24 Oκτωβρίου: του αγίου Αρέθα - και των συντρόφων του - ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

24 Oκτωβρίου: του αγίου Αρέθα - και των συντρόφων του.

Κυβερνήτης της νοτιαραβικής πόλης Ναγράν, η οποία αναδείχτηκε σε μαρτυρούπολη τον 6ο αιώνα, απροσκύνητος απέναντι στον βασιλικό ολοκληρωτισμό, ο Αρέθας γιορτάζει σήμερα μαζί με τους απροσκύνητους μάρτυρες πολίτες της.

Και ψιθυρίζει σ' αυτόν που κουβαλάει τ' όνομά του σήμερα, την μπαλάντα του έρωτα για αντρόπιαστη ελευθερία.

Έχω γράψει διάφορα για το μαρτύριο της Ναγράν. Το να τα μαζέψω όλα μαζί και να τα αυγατίσω, είναι από τα κεράκια που δεν έχω αξιωθεί ακόμα να ανάψω. Ας είναι...

Φέτος δίνω μια ιδιαίτερη πτυχή του μαρτυρίου, από μια συντρόφισσα του Αρέθα: την Ελισάβετ , η οποία έζησε μαρτύριο μέσα στο μαρτύριο. Εξηγώ παρακάτω.

Στο κείμενο του μαρτυρίου της Ναγράν (το οποίο είναι αυθεντικό και είχε γραφεί τις μέρες εκείνες), είναι έντονη η γυναικεία παρουσία και μια ιδιαίτερη χειραφέτηση, την οποία γεννά η έμφαση του Χριστιανισμού στην προσωπική ευθύνη.

Μια από τις γυναίκες της Ναγράν λοιπόν ήταν η Ελισάβετ, 47χονη διακόνισσα (η οποία πρέπει να προστεθεί στον μακρύ κατάλογο διακονισσών, τον οποίον η σημερινή Εκκλησία τον έχει μόνο ως λείψανο κι ως σουβενίρ). Η Ελισάβετ προσήλθε μόνη της στο μαρτύριο, βγαίνοντας από το σπίτι όπου την είχαν κρύψει. Και προσήλθε για να συνεχίσει να είναι σε κοινωνία με τους ιερείς που καίγονταν μέσα στον ναό, στον οποίο η ίδια διακονούσε.

Οι διώκτες την χλεύασαν βάζοντας στο κεφάλι της κάτι σαν στέμμα, που πρόχειρα το έφτιαξαν με πηλό. Σαν το ακάνθινο στεφάνι του Κυρίου της! Ρομαντικός παραλληλισμός; Καθόλου! Αυτά τα στεφανώματα είναι στην πραγματικότητα ένα ερώτημα διατυπωμένο με έμπρακτη βαρβαρότητα, αλλά πάντως ερώτημα ουσιώδες: Ποια ισχύς είναι η αληθινή και ποια είναι κίβδηλη;

Οι διώκτες βασάνισαν την Ελισάβετ και τέλος την έδεσαν γυμνή σε μια καμήλα που την αφήνιασαν. Η διακόνισσα πέθανε όπως διακονούσε: σε κίνηση! Συρόμενη στην έρημο που περιέβαλλε την πόλη της. Και κατόρθωσε αυτό που φαίνεται αδιανόητο: Κατέστησε ανίσχυρη τη δύναμη της εξουσίας και αχρήστευσε τη βία της.

Αυτό το μαρτύριο της Ελισάβετ έχει και το δικό του ειδικό βάρος, βαρύ βάρος! Η διακόνισσα Ελισάβετ της Ναγράν, η συμπολίτισσα του Αρέθα, μαρτύρησε χάριν του κοινωνείν, μα μέσα στην εντελή μοναξιά. Δεν εκτελέστηκε πλάι σε συντρόφους ή συντρόφισσές της, αλλά ανθρωπίνως βίωσε την ακρότητα του μαρτυρίου - τη μοναξιά. Το μαρτύριο μέσα στο μαρτύριο. Αλλά στη μυστήρια ζωή του Χριστιανού αυτή είναι η έσχατη μορφή συντροφικότητας. Άθραυστη ακόμα κι από την ανυπόφορη μοναξιά!

Αρέθα μου σημερινέ, σου τα δίνω αυτά σαν προσευχή συλλαβισμένη με χτυπήματα στα πλήκτρα! Καλή σου δύναμη, και σε πόλεις και σε ερήμους της ζωής!

ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ / 23-10-2025

[Για την Ελισάβετ της Ναγράν είχα πρωτογράψει τέτοια μέρα το 2017. Τότε σημείωνα ότι δεν είχα εντοπίσει εικόνα της. Τώρα πια -που αυξάνονται ευτυχώς τα δημοσιεύματα για τους μάρτυρες της Ναγράν- βρήκα εικόνα της (προσέξτε κάτω αριστερά την καμήλα "της"), δίχως όμως να μπορώ όμως να εντοπίσω τον / την ζωγράφο της. Μόλις έκανα την παρούσα ανάρτηση και ανέφερα ότι δεν γνώριζα τον ζωγράφο, έλαβα - με πελώρια χαρά- το ακόλουθο μήνυμα από τον αγαπημένο φίλο ζωγράφο Μπάμπη Πυλαρινό Babis Pilarinos : "Θανάση μου την εικόνα εγώ τη ζωγράφισα κάποια χρόνια πριν όταν εσύ μου τη γνώρισες και την αγάπησα πολύ".

Nα 'σαι καλά, φίλε Μπάμπη, και να κεντάς πάντα, με γραμμές, χρώμα,

ήθος! https://x.com/SonOfJenin/status/1579201156714463233 ].