Γιά νά ἀντιμετωπισθεῖ ἡ οἰκονομική κρίση - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή Η´Ματθαίου

Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον

Γιά νά ἀντιμετωπισθεῖ ἡ οἰκονομική κρίση

«Καί ἦραν τό περισσεῦον τῶν κλασμάτων δώδεκα κοφίνους πλήρεις» 

(Ματθ. ιδ΄20)

Τό ἐκπληκτικό θαῦμα ἔχει τελειώσει. Πέντε χιλιάδες ἄνδρες καί ἀνάλογος ἀριθμός γυναικῶν καί παιδιῶν ἔχουν χορτάσει μέσα στήν ἐρημιά μέ πέντε ψωμιά καί δυό ψάρια, τά ὁποῖα μέ τήν εὐλογία τοῦ Κυρίου πολλαπλασιάσθηκαν θαυμα­τουργικά.

Θά μπορούσαμε νά ἐμβαθύνουμε σέ πάρα πολλά σημεῖα τῆς σημερινῆς διήγησης τοῦ εὐαγ­γελιστῆ Ματθαίου. Ὅμως μία λεπτομέρεια, πού προσθέτει πρός τό τέλος τῆς περικοπῆς, εἶναι πολύ χαρακτηριστική. Λέγει δηλαδή ὅτι, μόλις ἐχόρτασε αὐτό τό πλῆθος, οἱ μαθητές τοῦ Κυρίου μάζεσαν τά κομμάτια πού εἶχαν περισέψει καί γέμισαν μέ αὐτά 12 κοφίνια.

Σ' αὐτό λοιπόν τό σημεῖο θά ἐπιμείνουμε. Θά δοῦμε τρία πράγματα: πρῶτον γιατί οἱ μαθητές μάζε­ψαν τά περισσεύματα, δεύτε­ρον γιατί τό σημειώνει αὐτό ὁ Εὐαγγελι­στής, καί τρίτο τί σημαίνει αὐτό γιά τήν ἐποχή  μας.

****

« Καί ἦραν τό περισσεῦον τῶν κλασμάτων δώδεκα κοφίνους πλήρεις »

Τό ἐρώτημα «γιατί ἐμάζευσαν οἱ μαθητές τά περισσεύματα» ἔρχεται πολύ φυσιολογικά σάν ἀπορία σέ κάποιον, πού ἀκούει αὐτό τό θαῦμα. Καί μᾶς γεννιέται αὐτή ἡ ἀπορία, διότι μιά τέτοια ἐνέργεια εἶναι παράξενη. ὍΠως καί νά τό κάνουμε εἶναι παράδοξο νά μαζεύει κανείς τρόφι­μα ἀπό τήν ἐρημιά, γιά νά τά πάει στήν πόλη, ἐφ᾽ ὅσον στήν πόλη τά τρόφιμα ὑπάρχουν ἔφθονα. Ἀκόμη μᾶς φαίνεται παράδοξη ἡ ἐνέρ­γεια αὐτή, διότι τό μάζεμα τῶν περισσευμά­των στήν προκειμένη περίπτωση ἦταν μιά  ἀρκετά κουραστική δουλειά. Κουραστικό ἦταν καί τό νά τά συγκεντρώσουν καί τό νά τά μεταφέρουν. Ἄλλωστε θά μποροῦσαν νά πάρουν λίγα κομμά­τια μόνο καί, ἄν χρειάζονταν καί ἄλλα, ὁ Κύριος μέ ἕνα νέο θαῦμα θά τά πολλαπλασίαζε.

Ἡ ἀπάντηση ὅμως στό εὔλογο αὐτό ἐρώ­τημα δέν εἶναι δύσκολη. Καθώς μᾶς πληροφορεῖ ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης, αὐτό ἦταν ἐντολή τοῦ Ἰδίου τοῦ Κυρίου, ὁ Ὁποῖος μάλιστα πρόσθεσε καί τό λόγο, γιά τόν ὁποῖο ἔδωσε μία τέτοια ἐντολή. Τούς παράγγειλε νά τά μαζέψουν «Ἵνα μή τί ἀπόληται» (Ἰω. ζ΄ 12), ὅπως εἶπε· γιά νά μή πάει  τίποτε χαμένο.

Καί τοῦτο παρέξενο φαίνεται. Τί θά πεῖ γιά νά μή πάει τίποτε χαμένο! Δέν ἔχει σημασία, ἄν ὑπάρχει πράγματι ἀνάγκη νά μαζευτοῦν. Οὔτε ὁ κόπος συγκέντρωσης καί μεταφορᾶς τους θά πρέπει νά λογαριαστεῖ. Οὔτε ἀκόμη ἔχει σημασία, ἄν ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος θά ἐπαναλάβει αὐτό τό θαῦμα. Σημασία ἔχει ὅτι δέν πρέπει νά πάει τίποτε  χαμένο. Θά ἔλεγε κανείς πώς, μιά καί ὅλα αὐτά ἦσαν δῶρα τοῦ Θεοῦ, πού Ἐκεῖνος τά χάρισε τόσο ἄφθονα, δέν ὑπῆρχε λόγος νά καθίσουν νά μαζεύσουν τά περισσεύματα. Ὅμως ὄχι. Ἴσα-ἴσα θά ἦταν ἁμάρτημα κάτι τέτοιο. Τό νά τά περιφρονήσουν καί νά τά παρατήσουν ἔτσι , εἶναι μιά ἐνέργεια πού θά ἔδειχνε ἀγνωμοσύνη πρός τό Θεό,  ὁ Ὁποῖος τά ἐδώρησε.

****

Τό ἐρώτημα τώρα εἶναι ἄξιζε μιά τέτοια ἐκ πρώτης ὄψεως «λεπτομέρεια» νά τήν σημειώσει ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής; Εἶναι μάλιστα πολύ χαρακτηριστικό τό ὅτι αὐτό τό γράφουν ὅλοι οἱ Εὐαγγελιστές στίς σχετικές ἀφηγήσεις τους, καί ἀκόμη χαρακτηριστικότερο τό ὅτι κάτι ἀνάλογο σημειώνουν καί στίς διηγήσεις τοῦ ἄλλου παρο­μοίου θαύματος τοῦ Κυρίου, ὅπου μέ ἑπτά ψωμιά διέθρεψε τέσσερις χιλιάδες ἄνδρες καί ἀντίστοιχο  ἀριθμό γυναικῶν  καί  παιδιῶν.

Ἡ ἐπιμονή αὐτή τῶν Εὐαγγελιστῶν φανε­ρώνει πώς δέν πρόκειται γιά λεπτομέρεια, ἀλλά γιά σημαντικό στοιχεῖο.

Σημαντικό, πρῶτον μέν, διότι ὑπογραμμίζει τήν ἀλήθεια τοῦ θαύματος, ὅτι δηλαδή δέν ἐπρό­κειτο γιά κάτι φανταστικό, ἕνα φαινόμενο αὐθυ­ποβολῆς, ἀλλά γιά θαῦμα χειροπιαστό, πού μπο­ροῦσαν νά τό ἐλέγξουν καί ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι δέν ἦσαν ἐκεῖ, καί νά εἰποῦν: «Εἴδαμε τά 12 κοφίνια γεμάτα μέ τά κομμάτια, πού περίσσε­ψαν».

Σημαντικό ἐπίσης εἶναι, διότι ἀποτελεῖ ἔμπρακτη ἀπάντηση καί κατεύθυνση στό νά ἀντιμετωπισθοῦν σ' ἕνα βαθμό τά οἰκονομικά προβλήματα τῶν ἀνθρώπων ὅλων τῶν αἰώνων. Ἰδιαίτερα μάλιστα  τῆς ἐποχῆς μας. Τό πώς, θά τό δοῦμε εὐθύς ἀμέσως.

******

Ἕνα ἀπό τά ὀξύτερα προβλήματα τῆς ἐπο­χῆς μας εἶναι ἡ οἰκονομική κρίση. Ἕνα πρόβλημα πού δέν εἶναι πλέον περιφερειακό, ἀλλά παγκό­σμιο. Ὅσο κι ἄν φαίνεται παράδοξο, στήν λύση αὐτοῦ τοῦ προβλήματος μπορεῖ νά βοηθήσει ἡ ἐνέργεια τῆς περισυλλογῆς τῶν περισσευμάτων, γιά τήν ὁποία ὁμιλοῦμε. Καί θά βοηθήσει μέ τόν ἑξῆς τρόπο:

Τό οἰκονομικό πρόβλημα τῶν ἀτόμων καί τῶν κοινωνιῶν εἶναι κυρίως ἕνα πρόβλημα ὑπερ­κατανα­λωτισμοῦ καί τῶν συνεπειῶν του πού συνεπάγεται αὐτός ὑπερκαταναλωτισμός. Κατα­ναλώνουμε δηλαδή περισσότερα ἀπ’ ὅσα ἔχουμε ἀνάγκη καί ταυτοχρόνως πετᾶμε ὡς ἄχρηστα πράγματα, πού εἶναι ἀκόμη χρήσιμα. Γιά παρά­δειγμα: Τρῶμε. Ἄς φᾶμε. Νά χορτάσουμε. Καί στό θαῦμα αὐτό τοῦ Κυρίου «ἔφαγον πάντες καί ἐχορτάσθησαν». Σύμφωνοι. Ἀλλά καί «ἦραν τό περισσεῦον τῶν κλασμάτων», μάζεψαν τά περισ­σεύματα. Ἐνῶ  ἐμεῖς συνήθως τά περισσεύματα τά πετᾶμε. Ἐδῶ ἀκριβῶς εὑρίσκεται τό κρίσιμο σημεῖο: Νά μή πετᾶμε τά περισσεύματα. «Ἵνα μή τί ἀπόληται», λέγει ὁ Κύριος. Αὐτό ἰσχύει βέβαια καί γιά τά ἐνδύματα καί γιά ὅλα τά πράγματα, πού χρησιμοποιοῦμε.

Ἑπομένως στό «ἵνα μή τι ἀπόληται» ὑπάρχει μία κατεύθυνση λύσεως τοῦ προβλή­ματος. Νά μή πηγαίνει τίποτε χαμένο. Καί κατά συνάπεια μιά οἰγένεια μπορεῖ νά ζήσει καί μέ λιγότερα χρήματα. Ἀρκεῖ νά ἐγκολπωθεῖ αὐτό τό πνεῦμα τῆς οἰνομίας, τῆς χρήσης τῶν ἀπαραίτη­των γιά τή ζωή. Ἄς ἀφήσουμε τό ὅτι, ἐάν ὅλοι τό ἐφαρμόζαμε, θά ἄλλαζε καί γενικώτερα ἡ οἰκονο­μική κατάσταση. Δέν θά ὑπῆρχε πληθωρισμός, θά ἔσβηνε τό ἐξωτερικό χρέος μιᾶς χώρας, ἐφ' ὅσον θά μειώνονταν οἱ εἰσαγωγές, καί ὅλα τά σχετικά. Ἀλλά αὐτό εἶναι κάτι, πού δέν ἐξαρτᾶται μόνο ἀπό ἐμᾶς. Ἀπό ἐμᾶς ἐξαρτᾶται, ἐάν τό ἐφαρμόζουμε στήν οἰκογένειά  μας. Αὐτό λοιπόν  νά προσέξουμε. Τό «ἵνα μή τι ἀπόληται». Διότι στό κάτω κάτω εἶναι καί ἁμάρτημα ἄλλοι νά πεινοῦν, καί ἐμεῖς νά πετᾶμε χρήσιμα πράγματα. Ὅπως εἶναι ἁμάρτημα ὁλόκληροι λαοί νά πεθαί­νουν ἀπό τήν πείνα, καί ἐμεῖς στόν εὐρωπαϊκό χῶρο νά θάβουμε ἀναρίθμητους τόννους φρού­των στίς χωματερές. Νά καταστρέφουμε δηλαδή τά δῶρα τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ὄντως λυπηρό καί ἀκόμη θἄλεγε κανείς εἶναι καί ἐξοργιστικό.!

******

« Καί ἦραν τό περισσεῦον τῶν κλασμάτων δώδεκα κοφίνους πλήρεις »

Ἀδελφοί, στήν ἐντολή αὐτή τοῦ Κυρίου, νά συγ­κεντρωθοῦν τά περισσεύματα τῆς διατροφῆς τό­σου πλήθους, μποροῦμε νά δοῦμε καί μία ἀκόμη, κρυμμένη διάσταση: τήν φροντίδα νά μείνει τό περιβάλλον καθαρό. Διότι τό περιβάλλον μολύνε­ται καί ἀπό τήν ὑπερβολική κατανάλωση καί σπατάλη καί τό ἀλόγιστο πέταγμα στά σκουπίδια χρησίμων πραγμάτων. Μαζεύουμε τόσα σκουπίδια πού στό τέλος δέν ξέρουμε πού νά φτειάξουμε χώρους ταφῆς τῶν σκουπιδιῶν καί μαλώνουμε καί ἀναστατωνόμαστε καί διχαζό­μαστε καί παίρνουμε θέση μάχης στό νά βροῦμε τόπο νά φτειάξουμε χωματερή.

Εἴθε ὅλοι μας νά διδαχθοῦμε ἀπό τήν ση­μαντική αὐτή  «λεπτομέ­ρεια» τοῦ σημερινοῦ Εὐ­αγγελίου, νά ἐγκολπωθοῦμε δηλαδή τό πνεῦμα τῆς ἁπλότητας, τῆς ἀποφυγῆς τῆς σπατάλης, τῆς οἰκονομίας καί τοῦ σεβασμοῦ πρός τό περιβάλ­λον. Γιά νά ζήσουμε ὄμορφα καί εἰρηνικά, ὅσο χρόνο ὁ Θεός μᾶς χαρίσει, μέσα στόν ὄμορφο κόσμο Του, πού εἶναι ἕνα ἀπαύγασμα τῆς αἰωνιό­τητας,  πρός τήν ὁποία βαδίζουμε.

Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης