Η εξόδιος ακολουθία του μακαριστού Πρωτοψάλτου, Μουσικοδιδασκάλου, Υμνογράφου και Θεολόγου Αποστόλου Παπαχρήστου

 Μέσα σε κλίμα συγκίνησης τελέσθηκε σήμερα Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2013 στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής Αγρινίου η εξόδιος ακολουθία του μακαριστού Πρωτοψάλτου, Μουσικοδιδασκάλου, Υμνογράφου και Θεολόγου Αποστόλου Παπαχρήστου, αδελφού του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά.

Στην εξόδιο ακολουθία προεξήρχε ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Σινά, Φαράν και Ραϊθώ κ. Δαμιανός και συμμετείχαν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Καρπενησίου κ. Νικόλαος, Καστορίας κ. Σεραφείμ,  Σύρου, Τήνου και Άνδρου κ. Δωρόθεος, Πατρών κ. Χρυσόστομος,  Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ. Ιερεμίας και Τριφυλλίας και Ολυμπίας κ. Χρυσόστομος, ενώ στο ιερό βήμα παρέστη ο Μητροπολίτης Ευρίπου κ. Βασίλειος. Αργότερα προσήλθε για να εκφράσει τις ευχές του στον Ποιμενάρχη μας και ο Μητροπολίτης Λευκάδος και Ιθάκης κ. Θεόφιλος.

Επικήδειους εκφώνησαν ο Αρχιεπίσκοπος Σινά, ο Μητροπολίτης Σύρου και ο αρχιμ. Παύλος Ντανάς, ιεροκήρυξ της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Ψηφίσματα ανέγνωσαν οι διδάσκοντες καθηγητές και οι συνεργάτες των δύο Σχολών Βυζαντινής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεως, ο Σύλλογος Ιεροψαλτών Αιτωλοακαρνανίας, το τοπικό παράρτημα της Π. Ε. Θεολόγων, ενώ ευχαριστίες εξέφρασε προς τον εκλιπόντα εκπρόσωπος της Ενορίας Αγίου Γρηγορίου Αγρινίου, όπου διακονούσε στο ιερό αναλόγιο.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς ευχαρίστησε τους αγίους αρχιερείς, τους ιερείς, τις αρχές της περιοχής και τον ευσεβή λαό που κατέκλυσε τον Ιερό Ναό «για την παρουσία, την αγάπη και τις προσευχές τους»,  συμμετέχοντας στο πένθος της οικογενείας του. Τόνισε επίσης τα εξής: «Ο Απόστολος όπως υμνούσε εδώ το Θεό θα τον υμνεί και στην αιωνιότητα … Δεν έχουμε, το ομολογώ, λύπη κοσμική αλλά ως χριστιανοί ζούμε την ελπίδα, την βεβαιότητα της Αναστάσεως. Γιατί ο Απόστολος αγάπησε πολύ τον Χριστό … μας δίδαξε την πίστη στο Χριστό, την αγάπη στην πατρίδα, τη συνέπεια στην εκκλησία, την αγάπη στην παράδοση. … Εύχεσθε πάντα να δοξάζει το Θεό στη Βασιλεία Του».

Βιογραφικά στοιχεία

Ο μακαριστός Πρωτοψάλτης Απόστολος Παπαχρήστος γεννήθηκε στο χωριό Σκουτεσιάδα Τριχωνίδος του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, το  Φεβρουάριο του 1949. Γόνος ιερατικής και πολύτεκνης οικογένειας. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο της Μεγάλης χώρας Αγρινίου, όπου εφημέριος του χωριού ήταν ο πατέρας του, π. Ευστράτιος Παπαχρήστος, ο οποίος υπήρξε ένας γνήσιος λευίτης που δαπανήθηκε στο ποιμαντικό έργο της Εκκλησίας μας, αλλά και μεγάλωσε την οικογένειά  του με τα νάματα της Ορθόδοξης Χριστιανικής Παράδοσής μας.

Το γυμνάσιο και το λύκειο ο Απόστολος Παπαχρήστος το περάτωσε στην περιοχή της Καλλιθέας των Αθηνών. Παράλληλα με τις γυμνασιακές σπουδές του, διδάχθηκε την Βυζαντινή Μουσική κοντά στον διδάσκαλο της σχολής «Οίκου Τυφλών» Δημήτριο Χρυσαφίδη. Από τον Πέτρο Αθαναηλίδη έμαθε Πιάνο και Ακορντεόν και από τον Ανέστη Κυριακίδη διδάχθηκε μαθήματα κιθάρας. Το 1965, στο Ωδείο Πειραιώς λαμβάνει το πτυxίo Ιεροψάλτου, από τον Ιωάννη Μαργαζιώτη και το 1969 λαμβάνει το Δίπλωμα Μουσικοδιδασκάλου με γενικό βαθμό «Άριστα».

Μετά την περάτωση των σπουδών του στην Bυζαντινή Μουσική, συνεχίζει με μαθήματα Ευρωπαϊκής Μουσικής, Άρμονίας, Σολφέζ και Ιστορίας – Μορφολογίας με καθηγητή τον Γεώργιο Σκλάβο. Το 1988 λαμβάνει και το πτυχίo του τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με το βαθμό «Άριστα».

Επίσης, διδασκόμενος την Ευρωπαϊκή Μουσική, το 1989 παίρνει το πτυχίo «Ειδικής Αρμονίας» από τον Ανδρέα Boυτσινά και το 1991 από τον ίδιο, το πτυχίo «Αντιστήξεωs». Επιπλέον, το 1993 λαμβάνει και το πτυχίo «Φούγκας».

Υπηρέτησε πιστά το ιερό αναλόγιο από το 1972, ενώ παράλληλα δίδασκε την πατρώα, Βυζαντινή μουσική παράδοση, μια προσφορά που καρποφόρησε σε πολλούς μαθητές οι οποίοι στελέχωσαν πολλά αναλόγια της Αιτωλοακαρνανίας.

Κόσμησε πρωτίστως, επί 21 έτη, το δεξιό αναλόγιο του Ιερού Ναού Αγίας Τριάδος Αγρινίου, από το Μάιο του 1972 μέχρι τον Αύγουστο του 1991 ενώ, επί 22 έτη, από τον Σεπτέμβριο του 1991 μέχρι σήμερα ήταν ο Πρωτοψάλτηs του Ιερού Ναού Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου Αγρινίου.

Από το έτος 2007 δίδασκε ως Καθηγητής στις δύο Σχολές Βυζαντινής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεως, «Δαυίδ ο Ψαλμωδός» στο Αγρίνιο και «Άγιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης» στο Μεσολόγγι, διδάσκοντας παράλληλα με τη μουσική το μάθημα του Τυπικού, ενώ το τελευταίο έτος είχε αναλάβει την διεύθυνση της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής στο Μεσολόγγι.

Ο Απόστολος Παπαχρήστος ασχολήθηκε ιδιαιτέρως με εκδόσεις βιβλίων, με το Τυπικό, την Εκκλησιαστική Μελοποιΐα και την Υμνογραφία. Από το έτος 1996 μέχρι σήμερα εξέδιδε την Τυπική Διάταξη των Ιερών Ακολουθιών της Εκκλησίας μας, κατά την παράδοση και το ύφος της «Τάξεως» του αειμνήστου Γ. Μπεκατώρου. Η «Τυπική Διάταξις» έτυχε μιας ευμενούς υποδοχής και ευμενεστάτων κριτικών από ιεράρχας, μουσικολόγους, λειτουργιολόγους και τον ιεροψαλτικό κόσμο.

Κατόπιν προτάσεως του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστοδούλου μετείχε επί μια πενταετία, ως μέλος στη Συνοδική Υποεπιτροπή επί της εκδόσεως των «Διπτύχων της Εκκλησίας της Ελλάδος», έχοντας την υπευθυνότητα της συντάξεως των «λειτουργικών τυπικών διατάξεων».

Τα τέσσερα τελευταία χρόνια, κατόπιν προτάσεως του Αρχιεπισκόπου Σινά και Ραϊθώ κ. Δαμιανού, είχε αναλάβει την σύνταξη της Τυπικής Διατάξεως στην έκδοση των Διπτύχων της Ιεράς Μονής Σινά.

Το 1998 εξέδωσε το μουσικό βιβλίο «Νέο Ειρμολόγιο» και το 2009 το μουσικό βιβλίο «Στιχολόγιον». Μέσα από το υμνογραφικό του τάλαντο σημαντική ήταν η προσφορά του στην σύνταξη και μελοποιΐα «Ασματικών Ακολουθιών» και «Παρακλητικών Κανόνων» διαφόρων αγίων, όπως: α) της Παναγίας της Μυρτιωτίσσης, β) του αγίου Aλεξάνδρoυ, αρχιεπισκόπου Aλεξανδρείας, γ) των αγίων Υμνογράφων, δ) των αγίων 3 μαρτύρων των εν Βραχωρίω και ε) του οσίου Ιωσήφ του ποιητού. Υπό έκδοση βρίσκεται το «Θεοτοκάριον», συλλογή Παρακλητικών Κανόνων που ο ίδιος συνέγραψε προς τιμήν των θαυματουργών εικόνων της Παναγίας της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας».

Η υμνογραφική προσφορά του Απόστολου Παπαχρήστου καλύπτει υμνογραφικό κενό της λατρείας, που μαζί με τα μουσικά παραρτήματα τα οποία παρατίθονται στις εκδόσεις, αποτελούν συμβολή στη γνήσια εκκλησιαστική και βυζαντινή παράδοση.

Θα αποτελούσε παράλειψη να μην ειπωθεί η συνεργασία του με πολλούς πρωτοψάλτες με κορυφαία τη συνεργασία με τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Θρασύβουλο Στανίτσα, τον οποίο επισκεπτόταν στο Ιερό Ναό όπου έψελνε, εντρυφώντας στα μαθήματα γνήσιας απόδοσης της ψαλτικής μελωδίας.

Aξίζει να σημειωθεί η αγωνία του για την συμμετοχή του λαού στην λατρεία, ενώ οι πρωτοβουλίες του για οργάνωση Ιερών Ακολουθιών, Αγρυπνιών και Θείων Λειτουργιών των Προηγιασμένων σε Ιερές Μονές και απομακρυσμένα χωριά της Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας με προσωπική του συμμετοχή στο αναλόγιο ανέδειξαν τη λατρευτική παράδοση της περιοχής.

Ο  Απόστολος Παπαχρήστος ήταν ένα πρόσωπο που απολάμβανε μια ευρύτερη εκκλησιαστική και κοινωνική αποδοχή για το σημαντικό έργο που ολοπρόθυμα και με πολύ ζήλο επιτελούσε. Η αποδοχή της συνεργασίας του από Ιερές Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Εξωτερικού, καθώς και από τα Ορθόδοξα Πατριαρχεία μας δεικνύουν την αυθεντική αγάπη και συνέπειά του στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Ενδεικτικά αναφέρουμε την επικοινωνία του με ιεραποστολικά κλιμάκια, σημειώνοντας το πρακτικό μέρος της προσφοράς του: α) με την παρασκευή γνησίου εκκλησιαστικού νάματος που σε μεγάλες ποσότητες προμήθευε τις Μητροπόλεις της Αφρικής για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας και β) καταγράφοντας ψηφιακούς δίσκους με μεταφράσεις της Θείας Λειτουργίας στην ιταλική, γαλλική και αγγλική γλώσσα, ψάλλοντας ο ίδιος τα λειτουργικά κείμενα.

Ολόκληρο το έργο του αειμνήστου Απόστολου Παπαχρήστου ευλόγησαν και αναγνώρισαν με επιστολές τους, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, Πατριάρχες και Προκαθήμενοι Ορθοδόξων Εκκλησιών, Ιεράρχες, Καθηγούμενοι Ιερών Μονών και Καθηγητές Πανεπιστημίου. Ενδεικτικά παραθέτουμε απόσπασμα από την τελευταία  επιστολή που έλαβε ο ίδιος, όπου ο Υμνογράφος της Μ. Χ. Ε. ιερομόναχος Αθανάσιος Σιμωνοπετρίτης αποδεικνύει την προσφορά και το ορθόδοξο ήθος του κεκοιμημένου:

«Φίλτατε καί μουσικολογιώτατε ἀδελφέ ἐν Χριστῷ Κύριε Ἀπόστολε

Πῶς νά μήν χαίρω, ὅταν ἔργοις βλέπω νά συνεχίζετε δοξολογῶν τόν Κύριόν μας καί τούς χορούς τῶν Ἁγίων Του, ὄχι μόνον στά τῆς γλυκυτάτης καί μυσταγωγικῆς ψαλμωδίας Σας, ἀλλά καί διά τῆς συγγραφῆς καί συνθέσεως ὑμνογραφημάτων, ἀντικατοπτριζόντων τήν βαθεῖαν εὐλάβειαν, φιλοθεΐαν καί φιλαγιότητά Σας;

            Δοξάζω τόν Πανάγαθον Κύριον διότι Σᾶς ἐγνώρισα ἤδη ἀπό τό 1978, ὅταν συναγρυπνήσαμεν τοῦ ἁγίου Νικολάου εἰς τοῦ Σταυρονικήτα, παρόντος καί τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Παϊσίου, ὁ ὁποῖος τόσον Σᾶς ἀγαποῦσε, ὅπως καί τόν ἀείποτε χειραγωγόν Σας, τόν θυσιαστικόν αὐτάδελφον καί ἤδη ἅγιον Ποιμενάρχην τῆς Γενετείρας Σας Σεβασμιώτατον Κοσμᾶν –  ὄνομα καί πρᾶγμα.

            Μετά τά ἀνωτέρω προοιμιακά ἔρχομαι εἰς τό κυρίως θέμα, τήν προσφάτως γραφεῖσαν καί σταλεῖσαν μοι θαυμασίαν ἀκολουθίαν, τῆς ὁποίας τό περιεχόμενον καί ἡ θεολογική ἀρτιότης καί μέ κατέπληξεν, ἀλλά καί βαθύτατα μέ συνεκίνησεν, ὥστε νά διακηρύξω νοερῶς – πλήν μεγαλοφώνως τό ψαλμικόν «Κύριος σοφοῖ τυφλούς» - πεφωτισμένους διά τοῦ μυστικοῦ καί ἀϊδίου φωτός τοῦ Παναγίου Πνεύματος.     […………………]

            … Σᾶς ἀσπάζομαι φιλήματι ἁγίῳ καί ἐν ἀναμονῇ μιᾶς νέας προσωπικῆς συναντήσεώς μας, διατελῶ ἐλάχιστος ἀδελφός Σας ἐν Χριστῷ,

+ Ἱερομόναχος Ἀθανάσιος  (Σιμωνοπετρίτης)

Υ.Γ.  ………………………………………………………….

Χαίροις  μάκαρ  Ἀπόστολε

καί  αἴνει  τόν  γλυκύτατον  Χριστόν  μας!»