ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗΝ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ ΤΟΥ "ΣΤΑΘΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ"

Ο Μ Ι Λ Ι Α

ΤΗΣ Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ

ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ

κ. κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗΝ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ ΤΟΥ "ΣΤΑΘΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ"

(20 Ὀκτωβρίου 2013)

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Νεαπόλεως καὶ Σταυρουπόλεως κύριε Βαρνάβα,

Ἱερώτατοι καὶ Θεοφιλέστατοι ἅγιοι Ἀδελφοί,

Τέκνα ἡμῶν ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ὁ πανάγαθος Θεὸς μᾶς ἀξιώνει νὰ τελέσωμεν σήμερον τὰ Ἐγκαίνια τοῦ «Σταθμοῦ Ἀγάπης», ἔνθα συνεστήθη τὸ ἀρχαιότερον συσσίτιον τῆς Θεσσαλονίκης, πλησίον τοῦ Ἱεροῦ τούτου Ναοῦ τῶν Ἁγίων Πάντων.

Ὁ Σταθμὸς οὗτος ἀποτελεῖ ἁπτὴν ἀπόδειξιν τῆς προνοίας καὶ μερίμνης τῆς Ἐκκλησίας περὶ τοῦ ποιμνίου αὐτῆς, κατὰ τὴν παροῦσαν δυσχερῆ συγκυρίαν, διὰ τῆς προσφορᾶς καθ᾿ ἡμέραν εἰς τοὺς ἔχοντας ἀνάγκην τοῦ ἐπιουσίου αὐτῶν ἄρτου καθὼς ἐπίσης καὶ διὰ τῆς στεγάσεως ἀπόρων φοιτητῶν.

Πάντα ταῦτα ἀποτελοῦν ἐκδηλώσεις φιλανθρωπίας. Ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, ὡς γνωστόν, ἀποτελεῖ μίαν τῶν ἀκτίστων θείων ἐνεργειῶν, διὰ τῶν ὁποίων ἐδημιούργησε κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν Αὐτοῦ καὶ διατηρεῖ ἐν διαρκεῖ ἀγάπῃ καὶ προνοίᾳ εἰς τὴν ζωὴν τὸ κατ᾿ ἐξοχὴν δημιούργημά Του, τὸν ἄνθρωπον. Ὡς δὲ παρατηρεῖ ὁ ἐν ἁγίοις προκάτοχος ἡμῶν Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος εἰς τὴν ἑρμηνείαν τῆς Γενέσεως, «Πηγή ἐστι φιλανθρωπίας ὁ Θεός, καὶ οὐδέποτε παύεται τὰ ἐκεῖθεν νάματα τῇ τῶν ἀνθρώπων φύσει προχέουσα». Ἐκ τῆς ἀνεκφράστου ταύτης ἰδιότητος παρακινούμενος ὁ Τριαδικὸς Θεὸς ἐνήργησε καὶ τὸ μυστήριον τῆς Θείας Οἰκονομίας, τῆς σαρκώσεως τοῦ Λόγου, ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Οὕτως ὁ Δημιουργὸς ἐπιθυμεῖ νὰ ἐγκολπωθῇ ὁ ἄνθρωπος τὴν πρὸς τὸν σύνδουλον αὐτοῦ ἀνυστερόβουλον φιλανθρωπίαν, θεωρῶν τὸν πλησίον ὡς ἴδιον μέλος καὶ ὁρῶν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ τὸν ἴδιον τὸν Χριστόν, ἀποφασιστικῶς εἰπόντα ὅτι «ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. κε΄, 40-41). Δὲν εἶναι δυνατόν, χωρὶς τὴν ἀγάπην, νὰ ἴδωμεν τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης, ὁ Ὁποῖος ὁρίζει ἐν τῷ ἱερῷ Εὐαγγελίῳ: «Ἐν  τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις» (Ἰω. ιγ΄, 35-36).

Διὰ τῆς φιλανθρωπίας γινόμεθα ὅμοιοι τῷ Θεῷ καὶ Αὐτὸς κατοικεῖ εἰς τὰς καρδίας ἡμῶν καὶ πληροῖ τὰς ψυχὰς διὰ τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ τῆς ἀνεκλαλήτου εὐωδίας Του. Κάθε δαπάνη, ἥτις γίνεται ὑπὲρ τῶν πτωχῶν, ὡς αἱ παροῦσαι διὰ τὴν λειτουργίαν τοῦ Σταθμοῦ τούτου, «θησαυρός ἐστιν», καθὼς λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος εἰς τὸν περίφημον περὶ ἐλεημοσύνης λόγον αὐτοῦ. «Θησαυρὸς θησαυροῦ παντὸς βελτίων. Οὗτος μὲν γὰρ ὁ αἰσθητός, καὶ ἐπιβουλεύεται καὶ μειοῦται, καὶ τοὺς εὑρόντας πολλάκις ἀπώλεσεν· ὁ δὲ ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἀνάλωτος μένει καὶ ἀνεπιβούλευτος, σωτηρία τοῖς κεκτημένοις καὶ τοῖς μεταλαμβάνουσι. Οὐ γὰρ δαπανᾶται χρόνῳ, οὐχ ἁλίσκεται φθόνῳ, … καὶ μυρία κομίζει τοῖς λέγουσιν αὐτὸν ἀγαθά.» (ΕΠΕ 40, σελ. 420).

Διὸ καὶ ἡ καθ᾿ ἡμᾶς Ἁγιωτάτη Μήτηρ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, καὶ ἐν πάσῃ τῇ ζώνῃ κανονικῆς δικαιοδοσίας Αὐτῆς, ὅλως δ᾿ ἐξαιρέτως ἐν τῇ Βασιλευούσῃ Πόλει, ἐπέδειξεν ἀρχῆθεν τῆς παρουσίας αὐτῆς ἀξιομίμητα ἔργα ἀγάπης καὶ φιλανθρωπίας, προκαλοῦντα πάντοτε τὸν θαυμασμὸν ἡμῶν. Κατὰ καιροὺς οἱ μακάριοι προκάτοχοι ἡμῶν Πατριάρχαι, ἕκαστος κατὰ τὴν ἀρετὴν καὶ ἐλεήμονα διάθεσιν αὐτοῦ, ἐπηύξανον καὶ συνέχιζον ταῦτα. Ἅπασα ἡ ζωὴ τῶν Πολιτῶν εἶχεν ἐμποτισθῆ ἐκ τοῦ πνεύματος τῆς φιλανθρωπίας καὶ βοηθείας τῶν τοῦ Χριστοῦ πενήτων καὶ ἀναξιοπαθούντων. Χαίρομεν δὲ διότι βλέπομεν σήμερον τὸ αὐτὸ πνεῦμα νὰ ἐμπνέῃ καὶ τὸν ἀρχιποίμενα τῆς Ἱερᾶς ταύτης Μητροπόλεως, μετὰ τῶν ἐκλεκτῶν συνεργατῶν του, κληρικῶν τε καὶ λαϊκῶν.

Ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης κυρὸς Διονύσιος ἔθεσε τὰ καλὰ θεμέλια αὐτῆς τῆς ἀνεκτιμήτου φιλανθρωπικῆς προσφορᾶς τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχίας Σταυρουπόλεως καὶ Νεαπόλεως. Τὸ ἄξιον αὐτοῦ τέκνον, ὁ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ συλλειτουργὸς ἡμῶν κύριος Βαρνάβας, ὄχι μόνον ἠξιοποίησεν ἀλλὰ καὶ ἐπηύξησε τὸ ἐμπιστευθὲν αὐτῷ τάλαντον, συνεχίζων οὕτω κατὰ τὸν καλλίτερον τρόπον τὴν παράδοσιν αὐτὴν τῆς φιλανθρωπίας τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, εἰς τὴν ἄλλοτέ ποτε συμβασιλεύουσαν πόλιν, τὴν πόλιν τοῦ ἐξόχως φιλανθρωποτάτου ἁγίου Δημητρίου, εἰς τὰ πρόπυλαια τῶν ἑορτῶν τοῦ ὁποίου εὑρισκόμεθα. Ὡς γνήσιος ποιμήν, λοιπόν, ὁ Μητροπολίτης σας δὲν δύναται νὰ κοιμᾶται ἥσυχος, ὅταν γνωρίζῃ τὴν πενίαν καὶ τὴν στέρησιν τοῦ λαοῦ του, ὡς ὁ ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ ἡσυχάσῃ βλέπων εἰς καιρὸν χειμῶνος «τοὺς πένητας καὶ πτωχοὺς ἀνεπιμελήτους ἐρριμμένους κατὰ τὴν ἀγοράν», πρὶν ἐκφωνήσῃ τὴν τοιαύτην περὶ ἐλεημοσύνης ὁμιλίαν του.

Τὸ φιλανθρωπικὸν τοῦτο ἔργον, ἀδελφοί μου, εἶναι σημαντικὸν ὄχι μόνον δι᾿ αὐτὴν καθ᾿ ἑαυτὴν τὴν πρακτικὴν προσφορὰν αὐτοῦ. Εἶναι σπουδαῖον, ἐπειδὴ εἰς τὴν σημερινὴν δυσχερῆ περίοδον, μᾶς δίδει ἓν μήνυμα ἐλπίδος, αἰσιοδοξίας καὶ παρηγορίας, ὅτι, ἰδού, ἡ Ἐκκλησία εἶναι κοντὰ εἰς τοὺς ἀναξιοπαθοῦντας, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι κοντά μας, προνοεῖ ὑπὲρ ἡμῶν, ἔχει τὴν μέριμνάν Του δι᾿ ἕνα ἕκαστον ἐξ ἡμῶν.

Ὅμως, ἐν ταὐτῷ ἡ Ἐκκλησία δὲν παύει ποτὲ νὰ μᾶς ὑπενθυμίζῃ ὅτι ἡ φιλανθρωπία δὲν εἶναι αὐτοσκοπός Της. Εἶναι ἁπλῶς τὸ μέσον διὰ νὰ ἐργασθῇ, διὰ νὰ ἐργασθῇ ὁ Θεός. Δὲν εἶναι σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας νὰ θρέψῃ πάντας τοὺς πένητας. Ἐὰν περιωρίζετο εἰς αὐτό, ἀσφαλῶς θὰ ἐξέπιπτεν εἰς μίαν κοινωνικὴν ὀργάνωσιν. Ἡ Ἐκκλησία μανθάνει τὸν ἄνθρωπον νὰ ὑπερνικᾷ πᾶσαν δυσκολίαν καὶ νὰ εἶναι εὐτυχὴς καὶ εἰρηνικός, καὶ εἰς αὐτὰς τὰς διὰ τοὺς περισσοτέρους ἀνθρώπους πλέον δυσχερεῖς καὶ φοβερὰς στιγμὰς τῆς ζωῆς του. Διὰ τοῦτο καὶ δὲν ἀπογοητευόμεθα ἀπὸ τὰς ἐλλείψεις καὶ τὰ ἀδιέξοδα αὐτῆς τῆς περιόδου.

Ἀπ᾿ ἐναντίας, αἱ θλίψεις αὗται καὶ αἱ δυσκολίαι θὰ ὁδηγήσουν ἡμᾶς εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Ὅπως λέγει ὁ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀναδειχθεὶς μέγας κοινοβιάρχης ὅσιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, «αὐτὸ τοῦτο ἀπόδειξιν λαμβάνομεν τῆς σωτηρίας ἡμῶν, τὸν πολύθλιπτον καὶ πολύιδρον ἡμῶν βίον, ὅτι ἀνατέλλει ἡμῖν ἀνάπαυσις αἰωνία, ἀντὶ τῆς νῦν κακουχίας καὶ εὐφροσύνη ἀΐδιος ἀντὶ τῆς νῦν λυπηρᾶς διαθέσεως, ἐλευθερία ἀπαθείας ἀντὶ τῶν θλιπτικῶν» τούτων στερήσεων (Κατήχησις 123η, ΕΠΕ 18Α, σελ. 514). Πρέπει νὰ ἀποσκοπῶμεν ὄχι εἰς τὰ παρόντα, τὰ ὁποῖα εἶναι πρόσκαιρα καὶ φθαρτά, ἀλλὰ εἰς τὰ μέλλοντα καὶ αἰώνια, τὰ ὁποῖα εἶναι ἀΐδια καὶ μακάρια.

Διὰ τοῦτο εἶναι μακάριοι ὅσοι ὑπομένουν αὐτὰς τὰς δυσκολίας, χωρὶς νὰ γογγύζουν καὶ νὰ ἀγανακτοῦν. Μακαριώτεροι δὲ πάντων ὅσοι ἑκουσίως παρέδωσαν, χάριν τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ὠφελείας τοῦ πλησίον, τοὺς ἑαυτούς των εἰς τὰς στερήσεις καὶ τὰς ἐλλείψεις καὶ τὰς δυσκολίας, ἔτι δὲ καὶ εἰς αὐτὰ τὰ βάσανα καὶ μαρτύρια, ὡς ὁ μεγαλομάρτυς Δημήτριος ὁ μυροβλύτης.

Ὅμως, ἂς ἐκμεταλλευθῶμεν τὴν περίστασιν ταύτην, ὅσοι εἰσέτι ἔχομεν ἐκ Θεοῦ τὴν οἰκονομικὴν δυνατότητα, διὰ νὰ θησαυρίσωμεν θησαυρὸν ἀνέκλειπτον ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ἂς ἐπαναλάβωμεν πρὸς πάντας τὴν προτροπὴν πάλιν τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου: «ὅταν ἐλέους ᾖ καιρὸς καὶ φιλανθρωπίας, διόρθου τὴν πενίαν, λύε τὸν λιμόν, ἀπάλλαττε τῆς θλίψεως, μηδὲν περαιτέρω περιεργάζου ... ἵνα καὶ αὐτοὶ κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην (τῆς κρίσεως) πολλοῦ τοῦ ἐλέους καὶ τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίας τύχωμεν» (Περὶ ἐλεημοσύνης, ΕΠΕ 40, σελ. 440). Ἂς ἐνθυμηθῶμεν τὴν γυναῖκα ἐκείνην τῆς ἐποχῆς μας, ἥτις, ἐπειδὴ ἔδιδεν ἀφθόνως εἰς τοὺς πτωχούς, ἡ δεξιὰ χεὶρ αὐτῆς εὑρέθη κατὰ τὴν ἀνακομιδὴν ἄφθαρτος καὶ εὐωδιάζουσα.

Πατρικῶς δεόμεθα τοῦ Κυρίου, ταῖς πρεσβείαις τῶν ἁγίων Πάντων, νὰ εὐλογήσῃ τὴν λειτουργίαν τοῦ ἐγκαινιαζομένου «Σταθμοῦ ἀγάπης» διὰ νὰ σκορπίζῃ τὴν ἐλπίδα καὶ τὴν παρηγορίαν εἰς ὅσους ἔχουν ἀνάγκην καὶ νὰ χαρίζῃ εἰς τοὺς διακονοῦντας ἑκατονταπλάσιον τὸν μισθὸν τῆς διακονίας των. Ἀμήν.