Ψυχή βαθεία και μυστικοπαθής,
έμπλεως πίστεως πεφωτισμένης προς τον Θεόν και αγάπης προς τον πονούντα
άνθρωπον, είναι οι ιδιαίτεροι χαρακτήρες Φιλοθέης της Αθηναίας, η μορφή της
οποίας ανάγλυφος παραμένει ανά τους αιώνας, μέσα εις τον αγιολογικόν διάκοσμον
της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας.
Η εποχή, κατά την οποίαν το
πρώτον η Φιλοθέη εχαιρέτησεν την χαραυγήν της ζωής (1526), ήτο διά τας Αθήνας,
και γενικώς την γενέτειράν της, εποχή χαλεπή, στείρα πάσης πνευματικής ανθήσεως.
Παρά ταύτα όμως η ζωή και η δράσις της, από της παιδικής ήδη ηλικίας μέχρι του
θανάτου της, υπήρξε γόνιμος εις πνευματικότητα, ακτινοβόλος, τουτ΄ αυτόν
μετέωρον φωτεινόν, γλυκεία και ζείδωρος αύρα, δροσίζουσα και ανακουφίζουσα τους
εν πνευματική αυχμηρότητι ευρισκομένους.
Έλκουσα την καταγωγήν εκ
γένους αρχοντικού, ολοκλήρωσε κατά τρόπον υπέροχον τας πατροπαραδότους
Χριστιανικάς αρετάς της ενεργού αγάπης, της φιλαλληλίας, της ελεημοσύνης, της
αυτοθυσίας. Διά τούτο και της ζωής αι τρικυμίαι δεν την εκλόνισαν, ουδέ την
απογοήτευσαν. Εις εφηβικήν ακόμη ηλικίαν συνεζεύχθη άνδρα ανάξιον δι΄ αυτήν, με
ψυχικήν κατωτερότητα, βάναυσον. Από την συζυγίαν αυτήν εδοκίμασεν πολλάς
πικρίας και ψυχικάς στενοχωρίας΄ μετά παρέλευσιν δε τριετίας εχήρευσεν. Αλλ΄
αντί να συνάψη δεύτερον γάμον και να ζητήση εκ νέου την ευτυχίαν εις τας
φευγαλέας του κόσμου τέρψεις, προυτίμησε να καρή μοναχή και ν΄ αφιερώση εαυτήν
καθ΄ ολοκληρίαν εις τον Θεόν. Οι ευγενείς οραματισμοί της ζωής της ευρίσκουν
πλέον την ολοκληρωτικήν πραγμάτωσίν των. Ο δε μοναχικός βίος, αντί να την
απομονώση εις την Μονήν της και την καταδικάση εις αδράνειαν, την ενέπνευσε
τουναντίον δράσιν κοινωνικήν, ευεργετικήν, αγαθοποιόν, εις κλίμακα μάλιστα
ευρείαν, λόγω και της μεγάλης της περιουσίας. Εις την εν τω κόσμω αναστροφήν
της θέτει ως σκοπόν, πανταχού και πάντοτε, την αγαθοποίησιν των φαύλων, την
ανόρθωσιν των πιπτόντων, τον στηριγμόν των κλονιζομένων, την προστασίαν των
διωκομένων, την οικοδομήν της πίστεως, και τέλος στρέφεται και προς άλλην
φωτεινήν κατεύθυνσιν, την προστασίαν και χριστιανικήν διαπαιδαγώγησιν της
κόρης, επαπειλουμένης εις κάθε εποχήν και εις κάθε κοινωνίαν από κινδύνους
φανερούς και αφανείς. Ίδρυσε Μονήν, ήν ωνόμασε Παρθενώνα, όπου εντός ολίγου
ηγείται διακοσίων παρθένων, εκ των ανωτέρων και καλλιτέρων οικογενειών των
Αθηνών και των περιχώρων.
Εις το ίδρυμα τούτο, το
οποίον συν τω χρόνω εξειλίχθη εις εστίαν φωτός και κέντρον πνευματικής
θαλπωρής, μέσα εις περιβάλλον πνευματικώς νεκρόν, αι νεαραί μοναχαί εύρον
άσυλον ασφαλές, δια να αφιερώσουν εαυτάς εις τον Θεόν, να μορφωθούν, να
φωτισθούν και να επιδοθούν εις διαφόρους τέχνας, την πλεκτικήν, την υφαντικήν
και άλλας. Αλλ΄ η Μονή της Φιλοθέης δεν υστέρησεν και εις δράσιν φιλανθρωπικήν,
παραγαγούσα καρπούς αγλαούς καλωσύνης, φιλανθρωπίας, Χριστιανικής αγάπης, εις
βαθμόν ώστε να υπενθυμίζη εν πολλοίς την περιώνυμον Βασιλειάδα της Καισαρείας.
Η Φιλοθέη με την λιπαράν κλασσικήν της μόρφωσιν, τον πλούτον των χριστιανικών
αρετών της και την πρωτότυπον και πολυσχιδή δράσιν της, εγένετο τη εποχήν εκείνην
πρωτοπόρος της νεοχριστιανικής κινήσεως.
Αλλ΄η δράσις αύτη δεν
διήρκεσε πολύ. Η ακαταπόνητος αύτη εργάτις του κοινού καλού, πλαισιωμένη με τον
φωτοστέφανον των ηθικών αγωνισμάτων, μετέστη εις τα ουράνια την 19ην
Φεβρουαρίου 1589. Η δε Αγιωτάτη ημών Εκκλησία, καθαγιάσασα αυτήν περί το έτος
1600, μετά πολλής τιμής και ευλαβείας άγει έκτοτε την σεπτήν μνήμην αυτής. Επί
του απεριτέχνου τάφου της εχαράχθη το εξής επιγραμματικόν:" Φιλοθέης υπό
σήμα το δ΄ αγνής κεύθει σώμα, ψυχή δ΄ εν μακάρων θήκετο υψιμέδων".
(Από το βιβλίο
"Πνευματικον Τρίπτυχον", εκδ. "ΔΟΜΟΣ". Πρώτη δημοσίευση στο
περιοδικό "Απόστολος Ανδρέας", φύλλον 27.2.1954).
Για την μεταφορά
π. Παναγιώτης Ρόδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου