«Υφάδι»: Εκεί που ανταμώνουν τα χνάρια τους άνθρωποι ξεχωριστοί | Ευγενία Ζάλιου

«Υφάδι»: Εκεί που ανταμώνουν τα χνάρια τους άνθρωποι ξεχωριστοί | Ευγενία Ζάλιου

___

Η πρόεδρος του εργαστηρίου Ευγενία Ζάλιου μιλά για την εθελοντική δράση στη Νάουσα, που βοηθά ενήλικα άτομα με νοητική υστέρηση, τα οποία μετά το σχολείο περιθωροποιούνται. Μαθαίνουν να υφαίνουν, κάνουν χειροτεχνίες και κεντήματα, πωλούν ακόμα και υφαντά

Εθελοντές διδάσκουν αργαλειό σε άτομα με νοητική υστέρηση

Στον μύθο του Προμηθέα που χάρισε τη φωτιά στους ανθρώπους, απεικονίζεται μια από τις πιο ελεήμονες στιγμές στην ιστορία του κόσμου μας. Τι θα κάναμε χωρίς τη φωτιά; Η συμπόνια του ενός προς τον άλλο επικυρώνεται πάντα ως υψηλή αρετή. Μια αρετή που δεν αμφισβητείται. Ένα σημερινό παράδειγμα έμπρακτης συμπάθειας στον συνάνθρωπο είναι «Ο κήπος της Λυσούς».

Στην καθημερινότητα ο άνθρωπος ασχολείται με τις σκοτούρες και τα βάσανά του, μικρά ή μεγάλα. Ωστόσο έρχονται κάποιες ελάχιστες ευλογημένες στιγμές που η αγάπη για τον αδελφό αποτελεί μονόδρομο. Τότε ξυπνά η συμπάθεια της «σαρκός προς τη σάρκα» και ξεχνάει τα προσωπικά του. Στην Ελληνική λογοτεχνία υπάρχει ένα κορυφαίο δείγμα ύψιστης φιλανθρωπίας στο διήγημα του Παπαδιαμάντη στο «Χριστό στο κάστρο», το βράδυ της Χριστουγεννιάτικης ακολουθίας, όταν οι προσκυνητές σπεύδουν από την κορυφή του βουνού κάτω στη θάλασσα για να σώσουν τους ναυαγούς: «Οὐχ ἧττον οἱ ἄξεστοι ἐκεῖνοι ἄνθρωποι, ἐκ τῆς αὐθορμήτου ἐκείνης φιλανθρωπίας, ἥτις εἶναι οἱονεί φυσική ὁρμή, ὡς συμπάθεια τῆς σαρκός πρός τήν σάρκα, καί εἶναι τό πρῶτον καί τελευταῖον αἴσθημα τό συγκινοῦν τήν καρδίαν μετά τήν πρώτην ἔκπληξιν, καί πρίν προφθάσασα πνεύσῃ ἡ παγερά πνοή τῆς φιλαυτίας καί ἀδιαφορίας, οἱ ἄνθρωποι, λέγω, ἐκεῖνοι ἔλαβον τούς δαυλούς των, κ’ ἔτρεξαν ἔξω τῆς πύλης καί τῆς γεφύρας, καί ἤρχισαν νά τρέχωσι τόν κατήφορον.»

Στη Νάουσα λειτουργεί μια εθελοντική συντροφιά από κατοίκους που φροντίζουν νέους με προβλήματα αναπηρίας. Ιδρύθηκε στις 2 Απριλίου 2000 από την κυρία Ευγενία Ζάλιου, με σκοπό να βοηθήσει ενήλικα άτομα με νοητική στέρηση, τα οποία μετά το σχολείο περιθωριοποιούνται και απομονώνονται στο οικογενειακό τους περιβάλλον και δεν έχουν καμία συμμετοχή στην κοινωνική ζωή και κανένα δικαίωμα για να διεκδικήσουν κάτι παραπάνω. Τους μαθαίνουν να υφαίνουν με αργαλειούς, να κάνουν χειροτεχνίες και κεντήματα και να πωλούν τα υφαντά. Γι αυτό και πήρε η συντροφιά το εύηχο όνομα «Υφάδι». Τα παιδιά που φιλοξενούνται αρκετές ώρες στο «Υφάδι» διασκεδάζουν, κάνουν φιλίες και κάποια μέλη τους έφτασαν να συμμετέχουν σε παραολυμπιακούς αγώνες και να στεφθούν με νίκη. Η πρόεδρος του «Υφαδιού» Ευγενία Ζάλιου, δασκάλα και δυναμική εθελόντρια του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, μιλά για το εργαστήρι της συμπάθειας «τῆς σαρκός πρός τήν σάρκα» και το ξεκίνημά του:

«Στην Οικοκυρική Σχολή Νάουσας που διηύθυνα, υπήρχαν μέσα στους μαθητές, δύο κοπέλες που είχαν αναπηρία. Με αυτή την αφορμή, συνειδητοποιήσαμε την ανάγκη δημιουργίας κάποιας δομής για τα ανήλικα ΑΜΕΑ με ελαφρά νοητική στέρηση, καθότι δεν υπήρχε καμία στην πόλη. Μετά από έρευνά μου στις γύρω περιοχές, μαζεύτηκαν γύρω στα 30 άτομα και ξεκινήσαμε τον σύλλογο «Υφάδι» που στεγαζόταν στην οικοκυρική σχολή με άδεια της υπηρεσίας μου. Το εργαστήρι μας είναι ένα δημιουργικό εργαστήρι που υφαίνει κοινωνικές σχέσεις, ένας σταθμός όπου ανταμώνουν τα χνάρια τους άνθρωποι ξεχωριστοί με διαφορετικούς βηματισμούς, αλλά όλοι μαζί. Υφάδι ονομάστηκε γιατί η Νάουσα ήταν φημισμένη για τα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας και θέλαμε το λογότυπό μας να έχει κάποια σχέση με τον τόπο μας. Σαν λογότυπο έχουμε ένα πουλάκι, το οποίο είναι χαρακτηριστικό στα υφαντά της Νάουσας.»

Οι καλές ιστορίες στη γη φέρουν την υπογραφή της θεϊκής βοήθειας, αλλά γράφονται με ανθρώπινη ευθύνη, κάτι που αντιλαμβανόμαστε από την αφήγηση της Ευγενίας Ζάλιου:

«Με την βοήθεια του Θεού, το ''Υφάδι'' λειτουργεί πολλά χρόνια και απορώ πώς καταφέραμε να κρατηθούμε χωρίς ένα ευρώ κρατικής χορήγησης. Έχουμε μια κοπέλα εκπαιδεύτρια επί πληρωμή και όλοι οι υπόλοιποι είμαστε εθελοντές από τη Νάουσα. Έρχονται σε καθημερινή βάση και φιλοξενούμε περισσότερα από 30 άτομα ηλικίας από 24 ετών και άνω, όχι μόνο από την πόλη μας αλλά και από τη γύρω περιοχή που παρουσιάζουν νοητική στέρηση, κινητικά προβλήματα και διάφορα σύνδρομα ελαφράς μορφής. Δεν έχουμε το μόνιμο προσωπικό για να μπορέσουμε να εξυπηρετήσουμε και να βοηθήσουμε βαριές περιπτώσεις. Τα λειτουργικά έξοδά μας καλύπτονται από τις εκθέσεις που κάνουμε, τις προσφορές των κατοίκων της Νάουσας και την εθελοντική εργασία ευαισθητοποιημένων συμπολιτών μας».

Λειτουργεί καθημερινά επί 22 χρόνια, φιλοξενούνται περισσότερα από 30 άτομα 24 ετών και άνω, με νοητική υστέρηση, κινητικά προβλήματα και διάφορα σύνδρομα ελαφράς μορφής. Παρακολουθούν επίσης μαθήματα Η/Υ, γλώσσας, γυμναστικής, ζωγραφικής, αγιογραφίας

Το Υφάδι λειτουργεί καθημερινά επί 22 χρόνια. Τα παιδιά δεν είναι αυτοεξυπηρετούμενα, οπότε αντιλαμβάνεται κανείς τον κόπο των εθελοντών να τα παιδαγωγούν και να τα κάνουν να νιώθουν δημιουργικά:

«Τα παιδιά έρχονται σε καθημερινή βάση. Όσοι συμμετέχουν στο ''Υφάδι'' έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν μαθήματα γλώσσας, Η/Υ, χορού, θεάτρου, γυμναστικής, περιβάλλοντος, αξιοποίησης ελεύθερου χρόνου, εκμάθησης του χρήματος, της επικαιρότητας. Τους δίνεται επίσης η δυνατότητα να αναπτύξουν δεξιότητες που αφορούν σε διάφορες τέχνες, όπως είναι η ζωγραφική και η αγιογραφία, καθώς και σε εποχιακά χειροτεχνήματα, μέσα από τα οποία εξοικονομούνται τα χρήματα για τη συντήρηση του σπιτιού. Διοργανώνουμε μπαζάρ κάθε Χριστούγεννα, κάθε αποκριά και κάθε Πάσχα. Φροντίζουμε να παρουσιάζεται έτσι το μπαζάρ, όχι για να αγοράσουν τις χειροτεχνίες επειδή λυπούνται τα παιδιά μας, αλλά για να τις χαρούν και στο σπίτι τους.

Τα παιδιά αυτά έχουν ικανότητες και δεξιότητες και αν βρεθούν στο κατάλληλο περιβάλλον, ανθίζουν όπως ένα λουλούδι ανθίζει αν το φροντίζεις.

Η συμμετοχή στους αγώνες Special Olympics και η κατάκτηση της τρίτης θέσης το μπάσκετ

Πείτε μας για το έργο των εθελοντών.

Έχουμε εθελοντές που έρχονται σε μόνιμη βάση και άλλους που έρχονται προσωρινά και εκπαιδεύουν τα παιδιά στους υπολογιστές για να προσέχουν τις παγίδες του διαδικτύου. Επίσης πραγματοποιούνται στον χώρο ιατρικές συναντήσεις για τα δόντια τους, τη διατροφή τους. Έχουμε και μια εθελόντρια που τους μαθαίνει λίγα αγγλικά. Τα απασχολούμε από τις 9 το πρωί μέχρι τη μία. Έρχονται και φεύγουν μόνα τους αλλά στα σπίτια τους δεν είναι αυτοεξυπηρετούμενα, δεν μπορούν να ζήσουν μόνα τους. Αυτό το βιώνουμε και στην κατασκήνωση που πηγαίνουμε κάθε χρόνο στη θάλασσα, όπου έχουμε πάντα ένα συνοδό που προσέχει ένα ή δύο από τα παιδιά μας.»

Συνοδοιπορώντας επί πολλά χρόνια με αυτά τα παιδιά και τις οικογένειές τους, οι εθελοντές δεν μπορούσαν παρά να δεθούν σαν μέλη της ίδιας οικογένειας. Η κ. Ζάλιου εξομολογείται:

«Είμαστε 22 χρόνια μαζί με τα παιδιά, που μεγαλώνουν μαζί μας. Με τις οικογένειες τους είμαστε μια οικογένεια, γιατί πρέπει να τονίσω ότι οι οικογένειες του ''Υφαδιού'', εκτός από το θέμα της αναπηρίας που αντιμετωπίζουν εφ’ όρου ζωής, έχουν όχι μόνο ψυχολογικά προβλήματα αλλά, στο μεγαλύτερο ποσοστό, μεγάλη οικονομική δυσχέρεια, την οποία προσπαθούμε σαν σύλλογος να καλύψουμε με όποιο τρόπο μπορούμε.»

Οι κάτοικοι της Νάουσας είναι υπερήφανοι για το «Υφάδι» και φυσικά όταν γίνεται καλή δουλειά στην κοινωνία των ανθρώπων, δεν μπορεί παρά να φανερωθεί. Η κ. Ζάλιου αναφέρει με καμάρι:

«Η Νάουσα μας βοηθάει και μας αγαπάει γιατί εμείς βγάλαμε τα παιδιά μας έξω, είμαστε ενεργοί πολίτες σε όλα τα πολιτιστικά δρώμενα της Νάουσας. Είχε έρθει ένας επιθεωρητής από τη δημόσια εκπαίδευση για τα άτομα με αναπηρίες και μας είχε συγχαρεί. Ήμασταν οι μόνοι στην Ελλάδα όπου συνυπήρχαν τα ΑΜΕΑ με ενήλικους μαθητές. Το πρώτο καιρό υπήρχαν δυσκολίες αλλά μετά γίναμε μια παρέα και μπήκαμε μέσα στην κοινωνία της Νάουσας. Αυτή τη στιγμή στο ''Υφάδι'' είναι εγγεγραμμένα 35 παιδιά, αλλά σε καθημερινή βάση έρχονται 15 άτομα, γιατί δεν χωράμε. Όμως και αυτά έρχονται όταν έχουν κέφι. Ακόμα και τώρα το καλοκαίρι που κλείνουμε, θα βρισκόμαστε μια φορά την εβδομάδα για να μη χανόμαστε και στεναχωριούνται. Κάθε χρόνο ετοιμάζουμε δωράκια για όλους τους ασθενείς του νοσοκομείου, μαζί με ένα ημερολόγιο της Μητρόπολης, ένα κομποσκοίνι και τη δική μας εικονίτσα».

Τα παιδιά που συμμετέχουν στο δημιουργικό αυτό εργαστήρι εκπαιδεύονται και ψυχαγωγούνται, δέχονται όμως παράλληλα και τη φροντίδα για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, προσαρμοστικότητας και κοινωνικοποίησης. Οι εθελοντές τα παροτρύνουν να συμμετέχουν μέχρι και στους παραολυμπιακούς αγώνες:

«Γίνονται παρεμβάσεις για την περαιτέρω εκπαίδευση και την επαγγελματική αποκατάσταση των μελών. Ταυτόχρονα, διοργανώνονται εκδρομές, κατασκηνώσεις, αθλητικές εκδηλώσεις, επισκέψεις σε εικαστικούς χώρους στην Ελλάδα και το εξωτερικό, στις οποίες τα μέλη συμμετέχουν ενεργά και όχι μόνο ψυχαγωγούνται, αλλά διακρίνονται και βραβεύονται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συμμετοχή μελών του ''Υφαδιού' στους αγώνες των Special Olympics του 2007, στους οποίους κατέκτησαν την 3η θέση στο αγώνισμα του μπάσκετ».

Ο αγώνας για τη δημιουργία Στέγης Υποστηριζόμενης Διαβίωσης στην πόλη

Το «Υφάδι» δεν περιορίζεται στην βελτίωση των συνθηκών ζωής τους, αντιλαμβάνεται ότι αποκλειστικά ο εθελοντισμός είναι ανισοβαρής προσπάθεια για την διαβίωση των ΑΜΕΑ, ιδιαίτερα μετά την κοίμηση των γονιών τους, εάν δεν πάρει τα ηνία ένας κρατικός φορέας. Η κ. Ζάλιου προτείνει:

«Κάνουμε αγώνα για να δημιουργήσουμε Στέγη Υποστηριζόμενης Διαβίωσης. Όταν πεθαίνουν οι γονείς, στέλνουν τα ΑΜΕΑ σε ιδρύματα φιλοξενίας κλειστού τύπου (γηροκομεία, ψυχιατρεία). Η Στέγη Υποστηριζόμενης Διαβίωσης είναι ένας ευρωπαϊκός θεσμός που αποτελείται για παράδειγμα από ένα διαμέρισμα στον ιστό της πόλης, όπου εκεί γίνεται η νέα οικογένεια αυτών των παιδιών, αφού η βιολογική έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της. Σε όλη την Ελλάδα έχουν δημιουργηθεί μερικές Στέγες, αλλά το πρώτο βήμα πρέπει να το κάνει ένας φορέας της πόλης. Είναι μια σκέψη και μια ανησυχία όλων των γονιών με παιδιά ΑΜΕΑ το τι θα γίνουν όταν αυτοί φύγουν από τη ζωή.»

* * *

Είναι επιβεβαιωμένο ότι οι πονεμένοι άνθρωποι είναι μακάριοι, όχι με τον κοσμικό τρόπο. Αυτό ωστόσο δεν μας δίνει το δικαίωμα να εφησυχάζουμε απέναντί τους. Η ευθύνη μας έγκειται στο να παραδεχτούμε ότι η ύπαρξή τους οφείλει να μας παροτρύνει να τους βοηθήσουμε όσο μπορούμε. Έτσι που να μην μας προφτάσει, όπως γράφει ο Παπαδιαμάντης, «ἡ παγερά πνοή τῆς φιλαυτίας καί ἀδιαφορίας», αλλά να παραμείνουμε στην συμπάθεια «τῆς σαρκός πρός τήν σάρκα»

__________

Σοφία Χατζή
δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα
Ορθόδοξη Αλήθεια, 13.07.2022