Δευτερολογία
ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη
Στό ἄρθρο μας «Εἶσαι
αἱρετικός..!», πού ἀναρτήθηκε στό φιλόξενο ἱστότοπο, "anastasiosblospot.com" (31.8.23),
γράφτηκαν κάποια σχόλια, καί ἀνταπαντοῦμε.
Θ ἤθελα ἀρχικῶς νά ἀπαντήσω στόν ἀξιοσέβαστο
καί ἔγκριτο θεολόγο κ. Σταῦρο Μποζοβίτη, στήν ἔνστασή του (31.8.23,
8.13μ.μ) τή σχετική γιά τόν ἀείμνηστο καθηγητή Π. Τρεμπέλα. Θά τόν
παρακαλοῦσα, νά «καταφύγει» στόν Ὅσιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό, καί ἄς βγάλει ἀπό
μόνος του τό συμπέρασμα (Ἔκδοσις ἀκριβής τῆς ὀρθοδόξου πίστεως. Βιβλίο Γ΄.Κεφ.
ΚΒ΄ περί προκοπῆς ,P.G. 94,1088).
Θά ἀπαντήσoυμε καί στόν ἀνώνυμο σχολιαστή
(31.8.2023, 6:26 μμ), πού θίγει τό πάντα ἐπίκαιρο θέμα τῆς ἀποτειχίσεως.
Οἱ ἀποτειχισμένοι προκειμένου
νά στηρίξουν τήν πράξη τους, ἀποτείχισή τους, χρησιμοποιοῦν τόν κατωτέρω λόγο
τοῦ Μ. Ἀθανασίου.
«Ἄν σέ σκανδαλίζει τό δεξί σου μάτι, βγάλτο καί πεταξέ το ἀπό πάνω σου. Σέ συμφέρει νά χαθεῖ ἕνα ἀπό τά μέλη σου, παρά νά πάει ὁλόκληρο τό σῶμα σου στή γέεννα τοῦ πυρός» (Μτ.5:29). Τουτέστιν, ἄν ὁ Ἐπίσκοπος ἤ ὁ Πρεσβύτερος, οἱ νοητοί ὀφθαλμοί τῆς Ἐκκλησίας, σκανδαλίζουν, πρέπει νά τούς ἀποβάλλετε. Σᾶς συμφέρει νά μαζεύεστε χωρίς αὐτούς στό Ναό, γιά προσευχή, παρά νά πεταχθεῖτε στή γέεννα τοῦ πυρός μέ τόν Ἄννα καί τόν Καϊάφα» (Πῶς νοητέον «εἰς τό ἐμβλέψας γυναῖκα εἰς τό ἐπιθυμῆσαι...»,11 P.G.27: 1369).
Ὅμως, ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Ἅγιος Ἀθανάστιος ὁ Μέγας δέν ἀπευθύνεται στόν ὁποιονδήποτε πιστό, ὀρθόδοξο χριστιανό, ἀλλά στούς ἔχοντες ἐξουσία Ἀρχιερεῖς, Ἐπισκόπους καί Μητροπολῖτες. Καί ἄρα ὁ λόγος του δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν ἐφάμαρτη ἀποτείχιση.
Ὁ
ΙΕ΄ τῆς Πρωτοδευτέρας εἶναι σαφής: Ὅσο καί
διεφθαρμένος νά εἶναι ὁ Ἐπίσκοπος, ὁ Ἱερέας δέν ἔχει
δικαίωμα νά ἀποτειχισθεῖ. Ἄν τό κάνει καθαιρεῖται. Καί ἄν ὁ
ὁ Ἐπίσκοπος ἔχει πέσει σέ αἵρεση, καταδικασμένη ἀπό τίς Συνόδους ἤ ἀπό
τούς Ἁγίους Πατέρες, ὁ Ἱερέας, στήν περίπτωση αὐτή, μπορεῖ ἁπλῶς νά παύσει τό
μνημόσυνο τοῦ Ἐπισκόπου του. Μέχρι ἐκεῖ!
Μερικοί ἀποκόβονται ἀπό τόν
Ἐπίσκοπο τους, ἐπειδή, κατά τή δική τους κρίση, τόν θεωροῦν οἰκουμενιστή. Τώρα ποιά Σύνοδος καταδίκασε τόν οἰκουμενισμό, τό ξέρουν μόνο αὐτοί.
Μπορεῖ, βεβαίως, νά ἀντιποῦν, «ποιά Σύνοδος καταδίκασε τούς Ἰεχωβάδες;!». Ἄν
φθάσουν στό σημεῖο νά ταυτίζουν τούς «οἰκουμενιστές» μέ τούς Ἰεχωβάδες, ἀρνητές
τοῦ Χρισοῦ, τότε κάτι δέν πάει καλά...!
Προσοχή καί στό ἑξῆς: Ὁ
Ἱερέας ἤ ὁ Ἐπίσκοπος ὅταν ἁπλῶς συμπροσευχηθεῖ μέ αἱρετικό, ἀφορίζεται! Ὅταν δέν ξηροφαγεῖ, καθαιρεῖται...! (ΞΕ' & ΞΘ΄ Ἀποστόλων). Τό
πρῶτο, τό ἐλαφρότερο, ἐνοχλεῖ πολλούς. Τό δεύτερο καί βαρύτερο, δέν ἐνοχλεῖ
οὔτε αὐτούς πού μάχονται γιά τήν τήρηση τῶν Ἱ. Κανόνων. Εἶναι αὐτό Ὀρθόδοξο;!
Το άρθρο αυτό να το διαβάσουν οι αποτειχισμένοι και να επιτρέψουν με πνεύμα μετάνοιας στην Εκκλησία για να βρουν σωτηρία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝα το διαβάσουν και αυτοί μου μας έχουν τρελάνει πως ο οικουμενισμός είναι η αίρεση των αιρέσεων.
Όχι να μας κάνουν τους παιδονόμους και τους δασκάλους οι πρώην πιστοί που τώρα είναι εκτός της Εκκλησίας.
Με λίγα λόγια μια Αγιοπατερική απάντηση σε αυτούς που είναι αποτειχισμένοι. Καλύτερη απάντηση δεν θα μπορούσαν να πάρουν.
ΑπάντησηΔιαγραφήπ. Νεόφυτος
Θεωρώ πως ο ευστοχότερος τίτλος θα ήταν «περί αποτειχίσεως»
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι αποτειχισμένοι είναι χαμένοι μέσα στον μικρόκοσμό τους. Το κακό ότι παρασύρουν και άλλους στην εκτός Εκκλησία ζωή που δεν οδηγεί στην σωτηρία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΆμα τους συσκοτίσει ο διάβολος το μυαλό ότι και να τους πουν δεν θα το ακούσουν. Οι αποτειχισμένοι είναι μια ομάδα ανθρώπων που νομίζουν ότι θα σώσουν την Εκκλησία. Το παίζουνε ομολογητές και αγωνιστές. Παρακολουθώ έναν ιερομόναχο εδώ στην Θεσσαλονίκη από το youtube και κλαίω για αυτά τα ακούω. Ποτέ δεν δείχνουν το κοινό μα μόνο αυτόν τον μέγα καθοδηγητή που είναι περιπλανώμενος ιεροεξεταστής. Από κάτω το εκκλησάκι θα έχει δυο τρεις.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜέ πολύ σεβασμό στον π. Βασίλειο, δύο - τρία σχόλια για το άρθρο του.
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Απο το χωρίο τού Μ. Αθανασίου που αναφέρει, έχουν παραληφθεί οι λέξεις "τον λαόν". Δηλαδή το πλήρες κείμενο είναι "Εάν ο Επίσκοπος ή ο πρεσβύτερος, οι όντες οφθαλμοί της εκκλησίας κακώς αναστρέφονται καί σκανδαλίζωσι ΤΟΝ ΛΑΟΝ, χρή αυτούς εκβαλεσθαι, κλπ.". Επομένως ο σκανδαλισμός του λαού είναι κριτήριο για να εκβληθεί ο Επίσκοπος καί ο Πρεσβύτερος από την εκκλησιαστική σύναξη.
2. Ο Οικουμενισμός δέν έχει καταδικαστεί από Σύνοδο αλλά από Αγίους Πατέρες (τον Αγιο Ιουστίνο Πόποβιτς, τον Αγιο Παίσιο, που εστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στον Πατριάρχη Αθηναγόρα, τον Οσιο Εφραίμ Κατουνακιώτη, που απάντησε σε σχετική ερώτηση του Καθηγητή Δ. Τσελεγγίδη), από τους τρείς Μητροπολίτες της Μακεδονίας που είχαν σταματήσει το μνημόσυνο του Πατριάρχη Αθηναγόρα, από τις Μονές του Αγίου Ορους που είχαν επίσης διακόψει το μνημόσυνο). Ολοι αυτοί δέν είναι λαικοί, για να πεί κανείς ότι αυθαιρετούν.
3. Οταν ο Επίσκοπος ή ο Ιερέας συμπροσεύχεται με αιρετικούς το κάνει δημόσια καί φαίνεται, και προκαλεί διαμαρτυρίες, όταν δέν ξηροφαγεί το κάνει στο σπίτι του καί δεν φαίνεται. Πώς να διαμαρτυρηθεί κανείς για κάτι πού δέν βλέπει ;
Οι κληρικοί που δεν έχουν αποτειχισθεί, αλλά συμπεριφέρονται ως "Αδέσποτοι"πώς ονομάζονται;
ΑπάντησηΔιαγραφήΠροβληματίστηκα πολύ, ἂν ἔπρεπε νὰ ἐπανέλθω σχολιάζοντας τὴν παρούσα ἀπάντηση τοῦ πάντοτε σεβαστοῦ μου π. Βασιλείου. Ἀπάντηση σὲ σχόλιό μου ἐπὶ προηγουμένου κειμένου του (https://anastasiosk.blogspot.com/2023/08/blog-post_714.html).
ΑπάντησηΔιαγραφήὍμως ἀφοῦ τὸ ἐπαναφέρει καὶ μάλιστα μὲ παραπέμπει στὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Δαμασκηνό, ὄφειλα νὰ τὸ κάνω, ξαναδιαβάζοντας γιὰ πολλοστὴ βέβαια φορὰ (εἰκοστή, τριακοστή, παραπάνω;) τὸ κλασσικὸ κείμενο τοῦ ἱεροῦ Πατρός, τοῦ ὁποίου ἡ «Ἔκδοσις ἀκριβὴς» εἶναι διαρκὲς ἀνάγνωσμά μου, ὅπως καὶ κάθε ὀρθοδόξου θεολόγου.
Τί λοιπὸν διαφορετικὸ νὰ βρῶ ἐκεῖ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ γράφει ὁ Τρεμπέλας;
Τίποτε ἀπολύτως.
Βεβαίως ἀντιλαμβάνομαι πόσο δύσκολο εἶναι νὰ δεχθεῖ κανεὶς ὅτι ἔσφαλε, μάλιστα ἂν αὐτὸ τὸ ἔχει διατυπώσει καὶ σὲ βιβλίο.
Μήπως ὅμως θὰ ἦταν ἐνδεδειγμένο νὰ ὑποβληθεῖ ὁ π. Βασίλειος στὸν κόπο νὰ διαβάσει ἂν ὄχι τὴ δυσεύρετη μελέτη τοῦ Τρεμπέλα μὲ τὸν τίτλο: «Ἡ ἠθικὴ τελειότης τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὸ ἀνθρώπινον», τουλάχιστον τὶς σελίδες 128 ἕως 142 τοῦ δευτέρου τόμου τῆς Δογματικῆς του;
Θὰ διεπίστωνε τότε πόσο μεγάλο λάθος κάνει ἀποδίδοντας στὸν Τρεμπέλα νεστοριανίζουσες διατυπώσεις καὶ πόσο μεγάλος ὑπῆρξε αὐτὸς ὁ τιτάνας τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας ποὺ πραγματεύθηκε εἰς βάθος ἐξαιρετικὰ λεπτὰ καὶ δύσκολα θεολογικὰ ζητήματα, καὶ ἀξιώθηκε νὰ προσφέρει στὴν Ἐκκλησία τὴν ἀκριβέστατη καὶ μόνη μέχρι σήμερα πλήρη Δογματική.
Θὰ διεπίστωνε ἴσως ἀκόμη πόσο μακριὰ εἴμαστε ἐμεῖς οἱ σημερινοὶ τάχα καὶ θεολόγοι, καὶ πόση μελέτη χρειαζόμαστε γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ διακρίνουμε ἔστω καὶ στοιχειωδῶς τὴν πλάνη ἀπὸ τὴν ἀλήθεια.
Κι ἀκόμη πόση εὐγνωμοσύνη ὀφείλουμε στὸν τιτάνα αὐτό, στοὺς ὤμους τοῦ ὁποίου πατᾶμε, γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ κοινωνοῦμε μὲ ἀσφάλεια τοῦ μυστηρίου τῆς θεολογίας.
Ἐλπίζω νὰ μὴν ἀπαιτηθεῖ νὰ ἐπανέλθω.
Πάντα μὲ σεβασμὸ πολὺ καὶ ἐκτίμηση μεγάλη
Σταῦρος Μποζοβίτης
Επισημαίνω την τεράστια σημασία που έχει για την ορθή ερμηνεία οποιασδήποτε επιστημονικής γνώμης ή θέσης, η ένταξή της στα συμφραζόμενα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝομίζω ότι ο πατήρ Βασίλειος διέπραξε σφάλμα μεθοδολογικό, απομονώνοντας μία φράση του Τρεμπέλα από το πλαίσιο των συμφραζομένων της.
Απορώ δε πώς και ο κος Μποζοβίτης δεν παραθέτει τα συμφραζόμενα αυτά, αλλά παραπέμπει γενικώς στην Δογματική του Τρεμπέλα, δηλαδή σε άλλο κείμενο από αυτό που ο πατήρ Βασίλειος επιχείρησε να σχολιάσει.
Κύριε, Ἰωαννίδη, καλῶς σχολιάσατε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρὸς ἐνημέρωσή σας σημειώνω ὅτι ὁ π. Βασίλειος ἀναφέρεται σὲ μία φράση ἀπὸ ὑποσημείωση τοῦ Ε΄ τόμου τῶν Ἀπολογητικῶν Μελετῶν τοῦ Τρεμπέλα. Δὲν ὑπάρχει κάτι ἄλλο ἀξιόλογο ἐκεῖ· ὑποσημείωση εἶναι.
Τὸ θέμα ὅμως αὐτό, λόγῳ ἀντιδράσεων ποὺ παρουσίασαν οἱ Κυριαζόπουλος καὶ Ἀρνέλλος, τὸ πραγματεύθηκε λεπτομερῶς ὁ Τρεμπέλας σὲ αὐτοτελὴ δογματικὴ μελέτη μὲ τὸν τίτλο: «Ἡ ἠθικὴ τελειότης τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὸ ἀνθρώπινον». Ἐκεῖ παραπέμπω.
Συζητήθηκε τὸ ζήτημα καὶ στὴ Σύνοδο καὶ ἡ θέση τοῦ Τρεμπέλα κρίθηκε ἀπολύτως ὀρθόδοξη.
Καὶ ἐπειδὴ ἡ παραπάνω μελέτη εἶναι δυσεύρετη, παραπέμπω καὶ στὶς σελίδες 128-142 τοῦ δευτέρου τόμου τῆς Δογματικῆς, ὅπου ὁ Τρεμπέλας ἔχει συμπεριλάβει τὰ βασικότερα στοιχεῖα τῆς μελέτης του, ξεκαθαρίζοντας ἀπολύτως τὸ θέμα.
Αὐτὴ ἄλλωστε ἦταν καὶ ἡ κύρια αἰτία τῆς ἀντιπαραθέσεώς μου πρὸς τὸν π. Βασίλειο Βολουδάκη, τὴν ἀπάντησή μου πρὸς τὸν ὁποῖο δημοσίευσε ὁ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ καὶ τὴ σχολίασε ὁ π. Βασίλειος Μπακογιάννης.
Πρὸς ἔκπληξίν μου βέβαια, διότι, ὑποτίθεται, διάβασε τὸ κείμενό μου, ὅπου ἀνατρέπεται πλήρως ἡ συκοφαντία τοῦ π. Βασιλείου Βολουδάκη κατὰ τοῦ Τρεμπέλα περὶ νεστοριανικῶν ἀντιλήψεων.
Αὐτὰ ἐνημερωτικά. Καὶ εὐχαριστῶ γιὰ τὴν παρέμβασή σας.
Στ. Μποζοβίτης
Προς τον αγαπητό αδελφό 3 Σεπ. 2023, 10:25 π.μ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό την μικρή μου πείρα ως ιερέως και εξομολόγου, την ξηροφαγία Τετάρτης, Παρασκευής και Μ. Σαρακοστής δεν την αθετούν μόνο κατ΄ιδίαν οι Χριστιανοί στο σπίτι τους όπως σημειώνετε, αλλά και δημοσίως σε γεύματα και δείπνα που γίνονται ως είθισται μετά από μνημόσυνα, αρραβώνες, βαφτίσια, ονομαστήριες εορτές κλπ. και αντί να τους ελέγξουν και να τους διορθώσουν οι άλλοι συνδαιτυμόνες χριστιανοί, συνηγορούν στην κατάλυση και τους προτρέπουν «ελαφρά τη καρδία» να αθετήσουν την νηστεία!
π.Δ.