Η Εκκλησία ως «μυστηριακό σκεύος» και ο επίσκοπος ως πρωταγωνιστής

 Η Εκκλησία ως «μυστηριακό σκεύος» και ο επίσκοπος ως πρωταγωνιστής

Ο σκοπός της Εκκλησίας δεν είναι να δημιουργήσει άτομα που κάνουν κάτι, αλλά που είναι κάτι. Αυτό ανακάλυψε ο συγγραφέας και ακαδημαϊκός Stephen R. Lloyd-Moffett όταν μελέτησε πώς ένας επίσκοπος και τα πνευματικά του παιδιά οι μοναχοί μεταμόρφωσαν μια πόλη που είχε ταλαιπωρηθεί από σκάνδαλα, σε μια από τις πιο πνευματικά ζωντανές περιοχές της σύγχρονης Ελλάδας. Το βιβλίο Beauty for Ashes, του St. R. Lloyd-Moffet, εκδόθηκε από το St Vladimir’s Seminary (SVS) Press, και αφηγείται τη συναρπαστική ιστορία του επισκόπου Πρέβεζας (και Νικόπολης) Μελέτιου και πώς χρησιμοποίησε τη δύναμη και τη δύναμη του δικού του ενάρετου παραδείγματος, καθώς και του κλήρου και των μοναχών του, για να επηρεάσει τους κατοίκους της πόλης μέσα στην επισκοπή του.

Το βιβλίο καλύπτει την πολιτική ιστορία και τον θρησκευτικό χαρακτήρα της περιοχής της Νικόπολης, από την εποχή του Αποστόλου Παύλου το 63 μ.Χ. έως την άφιξη του Επισκόπου Μελετίου το 1980. Με μεγάλη ευαισθησία, ο Lloyd-Moffett ασχολείται με το ζήτημα της σεξουαλικής ασυδοσίας εντός της εκκλησίας, την αποκατάσταση της πνευματικής υγείας της τοπικής εκκλησίας και την ανανέωση της εμπιστοσύνης μεταξύ των εκκλησιαστικών ηγετών και των λαϊκών. Προσφέρει επίσης μια σύντομη βιογραφία του Μελέτιου, του εκκλησιαστικού ηγέτη που υλοποίησε αυτά και εφάρμοσε την αρχαία πίστη σε ένα σύγχρονο πλαίσιο για να εμπνεύσει την πνευματική και θρησκευτική αλλαγή.

Ο Μελέτιος είχε αρχικά σχεδιάσει να γίνει μοναχός ενός μοναστηριού στο Άγιο Όρος μαζί με αρκετά από τα πνευματικά του παιδιά. Αντ’ αυτού, το 1980, ανυψώνεται στον επισκοπικό θρόνο Πρέβεζας. Από την χειροτονητήρια του ομιλία, ο Μελέτιος ξεκαθαρίζει ότι ο ρόλος του επισκόπου δεν πρέπει να φέρνει προσωπική δόξα, αλλά συνυπηρέτηση με τον Χριστό:

Η κύρια αποστολή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ήταν να προσφέρει την ψυχή του, ολόκληρο τον εαυτό του, ως λύτρο για λογαριασμό του κόσμου. Και με αυτόν τον τρόπο της “μυσταγωγίας”, ο Κύριος δίδαξε τους μαθητές του λέγοντας: “Προσέξτε αγαπητοί φίλοι. Τίποτα δεν σας χωρίζει από εμένα. Γιατί αν υποφέρω, είναι για χάρη του κόσμου. Γι’ αυτό, αν είστε φίλοι μου, μιμηθείτε με …”. Ο επίσκοπος κάθεται στη θέση του Χριστού. Ο θρόνος και η δόξα του Χριστού είναι ο Σταυρός. Η χαρά και η αγαλλίασή του είναι ο διωγμός και η μομφή από τους ανθρώπους αυτού του κόσμου, οι οποίοι ζουν μακριά από τον Θεό.

Ο Lloyd-Moffett διαπίστωσε ότι ήταν τόση η δύναμη της αρετής στον ίδιο τον Μελέτιο, που έγινε σαν μαγνήτης για τον λαό της Πρέβεζας. “Η ικανότητά του [του Μελετίου] να είναι απλός αλλά και πολυμαθής, αυστηρός με τον εαυτό του αλλά και συμπονετικός με τους άλλους, απολίτικος αλλά και πολιτικά οξυδερκής -αυτές είναι σπάνιες ιδιότητες που σπάνια και δύσκολα μπορούν να συγκεντρωθούν σε ένα μόνο άτομο”, γράφει. “Αλλά όπως σημειώνει ο ίδιος, οι ιδιαιτερότητες κάθε πνευματικής “προσωπικότητας” δεν είναι τόσο σημαντικές όσο ο συνεχής αγώνας για την αρετή, την αυταπάρνηση, την ταπεινότητα και την αγάπη. Αυτός ο αγώνας είναι αυτό που πρέπει να μιμηθούμε – και είναι μεταδοτικός”.

Ο συγγραφέας διαπίστωσε επίσης ότι ο Μελέτιος δεν είχε συγκεκριμένο πρόγραμμα για την ανανέωση της επισκοπής του. Συχνά έλεγε ότι δεν ήξερε πόσο καιρό θα ήταν επίσκοπος, ότι μπορούσε να χάσει τη θέση του ανά πάσα στιγμή και ότι η δύναμη μετάνοιας για αλλαγή και θεραπεία προέρχεται από “μια συνάντηση με τη γνήσια αγιότητα”. Γράφει ο Lloydd-Moffett:

Πίσω από όλα τα προγράμματα, υποστηρίζει ο Μελέτιος, κρύβεται η ανθρώπινη αλαζονεία, η επιθυμία να παριστάνει τον Θεό. Οι καλές προθέσεις δεν αρκούν αν αυτές οι προθέσεις συνδέονται με προσωπική ατζέντα. Η πρόκληση είναι να εξαλείψει κανείς τη θέλησή του, με την  έννοια να ευθυγραμμίσει τη θέλησή του με το θέλημα του Θεού. Ο σκοπός των ηγετών της Εκκλησίας θα πρέπει να είναι να ενεργούν ως αγωγός ή δοχείο του θείου ελέους, όχι ως βραχίονας μάρκετινγκ του Θεού. . . . Ωστόσο, αυτή η ελπίδα προϋποθέτει την κατανόηση της Εκκλησίας ως μυστικού σκεύους της χάρης και του θελήματος του Θεού. Δεν είναι η Εκκλησία ένας θεσμός που διοικούμε, αλλά ένα μυστήριο στο οποίο κατοικούμε. Μόνο τότε θα ενεργοποιηθούμε από και με την άφθαρτη Ζωή του Ιησού Χριστού.

Όταν ο Μελέτιος έγινε επίσκοπος, η επισκοπή του είχε συνηθίσει τον προκάτοχό του να ευνοεί τα δεξιά πολιτικά κόμματα. Αυτό αποξένωσε τους αριστερούς που θεωρούσαν τα εκκλησιαστικά σκάνδαλα της Πρέβεζας ως απόδειξη ότι η Εκκλησία δεν είχε πραγματική θέση στη σύγχρονη Ελλάδα. Στη δική μας εποχή του υπερπολιτικού κομματισμού, είναι διδακτικό να σημειώσουμε ότι ο Μελέτιος φρόντισε να μην ευνοήσει ποτέ κάποιο συγκεκριμένο πολιτικό κόμμα, ούτε επέτρεψε στους κληρικούς του να διεκδικήσουν πολιτικές θέσεις. Είπε ο Μελέτιος: 

«Αποφεύγουμε να ανακατευόμαστε με την πολιτική. Η “πολιτική” για κάθε άτομο είναι η προτίμηση ορισμένων απόψεων σχετικά με τη διακυβέρνηση του κόσμου. Προκαλεί κέρδη και πάθη. Διεγείρει τον ανταγωνισμό και τον φανατισμό. Ο κληρικός που αναμειγνύεται στην πολιτική παύει να έχει τη σωστή κοινωνία με την απέναντι πλευρά. Και έτσι κάνει κακό στο Ευαγγέλιο. Το καθήκον του είναι να αγαπάει. Και σαν πατέρας πρέπει να συμβουλεύει όλους τους ηγέτες χωρίς προκατάληψη. Και επίσης πρέπει να συμβουλεύει ακόμη και τους ηγέτες που έχουν αντιεκκλησιαστική στάση».

Ο Lloydd-Moffett υπεισέρχεται σε τεράστιες λεπτομέρειες για να περιγράψει όχι μόνο τον Μελέτιο αλλά και τους μοναχούς του και το πώς προχώρησαν στην ίδρυση ενός ορθόδοξου μοναστηριού στα περίχωρα μιας πόλης. Περιγράφει επίσης ως έργο “Άλφα και Ωμέγα” την ανάπτυξη της ποιότητας του κλήρου, πράγμα το οποίο αποτελούσε βασική προτεραιότητα για τον Μελέτιο στο στόχο του για την ανανέωση της Εκκλησίας. Τελικά, ο ίδιος ο Μελέτιος είναι αυτός που στέκεται ως ο κύριος πρωταγωνιστής αυτής της ιστορίας, όπως συγκινητικά περιγράφει τον εαυτό του εδώ:

Ποτέ δεν υπηρέτησα τα δικά μου συμφέροντα πάνω από εκείνα της Εκκλησίας. Καυχιέμαι ότι σ’ αυτόν τον κόσμο δεν έχω τίποτε άλλο εκτός από το ράσο μου (μοναχικό μανδύα), που έχει ελάχιστη αξία, και μερικά βιβλία. Ο πιο πολύτιμος θησαυρός μου είναι η καθαρή μου συνείδηση και η ελευθερία μου. Καυχιέμαι ότι είμαι απολύτως ελεύθερος από κοσμικές προσκολλήσεις. Ο στόχος μου και ο σκοπός μου είναι να είμαι και να παραμένω πάντα τέτοιος: απολύτως ελεύθερος από τους ανθρώπους – απολύτως και ολοκληρωτικά υπηρέτης του Χριστού.

Παρουσίαση: Ομορφιά από τις στάχτες

Saint Vladimir Seminary SVS Press 

Το βιβλίο του St. Moffett, μεταφρασμένο στα Ελληνικά, έχει ήδη κάνει τρεις εκδόσεις και μπορεί να το προμηθευτεί κανείς από τις εκδόσεις ΙΩΝΑΣ (ionaspub@outlook.com) και τα κατά τόπους βιβλιοπωλεία.  

Πηγή: Ενοριακό info