Απ' το πολύ που κοιτάξαμε τη θάλασσα... - Γιάννης Ρίτσος

  Σε κάποιο άλλο χρόνο, σε κάποια άλλη εποχή, θα μπορούσαν να είναι μια εγκατάσταση τέχνης, ένα σχόλιο για την εξορία, το θάνατο, τα βασανιστήρια, το ξεριζωμό. Όμως δεν ήταν. Ήταν απλά ένας τρόπος διάσωσης της τέχνης του λόγου, μιας σελίδας της ιστορίας. Ο λόγος για τα ποιήματα που έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος στη Μακρόνησο τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη του 1949. Τα ποιήματα έμειναν θαμμένα στο χώμα μέσα σε σφραγισμένα μπουκάλια και ξεθάφτηκαν τον Ιούλιο του 1950 από τον Μάνο Κατράκη. Εκδόθηκαν πρώτη φορά τον Ιούλιο του 1957 με τον τίτλο Μακρονησιώτικα, μολονότι ο τίτλος που είχε δώσει ο ποιητής στη συλλογή – στο εξώφυλλο που όμως παράπεσε κατά την αποστολή των δακτυλογραφημένων χειρογράφων στο Βουκουρέστι – ήταν Πέτρινος Χρόνος.

Σταθείτε για λίγο σε αυτή τη διαδρομή και εστιάστε στη 10μηνη παραμονή των ποιημάτων στο χώμα. Φανταστείτε τα να μένουν εκεί θαμμένα για χρόνια έως ότου η ίδια η γη να τα ξεβράσει κάπου ή έως ότου κάποια ανασκαφή να τα φέρει τελικά στο φως. 

Κι αν κάποια από αυτά ξέφευγαν από τα γυάλινά τους κελύφη και ερχόταν σιγά σιγά η αποσύνθεση και αποκόμματα έμεναν μοναχά από το ολοκληρωμένο έργο, τότε πώς θα μας ακούγονταν σήμερα στίχοι όπως:

Απ’ το πολύ που κοιτάξαμε τη θάλασσα

τους ανθρώπους

και την καρδιά μας,

τα μάτια μας γέμισαν αύριο.

 

Η φωτογραφία που πλαισιώνει το ποίημα είναι του γ.δ.μ.