ΤΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΏΝ - Γράφει ο Β. Βακάλης

ΤΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ

Γράφει ο Β. Βακάλης

    Υπάρχει, άραγε, άλλο μέρος της πατρίδας μας, στο οποίο να εκδηλώθηκε σε τέτοια έκταση και με τέτοια ηθική ποιότητα το φαινόμενο του ευεργετισμού, όσο στην ΄Ηπειρο. ΄Ανδρες Ηπειρώτες, πάμφτωχοι κατά κανόνα - όπως ο Μετσοβίτης Γ. ΄Οκκας - ξενιτεύτηκαν, δούλεψαν τίμια, πρόκοψαν, ανελίχθησαν με τις ικανότητές τους στις νέες πατρίδες, απέκτησαν χρήματα και, όχι μόνο δεν ξέχασαν τον τόπο τους, τις ρίζες και τη φυλή τους, όχι μόνο δε 'νικήθηκαν' από το χρήμα και δεν κατάντησαν ξυπασμένοι, κενόσπουδοι, ματαιόδοξοι, αναιδείς αλαζόνες και καταχραστές του πλούτου τους, αλλά αντιστάθηκαν στις προκλήσεις, που δημιουργεί ο πλούτος, προκλήσεις ασωτίας και ανέμελης απόλαυσης υλικών αγαθών, απάνθρωπης και σκληρής αδιαφορίας για τον πλησίον.

Οι Ηπειρώτες Εθνικοί Ευεργέτες υπήρξαν άρχοντες της απλοχεριάς, που διέθεταν πλούτο ψυχής στολισμένης με τις αρετές της αγάπης και της συμπόνιας για τον αναγκεμένο συνάνθρωπο και ιδιαιτέρως ευαίσθητοι για την αγράμματη ραγιάδικη φτωχολογιά, που στέναζε στην τούρκικη σκλαβιά. 

    Διαβάζοντας κείμενα Ηπειρωτών Εθνικών Ευεργετών (Διαθήκες, επιστολές κλπ) διαπιστώνει κανείς πόσο βαθιά ποτισμένη ήταν η ψυχή τους από το κήρυγμα της αγάπης προς τον πλησίον, την οποία διδάσκει η Ορθόδοξη Εκκλησία και πόσο συντονισμένη με τη Θεϊκή εντολή της αγάπης ήταν η ζωή τους. ΄Αθεος και υλιστής Εθνικός Ευεργέτης δεν υπάρχει. ΄Ολοι τους υπήρξαν πιστά μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Ως πιστοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί πολιτεύτηκαν, σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις και ως ασκητές, παρά τα πλούτη τους, όχι από φιλοχρηματία ή φιλαργυρία και τσιγκουνιά, αλλά από πίστη ότι ο πλούτος, που απέκτησαν δεν ανήκε στους ίδιους, αλλά ως διαχειριστές του είχαν χρέος να τον διαθέσουν για να φανούν στο διηνεκές χρήσιμοι στον σκλάβο και κατατυραννισμένο αδελφό. ΄Οποιος ψάχνει αλλού τα κίνητρα των Ηπειρωτών Ευεργετών για την ευεργετιστική επίδοσή τους και δεν ομολογεί ότι από την ορθόδοξα χριστιανική και αγαπώσα καρδιά τους ξεπήδησε ένα τεράστιο εθνοδιαφωτιστικό και φιλανθρωπικό έργο, μάλλον εθελοτυφλεί σκοπίμως. ΄Ορος στη διαθήκη του Ι. Δομπόλη ήταν το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, που ονειρεύτηκε να διαθέτει και ορθόδοξο ναό, όρος που μέχρι σήμερα δεν εκπληρώθηκε.

     Στη Μόσχα και στην Αγία Πετρούπολη, στις Μονές Ντονσκόι και Νέφσκιι αντίστοιχα, βρίσκονται τάφοι Ηπειρωτών Ευεργετών (Χατζηκώστα, Ριζάρη, Ζωσιμά, Δομπόλη κλπ). Οι ενταφιασμένοι εκεί και αλλαχού Ευεργέτες έζησαν και πέθαναν με το όραμα μιας ελεύθερης πατρίδας, της οποίας τον λαό στήριξαν με το προϊόν του μόχθου τους, για την επιβίωσή του και με την ελπίδα της ανάστασης του Γένους και της απελευθέρωσής του από τον τουρκικό ζυγό. Οι περισσότεροι απ' αυτούς δεν πρόφτασαν να δουν την Ελλάδα - και ειδικά την ΄Ηπειρο - ελεύθερη και να χαρούν τη λευτεριά της για την οποία τόσα πολλά προσέφεραν και για την οποία αγωνίστηκαν με τον δικό τους τρόπο.  Πόσα χρήματα να διέθεσαν, άραγε, οι Ριζάρηδες στη Φιλική Εταιρεία για τους σκοπούς της! Και πόσα χρήματα Ηπειρωτών Ευεργετών δεν ξοδεύτηκαν για σχολεία, Στάδιο, Ακαδημία, Πανεπιστήμιο κλπ, κλπ., όχι στην ΄Ηπειρο, αλλά στην πρωτεύουσα της ελεύθερης Ελλάδας!

     Είναι καιρός πλέον να γίνει μια μεγάλη Επιτροπή Ηπειρωτών Μητροπολιτών, Βουλευτών, Περιφερειάρχη, Δημάρχων, Πρύτανη, Ριζαριτών, Αποφοίτων Ζωσιμαίας κ. ά., έργο της οποίας θα είναι η μεταφορά από τη Μόσχα, την Αγ. Πετρούπολη και αλλαχόθεν των λειψάνων των Ηπειρωτών Εθνικών μας Ευεργετών και ο ενταφιασμός τους στην πρωτεύουσα της ενιαίας Ηπείρου. Ποιος αμφιβάλλει ότι και οι Ευεργέτες μας θα αναφωνούσαν μαζί με τον Α. Κάλβο πως "είναι γλυκύς ο θάνατος μόνον όταν κοιμώμεθα εις την Πατρίδα". Αν μπορούσαν απ' τον τάφο τους να μιλήσουν σήμερα αυτή τη χάρη θα ζητούσαν: Να αναπαυθούν στην ελεύθερη ηπειρωτική γη. Και θα ήταν η μοναδική φορά, που θα ακούγαμε εμείς από τα δικά τους αγιασμένα χείλη ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ. Με τα μέσα που διαθέτει η σύγχρονη τεχνολογία μπορούμε να σηκώσουμε από τη φιλόξενη ξένη γη ολόκληρους τους τάφους των Ευεργετών μας έτσι, όπως είναι σήμερα εκεί στην αλλοδαπή και, μεταφέροντάς τους, να τους αποθέσουμε στο προαύλιο της Μητρόπολης Ιωαννίνων, κοντά στον τάφο του Εθνομάρτυρα και Νεομάρτυρα Αγίου Γεωργίου. Για να νιώσουν και εκείνοι γαλήνια ανάπαυση σε ελεύθερη πατρώα γη. Για να ανάβουμε κι εμείς συχνότερα και κατά χρέος το κερί της ευγνωμοσύνης στον τάφο τους. Για να  τους προσκυνούν και οι νεότερες γενιές και να μαθαίνουν με τι θυσίες και λαχτάρες κρατήθηκε 'στητή κι ολόρθη΄ η ψυχή του ραγιά μέχρι να μάθει 'τι έχασε και τι του πρέπει' και ν' αδράξει στα χέρια του τουφέκι  καρλοφίλικο για την κατάκτηση της Λευτεριάς και την ίδρυση κράτους ξανά ελληνικού. Ενός κράτους, οι διαχειριστές της εξουσίας του οποίου συχνά μας απογοητεύουν, αλλά που μας γοητεύει  αιωνίως η Ελλάδα. Λοιπόν: Των Ευεργετών τα λείψανα δεν πρέπει να ξεχνιούνται, μον' πρέπει τους σ' Ελληνική Εκκλησιά κι εκεί να λειτουργιούνται.-