Η Ιστορία δεν παραχαράσσεται - Χρήστος Αθ. Μούλιας

Οι αυτόκλητοι «διαφωτισταί» του ανιστόριτου, όπως οι ίδιοι τον χαρακτήρισαν, ελληνικού λαού και συντελεσταί της «υπερπαραγωγής» του Σκάϊ, προφανώς αγνοούν τι σημαίνει ιστορία και ότι ναι μεν οι αξιολογήσεις των ιστορικών γεγονότων, ενέχουν το στοιχείο του υποκειμενισμού, όμως τα γεγονότα, ούτε παραμορφώνονται, ούτε παραποιούνται. Ο ιστοριογράφος καταγράφει ό,τι έγινε, όπως αναδεικνύεται από τις πηγές και επ’ αυτών γίνεται η αξιολόγηση, που κατ’ ουσία είναι ο λογαριασμός τον οποίο δίνει κάθε γενιά στις επόμενες, για τις προηγούμενες. Όποιος επιχειρεί να γράψει ιστορία, παραβλέποντας και παραγνωρίζοντας όλα αυτά ή το γνωστικό του πεδίο είναι περιορισμένο και ελλιπές ή θέλει να εξυπηρετήσει σκοπιμότητες. Για τους συντελεστάς της «υπερπαραγωγής» θα μπορούσε να πει κανείς ότι συμβαίνουν και τα δύο, ιδίως το δεύτερο, διανθισμένα για κάποιους, με μία απεγνωσμένη προσπάθεια να σπάσουν το κέλυφος της αφάνειας.

Μεταξύ των ανακριβειών και ελαφροτήτων που ακούστηκαν στην ύποπτης προέλευσης υπερπαραγωγή, είναι και ότι δήθεν δεν υψώθηκε το λάβαρο της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα και ότι όλα αυτά είναι ένας θρύλος.

Δικαιολογημένα ξεσηκώθηκαν οι Καλαβρυτινοί, αλλά πέρα από τις όποιες τοπικιστικές αντιδράσεις, υπάρχουν τα τεκμήρια, τα οποία αναιρούν την ανιστόριτη αυτή άποψη.

Στο αρχείο Βλαχοπαπαδόπουλου, που βρίσκεται στην Πάτρα, στο Μουσείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας Πελοποννήσου, σώζεται, μεταξύ πολλών άλλων εγγράφων και το χειρόγραφο της προσφώνησης του Μητροπολίτη Αθηνών Θεόφιλου (Βλαχοπαπαδόπουλου), κατά την τελετή της ανακομιδής των λειψάνων του Γρηγορίου Ε΄ (1871). Απευθυνόμενος ο Θεόφιλος στον Πατριάρχη, είπε επί λέξει, «...ο αείμνηστος Παλαιών Πατρών Μητροπολίτης (εννοεί τον Γερμανό Γ΄), ο συμπολίτης σου, ο ποτέ ιεροδιάκονός σου, και κατόπιν συνάδελφος και συλλειτουργός σου, πρώτος ανταπεκρίθη εις τα ευγενή και γενναία αισθήματά Σου. Εκεί, εν τη Αγία εκείνη Μονή (εννοεί την Αγ. Λαύρα), κατασκευάσας εθνικήν σημαίαν από το ράσον του και την φουστανέλλαν του Ζαΐμη, εχάραξεν επ΄ αυτής τον άγιον και Ζωοποιόν Σταυρόν, και κρατών με την αριστεράν χείρα του τα πρακτικά της προ μικρού συγκροτηθείσης μυστικής εν Αιγίω συνελεύσεως, και με την δεξιάν την σημαίαν του Σταυρού, αναγεγραμμένον έχουσα το σύνθημα «Ελλάς ανάστηθι ανεξαρτησίαν ή θάνατον ομνύομεν επί τω ονόματί Σου», ως από πυρσού τότε ουρανοκρύφου, μετά των συν αυτώ περιβλέπτων Αχαιών και Αρκάδων κατηλέκτρισεν άπασαν την Ελληνικήν φυλήν διά του θείου κηρύγματός του. «Δεύτε λάβετε φως εκ της λαμπάδος της υπέρ πίστεως και πατρίδος αναφθείσης και αναγγείλατε πάσι τοις έθνεσιν, ότι η φωνή μου, είναι φωνή αυτού του κυρίου παντοκράτορος...».

Ο Θεόφιλος Βλαχοπαπαδόπουλος (1790 – 1873), ήταν αρχιδιάκονος του Παλαιών Πατρών Γερμανού Γ΄ και έζησε άμεσα τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, ο δε Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄, είχε διατελέσει αρχιδιάκονος του Γρηγορίου Ε΄.

Η μαρτυρία αυτή έχει ιδιαίτερη αξία και αποτελεί ισχυρή απόδειξη του γεγονότος ότι υψώθηκε λάβαρο στην Αγία Λαύρα. Βέβαια δεν υψώθηκε αυτό που εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο της Μονής, το οποίο είναι της οθωνικής περιόδου, όταν καθιερώθηκε ο επίσημος εορτασμός της Επαναστάσεως (1838). Θα ήταν δε αδύνατον να υψωθεί αυτό, διότι η κατασκευή του προϋπέθετε προετοιμασία, που αποδεδειγμένα δεν υπήρχε. Η ύψωση του λαβάρου, ήταν μία αυθόρμητη επαναστατική πράξη, που ακολούθησε τη μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας. Πρέπει δε να έλαβε χώρα στις 17 Μαρτίου 1821, οπότε εορτάζετο η μνήμη του Αγίου Αλεξίου και τελείτο ολονυκτία στη Μονή και δεν είναι δυνατόν να έγινε στις 25 Μαρτίου, διότι αποδεδειγμένα ο Γερμανός Γ΄, την ημέρα εκείνη, βρισκόταν στην Πάτρα.

Η αποδοχή της άποψης για ύψωση λαβάρου, ενισχύεται και από την υπάρχουσα ισχυρή παράδοση, η οποία δεν είναι δυνατόν να δημιουργήθηκε, χωρίς να προϋπήρχε συγκεκριμένη αιτία.

Εκτός από το χειρόγραφο του Θεόφιλου Βλαχοπαπαδόπουλου, υπάρχει στο ίδιο αρχείο και το κείμενο της προσφώνησης, σε έντυπη μορφή, απαράλλακτο με το χειρόγραφο, το οποίο πρέπει να κυκλοφόρησε και να τοιχοκολλήθηκε. Η προσφώνηση του Μητροπολίτη Αθηνών έγινε δημόσια, το περιεχόμενό της τυπώθηκε, κυκλοφόρησε αυτοτελώς και καταχωρήθηκε σε εφημερίδες της εποχής και δεν υπήρξε αντίδραση, παρότι τα γεγονότα που εξιστορούνται, δεν ήταν πολύ παλαιότερα και υπήρχαν ακόμα αρκετοί που θα ήσαν σε θέση να τα διαψεύσουν, αν πράγματι δεν είχαν συμβεί, όπως τα παρουσίασε.

Όσο για το επιχείρημα που προβάλλεται, από όσους αμφισβητούν την ύψωση του λαβάρου, ότι δηλαδή το γεγονός αυτό δεν αναφέρεται στα απομνημονεύματα του Παλαιών Πατρών Γερμανού Γ΄ και συνεπώς, για να μην το αναφέρει ο ίδιος, που ήταν ο πρωτεργάτης, άρα δεν πρέπει να συνέβη, η προβολή του προδίδει καταφανή άγνοια. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄ δεν άφησε ολοκληρωμένα απομνημονεύματα, με την κυριολεξία της λέξης. Αυτό που έχει διασωθεί και δημοσιευθεί, είναι ένα ανολοκλήρωτο σχέδιο, που εγγράφη υπό το κράτος οργής και αγανάκτησης, για την εμφύλια σύρραξη των Ελλήνων, της οποίας ένα από τα πρώτα θύματα ήταν και ο ίδιος. Πέθανε πολύ νωρίς (1828) και δεν πρόφθασε να τα ολοκληρώσει, γι’ αυτό και δεν αναφέρει και πολλά άλλα αναμφισβήτητα ιστορικά συμβάντα, στα οποία είχε ενεργό ανάμειξη, όπως π.χ. τα γεγονότα των Πατρών της 25ης Μαρτίου 1821.

Ένα άλλο στοιχείο που ανασύρεται, για να αναιρεθεί το γεγονός της ύψωσης του λαβάρου στη Μονή της Αγίας Λαύρας, είναι μία αναφορά του Σπυρίδωνα Τρικούπη, την οποία όμως, μάλλον δεν πρέπει να έχουν διαβάσει, όσοι την επικαλούνται. Γράφει επί λέξει ο Τρικούπης, «...Ψευδής είναι η εν Ελλάδι επικρατούσα ιδέα, ότι εν τη μονή της Αγίας Λαύρας ανυψώθη κατά πρώτον η σημαία της ελληνικής επαναστάσεως. Την ιδέαν ταύτην εξέφρασα και εγώ εν τω επικηδείω μου λόγω εις Ανδρέαν Ζαήμην πριν εξακριβώσω την αλήθειαν».

Η παράγραφος αυτή περιέχεται για πρώτη φορά στην β΄ έκδοση της Ιστορίας της Ελληνικής Επαναστάσεως που έγραψε (Σπ. Τρικούπης), η οποία εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1860, σε σημείωση υπό στοιχ. δ΄, στο Δ΄ κεφάλαιο (σελ. 312) και δεν υπάρχει στην α΄ έκδοση. Οι βαρύνουσες λέξεις είναι το «κατά πρώτον», που σημαίνει ότι ο Τρικούπης δεν αμφισβητεί την ύψωση του λαβάρου στην Μονή της Αγίας Λαύρας, αλλά ότι το λάβαρο αυτό δεν ήταν χρονικά το πρώτο που υψώθηκε. Η κήρυξη της Επαναστάσεως σηματοδοτήθηκε με την ύψωση πάνω από τριάντα λαβάρων, σε διάφορες περιοχές της χώρας και η αναφορά αυτή του ρουμελιώτη πολιτικού, στη β΄ έκδοση της Ιστορίας του, αντανακλά τη διαμάχη Πελοποννησίων και Ρουμελιωτών, για τα πρωτεία στην κήρυξη της Επανάστασης και σε καμία περίπτωση δεν αναιρεί το ιστορικό γεγονός της ύψωσης του λαβάρου στην Αγία Λαύρα.

Χρήστος Αθ. Μούλιας

Δικηγόρος