Θέλει ὁ Θεός τήν αἰώνια καταδίκη κάποιων ἀνθρώπων; (Μεταξύ Ἀπόλυτου Προορισμοῦ καί Ἀποκατάστασης τῶν πάντων) - Παναγιώτης Νικ. Γκουρβέλος

Θέλει ὁ Θεός τήν αἰώνια καταδίκη κάποιων ἀνθρώπων;

(Μεταξύ Ἀπόλυτου Προορισμοῦ καί Ἀποκατάστασης τῶν πάντων)

Παναγιώτης Νικ. Γκουρβέλος

 «Ὁ Θεός θέλει πάντας σωθῆναι»(Α΄ Τιμ. β΄ 4), μᾶς βεβαιώνει ὁ ἀδιάψευστος λόγος τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά ταυτόχρονα ἡ Ἐκκλησία μας ρητά διδάσκει πώς ὁ Κύριος θα ἐπιτρέψει (παραχωρήσει) τήν αἰώνια κόλαση τῶν μέχρι θανάτου ἀμετανόητα ἁμαρτωλῶν. Πῶς λοιπόν αὐτό συμβιβάζεται μἐ τήν ἀναλλοίωτη θέληση τοῦ Πανάγαθου Θεοῦ νά σώσει ὅλα τά λογικά του δημιουργήματα, ἀγγέλους καί ἀνθρώπους; Ὅ,τι θά γραφτεῖ στή συνέχεια ἀποτελεῖ μιάν απόπειρα διαλεύκανσης τοῦ ἐπίμαχου αὐτοῦ ζητήματος.

Στήν ἱστορική πορεία παρουσιάστηκαν δύο ἀντίπαλες μεταξύ τους ἀλλά ἐξ ἴσου κακόδοξες- αἱρετικές διδασκαλίες, ὅσον ἀφορᾶ τό ὑπό συζήτησιν πρόβλημα. Σύμφωνα μέ τήν πρώτη, ὁ Θεός εἶναι ἕνας ἀμείλικτος Δικαστής, ὁ ὁποῖος θέλει ἤ μᾶλλον εὐφραίνεται μέ τήν αἰώνια τιμωρία μιᾶς μεγάλης μερίδας ἀνθρώπων. Κατά τήν θεωρία τοῦ Ἀπόλυτου Προορισμοῦ- διότι περί αὐτῆς πρὀκειται-, δέν εἶναι ἠ πρώτη καί ἀμετάβλητη βούληση τοῦ Θεοῦ (τό προηγούμενον ἤ κατ’ εὐδοκίαν θέλημά Του) ἡ αἰώνια λύτρωση ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά ἡ σωτηρία μόνο λίγων ἐκλεκτῶν. Ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι προορίζονται ἀπό τή Θεία βούληση γιά τήν αἰώνια κόλαση.

Ἡ ἀντίθετη τοῦ Ἀπόλυτου Προορισμοῦ αἱρετική θεωρία, ἡ θεωρία τῆς Ἀποκατάστασης τῶν πάντων πρεσβεύει πώς ὁ Πανάγαθος Θεός δέν θά ἐπιτρέψει (παραχωρήσει) τήν παντοτεινή καταδίκη ὅσων πεισματικά παραμένουν ἀμετανόητα ἁμαρτωλοί. Κατά τήν αἵρεση αὐτή, ἡ αἰώνια κόλαση τῶν ἀμετανόητα ἁμαρτωλῶν δέν εἶναι οὔτε τό κατά παραχώρησιν ἤ ἑπόμενον, ὅπως λέγεται, θέλημα τοῦ Κυρίου. Οἱ αἱρετικοί αὐτοί ὑπερτονίζουν τή Θεϊκή ἀγαθότητα καί ὑποβαθμίζουν τή Θεϊκή δικαιοσύνη, κρίνοντας πώς δέν θά τιμωρήσει ὁ Θεός οὔτε τούς ἀμετανόητους ἁμαρτωλούς, οὔτε καί αὐτούς τούς δαίμονες, ἀλλά θά τούς ἀποκαταστήσει (σώσει) ὅλους στήν ἀνέσπερη Βασιλεία Του.

Κατά τήν Ὀρθόδοξη Πίστη, τέλος, πού τέμνει τή μέση καί βασιλική ὁδό μεταξύ τοῦ Ἀπόλυτου Προορισμοῦ καί τῆς Ἀποκατάστασης τῶν πάντων, «ὁ Θεός θέλει πάντας ἀνθρώπους σωθῆναι καί τῆς Βασιλείας αὐτοῦ τυχεῖν» (Α΄ Τιμ. β΄ 4, Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἒκδοσις ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, εἰσαγωγή- μετάφραση- σχόλια Νίκου Ματσούκα, Ἐκδόσεις Π. Πουρναρᾶ, Θεσσαλονίκη 1989, κεφ.29 (43), σ. 200), ἀλλά παραχωρεῖ (ἐπιτρέπει) τήν αἰώνια καταδίκη τῶν μέχρι τέλους ἀμετανόητα ἁμαρτωλῶν. Ἡ σωτηρία ὅλων εἶναι τό κατ’ εὐδοκίαν ἤ προηγούμενον τῆς ἀνθρώπινης ἐλευθερίας θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ἡ αἰώνια καταδίκη τῶν ἀμετανόητων ἁμαρτωλῶν εἶναι τό κατά παραχώρησιν (στήν ἀνθρώπινη ἐλευθερία) ἤ ἑπόμενον (αὐτό πού ἀκολουθεῖ τήν  ἐλευθερία μας) θέλημά Του (Βλ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἒκδοσις ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως,, κεφ.27 (41),  28 (42) καί 29 (43), σ. 192- 200, κεφ.19 (92), σ. 412- 416). Τόσο πολύ σέβεται ὁ Θεός τήν ἐλευθερία μας, ὥστε ἡ ἀναλλοίωτη βούλησή Του γιά τήν αἰώνια λύτρωσή μας παραχωρεῖ (=δίνει χῶρο) ἤ ἀλλοιῶς ἕπεται (=ἀκολουθεῖ) τήν ἐλευθερία μας. Ἡ δική μας θέληση δηλαδή καλεῖται νά συνεργαστεῖ μέ τή σταθερή καί ἀγαθή βούληση τοῦ Θεοῦ (Θεανθρώπινη συνεργία) νά σώσει ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ἄν ἐμεῖς συνεργήσουμε μέ τά καλά μας ἔργα, τότε πραγματοποιεῖται ἡ εὐδοκία τοῦ Θεοῦ, ἡ πανάγαθη βούλησή Του δηλαδή γιά τή σωτηρία μας, ἡ ὁποία σωτηρία μας εἶναι τό πρῶτο θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἐάν, ἀντίθετα, ἡ βούλησή μας στραφεῖ πεισματικά μέχρι θανάτου στό κακό, τότε ὁ Δίκαιος Θεός ἐπιτρέπει καί παραχωρεῖ τήν ἀτελεύτητη τιμωρία μας.

Ἡ γνώμη πώς ὁ Θεός ἐπιθυμεῖ τήν αἰώνια καταδίκη κάποιων ἀνθρώπων, ὑπονοεῖ ὅτι τό κατ’ εὐδοκίαν ἤ προηγούμενον θέλημά Του εἶναι ἡ παντοτεινή κόλασή τους, πράγμα πού συνιστᾶ τήν αἵρεση τοῦ Ἀπόλυτου Προορισμοῦ.

Ἀπ’ ἐναντίας, ἡ ἄποψη πώς ὁ Θεός κανέναν δέν τιμωρεῖ, ὑπαινίσσεται ὅτι ἡ αἰώνια κόλαση τῶν ἀμετανόητα ἁμαρτωλῶν δέν εἶναι οὔτε τό κατ’ εὐδοκίαν (σωστό!) ἀλλά οὔτε καί τό κατά παραχώρησιν (λάθος!) θέλημα τοῦ Κυρίου, θέση πού ἰσοδυναμεῖ μέ τήν κακοδοξία τῆς Ἀποκατάστασης τῶν πάντων.

Ἡ κρυστάλλινη Ὀρθόδοξη θέση εἶναι πώς ὁ Οὐράνιος Πατέρας σφόδρα ἐπιθυμεῖ τήν αἰώνια λύτρωση ὅλων μας (κατ’ εὐδοκίαν ἤ προηγούμενον θέλημα τοῦ Θεοῦ), ἀλλ’ ὡς Δίκαιος Κριτής παραχωρεῖ καί ἐπιτρέπει τήν αἰώνια καταδίκη τῶν μέχρι τέλους ἀμετανόητα ἀμαρτωλῶν.

Μέ τόν τρόπο αὐτό ἡ Χριστιανική πίστη, ἀφ’ ἑνός διασφαλίζει καί τιμᾶ τήν ἀνθρώπινη ἐλευθερία, ἀφ’ ἐτέρου διατρανώνει τόσο τή Θεϊκή ἀγαθότητα ὅσο καί τή Θεϊκή δικαιοσύνη!