Ὁμιλία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου . Βαρθολομαίου κατά τήν Συλλειτουργίαν Αὐτοῦ μετά τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Θεοφίλου ἐν τῷ Πανιέρῳ Ναῷ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου

Ὁμιλία

τῆς Α. Θ. Παναγιότητος

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου

κ. κ. Βαρθολομαίου

κατά τήν Συλλειτουργίαν Αὐτοῦ

μετά τῆς Α. Θ. Μακαριότητος,

τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ. κ. Θεοφίλου

ἐν τῷ Πανιέρῳ Ναῷ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου

(25 Μαΐου 2014)

Μακαριώτατε Πατριάρχα Ἱεροσολύμων κύριε Θεόφιλε, μετά τῆς περί Ὑμᾶς σεβασμίας Ἱεραρχίας, τοῦ εὐαγοῦς κλήρου καί τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ τῆς Σιωνίτιδος Ἐκκλησίας,

Χριστός Ἀνέστη!

Εὑρισκόμενοι εἰς τούς ἱερούς τούτους χώρους, εἰς τούς ὁποίους ἱερουργήθη τό ἐπί γῆς Μυστήριον τῆς ἐνσάρκου Θείας Οἰκονομίας διά τήν σωτηρίαν τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου, δοξολογοῦμεν τόν Ἀναστάντα Κύριον, ᾄδοντες Αὐτῷ, ὁ νέος Ἰσραήλ, ὁμοῦ μετά τοῦ παλαιοῦ, «ἐπινίκιον ᾠδήν, ὅτι δεδόξασται».

Ἀξιώνει ἡμᾶς, Μακαριώτατε ἀδελφέ, ὁ Κύριος τῆς Ἐκκλησίας φιλανθρώπως νά ἐπιτελῶμεν καί σήμερον τό μυστήριον τῆς ἐν Αὐτῷ ἀδελφότητος, ἔχοντες ὡς κυρίαν ἀναφοράν τῆς συνάξεως καί τῆς συναντήσεώς μας τήν τέλεσιν τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τοῦ μυστηρίου τῆς ἑνότητός μας ἐν τῷ μυστικῷ σώματι τῆς Ἐκκλησίας, διό καί δοξάζομεν μεγαλύνοντες τό μέγα καί ἄπειρον Ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ὅτι «εἰσήγαγεν ἡμᾶς εἰς ὄρος ἁγιάσματός» Του.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, γράφει πρός τούς Κορινθίους ὅτι οἱ ποιμένες τῶν λογικῶν προβάτων ἀλλά καί πάντες οἱ χριστιανοί, εἴμεθα «Θεοῦ συνεργοί, Θεοῦ γεώργιον καί Θεοῦ οἰκοδομή», διά νά κατακλείσῃ, ὁ τῶν ἐθνῶν κῆρυξ καί διδάσκαλος,  μέ τήν ἐπισήμανσιν ὅτι ἐπί πλέον εἴμεθα καί Ναός τοῦ Θεοῦ, ὅπου τό Πνεῦμα Αὐτοῦ κατοικεῖ, καί ἡ ἐγκατοίκησίς Του μᾶς ὠθεῖ νά πραγματῶμεν καθημερινῶς τήν κλῆσιν τῆς ἁγιότητος, «ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγώ ἅγιός εἰμι» (Α΄ Πέτρ. α΄ 16), ἡ ὁποία ἁγιότης μᾶς παρέχεται μέσῳ τῆς συνόλου ζωῆς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας καί τῆς ἐν αὐτῇ βιοτῆς καί πολιτείας μας.

Μακαριώτατε,

Ἔχοντες ὅλην τήν καρδίαν καί τήν διάνοιαν καί ἁπάσας τάς διαθέσεις τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος πρός τόν πλαστουργόν καί ρύστην Θεόν ἡμῶν καί διακονοῦντες ἀκλινῶς τήν ἀμώμητον ἡμῶν  Ὀρθόδοξον πίστιν καί Ἐκκλησίαν, ἀφίχθημεν εἰς τήν Ἁγίαν Πόλιν, ἵνα μνησθῶμεν ἱστορικῆς στιγμῆς ἐντός τῆς ἐν χρόνῳ πορείας τῆς ἀνθρωπότητος καί ἰδίᾳ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Πρόκειται διά τήν πρό πεντηκονταετίας πραγματοποιηθεῖσαν ἐπίκαιρον συνάντησιν ἀγάπης καί διαλόγου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης, ἐν τῷ προσώπῳ δύο ἱστορικῶν πνευματικῶν καί ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν, τοῦ ἐκ τῶν προκατόχων ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου καί τοῦ Πάπα Παύλου τοῦ Στ΄.

Ἤλθομεν διά νά συναντήσωμεν τόν διάδοχον τοῦ εὐγενοῦς ἐκείνου Πάπα ἀδελφόν Φραγκῖσκον. Ἤλθομεν καί πάλιν εἰς τήν Ἁγίαν Γῆν διά νά ἀποτιμήσωμεν τήν ἔκτοτε μέχρι σήμερον ἐν διαλόγῳ πορείαν τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ. Εὑρισκόμεθα ἐδῶ διά νά ἀνανεώσωμεν ὄχι τόσον τήν ἤδη, ἄλλωστε, οὕτως ἤ ἄλλως, καταβαλλομένην προσπάθειαν, ἀλλά τήν ἐλπίδα καί τήν προσδοκίαν, ὅτι ὁ Ἀναστάς Κύριος, «ὁ πάντας θέλων σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν», εἰσακούων τῆς δεήσεως ἡμῶν καί τοῦ κόσμου παντός, θά δωρήσῃ τά εὐαγγέλια τῆς ἀγαλλιάσεως, ὅταν συναντηθῶμεν ἐν μόνῃ τῇ Ἀληθείᾳ Αὐτοῦ, εἰς τήν ὁποίαν ὁδηγεῖ καί δέον νά κατευθύνῃ ἡμᾶς μόνον ἡ Ἀποστολοπαράδοτος Χριστιανική πίστις, ἡ ὁποία καί εἶναι ὁ θέμεθλος τῆς ἀνακαινίσεως τοῦ παλαιοῦ Ἀδάμ καί τῆς μεταβολῆς εἰς νέον, καί ἀποτελεῖ τήν βάσιν τῆς νίκης τῆς φθορᾶς διά τῆς ζωῆς, τῆς διαιρέσεως καί τῆς πολεμικῆς διά τῆς καταλλαγῆς καί τῆς ἑνότητος.

Ἐξειδικεύοντες τόν λόγον, ἐπισημαίνομεν ὅτι ἤλθομεν εἰς τήν Ἁγίαν Γῆν, εἰς τόν χῶρον τῆς θείας ἀγωνίας, εἰς τούς χώρους τοῦ Γολγοθᾶ, τοῦ Παναγίου Τάφου, τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, τοῦ Ὄρους τῶν Ἐλαιῶν, εἰς τόν χῶρον  τοῦ «ἄχρι θανάτου» καί μάλιστα σταυρικοῦ, πόνου τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου, διά νά ἐκφράσωμεν καί ἡμεῖς, ὁ ἀδελφός Πάπας Φραγκῖσκος καί ὁ ρωμαιοκαθολικός κόσμος καί ἡ ἡμετέρα Μετριότης, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης, ἤλθομεν, λέγομεν, ἐν ταπεινότητι, ἐν ἱλαρότητι, ἐν φόβῳ καί τρόμῳ, ἵνα προσψαύσωμεν τό  μυστήριον τῆς θείας ἐντολῆς «ἵνα ὦμεν ἕν»,  τό μυστήριον τῆς προσευχῆς καί τῆς διακονίας τῆς πορείας τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ, μετά αἰώνων ἀπομόνωσιν, πρός τήν καταλλαγήν καί τήν ἑνότητα, ὡς οἱ ἔσχατοι σήμερον κρίκοι εἰς τήν ἐγκαινιασθεῖσαν πρό πεντηκονταετίας νέαν ἐποχήν διαλόγου, διμεροῦς καί πολυμεροῦς. Ἐν τῷ διαλόγῳ τούτῳ μεταξύ ἀνθρώπων, ἐπικαλουμένων τόν θεῖον φωτισμόν, οὐδόλως «σπουδάζομεν λαθεῖν», ἀλλά μόνον ἵνα «ρήματι ἐκπλαγῶμεν» καί «ἑλκύσωμεν τήν θηρευομένην  ὑπό τοῦ πολεμήτορος ἐχθροῦ καί φλεγομένην ἐν τοῖς ἀτοπήμασι (τῆς διαιρέσεως, τοῦ μίσους, τῆς χριστοκτονίας, τῆς γενοκτονίας, τοῦ ἐθνοφυλετισμοῦ κλπ.) δεινῶς» ἀνθρωπότητα καί «ποτίσωμεν» αὐτήν «ὕδωρ ζωῆς».

Δοξάζομεν, ὅθεν, τόν Θεόν, καί εὐχαριστοῦμεν τῇ Ὑμετέρᾳ Μακαριότητι, διότι φιλοξενεῖτε ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γῇ τήν ἱστορικήν ταύτην στιγμήν, ἥτις εὐχόμεθα ἅπαντες, Ὀρθόδοξοι καί Ρωμαιοκαθολικοί ἁπανταχοῦ τῆς οἰκουμένης, νά ἀποδώσῃ καρπόν ἑκατονταπλασίονα, καρπόν καί ἀπαύγασμα ὕδατος πίστεως, ἀγαλλίασιν καί λύτρωσιν ζωῆς.

Μακαριώτατε,

Εὑρισκόμεθα σήμερον εἰς τά Ἱεροσόλυμα, εἰς τόν Ναόν τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, μεταξύ τοῦ Παναγίου  Τάφου καί  τοῦ Φρικτοῦ Γολγοθᾶ, ὅπου ἔλαμψε τό φῶς τό ἀληθινόν, τό Φῶς τοῦ Χριστοῦ. Εὑρισκόμεθα ὄντως «ὁμοῦ μετά πάντων τῶν ἁγίων τῶν ἀπ᾿ αἰῶνος εὐαρεστησάντων» Αὐτῷ «προπατόρων, πατέρων, πατριαρχῶν, προφητῶν, ἀποστόλων, κηρύκων, εὐαγγελιστῶν, μαρτύρων, ὁμολογητῶν, διδασκάλων» (εὐχή καθαγιασμοῦ τῶν Τιμίων Δώρων Βασιλείου τοῦ Μεγάλου). Παρίστανται ἀνά μέσον ἡμῶν τήν στιγμήν ταύτην ἡ μεγάλη χορεία τῶν προκατόχων Ὑμῶν, Μακαριώτατε, Πατριαρχῶν Ἱεροσολύμων καί μετ᾿ αὐτῶν νέφος ὁλόκληρον μοναστῶν, καθηγητῶν τῆς ἐρήμου, θερμουργῶν ποιμένων, διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας συμπάσης, στύλων τῆς Ὀρθοδοξίας, μαρτύρων, ὁμολογητῶν, Ἁγίων, Ὁσίων γυναικῶν καί ἀνδρῶν, εὐαγγελισαμένων καί στηριξάντων λόγοις καί ἔργοις τήν ἀμώμητον ἡμῶν πίστιν καί ὁδηγησάντων εἰς εἰρήνην καί εὐδοκίαν καί σωτηρίαν πλήθη πιστῶν.

Καλούμεθα δέ νά βάλωμεν τήν χεῖρα «ἐν τῇ πλευρᾷ» τῆς ἀνθρωπότητος καί νά ψηλαφήσωμεν τά αἵματα καί τόν πόνον τοῦ πλησίον, μεταβάλλοντες «τῆς ψυχῆς τό δυσπειθές εἰς εὐπιστίαν».

Τοῦτον τόν τιμαλφέστατον θησαυρόν χαρίζει σήμερον εἰς ἡμᾶς ὁ Ἀναστάς Κύριος, ἵνα «ἰσχυράν παράκλησιν ἔχωμεν οἱ καταφυγόντες κρατῆσαι τῆς προκειμένης ἐλπίδος» (Ἑβρ. ς΄ 18-19).

Ποία ἡ προκειμένη ἡμῖν ἐλπίς;

Πρῶτον, ἡ διά τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ καί διά τῆς προστασίας τῆς Θεοτόκου διακράτησις τῆς πίστεως ἐν μέσῳ ἀδυναμιῶν καί ἁμαρτιῶν, ἀμφιταλαντεύσεων καί ἀμφισβητήσεων, ἀπειλῶν καί ἐπιβουλῶν.

Δεύτερον, ἡ περιφρούρησις τῶν κατορθωμάτων, τῶν δημιουργημάτων καί τῶν σεβασμάτων τῆς χριστιανικῆς πίστεως, διά τῶν ὁποίων κατεκοσμήθη καί ἡγιάσθη ἀπό τῶν πρώτων ἤδη χριστιανικῶν χρόνων καί ἀδιαλείπτως ἔκτοτε ὁ ἱερός χῶρος τῆς Ἱερουσαλήμ καί εὐρύτερον τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ἐν πάσῃ τῇ Ἀραβίᾳ καί τῇ Μεσοποταμίᾳ καί ἀπό περάτων ἕως περάτων τῆς γῆς.

Τρίτον, ἡ διαφύλαξις τοῦ καθεστῶτος τῶν Παναγίων τούτων Προσκυμάτων, ἔνθα ἡ «μαρτυρία Ἰησοῦ Χριστοῦ» κατά τό ἀνθρώπινον.

Τέταρτον, ἡ μαρτυρία τῆς πίστεως, τῆς δι᾿ ἀγάπης ἐνεργουμένης. Ἀγάπης πρός πάντας, πρός ὁμοδόξους καί ἑτεροδόξους, πρός ἑτεροθρήσκους καί ἀθρήσκους, ἀδιακρίτως. Ἡ ἐν Χριστῷ ἀγάπη δέν γνωρίζει ὅρια, οὔτε ἔχει  φραγμούς. Ἡ ἀγάπη ὑπερβαίνει τό πάθος καί γίνεται ἀπαθής. Ὑπερβαίνει τούς παροξυσμούς τοῦ φανατισμοῦ, τῆς μισαλλοδοξίας, τῆς ἐμπαθείας, τοῦ φόβου, τῆς ἀνασφαλείας. Ὅρια καί ὅρους ἔχομεν καί θέτομεν οἱ ἄνθρωποι. Ὁ Θεός εἶναι ἀπεριόριστος.

Πέμπτον, καί πρώτιστον, ἡ τήρησις τοῦ θελήματος καί τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, τοῦ «καλέσαντος τούς πάντας» διά τοῦ Παρακλήτου Πνεύματος «εἰς ἑνότητα», καί ὁδηγοῦντος ἡμᾶς «εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν». Ἐν τῷ πνεύματι τούτῳ καί μόνον τῆς «πάσης ἀληθείας» πορευόμεθα ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία πρός πάντα ἄνθρωπον «θέλοντα σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν». Ἐν τῷ πνεύματι τούτῳ ἑορτάζομεν ἐν τῇ Ἁγίᾳ Πόλει καί τήν ἐπέτειον ταύτην καί ἐπιθυμοῦμεν νά τήν ἐπισφραγίσωμεν διά νέων βημάτων ἀπεράντου ἀγάπης πρός τήν κατεύθυνσιν καί μόνον τῆς ἀποκαλυφθείσης «πάσης ἀληθείας» τοῦ Χριστοῦ, ἵνα «γνωρίσωμεν τήν ἀλήθειαν καί ἡ ἀλήθεια νά ἐλευθερώσῃ ἡμᾶς».

Ἐντός τοῦ ἀπεράντου τούτου ὁρίου τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, Μακαριώτατε, Ὑμεῖς ἐκ τῆς Ἁγίας Πόλεως τῶν Ἱεροσολύμων, ἀπό τοῦ Θρόνου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, καί ἡμεῖς ἀπό τῆς οἰκουμενικῆς καθέδρας τοῦ Φαναρίου, τῆς Κωνσταντίνου Πόλεως, «τοῦ ὀφθαλμοῦ τῆς οἰκουμένης», ἀπό τοῦ Θρόνου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου, ὁμοῦ καί μετά τῶν λοιπῶν ἀδελφῶν Προκαθημένων καί Ἱεραρχῶν τῆς Μιᾶς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, διακονοῦμεν τήν ἀλήθειαν τοῦ Εὐαγγελίου, τήν πίστιν καί τήν ζωήν, καί ἐνδεδυμένοι «σθένος ἐξ ὕψους ἀήττητον καί βεβαίαν συμμαχίαν» «τήν ἄχραντον δύναμιν», ἱερουργοῦμεν τό μυστήριον τῆς Ἀναστάσεως, «ἵνα φανερωθῇ τά ἔργα τοῦ Θεοῦ» καί ἐν ἡμῖν.

Ἐν τῇ ἱερουργίᾳ ταύτῃ τοῦ Μυστηρίου πεποίθαμεν  μόνον εἰς τό  «μέγα καί ἀνείκαστον πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν» τοῦ Σωτῆρος καί Θεοῦ ἡμῶν, ὁ Ὁποῖος μόνος ὡς ἀληθῶς «ἐμακροθύμησεν ὑπό ἰουδαίων ραπιζόμενος, ὑπό Ἀποστόλου ψηλαφούμενος καί ὑπό τῶν ἀθετούντων» Αὐτόν «πολυπραγμονούμενος».

Ἐνώπιον τοῦ Μυστηρίου τούτου τῆς σαρκώσεως, τῆς σταυρώσεως καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, «ἑστῶτες ἐν τόπῳ ἁγίῳ», ἐν τῇ Ἁγίᾳ Σιών, παρακαλοῦμεν καί δεόμεθα καί ἱκετεύομεν: «Συνέτισον ἡμᾶς», Κύριε, «ὡς τόν Θωμᾶν βοᾶν Σοι• ὁ Κύριος  καί ὁ Θεός ἡμῶν, δόξα Σοι» (πρβλ. δοξαστικόν ἑσπερινοῦ Κυριακῆς τοῦ Θωμᾶ). Ἀμήν.