὅτι μὲν αὐτοὶ ἐθελοκάκως ἁμαρτάνουσι καὶ ἐναντιοῦνται εἰς τὴν ἀλήθειαν, καθὼς ἀρκετὰ ἐφανερώσαμεν μέχρι τοῦδε, οὐδεὶς νοῦν ἔχων ἀμφιβάλλει. Μόλον τοῦτο, ἐὰν ἔμεινε τὸ κακὸν εἰς τοῦ λόγου τους, ὀλίγον μᾶς ἔμελλε νὰ τοὺς κρίνωμεν καὶ νὰ τοὺς κατακρίνωμεν, ὡσὰν ὁποὺ δὲν προξενεῖται ἐκ τούτου καμμία ὠφέλεια εἰς αὐτοὺς οἱ ὁποῖοι διὰ πεῖσμα καὶ πάθος ἄλογον ἐσχίσθησαν ἀπὸ τὴν καθόλου Ἐκκλησίαν καὶ ἐπενόησαν τόσας καινοτομίας καὶ νεωτερισμοὺς εἰς τὰ τῆς εὐσεβοῦς πίστεως δόγματα καὶ παραδόσεις» (Ἐγκύκλιος τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Συνόδου τοῦ 1722, μὲ τὴ συμμετοχὴ τῶν Πατριαρχῶν Κωνσταντινουπόλεως, Ἀντιοχείας καὶ Ἱεροσολύμων, πρὸς τοὺς Ὀρθοδόξους Ἀντιοχεῖς).
 
«Ὑψοῦμεν τὴν φωνὴν τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ... καὶ προτρεπόμεθα καὶ συμβουλεύομεν ὑμᾶς ἅπαντας ... ἵνα μή, ἀντὶ τῆς ἀληθινῆς κεφαλῆς τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ... ὁμολογοῦντες κεφαλὴν τῆς Ἐκκλησίας ἄνθρωπον γηγενῆ, τὸν Πάπαν, ἀνεπαισθήτως ἀρνησίχριστοι ἀναφανῆτε· ἵνα μἠ, δοκοῦντες πίστιν εὑράμενοι ἄνετον, εἰς βάραθρον ἀπιστίας καταντήσηστε ... Καὶ ἐὰν ὑμεῖς φυλάξητε ἣν παρελάβετε παρακαταθήκην τῆς πίστεως σῷαν καὶ ἀκέραιον, μέγας ἔσται ὁ μισθὸς ὑμῶν ἐν τοῖς οὐρανοῖς· εἰ δὲ μή, ἀνένοχοι ἡμεῖς παρὰ τῷ Θεῷ. Πρὸς δὲ τοὺς ὁπώσποτε ἐξολισθήσαντας καὶ ἐκτραχηλισθέντας εἰς τὸν θεοστυγῆ Κατολικισμὸν καὶ ἐξαπατηθέντας παρὰ τῶν λαοπλάνων καὶ δολερῶν ἀποτείνοντες τὸν λόγον, συμβουλεύομεν ἵνα ἐπιστρέψωσιν εἰς τὴν πατροπαράδοτον αὐτῶν εὐσέβειαν καὶ Ὀρθοδοξίαν.
Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος, ἔχων καὶ τὰς γνώμας τῶν μακαριωτάτων Πατριαρχῶν, τοῦ τε Ἀλεξανδρείας κυρίου Ἱεροθέου καὶ τοῦ Ἀντιοχείας κυρίου Μεθοδίου ... καὶ οἱ λοιποί» (Ἐγκύκλιος τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Συνόδου τοῦ 1838 κατὰ τῶν λατινικῶν καινοτομιῶν).
 
«4. Ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἐξαπλωμένες σὲ μεγάλο μέρος τῆς οἰκουμένης (γιὰ λόγους ποὺ γνωρίζει ὁ Κύριος) αἱρέσεις, ἦταν παλιότερα ὁ Ἀρειανισμός, ἐνῶ σήμερα εἶναι καὶ ὁ Παπισμός.
5. Ἡ καινούργια ἰδέα «ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο ἐκπορεύεται ἀπὸ τὸν Πατέρα καὶ ἀπὸ τὸν Υἱό», ἐνάντια στὴ ρητὴ δήλωση τοῦ Κυρίου μας, ποὺ εἶπε γι’ Αὐτὸ ἐμπεριστατωμένα «τὸ ὁποῖο ἐκπορεύεται ἀπὸ τὸν Πατέρα», καὶ ἐνάντια στὴν ὁμολογία ὁλόκληρης τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας «τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον», ὅπως μαρτυρεῖται ἀπὸ τὶς ἑπτὰ οἰκουμενικὲς Συνόδους...
...
ια᾿. ἐπειδὴ ὑποβλήθηκε στὸ ἀνάθεμα, ὡς καινοτομία καὶ ἐπαύξηση τοῦ Συμβόλου, στὴν ὄγδοη οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴν Κωνσταντινούπολη, ἡ ὁποία συγκροτήθηκε γιὰ τὴν εἰρήνη μεταξὺ τῶν ἀνατολικῶν καὶ τῶν δυτικῶν Ἐκκλησιῶν·
ιβ΄. ἐπειδὴ μόλις εἰσήχθη στὶς ἐκκλησίες τῆς Δύσης, τεκνοποίησε ἐπονείδιστα γεννήματα ἢ ἔφερε μαζὶ του λίγο λίγο ἄλλες καινοτομίες, οἱ περισσότερες ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἐναντιώνονται στὶς διαταγὲς τοῦ Σωτήρα μας, ποὺ ἔχουν γραφεῖ καθαρὰ στὸ Εὐαγγέλιο καὶ οἱ ὁποῖες διατηρήθηκαν ἀκριβῶς μέχρι τὴν εἰσαγωγή της στὶς ἐκκλησίες, στὶς ὁποῖες εἰσχώρησε. Ἀνάμεσα σὲ αὐτές [τὶς καινοτομίες] εἶναι: τὸ ράντισμα ἀντὶ τοῦ βαπτίσματος· ἡ ἀπάρνηση τοῦ θείου ποτηρίου στοὺς λαϊκούς, ἡ κατάργηση τοῦ ἑνὸς καὶ μόνον κομμένου ἄρτου καὶ ἡ χρήση δισκίων· τὸ ἄζυμο ἀντὶ τοῦ ἄρτου· ἡ ἀφαίρεση τῆς εὐλογίας ἀπὸ τὶς λειτουργίες, δηλαδὴ τῆς θείας ἐπικλήσεως τοῦ παναγίου καὶ τελεταρχικοῦ Πνεύματος· καί [καινοτομίες ποὺ] καταλύουν τὶς ἀρχαῖες ἀποστολικὲς τελετὲς τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τὸ νὰ μὴ χρίονται τὰ βαπτιζόμενα βρέφη, οὔτε νὰ λαμβάνουν τὰ ἄχραντα μυστήρια, νὰ μὴ γίνονται ἱερεῖς οἱ ἔγγαμοι, τὸ ὅτι ὁ Πάπας φέρει στὸ πρόσωπό του τὴν ἀναμαρτησία καὶ τὴν ἐκπροσώπηση τοῦ Χριστοῦ κ.τ.λ., παραγκωνίζοντας ἔτσι ὅλο τὸν ἀρχαῖο ἀποστολικὸ τύπο σχεδὸν ὅλων τῶν μυστηρίων καὶ ὅλης τῆς διδασκαλίας, τὸν ὁποῖο κατεῖχε ἡ ἀρχαία, ἁγία καὶ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τῆς Ρώμης, ποὺ ἦταν τότε τιμιότατο μέλος τῆς ἁγίας Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας.
...
[γιὰ τοὺς παραπάνω λόγους] ἡ ἰδέα αὐτὴ ἔχει ὅλα τὰ χαρακτηριστικὰ τῆς ἀποκλίνουσας διδασκαλίας, τὰ ὁποῖα προκύπτουν ἀπὸ τὴ φύση καὶ τὰ γνωρίσματά της. Καὶ ἐπειδὴ κάθε ἀποκλίνουσα διδασκαλία ποὺ θίγει τὸ καθολικὸ φρόνημα περὶ τῆς Ἁγίας Τριάδας καὶ τῆς προελεύσεως τῶν θείων προσώπων, καὶ μάλιστα τὴν ἴδια τήν ὕπαρξη τοῦ παναγίου Πνεύματος, εἶναι καὶ λέγεται αἵρεση, καὶ ἐκεῖνοι ποὺ σκέπτονται ἔτσι [εἶναι καὶ λέγονται] αἱρετικοὶ (κατὰ τὴν ἀπόφαση τοῦ ἁγίου Δαμάσου, Πάπα τῆς Ρώμης, «ἂν κάποιος σωστὰ φρονήσει γιὰ τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱὸ ἀλλὰ ἐσφαλμένα γιὰ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι αἱρετικός»), γιὰ αὐτὸ ἡ μία, ἁγία, καθολικὴ καὶ ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, ἀκολουθώντας τὰ ἴχνη τῶν ἁγίων Πατέρων, ἀνατολικῶν καὶ δυτικῶν, κήρυξε παλαιότερα τὴν ἐποχὴ τῶν Πατέρων μας καὶ κηρύττει πάλι σήμερα μέσῳ τῆς Συνόδου ὅτι ἡ προαναφερόμενη καινούργια ἰδέα ὅτι τὸ ἅγιο Πνεῦμα ἐκπορεύεται ἀπὸ τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱὸ εἶναι οὐσιωδῶς αἵρεση, καὶ οἱ ὀπαδοί της, ὁποιοιδήποτε καὶ ἂν εἶναι, εἶναι αἱρετικοί, σύμφωνα μὲ τὴν προαναφερόμενη συνοδικὴ ἀπόφαση τοῦ ἁγιοτάτου Πάπα Δαμάσου, καὶ οἱ συνάξεις τους εἶναι αἱρετικές, καὶ κάθε πνευματικὴ καὶ θρησκευτικὴ κοινωνία τῶν Ὀρθοδόξων τέκνων τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας μὲ αὐτούς.
...
«Διατηροῦμε τὴν ὁμολογία», τὴν ὁποία παραλάβαμε ἀνόθευτη ἀπὸ τέτοιους ἄνδρες, ἀποστρεφόμενοι κάθε καινοτομία ὡς ὑπαγόρευση τοῦ διαβόλου· αὐτὸς ποὺ δέχεται νεωτερισμό, κατακρίνει ὡς ἀνεπαρκὴ τὴν κηρυγμένη ὀρθόδοξη πίστη. ... αὐτὸς ποὺ τολμᾶ ἢ νὰ πράξει ἢ νὰ συμβουλεύσει ἢ νὰ σκεφτεῖ αὐτό, ἔχει ἤδη ἀρνηθεῖ τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ, ἔχει ἤδη μὲ τὴν θέλησή του ὑποβληθεῖ στὸ αἰώνιο ἀνάθεμα γιὰ τὴν βλασφημία πρὸς τὸ ἅγιο Πνεῦμα, ὅτι δῆθεν δὲν ἔχει ἐκφραστεῖ πλήρως στὶς Γραφὲς καὶ μέσῳ τῶν οἰκουμενικῶν Συνόδων.
Τὸ φρικτὸ αὐτὸ ἀνάθεμα, ἀδελφοὶ καὶ ἀγαπητὰ τέκνα ἐν Χριστῷ, δὲν τὸ ἐκφωνοῦμε ἐμεῖς σήμερα, ἀλλὰ τὸ ἐκφώνησε πρῶτος ὁ Σωτήρας μας: «ὅποιος μιλήσει ἐναντίον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δὲν θὰ συγχωρεθεῖ οὔτε σὲ αὐτὸν τὸν αἰῶνα, οὔτε στὸν μέλλοντα». Ὁ ἅγιος Παῦλος ἐκφώνησε: «ἀπορῶ ποὺ μετακινεῖστε τόσο γρήγορα ἀπὸ αὐτὸν ποὺ σᾶς κάλεσε μὲ τὴν χάρη τοῦ Χριστοῦ σὲ ἄλλο εὐαγγέλιο, τὸ ὁποῖο δὲν εἶναι ἄλλο, παρὰ μόνο κάποιοι ποὺ σᾶς ταράσσουν καὶ θέλουν νὰ διαστρεβλώσουν τὸ εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ· ἀλλὰ κι ἂν ἐμεῖς ἢ ἄγγελος ἀπὸ τὸν οὐρανὸ σᾶς κηρύσσει ἄλλο εὐαγγέλιο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ σᾶς κηρύξαμε, ἂς εἶναι ἀνάθεμα». Αὐτὸ ἐκφώνησαν οἱ ἑπτὰ οἰκουμενικὲς Σύνοδοι καὶ ὅλος ὁ χορὸς τῶν θεοφόρων Πατέρων. Ὅλοι λοιπὸν οἱ καινοτόμοι, εἴτε μὲ αἵρεση εἴτε μὲ σχίσμα, ἐνδύθηκαν μὲ τὴ θέλησή τους, σύμφωνα μὲ τὸν Ψαλμωδό, «τὴν κατάρα σὰν ροῦχο», εἴτε ἔτυχε νὰ εἶναι πάπες εἴτε πατριάρχες, εἴτε κληρικοί, εἴτε λαϊκοί, «κι ἂν κάποιος, ἀκόμα καὶ ἄγγελος ἀπὸ τὸν οὐρανό, σᾶς κηρύσσει ἄλλο εὐαγγέλιο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ἔχετε παραλάβει, ἂς εἶναι ἀνάθεμα». ... Ἔτσι σκεπτόμενοι καὶ ἐμεῖς, ἀνόθευτη ὅπως τὴν παραλάβαμε [τὴν πίστη] θὰ τὴν μεταδώσουμε στὶς ἐπερχόμενες γενιές, χωρὶς νὰ μεταβάλουμε τίποτα, γιὰ νὰ εἶναι κι ἐκεῖνοι, ὅπως κι ἐμεῖς, εὐπρεπεῖς καὶ νὰ μὴ ντρέπονται ὅταν μιλοῦν γιὰ τὴν πίστη τῶν προγόνων τους» (Ἐγκύκλιος τῶν Πατριαρχῶν τῆς Ἀνατολῆς τοῦ 1848, μὲ τὴ συμμετοχὴ των πατριαρχῶν καὶ ἄλλων μητροπολιτῶν τῶν τεσσάρων παλαιφάτων πατριαρχείων ─ https://oodegr.com/oode/papismos/apant_patriarx_se_pio1.htm)
 
Ἐπειδὴ στὸ τελευταῖο ἄρθρο του ὁ κ. Κοτταδάκης, πρὸς ἐπίρρωσιν τῶν θέσεών του, προβάλλει ἀποσπάσματα κειμένων του μητροπολίτη Διοκλείας Καλλίστου Γουέαρ (στὸ περἰπου), παραθέτω ἀποσπάσματα ἀπὸ ἕνα ἄρθρο του, ὅπου φαίνεται πὼς συμφωνεῖ ἀπόλυτα μὲ τὶς θέσεις μου (ἂς τὰ δεῖ ὁ κ. Κοτταδάκης κι ἂς μᾶς πεῖ ἂν κι αὐτὸ τὸ κείμενο εἶναι «ὑποταγμένο εὐδιάκριτα στὴν ἰδεοληψία» ποὺ μοῦ προσάπτει):
«Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πιστεύει μὲ ταπείνωση ὅτι εἶναι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία γιὰ τὴν ὁποία μιλᾶ τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως. Αὐτὴ εἶναι ἡ βασικὴ πεποίθηση ποὺ καθοδηγεῖ τοὺς Ὀρθοδόξους στὶς σχέσεις τους μὲ τοὺς ἄλλους χριστιανούς. Ὑπάρχουν διαφορὲς μεταξὺ χριστιανῶν, ὅμως ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία δεν μπορεῖ ποτὲ νὰ διαιρεθεῖ.
...
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι μιὰ οἰκογένεια ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν μὲ ἀποκεντρωτικὴ δομή, κάτι ποὺ σημαίνει ὅτι διαφορετικὲς κοινωνίες μποροῦν νὰ ὁλοκληρωθοῦν στὴν Ὀρθοδοξία χωρὶς νὰ χάσουν τὴν αὐτονομία τους. Ἡ Ὀρθοδοξία ἐπιθυμεῖ τὴ συμφιλίωσή τους κι ὄχι τὴν ἀπορρόφησή τους^[i]. Σ᾿ ὅλες τὶς συζητήσεις γιὰ ἑπανἐνωση οἱ Ὀρθόδοξοι καθοδηγοῦνται (ἢ τουλάχιστον ἔπρεπε νὰ καθοδηγοῦνται) ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἑνότητας σὲ ποικιλία. Δὲν ἐπιδιώκουν νὰ μεταβάλουν τοὺς δυτικοὺς χριστιανοὺς σὲ βυζαντινοὺς ἢ «ἀνατολικούς», οὔτε ἐπιθυμοῦν νὰ ἐπιβάλουν μιὰ σταθερὴ ὁμοιομορφία σὲ ὅλους τὸ ἴδιο. Ὑπάρχει χῶρος στὴν Ὀρθοδοξία γιὰ πολλὰ διαφορετικὰ πνευματικὰ συστήματα, γιὰ πολλοὺς διαφορετικοὺς τύπους λατρείας, ἤ, ἀκόμα, καὶ γιὰ πολλὰ διαφορετικὰ συστήματα ἐξωτερικῆς ὀργανώσεως.
Ὑπάρχει ὅμως ἕνα πεδίο ὅπου δὲν μπορεῖ νὰ ἐπιτραπεῖ ἡ ποικιλία. Ἡ Ὀρθοδοξία ἐπιμένει στὴν ἑνότητα πάνω σὲ θέματα πίστεως. Πρὶν γίνει δυνατὴ ἡ ἐπανένωση μεταξὺ τῶν χριστιανῶν πρέπει νὰ ἔχει πραγματοποιηθεῖ προηγουμένως ἡ πλήρης συμφωνία ἐπὶ τῆς πίστεως. Αὐτὴ εἶναι μιὰ βασικὴ ἀρχὴ γιὰ τοὺς Ὀρθοδόξους σ᾿ ὅλες τὶς οἰκουμενικὲς ἐπαφές τους. Εἶναι ἡ ἑνότητα στὴν πίστη ποὺ ἔχει σημασία κι ὄχι ἡ διοικητικὴ ἑνὀτητα. Καὶ τὸ νὰ ἐξασφαλἰσεις τὴν ἑνότητα στὴν ὀργάνωση μὲ τίμημα ἕνα συμβιβασμὸ στὸ δόγμα εἶναι σὰν νὰ πετᾶς τὴν καρυδόψυχα γιὰ νὰ κρατήσεις τὸ καρυδότσουφλο. Οἱ Ὀρθόδοξοι δὲν προτίθενται νὰ συμμετάσχουν σὲ ἕνα μίνιμουμ σχέδιο ἑνώσεως ποὺ διασφαλίζει συμφωνία σὲ μερικὰ σημεῖα κι ἀφήνει ὅλα τὰ ὑπόλοιπα στὴν κρίση τοῦ καθενός. Μπορεῖ νὰ ὑπάρξει μόνο μιὰ βἀση γιὰ τὴν ἕνωση, κι αὐτὴ εἶναι ἡ πληρότητα τῆς πίστεως, διότι οἱ Ὀρθόδοξοι βλέπουν τὴν πίστη σὰν ἕνα ἑνιαῖο καὶ ὀργανικὸ σύνολο.
...
Ἔτσι, οἱ Ὀρθόδοξοι ζητοῦν ἀπὸ τοὺς ἄλλους χριστιανοὺς νὰ δεχθοῦν τὴν Παράδοση στὸ σύνολό της. Πρέπει ὅμως νὰ ὑπενθυμίσουμε ὅτι ὑπάρχει διαφορὰ μεταξὺ Παραδόσεως καὶ παραδόσεων. Πολλὲς πεποιθήσεις ποὺ ἀκολουθοῦν ἀρκετοὶ Ὀρθόδοξοι δὲν ἀποτελοῦν μἐρος τῆς μιᾶς Παραδόσεως, ἀλλ᾿ εἶναι ἁπλῶς θεολογούμενα, θεολογικὲς γνῶμες, καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει θέμα ἐπιβολῆς ἀντιλήψεων ποὺ εἶναι ἁπλῶς γνῶμες πάνω σὲ ἄλλους χριστιανούς. Εἶναι δυνατὸν οἱ ἄνθρωποι νὰ ἔχουν πλήρη ἑνότητα σὲ θέματα πίστεως καὶ ἐν τούτοις νἀ ὑποστηρίζουν διιστάμενες θεολογικὲς ἀπόψεις σὲ ὁρισμένα σημεῖα.
Ἀπὸ αὐτὴ τὴ βασικὴ ἀρχὴ —ὄχι ἕνωση χωρὶς ἑνότητα στὴν πίστη— βγαίνει ἕνα σημαντικὸ πόρισμα: Μέχρις ὅτου ἐπιτευχθεῖ ἡ ἑνότητα στὴν πίστη, δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει κοινωνία στὰ μυστήρια. Ἡ κοινωνία στὴν Ἁγία Τράπεζα τοῦ Κυρίου (πιστεύουν οἱ περισσότεροι Ὀρθόδοξοι) δὲν μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ γιὰ νὰ ἐξασφαλίσει ἑνότητα στὴν πίστη, ἀλλὰ πρέπει νὰ ἔρθει ὡς ἀποτέλεσμα καὶ ἐπιστέγασμα μιᾶς ἑνότητας ποὺ ἔχει ἤδη ἐπιτευχθεῖ. Ἡ Ὀρθοδοξία ἀπορρίπτει τὴν ὅλη ἰδέα μιᾶς «διακοινωνίας» μεταξὺ χωριστῶν χριστιανικῶν σωμάτων καὶ δὲν παραδέχεται κανένα εἶδος «μυστηριακῆς ἀδελφότητας» ποὺ νὰ στερεῖται πλήρους κοινωνίας» (μητρ. Καλλίστου Γουέαρ, «Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ ἡ ἐπανένωση τῶν χριστιανῶν»).
 
Καί τέλος, ἕνα ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴ γραφίδα του σημαντικότερου Σέρβου θεολόγου τῶν τελευταίων αἰώνων, τοῦ ἁγίου Ἰουστίνου Πόποβιτς (μπορεῖ νὰ φαίνεται σκληρὸ κι ἀπόλυτο στὴ διατύπωση, ἀλλὰ φωτογραφίζει τὰ βαθύτερα αἴτια καὶ τὴν οὐσία τοῦ παπισμοῦ. Ὁ  Ἄγιος δὲν ἀναφέρεται στοὺς πάπες ὡς πρόσωπα, ἀλλὰ στὴν αἵρεση τοῦ παπισμοῦ, ὅπως τὴν ἐκφράζει ὁ ὅλος παποκαισαρικὸς μηχανισμὸς τοῦ Βατικανοῦ):
«Διὰ τοῦ δόγματος περὶ τοῦ Ἀλαθήτου, σφετερισθεὶς ὑπὲρ ἑαυτοῦ, δηλαδὴ ὑπὲρ τοῦ ἀνθρώπου, ὅλην τὴν ἐξουσίαν καὶ ὅλα τὰ δικαιώματα ποὺ ἀνήκουν μόνον εἰς τὸν Θεάνθρωπον Κύριον, ὁ Πάπας αὐτοανεκηρύχθη εἰς τὴν πραγματικότητα Ἐκκλησία ἐν τῇ Παπικῇ Ἐκκλησίᾳ καὶ ἔγινεν ἐν αὐτῇ τὰ πάντα ἐν πᾶσι. Ἰδιόμορφος παντοκράτωρ. Διὰ τοῦτο, τὸ δόγμα περὶ τοῦ ἀλαθήτου τοῦ Πάπα ἀπέβη τὸ κεντρικὸν δόγμα τοῦ Παπισμοῦ. Καὶ ὁ Πάπας δὲν δύναται νὰ τὸ ἀποκηρύξῃ μὲ κανένα τρόπον, ἕως ὅτου θὰ εἶναι ὁ Πάπας τοῦ οὐμανιστικοῦ Παπισμοῦ.
Εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ὑπάρχουν τρεῖς κυρίως πτώσεις: τοῦ Ἀδάμ, τοῦ Ἰούδα, τοῦ Πάπα. Ἡ οὐσία τῆς πτώσεως εἰς τὴν ἁμαρτίαν εἶναι πάντοτε ἡ ἰδία: τὸ νὰ θέλῃ κανεὶς νὰ γίνῃ καλὸς διὰ τοῦ ἑαυτοῦ του· τὸ νὰ θέλῃ νὰ γίνῃ Θεὸς διὰ τοῦ ἑαυτοῦ του. Αὐτὴ εἶναι ἡ οὐσία κι αὐτοῦ τοῦ διαβόλου, τοῦ Σατανᾶ» (ἁγίου Ἰουστίνου Πόποβιτς, Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καὶ Οἰκουμενισμός).
 

---

[i] Συγκρίνετε τὸν τίτλο μιᾶς περίφημης εἰσηγήσεως ποὺ ἔγραψε ὁ ντὸμ Λάμπερτ Μποτουΐν καὶ ποὺ διάβασε ὁ καρδινἀλιος Μερσιέ: Ἡ Ἀγγλικανικὴ Ἐκκλησία ἑνωμένη, ὄχι ἀπορροφημένη.