Ομιλία του Αρχιμανδρίτου Αμβροσίου Γκουρβέλου επί τη Εορτή της ανακομιδής των Αγίων Λειψάνων του εν Αγίοις πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου, κατά την οποία άγει τα ονομαστήριά του ο Σεβασμιώτατος Πατρών κ.κ. Χρυσόστομος

Ομιλία του Αρχιμανδρίτου 

Αμβροσίου Γκουρβέλου  

επί τη Εορτή της ανακομιδής των Αγίων Λειψάνων του εν Αγίοις πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου, 

κατά την οποία άγει τα ονομαστήριά του

 ο Σεβασμιώτατος Πατρών 

 κ.κ. Χρυσόστομος

Σεβασμιώτατοι Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς, σεβαστοί πατέρες καί ἀδελφοί ἐν Κυρίῳ.
Ἡ μεγάλη καί λαμπρά ἑορτή τῆς Ἀνακομιδῆς τῶν Ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου μᾶς συνήγαγε σήμερα στό ἀγαπημένο τῆς Πάτρας Μοναστήρι, τῆς Παναγίας τῆς Γηροκομήτισσας. Ἡ ἀνακομιδή αὐτή ὑπῆρξε ἕνα μεγάλο γεγονός γιά τήν Ἐκκλησιαστική ἱστορία καί γι αὐτό μετετράπηκε σέ ἐτήσια ἑορτή καί πανήγυρι. Ὁ πρύτανης τῶν ἐκκλησιαστικῶν ρητόρων, ὁ μέγιστος τῶν Πατριαρχῶν, ὁ Οἰκουμενικός τῆς Ἐκκλησίας διδάσκαλος τελειώθηκε μαρτυρικά, μακρυά ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη, στόν δρόμο τῆς ἐξορίας στά Κόμανα τοῦ Πόντου. Τριάντα περίπου χρόνια εἶχαν περάσει ἀλλά ἡ τρικυμία πού προκάλεσε ὁ μαρτυρικός θάνατος τοῦ Χρυσοστόμου δέν ἔλεγε νά κοπάσει. Ὁ τάφος τῶν Αὐτοκρατόρων, τῶν θυτῶν τοῦ ἱεροῦ Πατρός, ἐσείετο τόσα χρόνια, ὑπενθυμίζοντας διαρκῶς τό ἔγκλημα, τήν ἀδικία, τήν ἀνθρώπινη κακία καί ἀναμένοντας τήν ἀνθρώπινη μετάνοια.

Τελικῶς ὁ Αὐτοκράτορας Θεοδόσιος ὁ μικρός, γιός τοῦ ζεύγους τῶν διωκτῶν, Ἀρκαδίου καί Εὐδοξίας σέ συνεργασία μέ τόν Πατριάρχη Ἅγιο Πρόκλο, μαθητή τοῦ Χρυσορρήμονος Ἰωάννου ἀποφασίζουν τήν μεταφορά τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου στήν Βασιλεύουσα. Τό ἱερό Λείψανο δέν κατέστη δυνατόν νά μετακινηθεῖ, παρά μόνο ὅταν ἡ ἐπιστολή τοῦ Αὐτοκράτορος μέ τήν γραπτή αἴτηση συγνώμης γιά λογαριασμό τῶν γονέων του, τοποθετήθηκε στό στῆθος τοῦ Ἁγίου. Πολλά θαυμαστά καί συνταρακτικά συνέβησαν τότε. Κορύφωση ὅλων ἡ προσευχητική ἰαχή τῶν χιλιάδων τοῦ λαοῦ πρός τόν Ἅγιο: «Ἀπόλαβε τόν θρόνον σου, Ἅγιε», ὅταν τοποθέτησαν τό ἱερό σκήνωμα στό Ἀρχιερατικό Σύνθρονο. Καί ἡ ἀπάντηση ἦρθε. Ὁ νεκρός Πατριάρχης ὕψωσε τό δεξί του χέρι καί εὐλογώντας ἄνοιξε τά χείλη του καί εἶπε: «εἰρήνη πᾶσι καί τῇ Εὐδοξίᾳ συγχώρησις». Στό αὐτοκρατορικό μνῆμα ἔπαυσε ὁ σάλος καί στίς ἀνθρώπινες καρδιές ἁπλώθηκε ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ διά μέσου ἑνός ἀληθινοῦ εἰρηνοποιοῦ, ἑνός κατά χάριν υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου.
Τά ὅσα ἐν συντομίᾳ εἴπαμε γιά τό ἑορταζόμενο γεγονός μᾶς ὁδηγοῦν σέ σκέψεις ὡφέλιμες γιά ὅλους μας. Ἄς ἑστιάσουμε σέ τρεῖς ἀπό αὐτές.
        1. Πρῶτον. Ἀξίζει κάθε θυσία γιά τόν Χριστό, διότι μέσα ἀπό αὐτήν ἐπέρχεται ὁ ἀληθινός δοξασμός τοῦ ἀνθρώπου. «Λογίζομαι γάρ οὐκ ἄξια τά παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ πρός τήν μέλλουσαν δόξαν ἀποκαλυφθῆναι εἰς ἡμᾶς» (Ρωμ. 8,18) τονίζει ὁ ἀγαπημένος τοῦ Χρυσοστόμου Ἀπόστολος, ὁ μέγας Παῦλος. Ὁ Σταυρός εἶναι ἡ ἀληθινή δόξα τοῦ Χριστοῦ. Τά παθήματα τοῦ Ἐσταυρωμένου Κυρίου εἶναι ἡ ὁδός τῶν Ἁγίων καί ἡ ἀτραπός τῆς δικῆς μας ἀναστάσεως. Τά στίγματα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐπάνω μας εἶναι οἱ ἀνεκτίμητοι καί ἀσύλητοι θησαυροί μας. Ἔτσι ἔζησε ὁ Χρυσορρήμονας τῶν Πατέρων. Μέσα ἀπό τήν ψυχή του καί τό πολύαθλο σῶμα του, τά «κατάστικτα τοῖς μώλωψι» ἀναπέμπει δοξολογία καί εὐχαριστία στόν Θεό γιά τήν εὐεργεσία τῆς συμμετοχῆς στά παθήματά Του. «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν, οὐ γάρ παύσομαι τοῦτο ἐπιλέγων ἀεί, ἐπί πᾶσι μοι τοῖς συμβαίνουσιν» ἦταν τά τελευταῖα του λόγια κατά τήν κοίμησή του ἀνήμερα τῆς ἡμέρας τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ το 407 μ.Χ. Ὁ Σταυρός ἔγινε ἡ ἀληθινή δόξα τοῦ Χρυσοστόμου. Πόσο δοξάστηκε ὁ Ἅγιος καί θά δοξάζεται ὅσο ὑπάρχει ἐπί γῆς ἡ Ἐκκλησία γι αὐτή του τή θυσία! Δέν ὑπάρχει ὡραιότερος δρόμος γιά τόν καθένα μας ἀπό αὐτόν μαζί μέ τόν Χριστό και πρός Αὐτόν. Δέν ὑπάρχει ἄλλος δρόμος γιά τόν ἄνθρωπο. Ἥ ἐπιλέγουμε μιά ζωή μακρυά ἀπό τόν Χριστό τἄχα εὔκολη ἀλλά τελικῶς θλιβερή, ἀνικανοποίητη καί χωρίς σωτηρία ἤ ἐπιλέγουμε νά εἴμαστε μαζί μέ τόν Χριστό ἔστω καί μέ Σταυρό ἀλλά μέ τήν ἐλπίδα καί τήν βεβαιότητα τῆς ἀναστάσεώς μας. 2. Ἡ δεύτερη σκέψη πού ἤθελα νά μοιραστῶ μαζί σας ἐξ ἀφορμῆς τῆς σημερινῆς πανηγύρεως εἶναι ὅτι ἡ ζωή μας δέν διακόπτεται μέ τόν σωματικό θάνατο. Εἶναι πρίν καί μετά ἀπό αὐτόν ἐνιαία, μία, καί αὐτό ἰδιαίτερα φανερώνεται στήν Ἐκκλησία. Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος ἄν καί κεκοιμημένος ἀνεφώνησε τό «εἰρήνη πᾶσι» κινώντας τό ἁγιασμένο χέρι του. Ὅλα αὐτά τά σημεῖα κατά τήν ἀνακομιδή τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου του, ἀλλά καί τόσα ἄλλα πού προστίθενται μέσα στούς αἰώνες, διατρανώνουν τήν ἀλήθεια, ὅτι γιά τόν Χριστό καί γιά ὅσους εἶναι ἑνωμένοι μαζί Του θάνατος δέν ὑπάρχει. «Ἐάν τε οὖν ζῶμεν ἑάν τε ἀποθνήσκωμεν τοῦ Κυρίου ἐσμέν» (Ρωμ. 14,8). Χάριτι Θεοῦ εἴμαστε ἀτελεύτητοι, αἰώνιοι. Τίποτε δέν μᾶς φοβίζει πλέον. Ἐφ’ ὅσον ὁ Χριστός ἀναστήθηκε, ἐφ’ ὅσον τά ἐκτυπώματα τοῦ Χριστοῦ οἱ Ἅγιοι «εἰς τόν αἰώνα ζῶσι», ὁ δρόμος γιά τόν καθένα μας εἶναι ἀνοικτός, «θάνατος ἡμᾶς οὐκέτι κυριεύει» (Ρωμ.6,9). Τίποτε δέν μπορεῖ νά μᾶς χωρίσει ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ἀπό τήν αἰώνια διαμονή μαζί Του. Οὔτε «θλίψις ἤ στενοχωρία ἤ διωγμός ἤ λιμός ἤ γυμνότης ἤ κίνδυνος ἤ μάχαιρα... οὔτε θάνατος οὔτε ζωή οὔτε ἄγγελοι οὔτε ἀρχαί οὔτε δυνάμεις οὔτε ἐνεστῶτα οὔτε μέλλοντα οὔτε ὕψωμα οὔτε βάθος οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν» (Ρωμ. 8,35-39) μᾶς λέει τό στόμα τοῦ Χριστοῦ ὁ Παῦλος καί ἐπαναλαμβάνει τό στόμα τοῦ Παύλου, ὁ Ἱερός Χρυσόστομος λόγοις καί πράξεσι.
3. Καί τό τρῖτο μήνυμα πού διαγγέλεται μέσα ἀπό τήν ἑόρτιο ἀνάμνηση τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ μαρτυρικοῦ σκηνώματος τοῦ κήρυκος τῆς μετανοίας εἶναι, ὅτι ὁ Θεός καί ἡ ἀλήθειά Του ἔχουν τόν τελευταῖο λόγο σέ κάθε πτυχή τοῦ ἀνθρώπινου βίου. Κάθε ἀδικία ἀποκαθίσταται, δέν μπορεῖ γιά πάντα νά σταθεῖ. Ἡ ἀλήθεια τελικῶς ἐπικρατεῖ καί θριαμβεύει. Καί αὐτό συμβαίνει, διότι ἡ ἀλήθεια γιά ἐμᾶς τούς χριστιανούς εἶναι Πρόσωπο, ταυτίζεται μέ τό Θεανδρικό Πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶπε ὅτι «ἐγώ εἰμί ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή». Καί ἐπειδή ἀκριβῶς ὁ Χριστός εἶναι ἡ Ἀλήθεια ἀξίζει νά θυσιάζεσαι γι αὐτήν. Διότι ὅποιος θυσιάζεται γιά τήν ἀλήθεια, θυσιάζεται γιά τόν Χριστό καί μένει εἰς τόν αἰώνα. Καί ἐπιπλέον τά γεγονότα τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου μᾶς ὑπομιμνήσκουν τήν ἀλήθεια, ὅτι ἡ μετάνοια διορθώνει τά πάντα, ἀποκαθιστᾶ τήν ἀλήθεια. Πάντα θά ὑφίσταται ἡ ἀνθρώπινη ἀδυναμία, ἀλλά ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ διαρκῶς θά ἀντιπαραθέτει σ’ αὐτήν τήν μεταμορφωτική δύναμη τῆς μετανοίας.
Ὅλες αὐτές οἱ ἀλήθειες πού ὑπομνήσαμε σήμερα, ἀποτελοῦν τό ἑρμηνευτικό κλειδί ὄχι ἁπλῶς γιά τήν κατανόηση τῆς ζωῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ἀλλά δίδουν φῶς καί ἐλπίδα καί στή δική μας ἐπίγεια διαδρομή. Γύρω μας ἕνας κόσμος βυθίζεται στό σκοτάδι. Ἄγνοια, ἀπελπισία, σύγχυση, ὀλιγοπιστία, μελαγχολία θέλουν νά σκιάσουν τήν προσωπική μας ὕπαρξη, τήν ζωή τῶν συνανθρώπων μας ἀλλά καί τήν πορεία τοῦ τόπου μας εὐρύτερα. Ἄλλαξε ὁ προσανατολισμός μας, χάθηκαν τά πρότυπά μας. Ποιός ἄραγε σκέπτεται, ὅτι σκοπός τῆς ὕπαρξής μας εἶναι νά γίνουμε Ἅγιοι καί τά σώματά μας Ἅγια Λείψανα; Ποιός ἀτενίζει πρός τούς Ἁγίους ὡς πρότυπό του; Ἄς ἔχουμε ἐνώπιόν μας διαπαντός, ὡς παρακαταθῆκες ἀληθινῆς ζωῆς, τῆς ἐν Χριστῶ ζωῆς, τήν δόξα τῆς θυσίας, τήν αἰωνιότητα τῆς ὕπαρξής μας καί τήν δύναμη τῆς ἀλήθειας.
Σεβασμιώτατοι, πατέρες καί ἀδελφοί μου,
Ἡ σημερινή εὐχαριστιακή σύναξη ἔχει καί ἕνα ἀκόμη σκοπό. Νά συνεορτάσουμε μέ τόν Μητροπολίτη μας τήν ὀνομαστική του ἑορτή. Ὁ Ποιμενάρχης μας φέρει μέ καύχηση τό ὄνομα «Χρυσόστομος». Τόν ἔστειλε ὁ Θεός διά τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας κοντά μας. Ἐννέα πλέον ἔτη ἀγωνίζεται νά μᾶς ἐμπνεύσει τόν λόγο τοῦ Σταυροῦ, πού εἶναι ἡ ἀληθινή «Θεοῦ σοφία καί δύναμις» (Α΄ Κορ.1,24) γιά τήν πορεία μας. Μέ τήν θυσιαστική καί κοπιώδη διακονία του ἔρχεται νά ἀφυπνίσει τίς συνειδήσεις μας, νά μᾶς δώσει νά καταλάβουμε τήν ἰδιαίτερη εὐλογία νά εἴμαστε Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί καί Ἕλληνες, ἀπόγονοι Ἁγίων καί ἡρώων, ζώντας κυριολεκτικά πάνω σέ χώματα αἱματοπότιστα, ἁγιοτόκα καί ἡρωοτόκα. Δόξα καί καύχημα τοῦ Ποιμενάρχου μας ἀποτελεῖ τό γεγονός, ὅτι εἶναι διάδοχος τοῦ Πρωτοκλήτου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, πού ἐκόμισε τόν θησαυρό τῆς πίστεως στόν τόπο μας καί ὁ τωρινός σκυταλοδρόμος τῆς παρακαταθήκης τοῦ Ἐθνεγέρτου Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανοῦ. Δύο πολύτιμες κληρονομιές μέ σταυρικό φορτίο βαραίνουν τούς ὤμους του. Σηκώνει τόν Σταυρό του καρτερικά καί ἀγωνιστικά. Τόν Σταυρό πού τοῦ πρωτοφόρεσε ὁ ἀείμνηστος παπα Γιώργης Ρέκας στήν Βάπτισή του κάτω ἀπό τό πατρικό βλέμμα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Τόν Σταυρό πού τοῦ ἔδωσε στό χέρι ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Θεόκλητος στήν κουρά του. Τόν Σταυρό πού φόρεσε ὡς Κληρικός. Τήν μίτρα, πού ὡς ἄλλος ἀκάνθινος στέφανος καλύπτει τήν κεφαλή του, κρύπτοντας πίσω ἀπό τήν λάμψη της τήν διαρκή θυσία τῆς μέριμνας τῶν Ἐκκλησιῶν. Ἄς τόν ἀναπαύουμε μέ τήν ὑπακοή μας, ἄς τόν ἐλαφρύνουμε μέ τήν προσευχή μας, ἄς τόν βοηθοῦμε μέ τήν συνεργασία μας.
Σεβασμιώτατε,
Ὅταν τιμητικῶς καί πατρικῶς μοῦ ἀναθέσατε τήν ἐκφώνηση τοῦ σημερινοῦ κηρύγματος ρητῶς μοῦ ἀπαγορεύσατε, νά ὁμιλήσω γιά τό πρόσωπό σας. Γι αὐτό σταματῶ. Ἐκ μέρους τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου καί τῶν Μοναχῶν, τῶν ἐντιμοτάτων Ἀρχόντων καί τοῦ εὐσεβοῦς Λαοῦ τῆς Ἀποστολικῆς Μητροπόλεως Πατρῶν δεχθεῖτε τήν ὁλόψυχη εὐχή, τά ἔτη σας νά εἶναι πολλά καί πλήρη τῶν ἐπιγείων καί ἐπουρανίων ἀγαθῶν καί εὐλογιῶν τοῦ Κυρίου, διά πρεσβειῶν τοῦ Προστάτου σας Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Ἀμήν.

Ἀρχιμανδρίτης Ἀμβρόσιος Ν. Γκουρβέλος