Γιά τούς Ἀρχιμανδρῖτες - π. Βασιλείου Μπακογιάννη

Γιά τούς Ἀρχιμανδρῖτες

 ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

Στόν φιλόξενο ἱστότοπο «ἀναστάσιος» ἀναρτήθηκε (18.6.24) ἄρθρο τοῦ Ε.Β., γιά  τούς ἐν τῷ κόσμῳ Ἀρχιμανδρῖτες· καί  ἐπανῆλθε μέ δεύτερο  ἄρθρο (21.6.24)·  ἐπανῆλθε  καί   μέ τρίτο (23.6.24). Τέτοιο «ἐνδιαφέρον» γιά τούς Ἀρχιμανδρῖτες!

Ὅταν ἀσχολούμαστε μέ θέματα ἐκκλησιαστικά, θά πρέπει πρωτίστως νά ἔχουμε ὑπόψη τήν τάξη, πρακτική, παράδοση, πού ἀκολουθοῦσε ἡ Ἐκκλησία. Μέ ὁδηγό τή μισή ἀλήθεια κινδυνεύουμε νά ὁδηγηθοῦμε σέ αὐθαρεσίες, κάτι πού ἤδη γίνεται στήν Ἐκκλησία μας σέ θέματα πνευματικά. 

Ὁ Ε.Β., ἔγραφε (18.6.24): «Να προσπεράσω και την αστειότητα να φέρει κάποιος τίτλο που δεν στηρίζεται πουθενά και δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα;». 

Ὁ τίτλος «Μητροπολίτης» ἀρχικῶς σήμαινε τόν πολίτη τῆς μητέρας τῶν πόλεων, τῆς πρωτεύουσας· τώρα ἔχει ἄλλη σημασία· «Πρωτοσύγκελλος» ἀρχικῶς  σήμαινε τόν πρῶτο μεταξύ τῶν συγκέλλων, τώρα ἔχει ἄλλη σημασία. κ.λ.π. καί  «Ἀρχιμανδρίτης» σήμαινε τόν ἀρχηγό, προεστῶτα τῆς μοναστικῆς μάνδρας· τώρα εἶναι  ἁπλῶς ἕνας τίτλος.

Καί  ἐφόσον ἡ  ἐνορία  λέγεται «μάνδρα», ὁ ποιμένας  της  εὐκόλως μπορεῖ νά κληθεῖ Ἀρχιμανδρίτης...

          Στήν Ἐκκλησία ὑπῆρχαν ἐξ ἀρχῆς ἄγαμοι Ἱερεῖς στόν κόσμο, ἐξ οὗ καί οἱ σχετικοί Κανόνες γιά τίς «συνείσακτες γυναῖκες» (Γ΄τῆςΑ', Ε' Πενθέκτης). π.χ., ἐπί Μ. Βασιλείου ἕνας ἄγαμος Ἱερέας ὀνόματι Γρηγόριος, εἶχε ὡς «συνείσακτο»  μιά καλογριά. Ὁ Μ. Βασίλειος συνέστησε στόν Γρηγόριο νά τήν στείλει στό Μοναστήρι (P.G. 32:401-404). Ἄν ὁ Γρηγόριος  ὑπαγόταν σέ Μοναστήρι, ὁ Βασίλειος θά τοῦ ἔγραφε νά γυρίσει στό Μοναστήρι, ἀλλά ὁ Γρηγόριος ἦταν ἁπλῶς ἄγαμος Ἱερέας  στόν κόσμο.     

Μέ τήν ἐμφάνιση τοῦ Μοναχισμοῦ, εἴχαμε παράλληλα καί  μιά ἄλλη κατηγορία ἀγάμων κληρικῶν· τῶν Ἱερομονάχων, πού ἀνῆκαν σέ Μοναστήρια. Μποροῦσαν καί αὐτοί προσωρινῶς νά ἀφήσουν  τό Μοναστήρι τους καί νά διακονήσουν  στόν κόσμο  (Δ΄τῆς Δ'.). Ἐξ αὐτοῦ ἐπικράτησε,  ὥστε ὁ Ἱερομόναχος νά διορίζεται προσωρινός ἐφημέριος. Κάτι πού δέν πρέπει νά ἰσχύει  γιά τόν  ἄγαμο Πρεσβύτερο, πού ἐξ ἀρχῆς ἐπέλεξε νά ἐργάζεται στόν κόσμο.

          Σύν τῷ χρόνῳ ἐπικράτησε, ὥστε καί οἱ Ἱερομόναχοι, νά ἀφήνουν μονίμως τό Μοναστήρι τους, μέ τήν εὐλογία τοῦ Ἡγουμένου καί τοῦ οἰκείου Ἐπισκόπου, καί νά διακονοῦν στόν κόσμο· π.χ. Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός,  καί τόσοι ἄλλοι  πού ἔδρασαν στόν κόσμο·  καί  ἁγίασαν·  Ἀθανάσιος Χαμακιώτης, Εὐμένιος Σαρειδάκης κ.λ.π. 

Καί ὁ Ε.Β. διερωτᾶται:  «Με ποιούς εκκλησιαστικούς κανόνες και αποστολικές-πατερικές διατάξεις κάποιος αρχιμανδρίτης βρίσκεται στον  κόσμο;» (17.6.24). Ἦταν καί εἶναι τακτική, πρακτική, παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, οἱ Ἀρχιμανδρῖτες νά βρίσκονται στόν κόσμο. Διαφορετικά, οἱ Ἅγιοι (!) Κοσμᾶς Αἰτωλός, Ἀθανάσιος Χαμακιώτης, Εὐμένιος Σαρειδάκης κ.λ.π., κρίνονται ὡς ....ἐπίορκοι! Ἀθέτησαν τίς ἔνορκες ὑποσχέσεις πού ἔδωσαν, ὅτι θά μείνουν  ἰσοβίως στό Μοναστήρι· ὅπως ἐπίσης  κρίνονται   ἐπίορκοι, καί ὅσοι  ἐκάρησαν Μοναχοί, καί στή συνέχεια ἔγιναν Μητροπολῖτες!

«Γέμισαν οι ναοί μας από αρχιμανδρίτες», ἔγραψε ἐν ἀγανακτήσει ἕνας σχολιαστής (anastasios 18 Ἰουνίου ΄24. 4:39μμ). Ἀδερφέ, οἱ Ἀρχιμανδριτες δέν εἰσῆλθαν στά χωράφια σου, ἀλλά στόν Ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου. Ἄν δέν σκανδαλίζουν, καί μόνο ἡ παρουσία  τους εἶναι κήρυγμα γιά τήν ἐνορία. Καί ὁ σχολιαστης συνεχίζει: «βάζουν πίσω τους σεβάσμιους κληρικούς κάποιας ηλικίας, και  αυτοί είναι παιδαρέλια»·  («παιδαρέλια»: ἀνοίκεια  διατύπωση· δηλώνει ἀνευλάβεια στήν Ἱερωσύνη).

   Δέν βάζουν οἱ Ἀρχιμανδρῖτες «πίσω τους τούς σεβάσμιους  κληρικούς»,  ἀλλά καί οἱ μέν καί οἱ δέ, τηροῦν τήν ἐπικρατοῦσα τάξη τῆς Ἐκκλησίας. 

Ἦταν Πάσχα τοῦ 1989, κατά τίς 11:45 μ.μ. εἰσῆλθε στό Ναό (Ἅγιο Κων/νο Ἀγυιᾶς Πατρῶν), ὁ 78χρονος συνταξιοῦχος, σεβάσμιος ἔγγαμος Ἱερέας Ἰωάννης Παπαδημητρόπουλος·  «εἶσαι ἐδῶ;!», μοῦ εἶπε· «ἔ, θά λειτουργήσω καί ἐγώ!». Καί λειτούργησε ἐκ καρδίας, χωρίς νά ἔχει πρόβλημα, ἄν θά εἶναι ὁ ἴδιος  Προεστώς ἤ ὄχι. Αἰωνία του μνήμη.

Τό θέμα δέν εἶναι, ἄν ὁ Προεστώς εἶναι νεαρός Ἀρχιμανδρίτης,  ἀλλά τί φρόνημα ἔχει αὐτός πού συλλειτοργεῖ μαζί του. «Ἐσεῖς θά εἶστε ὁ Προεστώς», εἶπα (2002), σέ ἀσπρομάλλη πρεσβύτερο, ἔγγαμο συλλειτουργό. «Ὄχι, ὄχι πάτερ μου· εἶμαι ἕνα σκουπόξυλο· καί τό ὅτι στέκομαι στήν  Ἁγία Τράπέζα, πολύ μοῦ πάει...!».