«Διαβάζοντας» τα αποτελέσματα των φετινών Πανελλαδικών Ακόμη δεν ξέρουμε : Παιδεία ή Εκπαίδευση ; - Γεώργιος Κουρκούτας

«Διαβάζοντας» τα αποτελέσματα

των φετινών Πανελλαδικών 

Ακόμη δεν ξέρουμε : Παιδεία ή Εκπαίδευση ;

Τα φετινά αποτελέσματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων  προσφέρουν σε πολλούς την ευκαιρία να διατυπώσουν διάφορες απόψεις για την ερμηνεία τους. Ανάμεσα σε αυτές που ακούστηκαν ήταν ότι ο βαθμός δυσκολίας (που όντως υπήρχε) σε πολλά θέματα οφειλόταν στον διακαή πόθο του Υπουργείου Παιδείας να «ρίξει τις βάσεις», για να βρεθεί εύσχημος τρόπος να δικαιολογηθεί η συρρίκνωση του αριθμού εισακτέων. Ποιος θα «τολμούσε» να διαμαρτυρηθεί για την αποτυχία εισαγωγής του, αν έβλεπε τα κάτω από το 10 αποτελέσματα του;

Αλλά προκύπτουν και άλλα συμπεράσματα από την πρόσφατη «αποτυχία» των μαθητών (την θέτουμε σε εισαγωγικά, διότι επιτυχία και αποτυχία δεν έχουν σημασία, αφού είναι προκαθορισμένος ο αριθμός των επιτυχόντων, χωρίς κάποια βάση βαθμού). Βλέπουμε την εμφανή αδυναμία έκφρασης της πλειονότητας των μαθητών να διατυπώσουν λόγο γραπτό. Προέρχεται αυτό από την δυσχέρεια προσέγγισης του γραπτού λόγου από τα νέα παιδιά σήμερα.

 

Από την γενιά που είναι εξοικειωμένη με το Διαδίκτυο, αλλά και τα Γκρήνκλις, αλλά δεν έχει καλή σχέση με τον ελληνικό γραπτό λόγο, τόσο σε επίπεδο κατανόησης όσο και σε επίπεδο παραγωγής λόγου. Από αυτό κατανοούμε ότι τα πολλά πειράματα στον χώρο της Σχολικής Εκπαίδευσης δεν απέδωσαν. Οδήγησαν σε νέο αδιέξοδο. Σε νέα προβλήματα.

Οι μαθητές που έχουν την υποδομή (πχ στήριξη γονέων, ευκολία πρόσβασης στο Σχολείο) ή την όρεξη ή την ανάλογη παρότρυνση από τους Εκπαιδευτικούς υπερέχουν των άλλων. Αλλά και η λεγόμενη ταξικότητα υπάρχει έντονη στην Εκπαίδευση, διότι διαφορετικές προσλαμβάνουσες έχει η οικογένεια με μέλη εκπαιδευμένα από μία άλλη απομακρυσμένη από την Παιδεία, λόγω κυρίως των συνθηκών της ζωής, οι οποίες συνεχώς δυσκολεύουν…

Παραμένει όμως το ερώτημα: στο Ελληνικό Σχολείο επιδιώκουμε την Παιδεία ή την Εκπαίδευση; Επιθυμούμε (ναι, βάζω και εμάς τους απλούς πολίτες μέσα και όχι το μόνο «απρόσωπο» Υπουργείο) να δίνουμε Μόρφωση για την διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας ή να παρέχει το Σχολείο κάποιες γνώσεις, απλώς χρήσιμες στην αγορά εργασίας, στην εύρεση επαγγελματικής  απασχόλησης. Και πόσο το τελευταίο επαρκεί σήμερα που η Ανεργία στον Δυτικό Κόσμο ισοπεδώνει τα όνειρα των Νέων;

Μάλιστα είναι προκλητικό να βλέπουμε ότι τα κείμενα στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας είναι πλέον…διασκευασμένα, λόγω αδυναμίας κατανόησης του απλού λόγου από τους μαθητές ! Και να φανταστεί κανείς πως μόλις 20 χρόνια πιο πριν  τα κείμενα των Παπανούτσου,Θεοτοκά, Σεφέρη , Παναγιωτόπουλου και άλλων δημιουργών ήταν πιο κατανοητά από την πλειονότητα των μαθητών.

Σχετική διατύπωση αναφέρει πρόσφατο δημοσίευμα που αναφέρεται στις πρόσφατες εξετάσεις  και την αδυναμία των μαθητών : «Μεγάλο τμήμα των μαθητών αδυνατούν να αρθρώνουν συνεχή λόγο, να ελέγχουν και να λογικοποιούν τις σκέψεις τους ή να κατανοούν γραπτά κείμενα εκτός από τα υποτυπώδη» (Χρήστος Κάτσικας, «Η εφημερίδα των Συντακτών», 27 Ιουλίου 2013).

Αλλά γιατί γίνεται αυτό; Κατά το ίδιο άρθρο, «το ελληνικό σχολείο μεταλλάσσεται σε μία βιομηχανία ενός ιδιόμορφου αναλφαβητισμού».

Και εδώ αξίζει να παραθέσουμε μία λογική εξήγηση για όλα αυτά: «Το ζητούμενο για τη μορφωτική αντίληψη της νεοφιλελεύθερης αναδιάρθρωσης δεν είναι η σύνθεση των  γνώσεων, η κατανόηση της κοινωνίας και του κόσμου, πολύ περισσότερο δεν είναι η ανάπτυξη δυνατοτήτων για την αλλαγή της κοινωνίας. Το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη της «εκμάθησης της μάθησης», με στόχο την επιλεκτική αξιοποίηση τεμαχισμένων γνώσεων σε συνθήκες εργασίας που αλλάζουν. Μιλάμε για την εξοικείωση του μαθητή με δεξιότητες απαραίτητες στην αγορά εργασίας, τον εφοδιασμό του με ένα «κουτί πρώτων βοηθειών» γεμάτο από βασικές γνώσεις/δεξιότητες, με τις οποίες θα βγει στην αγορά εργασίας».

Επίσης, «η κρατούσα αντίληψη για την παιδεία προσπαθεί να πείσει ότι η μόνιμη και σταθερή απασχόληση ανήκει στο παρελθόν και καλεί σε συμφιλίωση με την απασχολησιμότητα. Η αντίληψη  επιβαρύνεται με την πρόσδοση ενός εργαλειακού χαρακτήρα στην γνώση, καθώς ταυτίζει τις έννοιες «μόρφωση» και «επανεκπαίδευση» με την παροχή γνώσεων και δεξιοτήτων χρηστικού χαρακτήρα, δηλαδή άμεσα εφαρμόσιμων στην αγορά εργασίας».  

Πόσα πρέπει να περιμένουμε από μία σχολική Εκπαίδευση που έχει εισέλθει σε τόσα αδιέξοδα; Το βέβαιο είναι πως όσο η Ανεργία θα δυναστεύει τις ελπίδες και τα όνειρα των Νέων, όλα αυτά τα θέματα θα τίθενται σε συζήτηση με την απώτερη ευχή να βρούμε (επιτέλους...) απάντηση στο ερώτημα : Παιδεία ή Εκπαίδευση ; 

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας