Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου - π. Ιωήλ Κωνστάνταρος

     Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου
(Αρχή Τριωδίου)

Το πόσο διαφορετικά βλέπει και κρίνει τα πρόσωπα και τις καταστάσεις ο Θεός από τους ανθρώπους, το βλέπουμε ξεκάθαρα στην  Ευαγγελική περικοπή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Των δύο αυτών προσώπων που ανέβηκαν στο Ιερό για να προσευχηθούν.

Και ενώ φαινόταν ότι ξεκίνησαν για το ίδιο έργο, πόσο διαφορετικά όμως κρίνονται τα αποτελέσματα!

*  Ο πρώτος, ο Φαρισαίος, «σταθείς προς εαυτόν» άρχισε να «προσεύχεται». Αλλά φαίνεται πως ο τύπος αυτός είχε παρεξηγήσει την έννοια και τον σκοπό της προσευχής και νόμιζε ότι προσευχή είναι να απαριθμεί κανείς τα δήθεν κατορθώματά του μπροστά στο Θεό και μπροστά στους ανθρώπους, καμουφλάροντας τον εγωισμό του με ένα απαράδεκτο «ευχαριστώ». Και να’ ταν μόνο αυτό; Η πνευματική του διαστροφή είχε φθάσει σε τέτοιο κατάντημα, ώστε μέτρο συγκρίσεως είχε τον ταλαίπωρο Τελώνη.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο Φαρισαίος, απαριθμώντας τις «αρετές του», δεν έλεγε ψέματα. Πράγματι τα όσα έλεγε ήταν αληθινά. Τί να το κάνει όμως; Η ανθρωπαρέσκεια που έτρεφε μέσα στην ψυχή του και κυρίως η υπερηφάνεια που του καταρράκωνε την ύπαρξη, τον έκαναν αντιπαθητικό και στους ανθρώπους, αλλά απαράδεκτο και στον ίδιο τον Θεό. Τελικώς κατορθώνει να διαμορφώσει αντί της αγιότητας που θα ήθελε, τον καταδικαστέο Φαρισαϊσμό. Όντως ο Κύριος βλέπουμε να δικαιώνει όχι τον Φαρισαίο αλλά τον ταπεινό Τελώνη.

v  Ο Τελώνης τώρα «μακρόθεν εστώς» δεν τολμούσε ούτε ματιά να ρίξει στον ουρανό. Τόσο συναισθανόταν ο άνθρωπος την αμαρτωλότητά του και την θλίψη που προξένησε με την διαγωγή του στην αγάπη του Θεού, ώστε «έτιπτεν εις το στήθος αυτού λέγων, ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ».

Σίγουρα όσοι άνθρωποι κρίνουν κατ’ όψιν και δεν διαθέτουν τον καθαρό οφθαλμό του πνεύματος, δικαιώνουν τον πρώτο, τον Φαρισαίο. Οι τόσο καλές του πράξεις, η καλή κοινωνική του θέση, ο καθωσπρεπισμός του, όλα αυτά τον ανεβάζουν ενώπιον των ανθρώπων. Να όμως που η κρίση του Θεού είναι εντελώς διαφορετική. Και τούτο διότι ο Θεός δεν στέκει στα εξωτερικά, αλλά βλέπει την διάθεση του ανθρώπου. Και αυτή κατ’αρχάς η διάθεση, η οποία είναι αποτέλεσμα της προσωπικής μας ελευθερίας, μετρά ενώπιον του Κυρίου μας.

v  Αν δούμε τα πράγματα βαθύτερα, θα διαπιστώσουμε ότι ο Φαρισαίος τον πρώτο λόγο τον έδινε στο τι θα πουν οι άνθρωποι γι’ αυτόν, και όχι τι ζητά και τι θα πει ο Θεός. Και από την άποψη αυτή, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι, η κάθε εποχή έχει τους δικούς της Φαρισαίους που «παροργίζουν» την ανοχή του Θεού. Απλώς τότε η κοινωνία θεωρούσε καλούς όσους έδειχναν ότι θρησκεύουν, ενώ τώρα που τα πράγματα του κόσμου φαίνονται διαφορετικά, οι σύγχρονοι Φαρισαίοι μέσα στην υπερηφάνειά τους, κοιτάζουν να προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής τους, σε ό,τι επιτάσσει ο μακράν του Θεού κόσμος. Και στη μια περίπτωση και στην άλλη, το μόνο βέβαιον είναι η απόρριψίς του εκ μέρους του Θεού.

v  Αδελφοί μου. Το Ευαγγελικό μήνυμα είναι τόσο ξεκάθαρο.

Μακριά «ως από προσώπου πυρός» από την καταραμένη υπερηφάνεια και την γλοιώδη ανθρωπαρέσκεια.

Μακριά απ’ ότι μας κάνει να χάνουμε την επαφή με την αγάπη του Θεού και των αδελφών μας.

Ας διδαχθούμε από την πονεμένη και ειλικρινή στάση του Τελώνου, και ας παραδεχθούμε ταπεινά ενώπιον του Θεού την αδυναμία μας και την αθλιότητά μας.

Ο λόγος του Κυρίου Ιησού «κατέβη ούτος δεδικαιωμένος εις τον οίκον αυτού ή  εκείνος»,«πας ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται». ας μας ανοίξει τους οφθαλμούς της καρδιάς ώστε να δούμε ξεκάθαρα ότι

Τούτο είναι και το μεγάλο μήνυμα που είναι ανάγκη να βιώσουμε.

Να δώσει ο Άγιος Θεός.

Αμήν.     

Αρχιμανδρίτης Ιωήλ Κωνστάνταρος