Το κρίσιμο δεκαήμερο του Ελληνισμού και η μάχη της Κονίτσης - Γεώργιος Κουρκούτας

Δεκέμβριος  1947

Το κρίσιμο δεκαήμερο του Ελληνισμού και η μάχη της Κονίτσης

Πέρασαν σχεδόν 70 έτη από τα γεγονότα των ετών 1946-1947, όταν ο μεταπολεμικός Ελληνισμός βρέθηκε μπροστά στην εκτύλιξη μιας νέας δοκιμασίας. Επρόκειτο για την Κομμουνιστική Ανταρσία, την προσπάθεια δηλαδή μιας μειοψηφίας που ελέγχονταν από τις δυνάμεις της Μόσχας και του Διεθνούς Κομμουνισμού (οι οποίες έλεγχαν ήδη πάνω από 10 σημερινά  κράτη της Ανατολικής Ευρώπης) να κατακτήσουν μέρος της Ελληνικής επικρατείας και να δημιουργήσουν κράτος στα πρότυπα των Κομμουνιστικών Δικτατοριών της Ανατολικής Ευρώπης (που διήρκεσαν από το 1945 μέχρι το 1990).

Τους τελευταίους μήνες βλέπουμε στον Ελληνικό Τύπο μία εκτεταμένη αναφορά στα γεγονότα αυτά, υπό την οπτική της «χαμένης ευκαιρίας» να μετατραπεί η Ελλάς σε «Σοσιαλιστικό Παράδεισο», στα έτη 1946-1949. Και αυτή η αναφορά γίνεται όχι μόνο από στρατευμένους στην Αριστερά δημοσιογράφους και ερευνητές, αλλά και από Πανεπιστημιακούς που καταπατώντας κάθε ίχνος αντικειμενικότητας και σεβασμού στην Ιστορική Αλήθεια προβάλλουν μονομερώς την κατάσταση των ετών εκείνων.

Προσπάθειες μεροληπτικής καταγραφής της Ιστορίας

Διαβάζουμε δηλαδή την κριτική που γίνεται σε τελευταίες  ερευνητικές προσπάθειες (όπως των Στ. Καλύβα και Νικ. Μαραντζίδη, με το έργο τους «Εμφύλια Πάθη», που γνώρισε αναπάντεχη απήχηση στο αναγνωστικό κοινό και θίγει τομείς που ήσαν ταμπού για την Ελληνική Ιστοριογραφία της περιόδου), αλλά και τα αφιερώματα εφημερίδων (όπως το «Βήμα» ή το «Ντοκουμέντο», πέρα από την επιθυμία των εντύπων του επισήμου ΚΚΕ να «τιμήσουν των ηρωικό αγώνα του ΔΣΕ») και κατανοούμε ότι πολλοί επενδύουν στην ιστορική αμνησία των ημερών μας.  Θέλουν έτσι να διαστρέφουν την ιστορική πραγματικότητα, για να αποκομίσουν εντυπώσεις και πολιτικά οφέλη. Οφέλη που συνδέονται με την συνέχιση της Μονοπώλησης της Ιστορικής ανάλυσης από την Αριστερά (κομμουνιστική ή όχι) και δημιουργούν κλίμα φοβίας σε όποιον φέρει αντίρρηση.

Σε αυτό το κλίμα έχουμε να αντιτάξουμε ένα ιστορικό γεγονός με ιδιαίτερη βαρύτητα στην εποχή εκείνη, που έλαβε χώρα στο εορταστικό 12ήμερο των Χριστουγέννων του 1947 ως τα Θεοφάνεια του 1948. Αναφερόμαστε στην αποτυχία των Κομμουνιστών ανταρτών (που είχαν βαπτιστεί Δημοκρατικός Στρατός, για να εξωραΐσουν την δικτατορική τους υφή) να καταλάβουν την ακριτική Κόνιτσα, όπου θα εγκαθιστούσαν την «Πρωτεύουσα» της «Κυβέρνησης του Βουνού» που είχαν συγκροτήσει λίγες ημέρες πιο πριν.

Τι οδήγησε στην Μάχη της  Κόνιτσας

Για να μάθουν οι νεώτεροι και να θυμηθούν οι αμερόληπτοι παλιότεροι αναφέρω εν τάχει τα γεγονότα των ημερών εκείνων. Από τον Αύγουστο του 1947 στο Μπλεντ της Γιουγκοσλαβίας (σήμερα στην Σλοβενία) οι Κομμουνιστικές χώρες της Βαλκανικής (Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Αλβανία), με την ευλογία της Σοβιετικής Ενώσεως του Στάλιν, ενέκριναν την στήριξη του ΚΚΕ στα σχέδια του να καταλάβει τμήμα της  Ελληνικής επικρατείας. Στις 23 Δεκεμβρίου 1947 συγκροτείται στα βουνά η «Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση», που με την καθοδήγηση του ηγέτη του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη είχε ως «Πρωθυπουργό» τον Μάρκο Βαφειάδη και μέλη της σημαίνοντα στελέχη του εν Ελλάδι Κομμουνισμού, όπως οι Γ. Ιωαννίδης και Πέτρος Κόκκαλης.

Η «Κυβέρνηση του βουνού»  ανακοινώνεται επισήμως στις 24 Δεκεμβρίου 1947 από τον ραδιοσταθμό «Ελεύθερη Ελλάδα» και την επομένη, τα Χριστούγεννα του 1947, πραγματοποιούν οι Κομμουνιστές αντάρτες επίθεση στην Κόνιτσα. Αν την καταλάμβαναν, θα την έκαναν έδρα της «Κυβερνήσεως» τους. Το ομολογούν και οι ίδιοι στα έγγραφα τους.

Και έτσι ξεκινά ένα αληθινό Έπος του Ελληνικού Στρατού και των Ελλήνων πολιτών που δεν ήθελαν να γίνει η Ελλάς Σοβιετική φυλακή.  Την Κόνιτσα υπερασπίζονταν δύο τάγματα της 75^ης Ταξιαρχίας υπό τον Συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δόβα, ο οποίος τραυματίστηκε σοβαρά και αντικατεστάθη από την άξιο ηγήτορα Γεώργιο Παλλαντά.

Εναντίον της Κονίτσης εστράφησαν τριπλάσιες περίπου δυνάμεις των Κομμουνιστών με την επίβλεψη του ιδίου του Βαφειάδη. Η ακριτική πόλη αποκλείεται οδικώς από τα Ιωάννινα, οι πολιορκημένοι αγωνίζονται με επικό τρόπο  και μόλις το βράδυ της 31^ηςΔεκεμβρίου 1947 μπαίνουν οι πρώτες δυνάμεις που την ενισχύουν : οι πεζικάριοι, οι χωροφύλακες και οι Λοκατζήδες. Οι Ελληνικές δυνάμεις περνούν στην αντεπίθεση και στις 6 Ιανουαρίου 1948 οι Κομμουνιστές ηττημένοι και ντροπιασμένοι υποχωρούν προς Γράμμο και Αλβανία. Την επομένη, στις 7 Ιανουαρίου 1948, η Βασίλισσα Φρειδερίκη καταφθάνει μέσα από δύσκολη και επικίνδυνη οδό στην ηρωική πόλη και μεταφέρει το μήνυμα συμπαραστάσεως του μαχομένου Ελληνισμού. Άνω των 100 στρατιώτες έπεσαν μαχόμενοι για την σωτηρία της Κονίτσης.

Η σημασία της Νίκης του Ελληνικού Στρατού στην Κόνιτσα

Η ήττα του λεγομένου ΔΣΕ στην Κόνιτσα αποτελεί πλήγμα στο ηθικό των Κομμουνιστών ανταρτών  και αποθαρρύνει τις ανατολικές χώρες από το να αναγνωρίσουν την «κυβέρνηση του Μάρκου», ενώ στην Αθήνα αντιλαμβάνονται το μέγεθος του κινδύνου. Στις 27 Δεκεμβρίου με Νόμο της Κυβερνήσεως Θεμιστοκλή Σοφούλη κηρύσσεται παράνομο το ΚΚΕ και οι σχετιζόμενες με αυτό οργανώσεις, ενώ στις 15 Ιανουαρίου 1948 σε σύσκεψη των Κομμουνιστών στις Πρέσπες γίνεται η απαρχή της ρήξεως Βαφειάδη-Ζαχαριάδη. Οι Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις ενισχύονται με το Σχέδιο Μάρσαλ και ο Στάλιν στην Μόσχα ζητά από τον Τίτο να πάψει να έχει όνειρα για κάθοδο στην Ελλάδα, καθώς έβλεπε ότι οι ΗΠΑ δεν θα άφηναν την επέκταση του Κομμουνισμού προς την Μεσόγειο.

Σήμερα η μνήμη των Ηρώων στην μάχη αυτή τιμάται την πρώτη Κυριακή μετά την Πρωτοχρονιά  με ένα σεμνό Μνημόσυνο υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης και συμμετέχουν οι πολίτες της περιοχής και οι Ενώσεις Αποστράτων της Ηπείρου, με κραυγαλέα απούσα την «επίσημη Πολιτεία», που συνεχίζει να αγνοεί όσους θυσιάστηκαν για να μείνει η Ελλάς ελεύθερη και ακέραια. Φέτος η εκδήλωση θα λάβει χώρα στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Κονίτσης την Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2017.

Παρότι οι συγκρούσεις θα συνεχιστούν και η Κομμουνιστική Ανταρσία θα λήξει τον Αύγουστο του 1949 στο Βίτσι και τον Γράμμο,  η μάχη της Κόνιτσας ήταν ένα μήνυμα ελπίδος για τον τότε Ελληνισμό και η αρχή του τέλους ενός κινδύνου που στρατιωτικά τερματίστηκε στα βουνά της Ελλάδος με αμέτρητες θυσίες Ελλήνων πατριωτών.

Και αυτήν την αλήθεια δεν μπορούν να την κρύψουν όσοι επιχειρούν αναθεώρηση της Ιστορίας μέσα από τα παραμορφωτικά γυαλιά της κομματικής σκοπιμότητας….

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας