Ο Επιτάφιος Ύμνος της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Γηροκομειό -Αλέξανδρος Κολλιόπουλος

Ό­λα με­γα­λό­πρε­πα και α­πλά ή­σαν σήμερα Κυριακή 7 Αυγούστου το α­πό­γευ­μα στο μο­να­στή­ρι της Πα­να­γί­ας της Γη­ρο­κο­μητίσ­σης ό­που κλή­ρος και λα­ός έ­ψα­λαν τα Ε­γκώ­μια της Κοι­μή­σε­ως της Υ­πε­ρα­γί­ας Θε­ο­τό­κου.

Πρώ­τος, ο Σε­βα­σμιώ­τα­τος Μη­τρο­πο­λί­της Πα­τρών κ.κ. Χρυ­σό­στο­μος έ­ψα­λε το Με­γα­λύ­νο­μέν σε, Θε­ο­τό­κε α­γνή και τι­μώ­μεν την α­γί­αν σου κοί­μη­σιν και με­τά­στα­σιν εκ γης προς ου­ρα­νόν.

Συ­γκλο­νι­στι­κές στιγ­μές έ­ζη­σαν οι χι­λιά­δες των πι­στών, ό­ταν ο Κα­θη­γού­με­νος και Πρω­το­σύ­γκελ­λος της Ι.Μ. Πα­τρών π. Συ­με­ών Χα­τζής, έ­λα­βε α­πό τα τί­μια χέ­ρια του Ε­πι­σκό­που η­μών κ. Χρυ­σο­στό­μου το Σώ­μα της Πα­να­γί­ας μας, σχη­μα­τί­ζο­ντας πο­μπή με σκο­πό τη Λι­τά­νευ­σή του στου πέριξ δρόμους της Μο­νής, συ­νο­δευό­με­νο α­πό Ιε­ρά Λεί­ψα­να Α­γί­ων που φυ­λάσ­σο­νται στο παν­σε­βά­σμιο αυ­τό μο­να­στή­ρι.

Ας θυ­μη­θού­με τον πρόλογο του α­ει­μνή­στου Μη­τρο­πο­λί­του Πα­τρών κυ­ρού Νι­κο­δή­μου σε πό­νη­μα των Ε­γκω­μί­ων της Υ­πε­ρα­γί­ας Θε­ο­τό­κου, εκ­δό­σε­ως της Ιε­ράς Μο­νής Γη­ρο­κο­μεί­ου, εν έ­τει 1997.

“Δύ­ο ποι­μέ­νες των Πα­τρών, ο έ­νας πα­λαιός, του16ου αιώ­νος, ο­νό­μα­τι Διο­νύ­σιος, και ο δεύ­τε­ρος του πα­ρό­ντος αιώ­νος, ο υ­πο­γρά­φων ε­νταύ­θα, ε­στε­γά­σθη­σαν εις την Ιε­ράν Μο­νήν “Γη­ρο­κο­μεί­ου”, κα­τά τα έ­τη της αρ­χιε­ρα­τεί­ας αυ­τών εν Πά­τραις.

Υ­πό την στέ­γην της Μο­νής ταύ­της δια­βιού­ντες, και υ­πό την σκέ­πην της Υ­πε­ρα­γί­ας Θε­ο­τό­κου, φε­ρω­νύ­μως γι­νω­σκο­μέ­νης εν τη Α­χα­ϊ­α ως “Γη­ρο­κομ­μι­τίσ­σης”, διά­γο­ντες, ε­θε­ρά­πευ­σαν αμ­φό­τε­ροι το δο­θέν εις αυ­τούς  πα­ρά Κυ­ρί­ου τά­λα­ντον της ιε­ράς υ­μνο­γρα­φί­ας, και α­φιέ­ρω­σαν τα­πει­νά υ­μνο­λο­γή­μα­τα­αυ­τών εις την Θε­ο­μή­το­ρα.

Η­υ­δό­κη­σε δε ο Κύ­ριος υ­μνο­γρα­φή­μα­τα του πρώ­του, τα εις το πα­ρόν τεύ­χος πε­ρι­λαμ­βα­νό­με­να, να τύ­χω­σι της ε­πι­με­λεί­ας και ε­πε­ξερ­γα­σί­ας του δευ­τέ­ρου και να εκ­δο­θώ­σιν, επ΄ ο­νό­μα­τι του ποι­η­τού αυ­τών Μη­τρο­πο­λί­του Διο­νυ­σί­ου, με­ρί­μνη δε και δα­πά­νη της εν λό­γω Ιε­ράς Μονής, α­πηλ­λαγ­μέ­να πα­ρει­σφρησά­ντων λα­θών και α­τε­λειών.  

Ταύ­τα α­φο­ρώ­σιν εις “ε­πι­τά­φιον ύ­μνον - Ε­γκώ­μια της Υ­πε­ρα­γί­ας Θε­ο­τό­κου” ε­πί τη Κοι­μή­σει Αυ­τής.

Πα­ρό­μοια ε­γκώ­μια ψάλ­λο­νται εις το χω­ρί­ον Γε­σθη­μα­νή, ό­που υ­πάρ­χει ο τά­φος της Πα­να­γί­ας και έ­χου­σι κυ­κλο­φο­ρη­θή υ­πό του Πα­τριαρ­χεί­ου Ιε­ρο­σο­λύ­μων.

Το “Τυ­πι­κόν” της Με­γά­λης του Χρι­στού Εκ­κλη­σί­ας εκ­φρά­ζει ε­πι­φυ­λά­ξεις δια την κατ΄ α­πο­μί­μη­σιν των Ε­γκω­μί­ων της Μεγ. Πα­ρα­σκευ­ής χρή­σιν αυ­τών. Ουχ ήτ­τον έ­χου­σιν ει­σα­χθή πολ­λα­χού και ψάλ­λο­νται κα­τά την ε­ορ­τήν της Κοι­μή­σε­ως της Θε­ο­τό­κου. Διό και πα­ρέ­σχο­μεν την ά­δειαν, ί­να ψάλ­λω­νται και εν τη Ε­παρ­χί­α η­μών τα εν τω πα­ρό­ντι τεύ­χει ό­μοια Ε­γκώ­μια του α­οι­δί­μου προ­κα­τό­χου η­μών, βελ­τιω­θέ­ντα ως προ­ε­λέ­χθη.

Διά­πυ­ρος ευ­χέ­της

+ ο Πα­τρών Νι­κό­δη­μος”.

Η πρώ­τη στά­σις αρ­χί­ζει μέ τόν ύ­μνον:

«Με­γα­λύ­νο­μέν σε, Θε­ο­τό­κε α­γνή καί τι­μώ­μεν τήν α­γί­αν σου κοί­μη­σιν καί με­τά­στα­σιν εκ γής πρός Ου­ρα­νόν».

Η δευ­τέ­ρα ως ε­ξής:

«Ά­ξιόν ε­στι, μα­κα­ρί­ζειν σέ τήν Θε­ο­τό­κον,

τήν τι­μιω­τέ­ραν τών Χε­ρου­βίμ καί εν­δο­ξο­τέ­ραν τών Σε­ρα­φίμ».

Καί η τρί­τη:

«Αι γε­νε­αί πά­σαι ύ­μνον τή τα­φή σου προ­σά­γο­μεν, Παρ­θέ­νε»

Ο α­οί­δι­μος Συγ­γρα­φεύς έ­χει τό ε­ξής υ­στε­ρό­γρα­φο στόν ύ­μνο.

«Ώ Υ­πε­ρα­γί­α μου Θε­ο­τό­κε δέ­ξαι τό μι­κρό­τα­τόν τι δώ­ρον τού δού­λου σου ως τά δύ­ο λε­πτά ο Υ­ιός καί Θε­ός σου, τής χή­ρας. Α­μήν»

 Διο­νυ­σί­ου Πα­λαιών Πα­τρών

+ έ­τους ζμθ’ α­πό κτί­σε­ως κό­σμου (1541 μ.Χ.)

Αυ­γού­στου ιδ’, ιν­δι­κτιώ­νος ιδ’

Εν τή μο­νή τού Γη­ρο­κο­μεί­ου

 Η Ιε­ρά Α­κο­λου­θί­α τε­λεί­ται στον προ­αύ­λιο χώ­ρο τού Να­ού, ε­πί ει­δι­κά η­υ­τρε­πι­σμέ­νης ε­ξέ­δρας, ό­που ευ­ρί­σκε­ται το κου­βού­κλιον τού Ε­πι­τα­φί­ου, στο ο­ποί­ο το­πο­θε­τεί­ται η ει­κών (σώ­μα) τής Πα­να­γί­ας μας, το ο­ποί­ο λι­τα­νευ­τι­κά με­τα­φέ­ρε­ται α­πό το Κα­θο­λι­κό τής Ιε­ράς Μο­νής.

Η συμ­με­το­χή τού Λα­ού κα­τά την ε­φε­τει­νή Α­κο­λου­θί­α των Ε­γκω­μί­ων, η έκ­φρα­ση τής ευ­λα­βεί­ας των αν­θρώ­πων, τα δά­κρυα που κυ­λού­σαν α­πό τα μά­τια τους, η συ­γκλο­νι­στι­κές εκ­δη­λώ­σεις μι­κρών και με­γά­λων, αν­δρών και γυ­ναι­κών κα­τά την ώ­ρα τής Λι­τα­νεί­ας, ξε­πέ­ρα­σαν κά­θε προσ­δο­κί­α, ώ­στε κα­τά τήν α­πό­λυ­ση, έ­μπρο­σθεν τού Κα­θο­λι­κού, ο Σε­βα­σμιώ­τα­τος, συ­γκι­νη­μέ­νος α­πό τις α­θρό­ες εκ­δη­λώ­σεις ευ­λα­βεί­ας τού Λα­ού νά εί­πη: «Αυ­τό α­πό­ψε δεν εί­ναι προ­σκύ­νη­μα, εί­ναι έ­να αν­θρώ­πι­νο πο­τά­μι, που έ­φτα­σε ως τις αυ­λές της Πα­να­γί­ας μας για να εκ­φρά­ση την πολ­λή του ευ­λά­βεια και την ευ­γνω­μο­σύ­νη πρός την Πα­νύ­μνη­τον Μη­τέ­ρα τού Θε­ού».

Ο Σε­βα­σμιώ­τα­τος ε­πή­νε­σε και ευ­χα­ρί­στη­σε τον ευ­σε­βή Λα­ό γι’ αυ­τές, τις α­πό καρ­δί­ας, εκ­δη­λώ­σεις προς την Πα­να­γί­α μας και την συμ­με­το­χή του στις Λα­τρευ­τι­κές Τε­λε­τές και ευ­χή­θη­κε πα­τρι­κά σε ό­λους υ­γεί­α, χα­ρά και εκ­πλή­ρω­ση πά­σης ε­σω­τε­ρι­κής ευ­γε­νούς και α­γί­ας ε­πι­θυ­μί­ας τους.

Στο Ιερό Αναλόγιο έψαλλαν οι Πρωτοψάλτες: του μοναστηριού Παναγιώτης Παναγιώργος, του Ιερού Ναού Αγίου Νεκταρίου Πατρών Παναγιώτης Παπασταύρου, ο Σπ. Σκιαδαρέσης του Ιερού Ναού Αγίας Τριάδος Ζαρουχλεϊκων, ο Παναγιώτης Λάγιος του Ιερού Ναού Αγίας Τριάδος Ψαθοπύργου, ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου Πατρών, και οι Λαμπαδάριοι Χαράλαμπος Παρασκευόπουλος, Ιωάννης  Σωτηρόπουλος, Δημήτριος Σακαλής του Ιερού Ναού Αγ. Διονυσίου Πατρών.

Οι πιστοί που παρευρέθησαν το απόγευμα της Κυριακής στο Γηροκομειό αισθάνθηκαν πραγματικά από τους παραπάνω Ιεροψάλτες τις εναλλαγές, τους τόνους, τους ήχους, το μεγαλείο της βυζαντινής μουσικής, που πηγάζει από τη λιτότητά της.  

Αλέξανδρος Κολλιόπουλος