Ἡ νηστεία τῶν Χριστουγέννων - π. Βασιλείου Μπακογιάννη

Ἡ νηστεία τῶν Χριστουγέννων

ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

    Ἀρχικῶς ἡ νηστεία τῶν Χριστουγέννων ἦταν γιά τούς ἐν τῷ κόσμῳ χριστιανούς ἑπτά μέρες· «προ­φα­νῶς ὡς πνευματική προετοιμασία γιά τή Θ. Κοινωνία» (Β. Φειδᾶς. Ἐκκλησιαστική Ἱστορία. Α΄, σελ.  962-3). Στά  Μοναστήρια ἡ νηστεία ἦταν σαράντα μέρες. Kατέλυαν ψάρι ὅλες τίς ἡμέρες, ἐκτός ἀπό τίς νηστήσιμες, Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή (P.G: 99:1696). Καί κατ' ἐπίδραση τοῦ μοναχισμοῦ, ἡ  νηστεία τῶν Χριστουγέννων ἔγινε καί στόν κόσμο σαρανταήμερη (11ον αἰ.). Καί γίνεται κατάλυση ἰχθύος σέ ὅλες τίς μέρες, ἐκτός ἀπό τήν Τετάρτη καί Παρασκευή.

  Οἱ παλαιότεροι χριστιανοί  μᾶς ἔλεγαν, ὅτι ἡ κατάλυση ἰχθύος   ἀρχίζει ἀπό τίς 21 Νοεμβρίου, τῶν «Εἰσοδίων», καί  λήγει στίς 17 Δεκεμβρίου, τοῦ Ἁγίου Διονυσίου· δηλαδή,  ἑπτά μέρες μετά τήν ἔναρξη, καί ἑπτά   πρίν τήν λήξη. Ἐπειδή οἱ (περισσότεροι)  κοινωνοῦσαν στίς γιορτές  τῶν «Εἰσοδίων» καί τῶν Χριστουγέννων, ἀπεῖχαν ἀπό τήν ἰχθυοφαγία ἑπτά μέρες. Αὐτό ἦταν ἄγραφη παράδοση. Μέχρι προσφάτως οἱ παλαιότεροι  ρωτοῦσαν τούς Ἱερεῖς: «ἄν φάω ψάρι τῶν Βαϊων, κάνει νά κοινωνήσω τή Μ. Πέμπτη;». Καί τό «σοκαριστικό»: «Ἔφαγες χθές ψάρι, καί σήμερα ἦρθες νά κοινωνήσεις», εἶπε ὁ Ὅσιος Γεώργιος Καρσλίδης μετά ἀπό μιά  Λειτουργία, στή σύζυγο ἑνός ἀξιωματικοῦ· «ὅταν ἄνοιξες τό στόμα σου, φίδι ἔβγαινε ἀπό μέσα» (Ὁ  Ὅσιος Γεώργιος τῆς Δράμας. Δράμα. 2022, σελ. 200). Αὐτό δέν ἦταν τίποτε· οἱ Κορίνθιοι ἔπαθαν χειρότερα...! (1 Κορ.11:30).    

   Ἀνέκαθεν στήν Ἐκκλησία ὑπῆρχαν (καί ὑπάρχουν) φιλήδονοι χριστιανοί· δοῦλοι τῆς «δεσποίνης-κυρίας καί πονηρᾶς γαστρός». Ἔτσι, λοιπόν, ὅταν ἡ  νηστεία τῶν Χριστουγέννων  ἀπό ἑπταήμερη ἔγινε σαρανταήμερη,  οἱ φιλήδονοι χριστιανοί, ὡς ἦταν φυσικό,  δέν δέχθηκαν τήν ἀλλαγή, καί μέ διάφορα ἐπιχειρήματα, πηγάζοντα ἐκ κοιλίας, ἐπέμεναν στήν ἑπταήμερη νηστεία.

      Ἡ  ἐμμονή τους προκάλεσε σύγχυση στούς πιστούς. Καί  ἐπί Πατριαρχείας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Λουκᾶ Χρυσοβέργη (1157-1169) συνεκλήθη στήν Κωνσταντινούπολη Τοπική Σύνοδος. Ἡ Σύνοδος  καθιέρωσε ἐπισήμως τή νηστεία τῶν Χριστουγέννων ὡς σαρανταήμερη. Τό ἐπιχείρημα;  «Ἀναγκαζόμεθα ἕπεσθαι τῇ ἀγράφῳ ἐκκλησιαστικῇ παραδόσει, καί ὀφείλομεν νηστεύειν (....) ἀπό τῆς ιδ΄τοῦ Νοεμβρίου μηνός» (Γ. Ράλλη& Μ.Ποτλῆ, Σύνταγμα..., IV, 420), στέλνοντας τό μήνυμα: «ὅταν   δέν ὑπάρχουν Κανόνες, στηριζόμαστε στήν ἄγραφη παράδοση». Ἄγνοια ἀγράφου παραδόσεως, σημαίνει ἐπικίνδυνη ἡμιμάθεια.  

Καλή Τεσσαρακοστή!