«Γιὰ τὴν καύση» των νεκρών - Μητροπολίτης Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς Νικόλαος

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Πρὶν ἀπὸ λίγες μέρες πληροφορηθήκαμε ὅτι τὸ Δημοτικὸ Συμβούλιο Μαρκοπούλου ὁμόφωνα ἀπεφάσισε τὴν λειτουργία ἀποτεφρωτηρίου σὲ δημοτικὴ ἔκταση δίπλα ἀπὸ τὸ Κοιμητήριο.

Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ δημιουργία τέτοιων χώρων ἔχει πλέον νομοθετικὰ ἀποφασισθεῖ καὶ ρυθμισθεῖ, ὁπότε περιττεύει κάθε πρωτοβουλία παρεμπόδισης ἢ καὶ δημόσιας κριτικῆς τέτοιων ἀποφάσεων, ἰδίως ὅταν αὐτὲς ἐκφράζονται ἀπὸ ἐκλεγμένα ὄργανα. Σὲ τελικὴ ἀνάλυση, ὁ καθένας εἶναι ἐλεύθερος νὰ πράξει κατὰ συνείδηση καὶ ἐπιλογή. Ἡ ἐλευθερία εἶναι ἀναφαίρετο δικαίωμα.

Κατόπιν τούτου, ἀρχικὴ σκέψη μας ἦταν μᾶλλον νὰ σιωπήσουμε, παρὰ τὸ ὅτι ἡ ἐπιδειχθεῖσα σπουδὴ ἀπὸ τὸν Δῆμο Μαρκοπούλου, μάλιστα πρὶν ἀπὸ ἄλλους μεγάλους Δήμους, ὅπως τουλάχιστον τῆς Ἀθήνας καὶ τοῦ Πειραιᾶ, μὲ τὴν πρόφαση τῆς ἐπείγουσας ἀνάγκης ἢ τῆς ὑποδειγματικῆς εὐαισθησίας, ἀφήνει πολλὰ ἐρωτηματικὰ γιὰ τὰ κίνητρα τῆς ἀποφάσεως καὶ ἐνδεχομένως τὴν ἀποτελεσματικότητά της.

Μὲ μεγάλη μας ὅμως ἔκπληξη εἴδαμε ὅτι ἡ Δημοτικὴ Ἀρχή, ποὺ πιστεύουμε νὰ μὴν ἀμφισβητεῖ τοὺς διακριτοὺς ρόλους τῆς Ἐκκλησίας καὶ πολιτείας, ἐντελῶς αὐθαίρετα, ἐπειδὴ προφανῶς πιστεύει ὅτι τὸ ὅλο θέμα σαφῶς ἀφορᾶ καὶ τὴν Ἐκκλησία, στὸ ἀνακοινωθὲν ποὺ ἐξέδωσε ἐξηγεῖ τὸ ποιὰ εἶναι ἡ ἄποψη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἐπὶ τοῦ θέματος. Ἔχουμε τὴν ἐντύπωση ὅτι ὅπως ὁ Ἐπίσκοπος δὲν εἶναι ἁρμόδιος νὰ μᾶς πληροφορήσει περὶ τῶν ἀρχῶν λειτουργίας τῆς τοπικῆς αὐτοδιοίκησης, κατὰ ἀνάλογο τρόπο καὶ ἡ ὅποια δημοτικὴ ἀρχὴ δὲν εἶναι ἁρμόδια νὰ μᾶς ἀναλύσει τὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία γιὰ τὴν ἀποτέφρωση τῶν νεκρῶν σωμάτων. Ἂν δὲν ὑπῆρχε σπουδή, καὶ μὲ δεδομένη τὴν καλὴ διάθεση, θὰ μποροῦσαν πρὶν ἀποφασίσουν οἱ Δημοτικοί μας ἄρχοντες –ἀφοῦ μάλιστα ἤθελαν νὰ λάβουν, ὅπως φαίνεται, ὑπόψη τους τὴν ἄποψη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας- νὰ ἀπευθύνονταν στὸν τοπικὸ Ἐπίσκοπο ἢ νὰ συμβουλεύονταν τοὺς Ἱερεῖς τοῦ Μαρκοπούλου ἢ ἀκόμη καὶ νὰ ρωτοῦσαν τὴν Ἱερὰ Σύνοδο. Δυστυχῶς, αὐτὸ δὲν ἔγινε τότε ποὺ ἔπρεπε. Γι’ αὐτὸ κι ἐμεῖς ὀφειλετικῶς ἐπιχειροῦμε τώρα νὰ ἐνημερώσουμε τὸν πιστό μας λαό.

Ἡ ἐπίσημη θέση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὅπως διατυπώθηκε μὲ ἀπόφαση τῆς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας της εἶναι κάθετα ἀντίθετη μὲ τὴν πρακτικὴ τῆς καύσης τοῦ σώματος: «ἡ Ἐκκλησία ἀπορρίπτει τὴν καῦσιν τῶν νεκρῶν ὡς θεσμὸν ἀπάδοντα πρὸς τὴν παράδοσιν Αὐτῆς» (Ἐγκύκλιος ὑπ’ ἀριθμ. 2734 τοῦ 2002). Μάλιστα ἡ τελευταία ἀπόφαση τῆς Ἱεραρχίας, στὴν Συνεδρία τῆς 12ης Μαΐου 2010, λέγει: «Γιά τοὺς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, ἡ Ἐκκλησία γνωρίζει καὶ συνιστᾶ ὡς μοναδικὸ τρόπο ἀποσυνθέσεως τοῦ νεκροῦ σώματος τὴν ταφὴ σύμφωνα μὲ τὴν ἁγία Διδασκαλία Της καὶ τὴν ἀπό αἰώνων Παράδοσή Της». Κατόπιν τούτου, ἡ τέλεση τῆς ἐξοδίου ἀκολουθίας γιὰ ὅσους ἀποφασίζουν προηγουμένως νὰ ἀποτεφρωθοῦν εἶναι προβληματική. Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος ἀσφαλῶς δὲν ἔχει λόγο γιὰ τοὺς ἑτεροδόξους καὶ ἑτεροθρήσκους καὶ φυσικὰ δὲν μπορεῖ νὰ ἐπιμείνει γι’ αὐτοὺς οἱ ὁποῖοι εἴτε ἐπιλέγουν τὴν πολιτικὴ κηδεία εἴτε δέχονται νὰ φύγουν χωρὶς ἐκκλησιαστικὴ ἱεροπραξία. Ἀντιλαμβάνεται ὅμως κανεὶς τὸ πρόβλημα ποὺ θὰ δημιουργηθεῖ στὶς περιπτώσεις ποὺ κάποιοι ζητοῦν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία νὰ παραβεῖ τὶς ἀρχὲς καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴ πράξη της. Οὔτε τὶς ἀκολουθίες μποροῦμε νὰ ἀλλάξουμε οὔτε φυσικὰ τὴν παράδοση καὶ τὴν πίστη μας νὰ ἀλλοιώσουμε.

Τελικὰ μὲ πρόφαση τὰ ὅποια οἰκονομικὰ ὀφέλη, ἐντελῶς ἀβίαστα κάποιοι ἐπιδιώκουν νὰ εἰσαγάγουν πρωτόγνωρα ἤθη, ποδοπατῶντας ἱερὲς διαχρονικὲς παραδόσεις καὶ περιφρονῶντας τὴν ἐκκλησιαστική μας συνείδηση. Μπορεῖ τὰ κοιμητήρια νὰ εἶναι δημοτικὲς ἐπιχειρήσεις, ἀλλὰ ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία καὶ ἡ ταφὴ ἀποτελοῦν ἀποκλειστικὰ ὑπόθεση τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ὁποία εἶναι ὑποχρεωμένη αὐτὴ νὰ τελεῖ γιὰ ὅσους τῆς τὸ ζητοῦν μὲ τοὺς δικούς της καὶ μόνον ὅρους. Ὁ Ἐπίσκοπος ἀσφαλῶς δὲν μπορεῖ νὰ ἐνεργεῖ σύμφωνα μὲ τὴ γνωμοδότηση τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου. Ἐπιβάλλεται νὰ ἀκολουθεῖ τὶς ἀποφάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, τὶς ἐπιταγὲς τῶν ἱερῶν κανόνων καὶ τὴν ἀρχιερατικὴ συνείδησή του. Τυχὸν ἐπιμονὴ τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου στὴν ἀπόφασή του πιθανὸν νὰ προκαλέσει ἔντονα κοινωνικὰ προβλήματα, στὰ ὁποῖα τὴν λύση δὲν θὰ εἶναι δυνατὸν νὰ δώσει ἡ Ἐκκλησία. Ἐμεῖς δὲν θὰ μπορέσουμε νὰ ὑποκύψουμε σὲ τετελεσμένα γεγονότα. Γι’ αὐτὸ καὶ ζητοῦμε ἀπὸ τὸ Δημοτικὸ Συμβούλιο νὰ ἐπανεξετάσουν τὸ ὅλο θέμα μὲ μεγαλύτερη προσοχὴ καὶ σύνεση, διότι ἡ εὐθύνη θὰ ἐπιβαρύνει ἀποκλειστικὰ τοὺς ἴδιους.

Πιστεύουμε ὅτι ἡ ἀπόφαση ἦταν μᾶλλον βιαστικὴ, μὲ κίνητρο τὴν ἐνδεχόμενη ἐπίλυση οἰκονομικῶν προβλημάτων τοῦ Δήμου. Μὲ κανέναν τρόπο δὲν μποροῦμε νὰ φαντασθοῦμε ὅτι τὸ Δημοτικὸ Συμβούλιο εἶχε διάθεση ἀντιπαράθεσης μὲ τὴν Ἐκκλησία ἢ πρόκλησης τοῦ αἰσθητηρίου τοῦ πιστοῦ λαοῦ, μέσα στὸν ὁποῖο αἰσθανόμαστε πὼς καὶ οἱ ἴδιοι ἀνήκουν. Γι’ αὐτὸ καὶ ἐλπίζουμε ὅτι μὲ ὡριμότερη σκέψη θὰ μποροῦσε τὸ ὅλο σκεπτικὸ νὰ ἀξιολογηθεῖ ὀρθότερα καὶ ἡ Ἀπόφαση τοῦ Δήμου νὰ ἀλλάξει κατεύθυνση.

Ἐμεῖς θεωροῦμε ὅτι, τουλάχιστον γιὰ τὶς δύσκολες μέρες ποὺ περνοῦμε, αὐτὸ ποὺ μὲ εὐαισθησία καὶ σοβαρότητα προέχει νὰ ἀντιμετωπίσουμε ὡς ὀξύτερο πρόβλημα δὲν εἶναι βέβαια ἡ καύση τῶν νεκρῶν στὰ Μεσόγεια, ὅσο ἡ καθολικὴ κινητοποίησή μας γιὰ τὴν ἀνάσταση τῶν πνευματικὰ νεκρῶν ἀφ’ ἑνὸς καὶ τὴ συντήρηση τῶν φτωχῶν, τῶν πεινασμένων, τῶν πολλῶν ἀναγκεμένων συνανθρώπων μας ἀφ’ ἑτέρου. Ἂν ὑπάρχουν κάπου χρήματα, γιατί αὐτὰ νὰ μὴ δοθοῦν στὴ βελτίωση τῶν συνθηκῶν ἐπιβίωσης τόσων ἀνθρώπων ποὺ ὑποφέρουν καὶ νὰ δίνονται σὲ ἀμφίβολες οἰκονομικὰ καὶ πολυσυζητημένες ἠθικοπνευματικὰ ἐπενδύσεις; Ἀντὶ νὰ ἐπενδύουμε σὲ ἀποτεφρωτῆρες νεκρῶν, πιστεύουμε ὅτι θὰ ἔπρεπε νὰ ἐπενδύουμε σὲ ἐνδιαφέρον γιὰ αὐτοὺς ποὺ παλεύουν νὰ ζήσουν. Καὶ αὐτὸ θὰ κάνουμε ὡς Ἐκκλησία στὰ Μεσόγεια. Ἡ τιμὴ τῶν νεκρῶν συμβαδίζει μὲ τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τοὺς ζωντανούς.

Σίγουροι πὼς οἱ Δημοτικοί μας ἄρχοντες τοῦ Μαρκόπουλου θὰ ἀκούσουν τὴν ἀνιδιοτελῆ φωνή μας, καὶ ἕτοιμοι ὡς τοπικὴ Ἐκκλησία νὰ συμβάλουμε μὲ ὅλες τὶς δυνάμεις μας σὲ κάθε ὑγιῆ κοινωνικὴ προσπάθεια καὶ πρωτοβουλία τοῦ Δήμου, ἐπαναλαμβάνουμε τὸν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου πρὸς τοὺς Θεσσαλονικεῖς «ἀδελφοί, στήκετε, καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε εἴτε διὰ λόγου εἴτε δι’ ἐπιστολῆς ἡμῶν» (Β΄ Θεσ. β΄ 15) καὶ εὐχόμαστε ὅπως ὅλοι μαζὶ εἰρηνεύοντες καὶ ὁμονοοῦντες ὑποδεχθοῦμε τὸν ἐναθρωπήσαντα Κύριο καὶ ἑορτάσουμε

ΚΑΛΑ καὶ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!

Μετὰ πολλῆς τῆς ἐν Κυρίῳ ἀγάπης

† Ὁ Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς Νικόλαος