Ἀπόστολος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος, Πρῶτος τῶν Ἱεροσολύμων Ἱεράρχης - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή ΙΗ΄(Ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου)

Πρῶτος τῶν Ἱεροσολύμων Ἱεράρχης

 ( Γαλ. α΄11-19)

          ˜˜˜˜˜˜˜˜  

Α´ Ὁ Ἀδελφόθεος

Β´ Οἱ «ἀδελφόθεοι»

         

          Ἀδελφόθεος! Μέ αὐτή τήν τιμητική ἐπωνυμία εἶναι γνωστός, ἀδελφοί μου, ὁ ἅγιος Ἀπόστολος Ἰάκωβος τοῦ ὁποίου τή μνήμη ἑορτάζουμε σήμερα. «Ἀδελφόν τοῦ Κυρίου» τόν ὀνομάζει καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Γαλάτας ἐπιστολή του, ἀπό τήν ὁποία προέρχεται τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας. Ὁ Ἰάκωβος φαίνεται πώς ἦταν γιός τοῦ Ἰωσήφ, τοῦ Μνήστορος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἀπό σύζυγο, τήν ὁποία εἶχε νυμφευθεῖ πρίν μνηστευθεῖ τήν Παναγίαν μας καί ἡ  ὁποία  εἶχεν ἀποθάνει.  Οἱ Ἑβραῖοι δέν ἐγνώριζαν τό μυστήριο τῆς θείας ἐνανθρω­πήσεως καί θεωροῦσαν τόν Ἰάκωβο καί τά ἄλλα ἀδέλφια του ἀδελφούς τοῦ Χριστοῦ (Ματθ. ιγ´55) καί οἱ ἀδελφές του δέν εἶναι ὅλες μαζί μας;

          Βεβαίως  ὁ ἅγιος Ἰάκωβος καθώς καί ὁ Ἰωσήφ δέν εἶχαν καμμιά σαρκική συγγένεια μέ  τόν Κύριο. Ἐθεωρεῖτο ὅμως ἀδελφός του, ἀφοῦ ἄλλωστε μαζί μέ τόν Κύριο καί μέ τήν φροντίδα τῆς Παναγίας μας ἐμεγάλωσε καί γι᾽  αὐτό ὅλοι τόν ὀνόμαζαν ἀδελφό τοῦ Ἰησοῦ.

          Ποιός ἦταν ὅμως ὁ ἅγιος Ἰάκωβος, ποιά ἦταν ἡ  ζωή   του καί ἡ  προσφορά  του σήν Ἐκκλησία, ποιό ἦταν τό τέλος  του καί τί διδασκόμαστε ἐμεῖς ἀπό τή ζωή του;

****

Α´ Ὁ Ἀδελφόθεος

Ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ἦταν μέν  εὐσεβής καί αὐστηρός τηρητής τῶν ἐντολῶν θεόσδοτου Μωσαϊκοῦ Νόμου, πλήν ὅμως δέν ἐπίστευε ἐξ ἀρχῆς  στή θεία καταγωγή καί ἀπο­στολή τοῦ Κυρίου. Καί τοῦτο διότι δέν μποροῦσε νά ἐννοήσει πῶς ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος ἔζησε μαζί τους καί ἀνατράφηκε ὡς ἁπλός ἐργάτης, ἀναδεί­χθηκε αὐθεντικός διδάσκαλος. Εἶχεν ὅμως εἰλι­κρινῆ διάθεση καί ἀναζητοῦσε τήν ἀλήθεια. Γι᾽αὐτό καί ὁ Κύριος τόν ἐκάλεσε καί τόν ἀνέδειξε διάκονο τοῦ λόγου Του μέ τρόπο μάλιστα κατ᾽ ἐξοχήν τιμητικό. Μετά τήν Ἀνάσταση δηλαδή, ὅπως σημειώνει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὁ Χριστός ἐμφανίσθηκε ξεχωριστά στόν  Ἰάκωβο. «Ἔπειτα ὤφθη Ἰακώβῳ», λέγει.Ὅταν εἶδε τόν Ἀναστάντα Κύριο ὁ  Ἰάκωβος, συγκλονισμένος ἀπό τήν παρουσία Του, ὄχι ἁπλῶς πίστεψε, ἀλλά παραδόθηκε ὁλοκληρωτικά στόν Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ καλή του διάθεση καί εὐσέβεια πού εἶχε ἔφθασε σέ  μεγάλο ὕψος.  Ἀναδείχθηκε φλογερός κήρυκας τοῦ Εὐ­αγ­γελίου.

Ἀφωσιώθηκε τελείως στόν Χριστό καί  ἀνα­δείχθηκε λόγῳ τῆς ἁγιότητάς του στῦλος ἀκλό­νητος τῆς Ἐκκλησίας μαζί μέ τούς ἄλλους κορυφαίους Ἀποστόλους Πέτρο καί Ἰωάννη. Αὐτός ἐνίσχυε καί ἐστήριζε τούς πιστούς. Ἡ θέση του μεταξύ τῶν Ἀποστόλων ἦταν σημαντική καί αὐτό φαίνεται καί ἀπό τό ὅτι ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, μετά τήν ἀποφυλάκισή του φροντίζει νά γίνει γνωστή ἡ ἀπελευθέρωσή του κυρίως στόν ἅγιο Ἰάκωβο. Ἀλλά καί ὁ Παῦλος, ὅπως βλέπουμε στό ἀνάγνωσμα πού μελετᾶμε, μᾶς λέγει ὅτι δέν ἐπικοινώνησε μέ  κανένα ἄλλο Ἀπόστολο παρά μόνον μέ  τόν Ἀδελφόθεο Ἰάκωβο. Ἐξέθεσε τήν διακονία του μεταξύ τῶν ἐθνῶν καί αὐτό εἶναι μία ἐπί πλέον ἀπόδειξη τῆς ἐκτίμησης πού ἀπελάμ­βανε ὁ Ἰάκωβος.  Τό  κύρος του μεταξύ τῶν ἁγί­ων Ἀποστόλων καί ὅλων τῶν Χριστιανῶν ἦταν πολύ μεγάλο καί γι᾽ αὐτό ὁ ἅγιος ἐξελέ­γη πρῶτος ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας  τῶν Ἱερο­σολύμων.         

Ὡς  ἐπίσκοπος  τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἱεροσο­λύμων ὁ ἅγιος Ἰάκωβος προσέφερε σπουδαία ὑπηρεσία σέ ὁλόκληρη τήν Ἐκκλησία. Ὅταν τό ἔτος 49 μ.Χ. συνῆλθε ἡ πρώτη Σύνοδος τῆς Ἐκκλη­σίας, ἡ λεγομένη Ἀποστολική, πρόεδρος τῆς Συνόδου ἀναγνωρίστηκε ἀπό ὅλους τούς Ἀπο­στόλους ὁ ἅγιος Ἰάκωβος. Αὐτός κατηύθυνε τίς συζητήσεις της γιά τή θέση τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου στήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ ἴδιος ἐπεσφράγισε τίς συνομιλίες τελευταῖος καί τά λόγια του ἔγιναν δεκτά, χωρίς νά μιλήσει πλέον κανείς ἄλλος. Αὐτό δείχνει τό μεγάλο κύρος πού εἶχε.

Ὡς ἄφθαστος κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου ὁ ἅγιος Ἰάκωβος μᾶς ἄφησε καί ἕνα γραπτό κείμενο. Αὐτό εἶναι ἡ θεόπνευστη καθολική του ἐπιστολή, πρώτη ἀνάμεσα στίς ἄλλες καθολικές καί περιλαμβάνεται στήν Καινή Διαθήκη.

****

Ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ἦταν καί ἄνθρωπος θερ­μῆς καί ἀδιάλειπτης προσευχῆς. «Ἀσκητικός τήν δίαιταν εἶχεν ἀπεσκληρυμμένα «τά γόνατα αὐτοῦ δίκην καμήλου», διότι συνεχῶς προσευχόταν γονυπετής «προσκυνῶν τῷ Θεῷ καί αἰτούμενος ἄφεσιν τῷ λαῷ». Γιά δέ τήν ὑπερβολή τῆς δικαιοσύνης ἐ­καλεῖτο «Δίκαιος».

          Μιά τόσο λαμπρή προσωπικότητα, ὅπως ἦταν φυσικό, προκάλεσε τήν ὀργή τῶν ἀπίστων Ἰουδαίων, ἡ ὁποία καί ξέσπασε ἐναντίον του.

          Οἱ ἐχθροί τῆς Ἐκκλησίας Γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι συνέλαβαν τόν Ἰάκωβο καί τόν ἀνέ­βασαν στό πτερύγιο τοῦ ναοῦ. Ἔπειτα ἀπαίτησαν ἀπ’αὐτόν νά μιολήσει πρός τόν λαό ἐναντίον τοῦ Ἰησοῦ. Ἀλλά ὁ Ἰάκωβος ἀτρόμητος καί γνωρίζοντας τί τόν περίμενε, φώναξε δυνατά: «Τί ἐρω­τᾶτε περί τοῦ Ἰησοῦ τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου; Καί αὐτός κάθεται στόν οὐρανό στά δεξιά τῆς μεγάλης δυνάμεως καί πρόκειται νά ἔλθει ἐπί τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ…».

          Μόλις ἄκουσαν τά λόγια αὐτά τά πλήθη τῶν μανιασμένων Ἰουδαίων ἀκάθεκτα τοῦ ἐπιτέ­θηκαν καί τόν ἔριξαν κάτω αἱμόφυρτον. Ὁ ἰουδα­ϊκός ὄχλος πού ἦταν συγκεντρωμένος ἄρχισε νά τόν λιθοβολεῖ. Ὁ ἅγιος μιμούμενος τόν πρωτομάρτυρα Στέφανο παρακαλοῦσε τόν Θεό γιά τούς φονεῖς του. Τότε ἕνας ἀπό αὐτούς πῆρε ρόπαλο καί τοῦ συνέτριψε τό κεφάλι. Ἔτσι ἐτελείωσε τή ζωή του ὁ Ἅγιος.

*****

Β´ Οἱ «ἀδελφόθεοι»

          Ἔπειτα ἀπό τή σύντομη ἀφήγηση τῆς ζωῆς τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἰακώβου, θά ἤθελα νά ἐμβαθύνουμε στόν τιμητικό τίτλο «ἀδελφόθεος» μέ τόν ὁποῖο προσφωνεῖται καί μνημονεύεται ὀ ἅγιος Ἀπόστολος.

          Τό θαυμαστό εἶναι ὅτι ἀδελφός τοῦ Κυρίου δέν εἶναι μόνο ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος. Ἀδελφοί τοῦ Κυρίου εἴμαστε καί ὅλοι ἐμεῖς. Εἴμαστε καί ἐμεῖς ἀδελφόθεοι. Τό λέει καθαρά στήν πρός Ἑβραίους ἐπιστολή ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. «Οὐκ ἐπαισχύνεται, λέγει, ἀδελφούς αὐτούς καλεῖν». Ὁ Χριστός δέν ντρέπεται νά ὀνομάζει τούς χριστιανούς ἀδελφούς του, διότι καί ὁ Ἰησοῦς πού μᾶς ἁγιάζει καί μᾶς σώζει καί ἐμεῖς πού ἁγιαζόμαστε καί σωζόμαστε διά τοῦ Ἰησοῦ ὅλοι καταγόμαστε ἀπό ἕναν Πατέρα (Ἑβρ. β´11). Παρ᾽ ὅλη τή μικρότητα καί τήν ἀθλιότητά μας, ὁ Κύριος δέν ἀρνεῖται τή συγγένεια αὐτή, ἀλλά καταδέχεται καί «οὐκ ἐπαισχύνεται» νά μᾶς θεωρεῖ ἀδελφούς Του.

          Τή σημασία ἔχει γιά μᾶς ὁ τίτλος αὐτός τήν ὐπογραμμίαζει πάλι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὅταν λέγει, ὄτι ὡς παιδιά τοῦ Θεοῦ εἴμαστε κληρονόμοι μέν Θεοῦ, συγκληρονόμοι δέ Χριστοῦ» (Ρωμ. η´17). Αὐτό ἔχει ὡς συνέπεια τήν υἱοθεσία μας ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ Πατρός. Πάλι δηλαδή ὁ Θεός μᾶς ἀποκατάστησε στή θέση τῶν παιδιῶν Του, διά τῆς θυσίας καί τῆς Χάριτος τοῦ Χριστοῦ, καί ἄρα ἔχουμε μέρος στήν κληρονομία τῆς βασιλείας Του.

          Δέν πρέπει λοιπόν νά λησμονοῦμε ὅτι ὁ Θεός μᾶς τοποθετεῖ δίπλα στόν Υἱόν Του, ὡς ἀδελφούς Ἐκείνου. Καί ἑπομένως εἴμαστε πρίγκηπες τοῦ οὐράνιου βασιλιᾶ. Εἴμαστε γιά τόν Θεό τά πρόσωπα τῆς ἀγάπης Του, τῆς στοργῆς καί τοῦ ἐνδιαφέροντός Του. Αὐτό συνεπάγεται ὅτι ἔχουμε ὑποχρέωση νά ζοῦμε ὅπως Ἐκεῖνος θέλει. Ἡ ζωή μας νά εἶναι ἀνάλογη πρός τήν ὑψηλή θέση πού ἔχουμε ὡς ἀδελφοί το῀πυ Κυρίου, γιά νά μή ντροπιάζεται «ἐπαισχύνεται» γιά μᾶς, καί νά μή ντροπιάζεται ὁ Χριστός ἀπό τήν ἀνάρμοστη ζωή καί συμπεριφορά τῶν ἀδελφῶν του. Πόσο πιό προσεκτικοί πρέπει θά εἴμαστε καί πόσες ἁμαρτίες θά ἀποφεύγαμε, ἄν σκξεπτόμασταν συχνά, ὅτι μ᾽αὐτό τόν τρόπο λυπεῖται ὁ οὐράνιος Πατέρας καί ντρέπεται γιά μᾶς ὁ Κύριος νά μᾶς ὀνομάζει ἀδελφούς του κάτω ἀπό τέτοιες συνθῆκες.

          Ἄς θυμηθοῦμε καί τόν ἄλλο λόγο του πού εἶπεν ὅτι μητέρα καί ἀδελφοί του εἶναι « ὅς ἄν ποιήσῃ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ (Μάρκ. γ´35).

          Δέν μᾶς ἀνήκει λοιπόν ἀδιακρίτως ὁ τίτλος καί ἡ ἰδιότητα τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Κυρίου. Ἀλλά μόνο ὑπό τόν ὅρο καί τήν προϋπόθεση ὅτι προσέχουμε στόν λόγο Του καί τό θέλημά Του καί συμμορφωνόμαστε πρός αὐτό.

******

          Νά εἴμαστε βέβαιοι, ἀδελφοί μου, ὅτι ὁ ἅγιος Ἰάκωβος δέν θά διατηροῦσε τόν τίτλο τοῦ ἀδελφοθέου, ἄν ἐκτός τῆς φαινομενικῆς ἰδιότητας τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Κυρίου, δέν δημιουργοῦσε οὐσιαστικώτερο σύνδεσμο μέ τόν Χριστόν. Τόν Ἰησοῦ τόν ἀδελφό του στά μάτια τοῦ κόσμου, τόν πίστεψε τελικά ὡς υἱό τοῦ Θεοῦ καί Σωτήρα τοῦ κόσμου καί ἀναδείχθηκεἡγετικό στέλεχος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι μέ τήν πίστη, τήν ἁγιότητα καί τήν ἐργασία του μέσα στήν Ἐκκλησία, γιά τή βασιλεία τοῦ Χριστοῦ, ἐδικαίωσε τόν τίτλο καί τό ὄνομα τοῦ ἀδελφοθέου.

          Καί ἐμεῖς μέ τή σταθερή καί ἀκλόνητη πίστη, ἀλλά καί τήν ἀνεπίληπτη ζωή καί τήν ἐργασία γιά τήν ἐξάπλωση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ μποροῦμε νά ἀναδειχθοῦμε ὄντως ἀδελφόθεοι. Οἱ εὐχές καί οἱ πρεσβεῖς του ἄς μᾶς βοηθήσουν νά τό ἐπιτύχουμε.

 Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἐκφωνήθηκε στόν Ἱερό Καθεδρικό Ναό  Ἁγίου Ἰωάννου Λευκωσίας τήν Κυριακή  22.10.2016