Ἀόρατοι φρουροί - Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή Β´ Νηστειῶν

Λόγος εἰς τόν Ἀπόστολον

Ἀόρατοι φρουροί

«Οὐχί πάντες εἰσί λειτουργικά πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα;» (Ἑβρ. α´14)

˜˜˜˜˜˜˜˜

«Οὐχί πάντες εἰσί λειτουργικά πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διά τούς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν;»

****

        Δέν εἶναι ὅλοι οἱ ἄγγελοι ὑπηρετικά πνεύ­ματα πού στέλλλονται ἀπό τόν Πανάγιο Θεό γιά νά βοηθήσουν ἐκείνους πού πρόκειται νά κληρο­νομήσουν τήν αἰώνια ζωή; Αὐτά τά λόγια τῆς πρός Ἑβραίους ἐπιστολῆς, πού διατυπώνονται μέ τρόπο ἐρωτηματικό στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, συνθέτουν, ἀδελφοί μου, τόν πιό ὡραῖο καί σαφῆ ὁρισμό γιά τήν φύση καί τό ἔργο τῶν ἁγίων Ἀγγέλων.  Εὐκαιρία λοιπόν νά μιλή­σουμε σήμερα γιά τόν ἀόρατο ἀγγελικό κόσμο. Θά δοῦμε τί εἶναι οἱ ἄγγελοι. Πῶς εἶναι;  Πότε δημιουργήθηκαν;  Πόσοι εἶναι; Ποιό  εἶναι τό ἔργο τους;

****

«Οὐχί πάντες εἰσί λειτουργικά πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα; »

        Στό Σύμβολο τῆς Πίστεως ὁμολογοῦμε πί­στη σέ Ἕνα Θεό «ποιητήν οὐρανοῦ καί γῆς, ὁρα­τῶν τε πάντων καί ἀοράτων». Αὐτά τά «ἀόρατα» τῶν ὁποίων τήν ὕπαρξη ἀποδεχόμαστε καί ὁμο­λογοῦμε εἶναι ὁ πνευματικός καί ἅυλος κόσμος τῶν Ἀγγέλων. Βέβαια κάποιοι θέλησαν νά ἀρνη­θοῦν αὐτή τήν πραγματικότητα. Τούς διαψεύδει ὅμως  ὁλόκληρη ἡ Ἁγία Γραφή. Ἡ Παλαιά καί ἡ Καινή Διαθήκη ἀναφέρουν πολλές ἀγγελοφάνειες καί πλῆθος μαρτυρίες γιά τήν ὕπαρξη καί τό ἔργο τῶν ἀγγέλων. Ἀπό τίς πρῶτες σελίδες τῆς Γενέσεως γίνεται λόγος γιά «Χερουβείμ δόξης» πού τάσσονται ἀπό τόν Θεό μετά τήν παρακοή τῶν πρωτοπλάστων «φυλάσσειν τήν ὁδόν τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς».

Ἄγγελοι σώζουν τόν δίκαιο Λώτ στά Σόδομα. Ἄγγελος καθοδηγεῖ τόν πατριάρχη Ἀβραάμ τήν στιγμή πού ἑτοιμάζεται νά θυσιάσει τόν Ἰσαάκ. Ἄγγελος φέρνει στήν Παρθένο Μαρία τήν κοσμοσωτήρια εἴδηση γιά τήν γέννηση τοῦ Λυτρωτῆ. Ἄγγελοι τήν νύχτα τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ ἀνεβοκατεβαίνουν στόν οὐαρνό καί δο­ξολογοῦν τόν Θεό γιά τήν ἔλευση τοῦ Μεσσία. Δύο ἄγγελοι λαμπροφορεμένοι πληροφοροῦν τίς Μυροφόρες γυναῖκες ὅτι ἀναστήθηκε ὁ Χριστός (Λουκ. κα´1-9). Ἄγγελοι εἶναι παρόντες καί κατά τήν ὥρα τῆς Ἀναλήψεως.

        Στό ἐρώτημα πότε δημιουργήθηκαν οἱ ἄγ­γελοι δίνει ἀπάντηση τό βιβλίο τοῦ Ἰώβ. Ἀπό ἐκεῖ μαθαίνουμε ὅτι τούς ἀγγέλους τούς δημιούρ­γησεν ὁ Ἅγιος Θεός πρίν ἀπό τόν ὑλικό κόσμο. Πρίν ἀρχίσει ἀκόμη ὁ χρόνος. Τούς δημιούργησε μέ ἕνα του νεῦμα. «Ὅτε ἐγενήθησαν ἄστρα ἤνε­σάν με φωνῇ μεγάλῃ πάντες ἄγγελοί μου» (Ἰωβ λη´4). Ὅταν, λέγει ὁ Κύριος, δημιούργησα τά ἄστρα μέ δοξολόγησαν ὅλοι οἱ ἄγγελοι.  Οἱ ἄγγε­λοι λοιπόν δέν εἶναι προαιώνιοι. Εἶναι καί αὐτοί δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ.

Εἶναι πλασμένοι ἀθάνατοι. Σύμφωνα μέ τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Μέ νοῦ, ἐλευθερία, καθαρότητα καί τήν δυνατότητα νά μοιάσουν τόν Θεό. Μέ αὐτά τά προσόντα, καί ὅσα ἐμεῖς δέν μποροῦμε νά ξέρουμε, οἱ ἅγιοι ἄγγελοι εἶναι πρόσωπα ἰσχυ­ρά· ἀνώτερα ἀπό τόν ἄνθρωπο· καί κινοῦνται ἀ­νάμεσα στόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους.

Οἱ ἄγγελοι εἶναι κόσμος πνευματικός, ἀσώ­ματος καί ἄυλος. Βέβαια παντελῶς ἄϋλος εἶναι ὁ ἄκτιστος Θεός. Οἱ κτιστοί ἄγγελοι, παρατηρεῖ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, εἶναι «ἀσώματοι» «ὅσον πρός ἡμᾶς». Λέγονται «Ἀσώματοι» οἱ ἄγ­γελοι σέ σύγκριση  μέ τό δικό μας ἀνθρώπινο σῶμα.

Σάν πνευματικές ὑπάρξεις εἶναι ἀνώτεροι τῶν φυσικῶν νόμων καί μποροῦν νά μετακινοῦν­ται παντοῦ καί γρήγορα. Μποροῦν νά μπαίνουν καί νά βγαίνουν σέ κλειστούς χώρους. Ὡς πεπε­ρασμένα ὄντα ὅμως δέν εἶναι πανταχοῦ παρόν­τες. Ἡ «ἁπανταχοῦ παρουσία» εἶναι ἰδιότητα μό­νο τοῦ Θεοῦ.

Οἱ ἄγγελοι δέν ἔχουν ἀνάγκη ὑλικῆς τρο­φῆς. Τρέφονται μέ τόν λόγο καί τήν θέα τοῦ Θεοῦ. Ὅπως ὁ Κύριος ἔλεγε ὅτι τροφή του εἶναι νά ἐφαρμόζει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ· ἔτσι καί οἱ Ἄγγελοι (Ἰω. δ´34). Ἀπό ἀπόψεως γνώσεως τώ­ρα οἱ ἄγγελοι ξέρουν μέν πολλά, δέν ξέρουν ὅ­μως τά πάντα μέ τήν ἔννοια τῆς παγγνωσίας. Παντογνώστης  εἶναι μόνο ὁ Θεός.

        Εἶναι πολλοί οἱ ἄγγελοι; Ὁ ἀριθμός τῶν ἀγ­γέλων μὰς εἶναι ἄγνωστος. Ὁ προφήτης Δανιήλ κάμνει λόγο στό ὅραμά του γιά «χίλιες χιλιάδες καί μύριες μυριάδες». Ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης στήν Ἀποκάλυψη λέγει ὅτι ὁ ἀριθμός τῶν ἀγγέ­λων πού ἄκουσε νά ψάλλουν, ἦταν «μυριάδες μυριάδων καί χιλιάδες χιλιάδων» (Ἀπ. ε´11). Δη­λαδή πλῆθος ἀναρίθμητο. Γενικά ἡ Ἁγία Γραφή καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας δέχονται, ὅτι ὁ ἀγ­γελικός κόσμος ἔχει μιά ἱεραρχία καί εἶναι χωρι­σμένος σέ ἐννέα τάγματα.

Ποιό εἶναι ὅμως τό ἔργο τῶν ἀγγέλων; Γιατί τούς δημιούργησεν ὁ Θεός;

*****

        Οἱ ἄγγελοι σύμφωνα μέ τά θεόπνευστα ἀποστολικά λόγια πού προτάξαμε στήν ὁμιλία μας εἶναι πνεύματα «λειτουργικά».

        Οἱ στρατιές τῶν ἀγγελικῶν ταγμάτων δια­κονοῦν στούς οὐρανούς τῶν οὐρανῶν ἐνώπιον τοῦ ἐνδόξου καί φοβεροῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ καί φθάνουν μέχρι τόν καθένα ἀπό ἐμᾶς τούς ἀν­θρώπους «φύλακες τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμά­των μας».

        Σύμφωνα μέ τά  ὅσα μᾶς λέγει ἡ Ἁγία Γρα­φή τό κύριο ἔργο τῶν ἀγγέλων εἶναι ἡ ἀκατά­παυστη  δοξολογία τοῦ Παναγίου ὀνόματος τοῦ Θεοῦ. Ὁ προφήτης Ἡσαίας εἶδε σέ ὅραμα τόν πύ­ρινο θρόνο τοῦ Θεοῦ καί γύρω του τά  ἑξαπτέ­ρυγα Σεραφείμ. Μέ τά δύο φτερά πέταγαν, μέ τά ἄλλα δύο ἐκάλυπταν τά πόδια ἀπό εὐλάβεια καί σεβασμό καί μέ τά ὑπόλοιπα δύο ἐκάλυπταν τά πρόσωπα καί τά μάτια, διότι ἦταν ἀδύνατο νά ἀτενίσουν τόν Θεόν καί ἔλεγαν:  «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαββαώθ, πλήρης πᾶσα ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ» (Ἡσ. στ´1-3). Παρόμοιο ὅραμα εἶδε  καί ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής Ἰωάννης τό ὁποῖο ἀναφέρεται στήν Ἀποκάλυψη. Λέγει ἐκεῖ ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος ὅτι οἱ ἄγγελοι «ἀνάπαυσιν οὐκ ἔχου­σιν ἡμέρας καί νυκτός λέγοντες  ἅγιος, ἅγιος, ἅγι­ος Κύριος ὁ Θεός ὁ παντοκράτωρ» (Ἀποκ. δ´8).

        Ἡ ἀκατάπαυστη καί ἀσίγητη αὐτή δοξολο­γία εἶναι ἡ ζωή τῶν ἀγγέλων. Ζοῦν καί ὑπάρχουν γιά νά μεγαλύνουν καί νά ὑμνοῦν τόν ὑπερύ­μνητο Θεό. Τόν ὑμνοῦν καί τόν δοξολογοῦν αὐθ­όρμητα. Ἡ εὐτυχία καί ἡ μακαριότητα πού ἀπο­λαμβάνουν κοντά στόν θρόνο του, τούς κινεῖ αὐ­τόματα σέ δοξολογία καί λατρευτική προσκύ­νηση. Αὐτή ἡ συνεχής ἐπανάληψη τῆς δοξο­λο­γίας τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι κάτι τό μονότονο καί ἀνιαρό γιά τούς ἁγίους ἀγγέλους. Ἀντίθετα γίνε­ται μέ ἀμείωτο καί διαρκῶς αὐξανόμενο θαυμα­σμό. Περιέρχονται ἀπό ἔκπληξη σέ ἔκπληξη, κα­θώς ἀτενίζουν νέες πάντοτε πλευρές τῶν ἀπεί­ρων τελειοτήτων τοῦ μεγαλείου  Θεοῦ. Ἡ πολύ­ποίκιλη σοφία καί ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, τήν ὁποία βλέπουν νά ἐκδηλώνεται μέ τρόπους θαυμαστούς πρός τούς ἀνθρώπους καί ὅλη τήν δημιουργία, τούς δίνει συνεχῶς νέες ἀφορμές δοξολογίας καί ἀνύμνησης τοῦ Ὀνόματός Του. Εἶναι λοιπόν πρα­γματικά εὐτυχισμένοι καί μακάριοι οἱ ἅγιοι ἄγγε­λοι. Γι᾽αὐτό ἀκριβῶς καί ὁ Κύριος εἶπεν, ὅτι ἡ μακαριότητα ἔγκειται στό νά γνωρίζουν  οἱ ἄν­θρωποι ὁλοένα καί καλύτερα καί περισσότερο «τόν μόνον ἀληθινόν Θεόν» (Ἰω. ιζ´3).

****

        Ἐκτός ἀπ᾽αὐτό τό ἔργο οἱ ἅγιοι ἄγγελοι ἔχουν καί τήν ἀποστολή νά ὑπηρετοῦν καί νά προστατεύουν καί ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους. Ἔρχον­ται καί κάμνουν ὅ,τι εἶναι δυνατόν γιά τήν σωτη­ρία τῆς ψυχῆς μας. Φωτίζουν τήν διάνοιά μας γιά νά ἐννοεῖ, ὅσο εἶναι δυνατό στόν ἄνθρωπο, τήν ἀπερίγραπτη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἐμπνέουν στήν ψυχή μας ἀγαθές σκέψεις καί ἀποφάσεις. Μᾶς παρακινοῦν σέ μετάνοια. Μᾶς βοηθοῦν στόν κα­λόν ἀγώνα τῆς ἀρετῆς καί μᾶς προστατεύουν ἀ­πό τίς λυσσαλέες ἐπιθέσεις τῶν πονηρῶν δαιμό­νων. Αὐτή τήν πραγματικότητα τήν ὑπογραμμίζει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μέ τήν ἑξῆς παραστατική εἰκό­να. Παρουσιάζει τόν ἄγγελο σάν πανίσχυρο στράτευμα νά τοποθετεῖται γύρω-γύρω ἀπό τούς εὐσεβεῖς ἀνθρώπους καί νά τούς σώζει ἀπό τούς ἐχθρούς. «Παρεμβαλεῖ ἄγγελος Κυρίου, λέγει, κύ­κλῳ τῶν φοβουμένων αὐτόν καί ρύσεται αὐ­τούς» (Ψαλμ. λγ´8). Μέ ἄλλα λόγια οἱ ἅγιοι ἄγγε­λοι γίνονται ἀκοίμητοι φύλακες, καί ἄγρυπνοι φρουροί μας. Ὁ καθένας μας μάλιστα ἔχει τόν δικό του φύλακα ἄγγελο, ὁ ὁποῖος βρίσκεται πάν­τοτε κοντά μας (Πράξ. ιβ´15). Τήν ὥρα πού σευχόμαστε καί μελετοῦμε τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Στό σπίτι μας ἀλλά καί στόν δρόμο. Στίς ὧρες καί τίς ἡμέρες τῆς χαρᾶς, ἀλλά καί στόν καιρό τοῦ πένθους καί τοῦ πόνου. Ὅταν ἐργαζόμαστε καί ὅταν ἀναπαυόμαστε, εἶναι καί ὁ ἄγγελός μας κοντά μας. Δέν μᾶς ἐγκαταλείπει μόνους ποτέ. Ἡ πολλή του ἀγάπη σ᾽ἐμᾶς τόν κρατεῖ πάντοτε κοντά μας.         

*****

«Οὐχί πάντες εἰσί λειτουργικά πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διά τούς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν;»

        Ἀδελφοί μου! Εἶναι μεγάλη τιμή γιά τόν καθένα μας νά ἔχουμε φύλακα, ὁδηγό καί προ­στάτη ἕνα  ἄγγελο τοῦ Θεοῦ. Πρέπει ὅμως νά προσέχουμε στή ζωή μας, ὥστε νά μένει πάντοτε κοντά μας καί νά μᾶς χαρίζει κάτι ἀπό τήν ἀπερίγραπτη μακαριότητα, τήν ὁποία ὁ ἴδιος γεύ­εται κοντά στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ. Νά προσέ­χουμε, ἀδελφοί, διότι ὅπως ὁ καπνός διώχνει τίς μέλισσες καί ἡ δυσωδία τά περιστέρια, ἔτσι κατά τόν Μ.Βασίλειο καί ἡ «πολύδακρυς ἁμαρτία» διώ­χνει μακριά τόν ἄγγελό μας. Καί νά τοῦ ἀπευθύ­νουμε θερμή τήν ἱκεσία «Ἅγιε ἄγγελε, ὁ ἐφεστώς τῆς ἀθλίας μου ψυχῆς ... μή ἐγκαταλείπῃς με τόν ἁμαρτωλόν.... κράτησον τῆς ἀθλίας καί παρειμένης χειρός μου, καί ὁδήγησόν με εἰς ὁδόν σωτηρίας».

Ἄς μᾶς χαρίζει ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός αὐτή τήν σωτηρία μέ τίς πρεσβεῖες καί τοῦ μεγάλου Πατρός τῆς Ἐκκλησίας μας Ἁγίου Γρηγο­ρίου τοῦ Παλαμᾶ, τοῦ ὁποίοιυ τήν μνήμη γιορτάζουμε σήμερα.

Γρηγόριος Μουσουρούλης 

Κήρυγμα εις τον Καθεδρικό Ἱ. Ναό Ἀγίου Ἰωάννου, Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου  16.03.2014