3ον ΦΟΡΟΥΜ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΤΩΝ ΕΝ ΕΥΡΩΠΗι ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΝ ΤΗΣ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,

3ον ΦΟΡΟΥΜ ΔΙΑΛΟΓΟΥ

ΤΩΝ ΕΝ ΕΥΡΩΠΗι ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΝ ΤΗΣ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,

ΛΙΣΣΑΒΩΝΑ, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ, 5-8 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012,

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ.

 

1) Τό 3ο Φόρουμ Διαλόγου μεταξύ τῶν ἐν Εὐρώπῃ Ὀρθοδόξων καί Ρωμαιοκαθολικῶν μέ θέμα «ἡ οἰκονομική κρίσις καί ἡ φτώχεια: προκλήσεις διά τήν Εὐρώπην σήμερον» συνῆλθεν εἰς Λισσαβῶνα Πορτογαλίας μεταξύ 5ης καί 8ης Ἰουνίου 2012 χάριν εἰς τήν εὐγενῆ φιλοξενίαν τοῦ Σεβ. Καρδιναλίου κ. José da Cruz Policarpo, Πατριάρχου Λισσαβῶνος. Τῶν συνεδριάσεων συμπροήδρευσαν οἱ Σεβ. Καρδινάλιος κ. Péter Erdö, Πρόεδρος τῆς Συνόδου τῶν ἐν Εὐρώπῃ Ἐπισκοπικῶν Συνελεύσεων τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, καί ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Σασίμων κ. Γεννάδιος, ἐκ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἐν συνεχείᾳ πρός τήν θετικήν ἐμπειρίαν ἐκ τῶν δύο πρώτων συναντήσεων τοῦ ἐν λόγῳ Φόρουμ (Τρέντο Ἰταλίας, 11-14 Δεκεμβρίου 2008 καί Ρόδος, Ἑλλάς, 18-22 Ὀκτωβρίου 2010), οἱ ἀντιπρόσωποι τῶν ἐν Εὐρώπῃ Ἐπισκοπικῶν Συνελεύσεων τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ἐν Εὐρώπῃ Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν συνεζήτησαν τό θέμα τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως καί τῶν ἐπιπτώσεών της εἰς τήν Εὐρώπην ὑπό τό φῶς τῆς Χριστιανικῆς πίστεως. Εἰς τό τέλος τῆς συναντήσεως, ἐπιθυμοῦμεν νά γνωστοποιήσωμεν τάς σκέψεις ἡμῶν πρός τούς Χριστιανούς τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν καί πρός ὅσους ἐνδιαφέρονται νά πληροφορηθοῦν τάς ἀνησυχίας ἡμῶν.

2) Ἡ Εὐρώπη σήμερον διέρχεται μίαν ἰδιαίτερως σοβαράν κρίσιν, μέ τούς πολίτας της νά ὑφίστανται τάς ἐπιπτώσεις ἀπό τήν ραγδαίως αὐξανομένην ἀνεργίαν καί τήν ἔλλειψιν προοπτικῆς διά τό μέλλον. Ἅπαντες οἱ εὐρωπαῖοι πολῖται ἀνησυχοῦν διά τό μέλλον. Λαμβανομένης ὑπ’ ὄψιν τῆς ἐνεστώσης καταστάσεως, αἱ Ἐκκλησίαι, ἐπαγρυπνῶσαι ἐν σχέσει πρός τάς ἀγωνίας καί τά παθήματα τοῦ συγχρόνου κόσμου, ἐπιθυμοῦν νά ἀπευθύνουν πρός πᾶσαν κατεύθυνσιν μήνυμα ἐμπιστοσύνης καί ἐλπίδος πρός τούς πιστούς καί ὅλους τούς πολίτας τῆς Γηραιᾶς Ἠπείρου. Διό καί ἀπαραίτητος κρίνεται ἡ ἐπίδειξις ἐκ μέρους τῶν πιστῶν τῆς ἀπαραιτήτου ἐμπιστοσύνης πρός τήν Θείαν Πρόνοιαν καί πρός τήν δυνατότητα νά διορθωθοῦν τά λάθη τοῦ παρελθόντος. Οἱ εὐρωπαῖοι ἔχουν τήν ὑποχρέωσιν νά δημιουργήσουν τό πλαίσιον διά τήν ἐπικράτησιν τῆς δικαιοσύνης καί τῆς εἰρήνης εἰς τόν μελλοντικόν κόσμον.

3) Διαμέσου τῆς ἱστορίας, ἡ Εὐρώπη γνωρίζει νά προσαρμόζῃ τόν προορισμόν της ἀντλοῦσα δύναμιν καί σοφίαν ἀπό τάς πηγάς τῆς Χριστιανικῆς σκέψεως καί τῶν ἠθικῶν ἐπιταγῶν τῆς Βίβλου, τήν μοναστικήν καί τήν πατερικήν παράδοσιν ἀλλά καί τήν περί κοινωνίας διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας, πού συνιστοῦν τόν ἀδιαπραγμάτευτον θησαυρόν διά τό σύνολον τοῦ εὐρωπαϊκοῦ πληθυσμοῦ.

4) Τό μήνυμα τῶν Ἐκκλησιῶν ἀφορᾷ εἰς τήν θέσιν καί τόν ρόλον τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου ἐντός τῆς κτίσεως, τῆς κοινωνίας καί ἰδιαιτέρως ἐντός τοῦ πεδίου ἐκδιπλώσεως τῆς οἰκονομικῆς ζωῆς. Αἱ Χριστιανικαί Ἐκκλησίαι διδάσκουν ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾷ τήν πληρότητά του μόνον ὅταν εὑρίσκεται εἰς σχέσιν καί κοινωνίαν πρός τόν Θεόν. Πρός τοῦτο, ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νά ἀνακαλύψῃ τόν συνδετικόν κρίκον πού τόν ἑνώνει μέ τούς συνανθρώπους του διά μέσου τῆς κοινωνίας μέ τόν Δημιουργόν του.

5) Ὡς συνέπεια τῆς διαδικασίας τῆς ἐκκοσμικεύσεως, πολλοί εὐρωπαῖοι πολῖται ἔχουν ἀπομακρυνθῆ ἀπό τόν οὐσιώδη σύνδεσμον μέ τόν Θεόν καί προσπαθοῦν νά εὕρουν τό νόημα τῆς ζωῆς ἀποκλειστικῶς καί μόνον εἰς ἐνδοκοσμικόν ἐπίπεδον. Αἱ ἰδεολογίαι τοῦ ὑλισμοῦ καί τοῦ εὐδαιμονισμοῦ διατυπώνουν τάς περιοριστικάς περί τοῦ ἀνθρωπίνου βίου ἀντιλήψεις των στοχεύουσαι εἰς τήν προαγωγήν τῆς ἰδέας ὅτι α) ἡ εὐτυχία ἐπιτυγχάνεται διά μέσου τῆς συσσωρεύσεως τοῦ πλούτου, β) ἡ ἐλευθερία συνίσταται εἰς τήν ἱκανοποίησιν πασῶν ἀνεξαιρέτως τῶν ἐπιθυμιῶν καί γ) ἡ κοινωνική ζωή ἀπορρέει ἐκ τῆς εὐθυγραμμίσεως ἁπάντων τῶν ἰδιωτικῶν συμφερόντων.

6) Αἱ Ἐκκλησίαι παρατηροῦν ὅτι ἡ παροῦσα κρίσις δέν ἔχει μόνον οἰκονομικήν ὑφήν, ἀλλά καί ἀνθρωπολογικήν καί πνευματικήν, καθώς ἡ κρίσις συμπεριλαμβάνει τήν πολιτιστικήν καί τήν ἠθικήν σφαῖραν, χωρίς βεβαίως νά περιορίζηται μόνον εἰς τάς τελευταίας. Ἡ παρατήρησις αὕτη ἐρείδεται εἰς τό γεγονός ὅτι ἡ δημοσιονομική πολιτική τελεῖ ἐν διαστάσει πρός τήν πραγματικήν οἰκονομίαν. Ἐπί πλέον, ἐπισημαίνεται ὅτι ἡ οἰκονομία δέν εὑρίσκεται ὑπό τόν ἔλεγχον τῆς πολιτικῆς ὡς ἐπίσης καί ὅτι ἡ πολιτική δέν ἐμπνέεται ὑπό τῶν ἀρχῶν τῆς ἠθικῆς. Ἀντλοῦντες ἐκ τῆς προσωπικῆς ἐμπειρίας ἡμῶν περί τῆς ζώσης παρουσίας τοῦ Χριστοῦ εἰς τήν Ἐκκλησίαν, πιστεύομεν ὅτι, διά μέσου τῆς ἐπιστροφῆς εἰς τόν Χριστόν, τῆς ἐγκολπώσεως τῆς Χριστιανικῆς πίστεως καί τῆς κοινωνίας ἡμῶν μετά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὁ ἄνθρωπος σήμερον δύναται νά ἀνακαλύψῃ τάς δέουσας ἀπαντήσεις εἰς τάς βαθυτέρας ἀναζητήσεις του.

7) Ἡ κοινωνία δέον ὅπως ὀργανωθῇ κατά τοιοῦτον τρόπον ὥστε νά ὑπηρετῇ τόν ἄνθρωπον, ὅστις ἐκ φύσεως ἀποτελεῖ κοινωνικόν ὄν, τό ὁποῖον ὁλοκληροῦται ὡς πρόσωπον πρωτίστως ἐν τοῖς πλαισίοις τῆς οἰκογενείας. Ἀπορρίπτωμεν τόν ἀτομικισμόν, ὅστις ἀπομονώνει τά πρόσωπα κρατών αὐτά εἰς ἀπόστασιν. Ἕκαστος ἄνθρωπος ἔχει τόν προορισμόν του, ὅστις ὁρίζεται ἐν σχέσει πρός τήν ἀπέραντον ἀγάπην τοῦ Θεοῦ, καί δέν πρέπει νά ἀντιμετωπίζηται ὡς ἀντικείμενον χειραγωγήσεως ἀνάλογα πρός τά συμφέροντα τῶν πλέον ἰσχυρῶν τῆς γῆς. Ἐκ τῆς πλευρᾶς αὐτῶν, οἱ Χριστιανοί καλοῦνται νά συνεργάζωνται πρός ἅπαντας τούς ἀνθρώπους καλῆς θελήσεως, ὥστε νά δημιουργήσουν τάς βάσεις διά τήν οἰκοδόμησιν μιᾶς πλέον δικαίας καί ἀνθρωπίνου κοινωνίας.

8) Ἐάν οἱ εὐρωπαῖοι ἐπιθυμοῦν νά ὑπερβοῦν τήν κρίσιν, τελοῦντες πάντοτε ἐν ἀλληλεγγύῃ πρός τόν λοιπόν κόσμον, τότε δέον νά κατανοήσουν ὅτι χρειάζεται μία ριζική ἀλλαγή εἰς τόν τρόπον ζωῆς των. Διά τούς πιστούς, τοῦτο σχετίζεται πρός τήν ἐπανάκτησιν τῆς προσωπικῆς των σχέσεως μετά τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, Ὅστις εἶναι ἡ κοινωνία τῆς ἀγάπης. Μία τοιαύτη σχέσις δέον νά ἀναπτυχθῇ πέραν τοῦ ἐπιπέδου τῆς ἀνθρωπίνης σοφίας καί τῆς υἱοθετήσεως, ἁπλῶς καί μόνον, ἠθικῶν τινῶν ἀξιωμάτων. Ἡ κρίσις δύναται νά ἀποτελέσῃ εὐκαιρίαν διά τήν ἀνάπτυξιν ἑνός ὑγιοῦς αἰσθήματος πρός πληρεστέραν ἐπίγνωσιν συνόλου τῆς ὑφισταμένης (οἰκονομικῆς) καταστάσεως. Οἱ εὐρωπαῖοι καλοῦνται νά προσδώσουν νόημα εἰς τάς οἰκονομικάς συναλλαγάς καί δοσοληψίας, αἵτινες θά πρέπει νά ἀντιμετωπίζωνται ὑπό τό πρίσμα μιᾶς ὁλοκληρωμένης καἰ οὐχί ἀποσπασματικῆς θεωρήσεως περί τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καί τῆς ἀξιοπρεπείας του. Οἱ εὐρωπαῖοι, ἀναγνωρίζοντες τήν πρέπουσαν θέσιν καί ἀξίαν εἰς τό ἀνθρώπινον πρόσωπον, θέτοντες τήν οἰκονομίαν εἰς τήν ὑπηρεσίαν τῆς κοινωνίας πρός ἐξυπηρέτησιν τῶν προτεραιοτήτων διά τήν προώθησιν τῆς ἀναπτύξεως καί τήν ἐνδυνάμωσιν τοῦ αἰσθήματος τῆς ἀλληλεγγύης, προσανατολίζοντες τόν πολιτισμόν πρός ἀναζήτησιν τῆς ἀληθείας, δίδοντες χῶρον εἰς τήν ἀνάπτυξιν τῆς κοινωνίας τῶν πολιτῶν καί διευκολύνοντες τήν ἔκφρασιν τῆς ἐφευρετικότητος τῶν πολιτῶν, οὕτως ὥστε οἱ τελευταῖοι νά ἐνεργοῦν τά δέοντα πρός ἐπίτευξιν τοῦ εὖ εἶναι τῶν συνανθρώπων των, θά δημιουργήσουν τάς συνθήκας διά τήν ἀνάδυσιν ἑνός νέου τύπου σχέσεων ἔναντι τοῦ κεφαλαίου, τῆς παραγωγῆς καί τῆς καταναλώσεως. Τά προαναφερθέντα ἀποτελοῦν πτυχάς τῆς Χριστιανικῆς ἀσκητικῆς παραδόσεως, ὡς αὕτη ὁρίζεται μέσα ἀπό τήν πράξιν τῆς νηστείας καί τῆς κοινωνίας τῶν ἀγαθῶν. Αἱ Ἐκκλησίαι ἐνθαρρύνουν τούς Χριστιανούς νά ἐντείνουν ἀπό κοινοῦ τήν κενωτικήν προσφοράν των τόσον εἰς τοπικόν ὅσον καί εἰς παγκόσμιον ἐπίπεδον, ὥστε νά βοηθήσουν ὅσους διαβιοῦν ὑπό δυσκόλους συνθήκας καί νά συνεισφέρουν εἰς τήν ἀνάπτυξιν μιᾶς πλέον δικαίας κοινωνίας.

9) Διά τήν ἐπίτευξιν τῆς ὡς ἄνω ἀλλαγῆς ἡ προτεραιότης δέον ἵνα δοθῇ εἰς τήν ἀπασχόλησιν καί τήν υἱοθέτησιν πολιτικῶν αἱ ὁποῖαι εὐνοοῦν τήν δημιουργίαν θέσεων ἐργασίας. Κάθε ἄνθρωπος πρέπει νά εἶναι εἰς θέσιν νά ζήσῃ μέ ἀξιοπρέπειαν διά νά ἀναπτύξῃ τάς δυνατότητάς του ἐντός τοῦ ἐργασιακοῦ περιβάλλοντος, εὑρισκόμενος ἐν ἀλληλεγγύῃ μέ τούς συνανθρώπους του. Κάθε μορφή διαφθορᾶς καί καταχρήσεως ἐξουσίας πρέπει νά ἐξαλειφθῇ.

10) Ἡ ἀγορά δέν ἀποτελεῖ μίαν ἀπρόσωπον καί ἀνώνυμον σφαῖραν ἐπιβολῆς τῶν συμφερόντων τῶν ἰσχυρῶν ἐπί τῶν ἀσθενεστέρων, ἀλλά τόν χῶρον ὅπου χρήσιμα ἀγαθά καί ὑπηρεσίαι ἀνταλλάσσονται μέ σκοπόν τήν ὑποστήριξιν καί προαγωγήν τῆς ὑλικῆς, κοινωνικῆς καί πνευματικῆς ἀναπτύξεως τῶν ἀνθρώπων. Ἡ ἀγορά πρέπει νά ρυθμίζηται κατά τρόπον, ὅστις θά ἐπιτρέπῃ τήν πλήρη ἀνάπτυξιν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου.

11) Δέν εἶναι πλέον ἀνεκτή ἡ κατασπατάλησις τῶν φυσικῶν πόρων καί ἡ μόλυνσις τοῦ περιβάλλοντος ἔνθα διαβιοῦμεν, ὅπως συμβαίνει σήμερον. Ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νά καταστῇ ὑπηρέτης καί οὐχί ἐξουσιαστής- κυρίαρχος τῆς κτίσεως. Σήμερον χρειάζεται νά συνειδητοποιήσωμεν το τί ὀφείλωμεν εἰς τάς ἐπερχομένας γενεάς, αἵτινες δέν πρέπει νά κληρονομήσουν ἕν ὑποβαθμισμένον καί μή κατοικίσιμον περιβάλλον. Εἰς τόν παγκοσμιοποιούμενον κόσμον εἰς τόν ὁποῖον ζῶμεν, ἡ κινητήριος δύναμις, ἥτις ρυθμίζει τάς ζωάς τῶν ἀνθρώπων, δέν θά πρέπει νά εἶναι ὁ ἐκ τῶν ἰδιωτικῶν καί τῶν συλλογικῶν συμφερόντων προερχόμενος ἀδιόρατος ἐξαναγκασμός ἐπί τῶν ἀσθενεστέρων, ἀλλ̉ ἡ ἐπιρροή τῆς (ὑπό τήν ἐπίδρασιν τῶν ἀρχῶν τῆς ἠθικῆς τελούσης) πολιτικῆς ἐπί τῆς οἰκονομίας καί ἡ διαφάνεια ἔναντι τῶν ἐπιλογῶν τῶν κοινωνικῶν δυνάμεων πού ἐκπροσωποῦν τά διάφορα κράτη.

12) Ἐπιθυμοῦμεν νά ἐκφράσωμεν λόγον ἐνισχύσεως πρός τάς κρατικάς κυβερνήσεις καί πρός ὅσους τυγχάνουν ὑπεύθυνοι εἰς τούς ὀργανισμούς τῆς Εὐρώπης εἰς τήν προσπάθειάν των νά ἀκολουθήσουν μιάν πλέον δικαίαν ὁδόν ἄγουσαν εἰς τήν ὑπέρβασιν τῆς δημοσιονομικῆς καί οἰκονομικῆς κρίσεως, μέ ἔμφασιν εἰς τάς χώρας αἵτινες ὑφίστανται τάς πλέον ὀδυνηράς συνεπείας ἕνεκα τῆς παρούσης οἰκονομικῆς κρίσεως.