ΤΟ ΠΙΟ ΠΑΛΑΙΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ - + Ιωάννης Σπιτέρης

ΤΟ ΠΙΟ ΠΑΛΑΙΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ

ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ

Πριν λίγες ημέρες, έπεσε στα χέρια μου ένα βιβλιαράκι για τα Χριστούγεννα, του Γιόζεφ Ράτσινγκερ, του μετέπειτα Πάπα Βενέδικτου του 16ου. Αποτελείται από σύντομες ομιλίες, με θέμα τις χριστουγεννιάτικες γιορτές, που είχε εκφωνήσει όταν ήταν καθηγητής θεολογίας στη Βόνη. Προκάλεσε την περιέργειά μου η αναφορά του σε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο που βρίσκεται σε μια πόλη της Αυστρίας, το οποίο εξακολουθεί να αποτελεί το αρχαιότερο χριστουγεννιάτικο δέντρο και έχει μεγάλη θεολογική και πνευματική αξία. Θέλω να μοιραστώ μαζί σας το μήνυμα που μας προσφέρει αυτός ο τελευταίος μεγάλος θεολόγος της Καθολικής Εκκλησίας, όταν αναφέρεται σε αυτό το περίεργο δέντρο.

Η Steyr είναι μία από τις πιο παλαιές πόλεις της Άνω Αυστρίας. Αν την επισκεφθεί κανείς, θα νομίζει πως γιορτάζονται τα Χριστούγεννα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Πράγματι είναι η «Πόλη του Βρέφους Ιησού». Εκεί υπάρχει μια εκκλησία αφιερωμένη στο Βρέφος Ιησού η «Christkindl». Πρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά προσκυνήματα των αυστριακών καθολικών και όχι μόνο. Στο ταχυδρομείο της πόλης, κάθε χρόνο, οι τουρίστες και οι προσκυνητές ταχυδρομούν εκατομμύρια γράμματα που απευθύνονται όχι στο Άγιο Βασίλη, αλλά απευθείας στο Βρέφος Ιησού. Η πόλη είναι γεμάτη από μικρές φάτνες και μικρά αγαλματάκια με το Βρέφος Ιησού. Είναι η πόλη που στην εκκλησία της βρίσκεται και το παλαιότερο χριστουγεννιάτικο δέντρο που γνωρίζουμε.

Όλα άρχισαν το 1695 από κάποιον Ferdinand Sertl αρχιμουσικό της ενοριακής χορωδίας, που έπασχε από μια σοβαρή αρρώστια. Στην πόλη της καταγωγής του υπήρχε μεγάλη ευλάβεια για ένα αγαλματάκι με το Βρέφος Ιησού. Έφτιαξε και αυτός ένα πιστό αντίγραφο, ένα κέρινο Βρέφος Ιησού, που κρατούσε τον σταυρό στο ένα χέρι και το ακάνθινο στεφάνι στο άλλο και το τοποθέτησε στην κουφάλα ενός ελάτου. Άρχισε να απαγγέλλει με πίστη τις προσευχές του μπροστά του και ξαφνικά βρήκε την υγεία του.

Το γεγονός μαθεύτηκε στην κωμόπολη και σιγά-σιγά, οι πιστοί άρχισαν να επισκέπτονται τον τόπο και να δείχνουν μεγάλη ευλάβεια γι’ αυτό το αγαλματίδιο του Βρέφους Ιησού «τοποθετημένο μέσα στην καρδιά του δέντρου». Κατόπιν, έκτισαν εκεί κι ένα εκκλησάκι στο οποίο συμπεριέλαβαν το έλατο και το αγαλματάκι. Ακόμα και σήμερα, αυτό το δένδρο είναι στη θέση του, ξεραμένο μεν, αλλά στον κορμό του αγκαλιάζει το ίδιο αγαλματάκι του Βρέφους Ιησού.

Ήταν τόσο μεγάλη και αυξανόμενη η ροή των προσκυνητών, ώστε, το 1708 κτίστηκε μια μεγάλη εκκλησία αφιερωμένη πάντοτε στο Βρέφος Ιησού, το «Chriskindl», όπως αναφέραμε ήδη, ένα από τα πιο αγαπημένα προσκυνήματα για όλους τους γερμανόφωνους καθολικούς. Το θαυματουργικό κέρινο ομοίωμα του Βρέφους Ιησού, όρθιο με το σταυρό και το ακάνθινο στεφάνι στο χέρι, μεγέθους μόλις δέκα εκατοστών, στέκεται σήμερα στον ιερό βωμό σε μια μικρή λειψανοθήκη.

Για μένα, αυτή η ιστορία της «πόλης του Βρέφους Ιησού» με το πιο παλαιό χριστουγεννιάτικο δένδρο, όχι μόνο μου πρόσφερε μια εξήγηση για ένα από τα πιο όμορφα χριστουγεννιάτικα έθιμά μας, αλλά με βοήθησε επίσης να κάνω μερικές σκέψεις γύρω από το μυστήριο των Χριστούγεννων που πλησιάζουν.

Το δέντρο αυτό, που φυλάσσει σχεδόν στην αγκαλιά του το Βρέφος Ιησού, στέκεται τώρα εκεί, ως «δέντρο της ζωής» στον επίγειο παράδεισο, «που δεν φυλάσσεται πλέον από τα χερουβείμ», αλλά προσφέρει σε όλους τον Ενσαρκωμένο Λόγο. Αυτό το δένδρο, μου θυμίζει την Παρθένο Μαρία με τον ευλογημένο καρπό της κοιλίας της, τον Ιησού. Ο Ιησούς είναι το ανυπεράσπιστο μικρό Βρέφος, ο «Εμμανουήλ», ο Θεός που πρέπει να τον αγκαλιάσουμε και να απευθυνθούμε σε Αυτόν με ένα απλό: «εσύ». Μας προσκαλεί στον εαυτό Του, εμάς που είμαστε ανίκανοι να περπατήσουμε και να σταθούμε όρθιοι, που πέφτουμε συνεχώς, που δεν είμαστε κύριοι του εαυτού μας και που δεν είμαστε ελεύθεροι.

Αυτό το προσκύνημα που προσφέρει σε όλους τον μικρό Ιησού, μας υπενθυμίζει την Παναγία, την Εκκλησία, το βάπτισμά μας και την αναγέννησή μας. Μας εξηγεί τι σημαίνει το γεγονός ότι ο Θεός έγινε βρέφος. Μας «εξηγεί» τι σημαίνουν τα λόγια του Ιησού προς το Νικόδημο: «Αν δεν γεννηθείς εκ νέου από νερό και Άγιο Πνεύμα, δεν μπορείς να μπεις στη βασιλεία των ουρανών» (Ιωάννης 3, 3). Και εδώ έχουν νόημα και αυτά τα άλλα λόγια του Ιησού: «Αν δεν γίνετε σαν τα παιδιά, δεν μπορείτε να μπείτε στη βασιλεία των ουρανών» (Ματθαίος 18,3).

Εδώ η αγάπη γίνεται τρυφερή, βαθιά ανθρώπινη. Ούτε ο Θεός δε θέλησε να είναι ανεξάρτητος από την αγάπη, αυτήν τη ζεστή, εύθραυστη αγάπη ενός μωρού.

Σε αυτό θέλουν να μας οδηγήσουν τα Χριστούγεννα, αυτή είναι η αλήθεια του Παιδιού, του καρπού του δέντρου της ζωής. Ο Ιησούς, που είναι ο καρπός του δέντρου της ζωής και η ίδια η Ζωή, έχει γίνει τόσο μικρός ώστε τα χέρια μας να μπορούν να τον περικλείσουν. Εξαρτάται από εμάς να μας απελευθερώσει. Ας μην απογοητεύσουμε την εμπιστοσύνη Του. Ας αφεθούμε στα χέρια Του, όπως ακριβώς Εκείνος έχει αφεθεί στα δικά μας.

+ Ιωάννης Σπιτέρης