Από της εβδομάδος του Πάσχα και εκείθεν μέχρις ωρισμένου διαστήματος ο Ελληνικός λαός διασκεδάζει την μονοτονίαν της καθημερινής εργασίας του δια πληθύος θρησκευτικών πανηγύρεων, αίτινες δεν θα έβλαπτον τίποτε, αν δεν είχον ως επακολούθημα συγκρούσεις αιματοβρέκτους πάντοτε, μετά θρησκευτικής τάξεως συνεχιζομένας και ταύτας.
Το υπέρμετρον πλήθος των παρά τοις ορθοδόξοις πληθυσμοίς εν αργία διανυομένων εκκλησιαστικών εορτών αποτελεί κοινωνικήν πληγήν, της οποίας δεν κατενοήθη επαρκώς το μέγεθος. Εν τη αενάω ροή και μεταβολή των εν κόσμω, ό,τι είχε τον λόγον του χθες είναι παράλογον σήμερον και επικίνδυνον αύριον. Οι τύποι είναι ανεκτοί ενόσω εμψυχούνται υπό της ουσίας και πληρούσιν ανάγκας εν τω ανθρωπίνω βίω· αλλά μόλις παρέλθη η δημιουργούσα τούτους ανάγκη και αποστή το πνεύμα το ζωογονούν αυτούς, καταπίπτουσιν ούτοι νεκροί, και μεταβάλλονται εις ειδεχθείς σκελετούς, και προσκόμματα δημιουργούσι και ύβρις προς την πρόοδον λογίζονται. Όταν εκανόνιζον τα των θρησκευτικών εορτών οι άγιοι της Εκκλησίας Πατέρες, είχον υπ' όψιν λαόν ευσεβή και καρδίας εν φόβω Κυρίου χρησιμοποιούσας ταύτας προς την θείαν λατρείαν και την προσευχήν · πρώτοι ούτοι, αν ηδύναντο να προϊδωσι τίνι τρόπω χρησιμοποιούσι τα πλήθη την υπό των θρησκευτικών εορτών επιβαλλομένην αργίαν, πρώτοι ούτοι θα εψήφιζον υπέρ της καταργήσεως αυτών.
Τοιαύτα ζητήματα δεν λύονται δια συμβιβασμών, και δεν επιδέχονται επαμφοτεριζούσας εξηγήσεις. Η έννοια της θρησκευτικής εορτής εξεγείρει εν τω πνεύματι τας συναφείς αυτή εννοίας της ευσεβείας, της προσευχής, της κατανύξεως, της αναπαύσεως, του ναού, του οίκου· αλλ' αι έννοιαι αύται δυνάμει μόνον σχετίζονται προς αλλήλας, πράγματι δε αι θρησκευτικαί εορταί σχετίζονται εν Ελλάδι, περί ης και μόνης ενταύθα πρόκειται, προς την ακόλαστον ευθυμίαν, την ταβέρναν, και, το δεινότερον πάντων, το έγκλημα και το αίμα.
..................
Πλην, ο δημιουργός, ο ποιητής των πάντων, επέβαλεν εις τον παρ' αυτού κτισθέντα ορατόν και αόρατον κόσμον το κάλλιστον κόσμημα, την τάξιν, και εν τη κοινωνία έτι των ανθρώπων αδύνατον να ευαρεστήση Θεώ, ή και να ευφράνη τους ανθρώπους, ό,τι άνευ τάξεως γίνεται. Η τάξις είναι αυτόχρημα αρετή, δυνάμεθα δε κατά πλατυτέραν έννοιαν να είπωμεν ότι η αρετή ουδέν άλλο είναι ή τάξις.
Εν Αθήναις, όπου κυρίως διαιτάται λιμνάζουσα, και εξ αναριθμήτων επαρχιακών φλεβών τρεφομένη, η πολυκέφαλος αυτή Ύδρα, η πολυκοιρανίη, την οποίαν ο μεμακρυσμένος ημών πρόγονος και μέγιστος των ποιητών, όταν την κατεδίκαζε, δεν εφαντάζετο βεβαίως, ότι και μετά τρισχίλια έτη θα εξηκολούθει να ζη αύτη εις την πατρίδα του και να βασιλεύη, εν Αθήναις, λέγω, τα πάντα, και θρησκευτικά και κοινωνικά και άλλα, μορφούνται κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν της πολιτικής, και ουδ' υποφώσκει ελπίς τις περί θεραπείας της παρούσης αθλιότητος.
Εν Αθήναις, κατά τας αγίας ταύτας ημέρας, εν μεν τη πόλει θόρυβος, φροντίδες, φωναί, κίνησις, πυροκρόταλα, πυροβολισμοί κινδυνωδέστατοι εις την ζωήν των ανθρώπων · εν δε τοις ναοίς αταξία, σύγχυσις, δισκοφορία, έφοδος, θρίαμβος και οριστική επικράτησις του γυναικείου φύλου, βλέμματα, γέλωτες, στάγματα λαμπάδων, συνδιαλέξεις, ψίθυροι, βόμβος φωνών, και εν μέσω όλου αυτού του θορύβου, δύο δυστυχείς άνθρωποι, ο ιερεύς και ο ψάλτης, εκλαρυγγιζόμενοι, όπως εκφωνώσι λέξεις, εις τας οποίας ολίγοι προσέχουσι, και ολιγώτεροι τας εννοούσιν.
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου