"Μυστήριον ξένον» - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Κυριακή Πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως

Λόγος εἰς τό Εὐαγγέλιον

"Μυστήριον ξένον»

«"Τοῦ δέ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γέννησις οὕτως ἦν»

(Ματθ. α´ 18)

Βρισκόμαστε σέ ἀπόσταση ἀναπνοῆς ἀπό τήν μεγάλη ἑορτή τῶν Χριστουγέννων. Καί ἡ σημερι­νή Κυριακή, ἡ "Κυριακή πρό τῆς Χριστοῦ Γεννή­σεως", ὅπως λέμε στήν ἐκκλησιαστική γλώσσα, μᾶς εἰσάγει στό βαθύτατο καί μυστικώτατο νόη­μα τῆς Δεσποτικῆς Ἑορτῆς. Καί ἡ φράση τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου, μέ τήν ὁποία ἀρχί­σαμε τήν ὁμιλία μας, αὐτό ἀκριβῶς δηλώνει, τήν ἀπόφαση τοῦ Ἀποστόλου νά μᾶς περιγράψει τό ἀπρόσιτο Μυστήριο.

Θά πεῖτε πῶς θά τό περιγράψει. Θά τό περι­γράψει μέ αὐτά πού θά ἀναφέρει γιά τούς δι­σταγμούς τοῦ Ἰωσήφ καί τήν θαυμαστή ἐπέμ­βα­ση τοῦ Ἀγγέλου. Ἀλλά καί μέ αὐτά τά ὁποῖα ἤδη ἔχει διατυπώσει στούς προηγούμενους δέκα ἑπτά στίχους τοῦ Εὐαγγελικοῦ μας ἀναγνώ­σμα­τος μέ τόν γενεαλογικό κατάλογο πού παρα­θέτει.

Μέσα ἀπό αὐτή τήν περιγραφή ἔχουμε τήν δυνατότητα νά προσεγγίσουμε καί ἐμεῖς τό ἱερώτατο Μυστήριο καί νά τό ἀντικρύσουμε: ὡς μυστήριο ἱερῆς προσδοκίας, μυστήριο συγκατάβασης, μυστήριο ὑπέρβασης τῆς φύσεως καί μυστήριο λυτρωτικῆς ἀγάπης.

****

«Τοῦ δέ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γέννησις οὕτως ἦν»

Αὐτή ἡ λέξη "οὕτως", εἶναι λέξη πού συμ­πυ­κνώ­νει τήν προσδοκία δεκάδων αἰώνων. Ἀπό τόν Ἀβραάμ, πού ἀρχίζει ὁ γενεαλογικός κατάλογος, καί πρίν ἀπό τόν Ἀβραάμ, σέ μιά σειρά γενεῶν πού ἀπό στόμα σέ στόμα μετέφερε τό ἀκριβό μυστικό, τήν προσδοκία τῶν ψυχῶν, τόν πόθο πού ἔκαιγε στά στήθη τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ: ἔρχεται, κάποια μέρα θά φανεῖ ὁ Λυτρωτής τοῦ κόσμου. Αὐτός τόν ὁποῖο ὑποσχέθηκε ὁ Θεός στούς πρωτοπλάστους. Ἔρχεται ὁ ἔνδοξος ἀπό­γονος τῆς Εὔας, ὁ ὁποῖος θά ἔθετε τέρμα στό δράμα τῶν ἀνθρώπων. Τῶν ἀνθρώπων πού ἔχα­σαν τήν παραδείσια ἐπικοινωνία μέ τόν Ἅγιο Θεό καί ζοῦσαν τή φρίκη τοῦ χωρισμοῦ ἀπό τόν Δημι­ουργό τους, ζοῦσαν τά ἀδιέξοδα καί τόν θάνατο. Ξυπνοῦσαν καί κοιμόνταν καί πέθαιναν οἱ ἄνθρω­ποι μέ τήν ἐλπίδα τοῦ Μεσσία.

Ἦταν ἡ περίοδος τῆς μεγάλης ἀναμονῆς. Ἀνή­συχα τά βλέμματα τῶν Προφητῶν ἔψαχναν στόν ὁρίζοντα νά διακρίνουν τά σημάδια τῶν ὁραμά­των τοῦ Θεοῦ. Τί ἔβλεπαν;

Ἐδῶ εἶναι τό παράδοξο. Δέν ἔβλεπαν. Γιατί τό σχέδιο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ἦταν ἀκόμη καί ἀπό τούς ἀγγέλους κρυμμένο καί μυστικό. Τά λόγια τῶν προφητῶν ἦταν γεμάτα δύναμη καί ἅγιο πάθος. Ὥς πρός τόν χρόνο ὅμως ἦσαν ἀσαφῆ.

Τώρα ἡ ὥρα πλέον ἔχει πλησιάσει. Καί ἡ προσ­δοκία, ἡ προσμονή τῶν προγόνων γίνεται ψηλα­φητή πραγματικότητα. «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη…»! Εἰρήνη. Ὤ γλυκειά πραγμα­τικότητα! Ὁ ἄρχων τῆς εἰρήνης ἔφθασε στή γῆ διακριτικά καί ἀθόρυβα.

****

Μυστικά καί ἀθόρυβα. Μέσα ἀπό τά σπλάγχνα τῆς Παρθένου. Καί μέ μία σειρά προγόνων, ἀπό τούς ὁποίους ἄλλοι ἦσαν δίκαιοι καί ἄλλοι βαριά ἁμαρτωλοί.

Πρόγονοι τοῦ Μεσσία, τοῦ Χριστοῦ μας, βαριά ἁμαρτωλοί! Αὐτή, ἀδελφοί μου, εἶναι ἡ ἄλλη πλευρά τοῦ Μυστηρίου, ἡ ἀκατάληπτη, πού δέν χωράει στό μικρό μας μυαλό. Ὁ Ἅγιος τῶν Ἁγίων ἦλθεν ὡς ἕνας ἀπό ἐμᾶς. Δέν ἔκαμε ἐπιλογή ἁγίων, ὥστε ἁγίους μόνο νά ἔχει προγόνους Του κατά τόν ἐρχομό Του στή γῆ. Κάθε ὄνομα μέσα στό γενεαλογικό κατάλογο τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελι­στοῦ ἔχει τή δική του ἱστορία. Ἱστορία συχνά ἅγια. Κάποτε ὅμως καί σκοτεινή. Καί ἄλλοτε πάλι σκοτεινή καί ἅγια.

Αὐτή εἶναι ἡ συγκατάβαση τοῦ παντοκράτορος Θεοῦ. Νά καταδέχεται τά πλάσματά του ὅπως εἶναι. Καί νά δέχεται νά ὑπηρετοῦν τό σχέδιό Του ὅλοι. Καί οἱ δίκαιοι καί οἱ ἁμαρτωλοί. Καί τό ἀκό­μη συγκλονιστικώτερο εἶναι ὅτι ἀξιοποιεῖ τίς πτώ­σεις τους. Καί προωθεῖ τό σχέδιό Του ἀκόμη καί μέσα ἀπό τίς παρεκτροπές τους. Βέβαια αὐτό δέν σημαίνει ὅτι εὐδοκεῖ σ’ αὐτές τίς καταστά­σεις τῶν παρεκτροπῶν καί τῆς ἁμαρτίας, οὔτε ὅτι τίς δι­καιολογεῖ. Οἱ πτώσεις εἶναι πάντοτε πτώσεις. Ὁ πάνσοφος ὅμως καί ἐλεήμων Θεός τίς ἐντάσσει καί αὐτές στόν ἀπόρρητο λυτρωτικό σχεδιασμό Του.

****

Τώρα πλέον, ἀδελφοί, τό θεϊκό Μυστήριο ὁδηγεῖται στήν πλέον θαυμαστή του φάση, πού εἶναι καί ἡ τελική. Θαυμαστή καί τελική, ἀλλά καί ἡ πλέον ἐπώδυνη, παράδοξη καί μυστική, δηλαδή ἀκατάληπτη καί ἀνερμήνευτη. Ὁ Κυβερνήτης τοῦ παντός κυοφορεῖται στά σπλάγχνα κόρης Παρθέ­νου. Ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν, τόν Ὁποῖο εἶδεν ὁ Προφήτης Δανιήλ νά ἔρχεται ἐπί τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ, τώρα ἔρχεται νά γεννηθεῖ ὡς ἄν­θρωπος. Αὐτός ὁ Ὁποῖος «ἐσπαργάνωσεν ὁμί­χλῃ τήν θάλασσαν» (Ἰώβ λη´9), πρόκειται τώρα νά σπαργανωθεῖ ἀπό τά χέρια μητέρας Παρθένου.   Αὐτός τοῦ Ὁποίου ἡ ἀρχή εἶναι αἰώνια καί ἡ προσταγή Του ἐστερέωσε ὅλη τή  δύναμη τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, θά καταδεχθεῖ σέ λίγο νά θηλάσει τό γάλα μιᾶς ταπεινῆς Παρθένου καί νά τύχει τῶν ἀμέσων περιθάλψεών της.  Μυστήριο ἀκατανόητο. Καί μόνο νά τό σκεφθεῖ κανείς σείε­ται ὁ νοῦς του καί καταλαμβάνεται ἀπό ἀπορία καί ἴλιγγο. Αὐτό γίνεται καί μέ τόν μνήστορα τῆς Παρθένου.

          Ὁ Ἰωσήφ ἀντιαλμβανόμενος τήν ἐγκυμο­σύνη τῆς Παρθένου βρίσκεται πνιγμένος στούς πλέον ἀμφίβολους, σκοτεινούς καί δυσβάστα­κτους λογι­σμούς. Δέν μπορεῖ νά κατανοήσει τό μυστήριο, τό ὁποῖο ὅμως μέ τή σειρά του ὑπηρε­τεῖ καί αὐτός. Πῶς ἡ Παρθένος εὑρίσκεται ἐγκυ­μονούσα; Τί συμβαίνει; Θέλει νά τήν ἀπομα­κρύνει κρυφά ἀπό κοντά του. Ὅμως ἐπειδή εἶναι ἄνθρωπος δίκαιος, ἐνάρετος δέν θέλει νά τήν διαπομπεύσει. Ὤ δράμα ψυχῆς. Οἱ λογισμοί τόν πνίγουν. Ἡ καρδιά του ξεσχίζεται κυριολεκτικά. Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ὅμως πού τοῦ ἀνέθεσε τήν προ­στασία τῆς Παρθένου καί τοῦ Βρέφους πού θά φέρει στόν κόσμο ἀγρυπνεῖ.  Καί ὅταν ἔρχεται ἡ ὥρα μέ θαυμαστή ἐπέμβαση ὁ Κύριος τῆς δόξης διαλύει τήν πνιγμονή. Τοῦ φανερώνει τόν παρά­δοξο τρόπο τῆς παρθενικῆς κυοφορίας. «Τό ἐν αὐτῇ συλληφθέν ἐκ Πνεύματος ἐστιν Ἁγίου». Ἡ φύση ὑπερβαίνεται. Ὅπου «Θεός βούλεται νικᾶ­ται φύσεως τάξις». Οἱ γνωστοί νόμοι ἐδῶ ἔχουν ἀργήσει. Ἡ κίνηση τοῦ Δημιουργοῦ κάνει τό θαῦμα τῶν θαυμάτων. Συντελεῖ τό «Μυστήριον ξένον καί παράδοξον»

****

          «Τοῦ Ἰησοῦ ἡ γέννησις οὕτως ἦν». Ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής στή συνοπτική περιγραφή του προχωρεῖ τώρα στήν πιό ψηλή κορυφή τοῦ ἱεροῦ Μυστηρίου. Καί μᾶς προσφέρει μέ μιά μόνο φρά­ση τόν σκοπό τοῦ ἐρχομοῦ τοῦ Θεοῦ στή γῆ. Τό ὄνομά Του, λέγει, θά εἶναι Ἰησοῦς (ὄνομα πού σημαίνει: ὁ Θεός εἶναι ἡ λύτρωση, ἡ σωτηρία). Ὁ Ἰησοῦς θά εἶναι ὁ Λυτρωτής. Αὐτός θά λυτρώσει τόν λαό Του ἀπό τό βάρος τῶν πολλῶν ἁμαρ­τιῶν. Θά φέρει ἀνάπαυση στό λαό Του καί ἐλευθερία ὄχι προσωρινή, πού θά ἐξαρτᾶται ἀπό τό εὐμετάβολο τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων καί περιστάσεων καί διαρκεῖ γιά μικρό χρονικό διάστημα.

          Τό θεῖο Βρέφος τῆς Βηθλεέμ ἔρχεται νά μᾶς δώσει ἀνάπαυση καί ἐλευθερία μοναδική. Ἀνάπαυση πού θά μεταβάλει  τή γῆ σέ παράρτημα τοῦ οὐρανοῦ καί θά ἐγκαθιδρύσει στίς καρδιές τῶν θνητῶν καί ταλαίπωρων ἀνθρώ­πων τήν εὐφρόσυνη καί ἀνέσπερη Βασι­λεία τοῦ Θεοῦ.

          Τώρα πλέον, χωρίς νά κατανοοῦμε, αἰσθα­νόμαστε νά μᾶς τυλίγει ἡ πνοή τῆς ἄρρητης ἀγά­πης τοῦ πανοικτίρμονος Θεοῦ. Μιᾶς ἀγάπης πού γλώσσα ἀνθρώπου ἀδυνατεῖ νά ἐκφράσει.

          Γι’ αὐτό μπροστά στό ὑπέρτατο Μυστήριο θά πρέπει νά σιωπήσουμε κι ἐμεῖς. Νά γονατί­σουμε συντετριμμένοι μπροστά στή Φάτνη τῆς Βηθλε­έμ. Νά προσκυνήσουμε. Καί μέσα στή σιωπή καί τό ἱερό ρίγος τῆς ψυχῆς νά ψάλουμε μαζί μέ τούς ἀγγέλους: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία».

******

«Τοῦ δέ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γέννησις οὕτως ἦν»

Ἀδελφοί, ἐμεῖς σήμερα δέν μποροῦμε νά καταλάβουμε τί ἐσήμαινε γιά τούς ἀνθρώπους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἡ προσμονή τοῦ Λυτρωτῆ. Διότι ἐμεῖς δέν γευτήκαμε τή στέρηση τοῦ Θεοῦ, τήν κυριαρχία τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου. Γιά μᾶς ἡ ἔλευση τοῦ Μεσσία εἶναι ὄχι μόνο ἱστορικό γεγονός ἀλλά καί πραγματικότητα πού ἐπηρεάζει καθημερινά τή ζωή μας. Καί εἶναι τραγικό γιά μᾶς πού ζοῦμε καί ἀπολαμβάνουμε τίς δωρεές τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως νά συμπεριφερόμαστε σάν νά εἴμαστε σέ πρό Χριστοῦ ἐποχή.

Ἄς καλλιεργήσουμε μέσα μας τή σφοδρή ἐπιθυμία τῆς συνάντησής μας μέ τόν Χριστό. Νά τόν γνωρίσουμε, νά κάνουμε φίλο καί ὁδηγό μας. Τά φετεινά Χριστούγεννα ἄς τόν ἀναζητήσουμε βαθύτερα. Ὄχι τόσο μέ ἐξωτερικές ἑορταστικές ἐκδηλώσεις  ἀλλά μέ ἕνα βαθύ καί ἱερό πόθο. Κι ὅταν οἱ καμπάνες τήν ἀποψινή νύκτα μᾶς καλέσουν γιά τή μεγάλη ὥρα, ἄς τρέξουμε ἀμέσως στόν ἱερό ναό Του. Ἐκεῖ θά τόν βροῦμε. Μᾶς περιμένει στήν Ὡραία Πύλη καί μᾶς ζητᾶ νά τοῦ δώσουμε τήν καρδιά μας γιά νά τήν κάνει φάτνη του. Στούς καιρούς τῆς ἀπελπισίας πού ζοῦμε τά Χριστούγεννα εἶναι ἡ μόνη ἐλπίδα μας γιά διέξοδο ἀπό τά ἀδιέξοδά μας.

Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἐκφωνήθηκε στόν Ἱερό Καθεδρικό  Ἁγίου Ἰωάννου Ἀρχιεπισκοπῆς Λευκωσίας, Κυριακή 24.12.2017