Ἀπάρνηση τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου - π. Γρηγορίου Μουσουρούλη

Κυριακή Μετά τήν Ὕψωσιν
 Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον   

  

Ἀπάρνηση τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου

«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν...» (Μάρκ. η´34)

                                                     

Του μακαριστού

Αρχιμανδρίτου π. Γρηγορίου Μουσουρούλη

(†11/01/2021)

Ἀρχιγραμματέως  Ἱεράς Συνόδου

τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου

          Τά λόγια μέ τά ὁποῖα ἄρχισε τό σημερινό Εὐαγγέλιο θά μποροῦσαν νά χαρακτηρισθοῦν ὡς ἡ διακήρυξη, τό διάγγελμα, θά λέγαμε, τοῦ Χριστοῦ πρός τούς Μαθητές Του ἀλλά καί πρός τόν κόσμο ὁλόκληρο. Ἐκεῖνος, τούς εἶπε, πού θέλει ἐλεύθερα καί ἀβίαστα νά γίνει ἀ­κόλουθός μου, μέλος τῆς Ἐκκλησίας μου, χρειά­ζεται πρῶτα νά ξεκόψει τέλεια κάθε σχέση μέ τόν παλαιό ἑαυτό του. Νά τόν ἀπαρνηθεῖ καί νά ἀπο­ξενωθεῖ τελείως ἀπ᾽ αὐτόν.  

          Ἀλλά μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ ὅλοι μας ποθοῦμε νά γίνουμε ἀληθινοί χριστιανοί. Γι᾽ αὐτό εἶναι πολύ ἐνδιαφέρον καί ὠφέλιμο νά ἐμβαθύ­νουμε στό θέμα τῆς ἀπαρνήσεως τοῦ κακοῦ ἑαυτοῦ μας. Θά δοῦμε πρῶτα γιατί ἡ ἀπάρ­νηση αὐτή εἶναι ἀπαραίτητη καί δεύτερον τί συγκεκριμένο πρέπει νά κάνουμε γιά νά τήν ἐπιτύχουμε.

****

« ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν...»

          Ὁ ἄνθρωπος σήμερα, μετά τήν πτώση τῶν πρωτοπλάστων, δέν εἶναι ἐκεῖνος πού βγῆκε ἀπό τά ἄρχαντα χέρια τοῦ Θεοῦ. Κάνοντας κακή χρή­ση τῆς ἐλευθερίας του μπλέτηκε στά δίχτυα τοῦ διαβόλου καί ζυμώθηκε τόσο πολύ μέ τήν ἁμαρ­τία, ὥστε κάθε τί πού αὐθόρμητα ἀναβλύζει ἀπό μέσα του, νά εἶναι ἁμαρτωλό, καί νά μή μπορεῖ κανείς νά ξεχωρίσει τήν ἁμαρτία ἀπό τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του. Ὁ Ἅγιος Θεός μετά τόν κατακλυσμό ἀποφάσισε νά μή καταρασθεῖ πλέον τή γῆ ἐξ αἰ­τίας τῶν ἁμαρτωλῶν ἔργων τῶν ἀνθρώ­πων, ὅπως ἔκαμε τότε μέ τόν κατακλυσμό. Καί τοῦτο διότι, ὅπως λέγει ὁ ἴδιος « ...ἔγκειται ἡ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου ἐπιμελῶς ἐπί τά πονηρά ἐκ νεό­τητος αὐτοῦ» (Γεν. η´21). Διότι, λέγει, ἡ καρδιά κάθε ἀνθρώπου ρέπει μέ πολλή ἐπιμέλεια καί μεγάλο ἐνδιαφέρον στά πονηρά ἔργα ἀπό τά πρῶτα παιδικά του χρόνια, καί μάλιστα «ἐπι­μελῶς», ἐπίμονα καί ἐξακολουθητικά.

          Ἀπό τότε πού ἔγινε ἡ πρώτη ἁμαρτία, ἡ πρώτη παράβαση καί παρακοή μέσα στόν Παράδεισο, ἀπό τότε μπῆκε καί ἡ κακία μέσα μας, ἀπό τότε ἔγινε πονηρός, ἁμαρτωλός, ἔνοχος ὁ ἑαυτός μας. Ἀμφιβάλλετε καί θέλετε νά τό δεῖτε στά πράγματα;  Προσέξετε, ἀδελφοί. Τί σκέπτεται συνήθως ὁ νοῦς μας;  Τό κακό. Ποῦ τρέχει ὁ λογισμός μας; Στό πονηρό. Πρός τά ποῦ στρέφει καί στηλώνεται τό μάτι μας, τό αὐτί μας;  Καί αὐτά στά πονηρά, στά ἔνοχα καί ἁμαρτωλά. Τί λαλεῖ τίς περισσότερες φορές ἡ γλώσσα μας καί φθέγγονται τά χείλη μας;  Ὄχι τήν ἀλήθεια, ἀλλά τό ψέμα. Ὄχι λόγια προσευχῆς, ἀλλά διαβολῆς καί κατάκρισης. Ὄχι λόγια εὐλογίας καί εὐχῆς, ἀλλά συκοφαντίας καί μείωσης τῶν ἄλλων. Ὄχι λόγια σεμνά, τίμια καί καλά, ἀλλά σαπρά, ἀηδῆ, καί ὑβριστικά καί ἔνοχα πού μολύνουν τίς ἀκοές τῶν γύρω συνανθρώπων μας. Μέ ἀπαρά­μιλλη εὐκολία τά χέρια τῶν πολλῶν κι­νοῦνται στό νά ἁρπάξουν, νά ἀδι­κήσουν, νά κακοποιήσουν, νά προσβάλουν καί νά ἀφαιρέ­σουν ὅ,τι πολύτιμο ἔχει ὁ ἄλλος.

          Αὐτόν τόν ἑαυτό μας ζητεῖ ὁ Κύριος νά ἀπαρνηθοῦμε. Ὄχι τό σῶμα μας τό θεόπλαστο, ὄχι τήν ψυχή μας τήν ἀθάνατη, ἀλλά τήν ἁμαρ­τία, ἡ ὁποία ἔχει τήν ἕδρα της στήν ψυχή μας καί κάμνει ὄργανό της τό σῶμα μας. Μᾶς καλεῖ ὁ Κύ­ριος νά ἀπαρνηθοῦμε ὄχι τήν ἀθώα ζωή πού μᾶς ἐχάρισεν ὁ Θεός, ἀλλά τήν κακή ζωή πού μᾶς ὑπαγορεύει ὁ πονηρός. Νά ἀπαρνηθοῦμε τό κακό παρελθόν μας καί τό ἁμαρτωλό περιβάλλον μας καί νά κόψουμε κάθε σχέση καί ἐπικοινωνία μέ πρόσωπα πού μᾶς τραβοῦν στό κακό καί τήν ἁμαρτία.

          Διότι ἄν δέν τό κάνουμε καί παραμείνουμε σ᾽ αὐτή τήν κατάσταση τῆς ἁμαρτίας καί τῆς φθορᾶς ἕνα εἶναι βέβαιο. Ὅτι δέν θά μπορέσουμε νά αἰσθανθοῦμε τή Χάρη τοῦ Χριστοῦ, τίς εὐλογίες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τήν εἰρήνη καί τή χαρά τῆς σωτηρίας. Καί τοῦτο διότι δέν θά ἔχουμε τά ἀντί­στοιχα αἰσθητήρια, τά πνευματικά μάτια καί αὐ­τιά γιά νά δεχθοῦμε καί νά ἀπολαύ­σουμε τά δῶ­ρα αὐτά τοῦ οὐρανοῦ. «Τό φρόνημα τῆς σαρκός ἔχθρα εἰς Θεόν» καί «θάνατος» ἐστι, θά μᾶς εἰπεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Ρωμ. η´6,7). Ἡ κατάσταση στήν ὁποία σκέπτεται κανείς καί θέλει ἐκεῖνα πού ζητᾶ ὁ σαρκικός ἄνθρωπος, προξενεῖ θάνατο πνευματικό, διότι τῆς σαρκός εἶναι ἔχθρα τοῦ Θεοῦ. Πιό ἁπλᾶ: οἱ ἄνθρωποι πού ζοῦν μέ τόν κακό ἑαυτό τους, δέν μποροῦν νά ἀπολαύσουν τήν ἀγάπη καί τή ζωή τοῦ Θεοῦ. Ἀπό δική τους ὑπαιτιότητα μένουν μακριά, ξένοι καί στερημένοι ἀπό τά ἀγαθά τοῦ Θεοῦ.

          Ἡ κατάσταση τῆς ἁμαρτίας μοιάζει μέ ἀσθένεια καί μάλιστα βαρειά. Πρέπει πρωτίστως αὐτή νά καταπολεμηθεῖ καί νά φύγει ἀπό τή μέ­ση, ὥστε νά γίνει κατόπιν ὁ ἄνθρωπος ἀκμαῖος καί ρωμαλέος. Ἀκόμη μοιάζει μέ παλιό καί κατε­ρειπωμένο κτίριο, πού εἶναι ἀνάγκη πρωτίστως νά κατεδαφισθεῖ, στή συνέχεια τό παλιό ὐλικό νά ἀπομακρυνθεῖ, καί ἔτσι μόνο νά ἀνεγερθεῖ τό καινούργιο καί λαμπρό οἰκοδόμημα στή θέση ἐκείνη.

Αὐτή εἶναι ἡ αὐταπάρνηση τήν ὁποία μᾶς ζητεῖ ὁ Χριστός καί μᾶς ὑπαγορεύει ὁ Σταυ­ρός Του. Κι ἔτσι καταλαβαίνουμε γιατί εἶναι πρωταρ­χική καί θεμελιώδης ἀνάγκη νά νεκρωθεῖ ὁ παλαιός ἄνθρωπος.

Καιρός ὅμως νά δοῦμε τί συγκεκριμένα πρέπει νά προσέξουμε στόν ἀγώνα μας αὐτόν ἐναντίον τοῦ κακοῦ ἑαυτοῦ μας.

****

Κατά πρῶτο καί κύριο λόγο νά ποῦμε πώς ἡ ἀπάρνηση τοῦ κακοῦ ἑαυτοῦ μας, τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου, πού φέρουμε μέσα μας, δέν ἐπιτυγ­χάνεται καί δέν ὀλοκληρώνεται ἀπό τή μιά στιγμή στήν ἄλλη. Χρειάζεται μακροχρόνιος καί συνεχής ἀγώνας, ὥστε βαθμιαῖα νά ὑποχωρή­σουν οἱ κακές κλίσεις πού ἔχουμε μέσα μας καί νά παραχωρηθεῖ ὁ χῶρος τῆς ψυχῆς μας στή θεία χάρη.

Ἡ προσπάθεια αὐτή συνίσταται κυρίως σέ μιά δυναμική ἀντιμετώπιση τοῦ ἐγωϊσμοῦ, τῶν παθῶν, τῶν «κοσμικῶν ἐπιθυμιῶν» (Τίτ. β´12) καί θελημάτων μας. Κάθε φορά πού αὐτά ζητοῦν νά ἐπικρατήσουν, ἐμεῖς νά ὀρθώνουμε τό ἀνά­στημα καί ζητώντας τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ νά ἀντιδροῦμε, νά τά ἀπωθοῦμε καί νά τά καθυπο­τάσσουμε. Ἔτσι θέ ἐφαρμόζουμε τήν προτροπή τοῦ θείου Ἀποστόλου, ὁ ὁποῖος μᾶς συνιστᾶ: «Πνεύματι τάς πράξεις τοῦ σώματος θα­νατοῦτε» (Ρωμ. η´13) γιά νά ζήσετε. Ἄν θέλε­τε, λέγει νά ζήσετε,  αἰώνια καί εὐτυχισμένα νά νεκρώνετε τίς κακές πράξεις τοῦ σώματος μέ τίς ἀναγεννημένες ἀπό τή θεία Χάρη πνευματικές σας δυνάμεις.

Ἀλλά καί στά ἔργα τῆς ἀρετῆς, ὅπου ὁ κακός ἑαυτός μας παρουσιάζεται τόσο ἀπρό­θυμος καί δυσκίνητος, εἶναι εὐκαιρία ἀλλά καί χρέος μας νά τόν ἀρνούμαστε καί νά μήν ὑποχωροῦμε στή δυστροπία καί τίς ἀπαιτήσεις του. Ἀντίθετα, νά τόν «δουλαγωγοῦμε» (Α´Κορ. θ´27) στήν ἐξυπηρέτηση τῶν ἄλλων, τήν φιλαν­θρωπία, τήν προσευχή, τήν Ἐξομολόγηση καί σέ ὅποιο ἄλλο καλό ἔργο παρουσιασθεῖ. Ἄλλωστε καί πάνω σ᾽ αὐτό ὁ Κύριος μᾶς προετοίμασε, ὅταν εἶπε ὅτι γιά τήν κατάκτηση τῶν ἀγαθῶν τῆς Βασιλείας του χρειάζεται νά ἀσκήσουμε πίεση καί βία πάνω στόν κακό ἑαυρτό μας (Ματθ. ια´12)

******

« ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν...»

          Ὁ ἀγώνας γιά νά ἀπαρνηθοῦμε τόν κακό ἑαυτό μας ἀναμφίβολα εἶναι σκληρός καί ὀδυ­νηρός. Ἀποβλέπει σέ μιά τόσο βαθιά τομή στό εἶναι μας.

          Ἐν τούτοις μιά σκέψη πρέπει νά μᾶς ἐνι­σχύει πολύ. Μέ τή θυσία αὐτή ἐξαγοράζουμε τήν εἰρήνη, τό φῶς, τή χαρά. Κερδίζουμε τόν Χριστό. Τελικά ἀνακαλύπτουμε καί ἐπανευρί­σκουμε τόν ἀληθινό ἑαυτό μας. Αὐτό μᾶς προτρέπουν οἱ ἅγιοί μας. «Μή διστάζετε» μᾶς λένε. «Ἀπαρ­νη­θεῖτε τόν κακό ἑαυτό σας καί τίς μάταιες ἐπιθυ­μίες του. Μέ ἔμβλημα τόν Τίμιο Σταυρό προχω­ρεῖστε ἄφοβα καί σεῖς στόν χριστιανικό ἀγώνα. Κάθε κόπος καί θυσία ἀξίζει γιά τήν ἀγάπη τοῦ Ἐσταυρωμένου, γιά τή θεία δόξα πού θέλει νά μᾶς χαρίσει». Πόσο σπουδαῖο θά εἶναι ὅλοι μας νά ἀνταποκριθοῦμε καί ὅλοι μας νά ἐπιτύχουμε τή μεγάλη αὐτή νίκη.