ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ ΘΕΙΑ ΜΕΤΑΛΗΨΗ ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΚΟΒΙΤ 19 - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ  ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ  

ΘΕΙΑ ΜΕΤΑΛΗΨΗ  ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 

ΚΑΤΑ  ΚΑΙ  ΜΕΤΑ  ΚΟΒΙΤ 19

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

      «Τοσούτον χρόνον μεθ’ υμών ειμί, και ουκ έγνωκάς με Φίλιππε»;-«Τόσον καιρό είμαι μαζί σας, Φίλιππε, και δε μ’ έχεις γνωρίσει»;-Ιωάν.14.9. Όντως δεν είχε γνωρίσει, ούτε ο Φίλιππος, ούτε οι άλλοι Μαθητές τις ακριβώς εστί ! Μέχρι «την ημέρα της Πεντηκοστής … που ώφθησαν αυτοίς διαμεριζόμεναι γλώσσαι ωσεί πυρός, εκάθισέ τε εφ’ ένα έκαστον αυτών, και επλήσθησαν άπαντες Πνεύματος Αγίου»!-Πραξ.2.1κε. Τότε τα κατάλαβαν όλα ! Προσέχουμε πολύ πότε μπορεί κάποιος να τα καταλάβει όλα !

      Προσέχουμε ότι δυο χιλιάδες είκοσι χρόνια τώρα ο Ιησούς Χριστός με δικό του πρόσφορο τρόπο κάθε φορά απευθύνει την ίδια ερώτηση ! Και στους δικούς του, και στους εκτός, και στους απέναντι ! «Αλήθεια ως ποιο βαθμό έχετε καταλάβει ότι, όλα τα της Εκκλησίας είναι μια άλλης τάξεως ιστορία»;

       Επέλαση πρώτη αόρατου ιού Κόβιτ 19, και πανδημία, απειράριθμοι άνθρωποι σε παγκόσμια κλίμακα στο δίχτυ του, εκατοντάδες μυριάδες στον άλλο κόσμο. Τα επίχειρα της αλόγιστης «αξιοποίησης», «εκμετάλλευσης», θυσίας της φύσης στο βωμό αβυσσαλέας δίψας οικονομικού κέρδους από τον αυτονομημένο αυτόθεο άνθρωπο της νεωτερικότητας, Και τι κρίμα, από κάποια «οδό» βαφτισμένο χριστιανό, ντυμένο για ρούχο το Χριστό-«Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε. Αλληλούια».

Που ως φαίνεται, το γδύθηκε  στο μεταξύ. «Τα οψώνια της αμαρτίας θάνατος, το δε χάρισμα του Θεού ζωή αιώνιος εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών»-«Γιατί η απολαβή της αμαρτίας είναι ο θάνατος, ενώ το δώρο του Θεού είναι η αιώνια ζωή, που έφερε ο Ιησούς Χριστός, ο Κύριός μας»-Ρωμ.6,23. Η «ύβρις», η αλαζονική υπέρβαση των ορίων και η νέμεση που έλεγε ο αρχαίος Έλληνας.  Το δυστύχημα εδώ είναι ότι, η νέμεση χτυπάει όλους, όχι μόνο γι αυτόν που αποτολμά την ύβρη!

        Επέλαση πρώτη αόρατου ιού Κόβιτ 19, και πανδημία … Αλλά και, ευκαιρίας δοθείσης, στο στόχαστρο ο τρόπος της Θείας Μετάληψης, και ο ένοχος, η Αγία Λαβίδα ! Δίοδος, λέει, ή χαραμάδα διολίσθησης κατάλοιπου από σάλιο ή άλλο τι ανύποπτου φορέα Κόβιτ 19 στον επόμενο μεταλαμβάνοντα και εξής. Αιφνιδιασμός, ταραχή θεολογική, σύγχυση;

       «Η Εκκλησία πρέπει να βρει μια λύση … προκειμένου να αποφύγει τις κατηγορίες ότι εμείς οι Χριστιανοί μεταδίδουμε λοιμώξεις ή ασθένειες». Και η εναλλακτική πρόταση, Λειτουργία του Αγίου Ιακώβου-Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης. Και δοκιμές με ατομικά κουταλάκια, μεταλλικά ή πλαστικά εδώ κι εκεί ! Εξ αυτού ίσως και η ερώτηση : «Πώς ο ορθόδοξος Επίσκοπος Αυστρίας αποφασίζει μόνος του για την καθιέρωση της Θ. Λειτουργίας του Αγίου Ιακώβου»;, Αν, βέβαια, έκανε αυτό, ή αν, ως συνηθίζεται, την ημέρα της γιορτής του-23 Οκτωβρίου-απλώς τέλεσε την αρχαιοπρεπή Λειτουργία του.

      Έτσι ή αλλιώς ανοίχτηκε θέμα. Να υποθέσει κανείς και μάλλον βάσιμα, όχι για αυτό τούτο το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, Φαντάζομαι όλοι, κυρίως οι εντός, ως ένα βαθμό και οι εκτός, και οι απέναντι δεν αγνοούν ότι εδώ ορθώνεται βράχος ακλόνητος ! «Η Εκκλησία άνευ της Ευχαριστίας δεν είναι πλέον Εκκλησία», Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης. «Δεν κινδυνεύει η Πίστη, κινδυνεύουν οι πιστοί, Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Ήτοι, η Εκκλησία δεν διαπραγματεύεται τα Άγια των Αγίων της, κρατάει αταλάντευτα κι ακολουθεί όσα κατέγραψε με φωτισμό του Αγίου Πνεύματος μετά από το ένα και μοναδικό ρήμα, «Πιστεύω» ! Την Αλήθεια, την Πίστη, το Δόγμα της, ως της παραδόθηκε στο Μυστικό Δείπνο από το Ιδρυτή και μόνο Αρχηγό της Ιησού Χριστό ! Θεία Ευχαριστία, «Σώμα και Αίμα Χριστού», ο Κύριος ανάμεσά μας ζωντανά «εδώ και τώρα». «Όστις θέλει» ! Και.  «Όσοι πιστοί» !

       Το ανακύψαν σχετικά με τον τρόπο της Θείας Μετάληψης με την Αγία Λαβίδα θέμα φέρει ιστορικό φορτίο θαυμαστής και ανεπίληπτης ιερότητας, και «είναι αρμοδιότητας Πανορθόδοξης Συνοδικής Απόφασης»-Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, τουτέστιν, όχι του ενός ή του άλλου Επίσκοπου. Και ιδού, Επιστολή-Πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη στους Προκαθημένους των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών για αρχική ανταλλαγή σκέψεων εν προσευχή. Το διαχρονικό «γρηγορείτε» της Ορθοδοξίας, το, «συ δε νήφε εν πάσι»-«Εσύ όμως να έχεις ξεκαθαρισμένη κρίση για να αντιμετωπίσεις όλα αυτά»-2Τιμ.4,5,. Ποια «όλα αυτά»; «Και εξ υμών αυτών αναστήσονται άνδρες λαλούντες διεστραμμένα του αποσπάν τους μαθητάς οπίσω αυτών»-«Ακόμα και από ανάμεσά σας θα βγουν πρόσωπα που θα διδάσκουν πλάνες για να παρασύρουν τους πιστούς με το μέρος τους»-Πραξ.20,30.

       Κατά ταύτα το δίδυμο Θεία Λειτουργία-Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, όπως από το Μυστικό Δείπνο  ως τώρα, έτσι και στα χρόνια μας, «Σώμα και Αίμα Χριστού, τετελεσμένο αδιαπραγμάτευτο, σφραγισμένο από τον Ίδιο ! Ο τρόπος όμως της Θείας Μετάληψης στο πέρασμα των δυο χιλιάδων χρόνων έχει αλλάξει κάποιες φορές. Και ο οκτώ αιώνες επικρατών της Αγίας Λαβίδας ανήκει στα Ποιμαντικά θέματα της Εκκλησίας, αλλά για πολλούς λόγους, κυρίως για το ιστορικό φορτίο ανεπίληπτης ιερότητας και θαυμαστής που φέρει, είναι προτιμότερο να μην αλλάξει. «Ο τρόπος μετάδοσης της Θείας Κοινωνίας-Οδεύοντας προς την τέλεια ατέλεια»-Χριστόφορος Χρόνης. Πρωτοπρεσβύτερος, Δρ. Θεολογίας, Μ.Α. Φιλοσοφίας,Αναστάσιος 21.05.20. Μια ενδεικτική άποψη.

      Στο Συνοδικό Δημοκρατικό Πολίτευμα της Ορθοδοξίας δεν υπάρχουν αδιέξοδα. «Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον …»

*****  ***   *****

      Μετά από τα αυτά τα εισαγωγικά, επαναφέρω ορισμένα βασικά τμήματα, κυρίως από το 2^ο μέρος της ανάρτησης «Η Λειτουργία της Κυριακής ως επίκεντρο ζωής»-27 Μαρτίου 2016, Η αίσθησή μου είναι ότι μπορούν να αποτελέσουν σταθερό κοινό παρονομαστή επισήμανσης και υπόμνησης στους εντός, μεγαλύτερης προσοχής στους εκτός και τους απέναντι για ποιο ακριβώς πράγμα μιλάμε, όταν λέμε κάτι τι για την άλλης τάξεως ιστορία-Εκκλησία-και τη χρυσή αλυσίδα της, Θεία Λειτουργία, Θεία Ευχαριστία, Θεία Μετάληψη Θεία Κοινωνία !

1.    Η   καρδιά  της  Εκκλησίας.

      … Η Θεία Λειτουργία, ιδιαίτερα η εβδομαδιαία «Λειτουργία της Κυριακής», είναι η καρδιά της Εκκλησίας, η καρδιά της χριστιανικής ζωής ! Γιατί με την επιτέλεση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας στην κορύφωσή αυτής έρχεται ανάμεσά μας ζωντανά-«Σώμα και Αίμα», ζωή και περίσσια ζωής, ζωή που νικάει το θάνατο-ο Αναστάς Χριστός ο Θεός ημών,  αν είμαστε έτοιμοι  και μέσα μας !

      Αυτό δεν είναι φαντασίωση, δεν είναι ιδεοληψία, είναι θαύμα συγκλονιστικό υπέρ νου και λόγο, αν μη και αμφοτέρων συντριπτικό ! Και καθώς από την αρχή ως το τέλος της κυριαρχεί αναστάσιμη ατμόσφαιρα και συνακόλουθο πνεύμα, γίνεται το εβδομαδιαίο Πάσχα-πέρασμα του χριστιανού στην κοινωνία της Τριαδικής Αγάπης ! Από τούτο ανανέωση της πίστης-ελπίδας ότι, η ζωή δεν τελειώνει στον επίγειο κύκλο φθοράς και θανάτου, κρατάει καλά την άλλης τάξεως προοπτική της.

2.      Τρεις  διευκρινίσεις.

……………………………………………………………………………………………………….

γ.  Στη Θεία Λειτουργία, κάθε εκκλησιαστική κοινότητα-«Ενορία»-κλήρος και πιστός λαός, ως ενιαίο και αδιαίρετο Σώμα Χριστού. με προεξάρχοντα και προεστώτα τον Ιερέα ή τον Επίσκοπο «ιερουργεί» ! Θα πει κάνει  παροντικά, επίκαιρα τα μεγάλα γεγονότα της ζωής του Χριστού-Γέννηση, Διδαχή, Σταυρό, Τάφο, Ανάσταση, Ανάληψή, υπόσχεση της Αιώνιας Κοινωνίας της Αγάπης Του, της Βασιλείας Του-και μετέχει άμεσα σ’ αυτά. Ο Χριστός τη διδάσκει-Ευαγγέλιο-ως τότε τους Εβραίους, και την καλεί συνδαιτυμόνα στο Μυστικό Δείπνο, όπως τότε τους Μαθητές. Αυτός ο Ίδιος προσφέρει την αναίμακτη θυσία και προσφέρεται στο ίδιο εκείνο Σώμα και Αίμα Του, στα μέλη της Εκκλησίας Του, «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν την αιώνιον» !

      Όλες οι ευχές είναι σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, και επικυρώνονται από το «Αμήν»-μακάρι να γίνει-του λαού-ψάλτη. Γι αυτό η εκφώνηση, «υπέρ των παρακολουθούντων την Λειτουργίαν ή Ακολουθίαν ταύτην», είναι μέγα λάθος ! Η θεολογικά-λειτουργικά ορθή είναι, «υπέρ των επιτελούντων την Λειτουργίαν ή Ακολουθίαν ταύτην». Ο κληρικαλισμός δεν έχει Ανατολική ρίζα και καταγωγή ! Οι πιστοί ως βαφτισμένοι και χρισμένοι χριστιανοί ορθόδοξοι έχουν τιμηθεί με το τριπλό αξίωμα του Χριστού, βασιλικό, προφητικό, αρχιερατικό-«βασίλειον ιεράτευμα, έθνος άγιον», επισημαίνει η ευχή της Αγίας Αναφοράς Μ. Βασιλείου. Έτσι ούτε αυτοί είναι θεατές, ούτε ο ιερέας ή ο Επίσκοπος δίνει κάποια παράσταση !

3.     Οι  Συγγραφείς  και  τα  μέρη  της.                                  

………………………………………………………………………………………………….

    Τα κείμενα των δύο Λειτουργιών που τελούμε στον πυρήνα τους έχουν γραφεί από τους Αγίους Μεγάλους Πατέρες και Οικουμενικούς Διδασκάλους της Εκκλησίας, Αρχιεπίσκοπο της Κωνσταντινούπολης Ιωάννη το Χρυσόστομο, η πιο σύντομη, που τελούμε όλο το χρόνο, και Αρχιεπίσκοπο Καισαρείας της Καππαδοκίας Μέγα Βασίλειο, η ευρύτερη, που τελούμε δέκα φορές το χρόνο.

       Η Λειτουργία διαιρείται σε δύο μέρη. Το πρώτο, σήμερα λέγεται, «Λειτουργία του Λόγου ή του Ευαγγελίου» από το κυρίαρχο πνεύμα του, το χαρμόσυνο άγγελμα-ευ-αγγέλλω-της θείας Διδαχής, και το δεύτερο, «Λειτουργία της Ευχαριστίας», από την αναίμακτη θυσία της Θ. Ευχαριστίας. Παλαιότερα, το πρώτο λεγόταν «Λειτουργία των Κατηχουμένων», γιατί μετείχαν και οι Κατηχούμενοι, το δεύτερο, «Λειτουργία των Πιστών», γιατί σ’ αυτό μετείχαν μόνο οι πιστοί.

……………………………………………………………………………………………………

8.    «Μεγάλη  Είσοδος» : Η  πορεία  στο  Πάθος.

       Το δεύτερο μέρος της Θείας Λειτουργίας, «η Λειτουργία της Ευχαριστίας» αρχίζει με την εκφώνηση: «Όπως υπό του κράτους σου πάντοτε φυλαττόμενοι, Σοι δόξαν αναπέμπομεν τω Πατρί …», που είναι η κατάληξη ωραίας ευχής, η οποία θα έπρεπε να διαβάζεται καθαρά εις επήκοον όλων. Ο λαός-ψάλτης-ψάλλει το «Χερουβικό Ύμνο», όπου από τις πρώτες λέξεις, «οι τα Χερουβείμ μυστικώς εικονίζοντες, και τη ζωοποιώ Τριάδι τον τρισάγιον ύμνον προσάδοντες»,  επισημαίνει ότι, τα γεγονότα της ανερμήνευτης Αγάπης του Χριστού-Σταυρός, Τάφος, Ανάσταση-και γεγονότα της σωτηρίας, στα οποία θα παραστούμε άμεσα μάρτυρες, είναι τόσο συγκλονιστικά που μπορούν να υμνηθούν επάξια μόνο από τις αγγελικές δυνάμεις. Επιθυμώντας όμως να είναι ανάλογη και η δική μας εξύμνηση, παρακαλούμε τον Τριαδικό Θεό να μας ανεβάσει μυστικά στην αγγελική τάξη. Για να γίνει αυτό στο βαθμό που είναι δυνατό, καλούμαστε να αποδεσμευτούμε από κάθε βιοτική μέριμνα-«Πάσαν την βιοτικήν αποθώμεθα μέριμναν». Έτσι θα υποδεχτούμε ως πρέπει το Βασιλιά των όλων να πορεύεται στη σταυρική θυσία του, συνοδευόμενος τιμητικά από αγγέλους-«ταις αγγελικαίς αοράτως δορυφορούμενον τάξεσι»-και όλους τους στη Λειτουργία πιστούς !

     Με το τέλος του ύμνου ξεκινάει ιερή πομπή με τα προς καθαγιασμό Τίμια Δώρα-Άρτο και Οίνο-που λέγεται «Μεγάλη Είσοδος». Ο Λειτουργός εύχεται: «Πάντων ημών μνησθείη-μακάρι να θυμηθεί-Κύριος ο Θεός εν τη Βασιλεία αυτού…». Είναι η πορεία του Χριστού στο Πάθος-Σταυρό, Θάνατο, Τάφο.  Όταν τα αποθέτει στην Αγία Τράπεζα λέει τον ύμνο: «Ο ευχήμων Ιωσήφ από του ξύλου καθελών το άχραντο Σου Σώμα … εν τάφο κηδεύσας απέθετο».

      Η τεράστια διαφορά από τα τότε γεγονότα έγκειται στο ότι, τώρα δεν τον περιβάλλουν αγριεμένα τα αγνώμονα πλήθη των Εβραίων. Τον συνοδεύουν τιμητικά οι  άγγελοι, κι από κοντά οι πιστοί με ευλαβή σιγή, κατάπληκτοι για ό, τι μέλλεται να συμβεί, ήτοι, για την αναίμακτη θυσία που προχωρεί εκούσια να προσφέρει.

      Δεν ξέρουμε αν αυτή η διαφορά του ξαλαφρώνει ποσώς το βάρος του Σταυρού. Μέσα στην ιερή σιγή, η προσοχή είναι στραμμένη στην ικεσία. «Πάντων ημών μνησθείη» στη Βασιλεία του ο Χριστός, που και αυτή την ώρα που οδηγείται στον έσχατο εξευτελισμό του σταυρικού θανάτου, δεν παύει να είναι «Κύριος ο Θεός» μας!

9.   «Αγαπήσωμεν Αλλήλους»

        Μετά από μια σειρά ευχών ακούμε να διασαλπίζεται: «Αγαπήσωμεν αλλήλους, ίνα εν ομονοία ομολογήσωμεν». «Να αγαπήσουμε ο ένας τον άλλο, ώστε με ομόνοια και αδελφοσύνη να ομολογήσουμε την πίστη μας» απαγγέλλοντας το Σύμβολο της Πίστεως-«Πιστεύω». Οι λειτουργοί ανταλλάσσουν μεταξύ τους ασπασμό αγάπης, πράγμα που παλιά έκανε όλο το εκκλησίασμα. Προσέχουμε πολύ εδώ ότι, η αγάπη προηγείται της ομολογίας πίστεως, ότι η πίστη, πατάει καλά πάνω στην αγάπη ! Δεν μπορείς να ομολογήσεις ότι πιστεύεις στο Θεό, που «ούτω γαρ ηγάπησεν τον κόσμον, ώστε τον Υιόν αυτού τον Μονογενή έδωκεν …»-Ιωάν.3,16--αν δεν αγαπάς τον αδελφό σου … Γιατί εκείνο που επισημαίνει η εκφώνηση «αγαπήσωμεν αλλήλους ίνα εν ομονοία ομολογήσωμεν» είναι ότι, μόνο με αυτή την προϋπόθεση καλεί στο Μυστικό Δείπνο ο Χριστός !

10.   «Στώμεν  καλώς,  στώμεν  μετά  φόβου …»

     Η νέα εκφώνηση εντείνει και επεκτείνει το πνεύμα της προηγούμενης. Καλεί να επιστρατεύσουμε όλο μας ο σεβασμό και δέος για να επιτελέσουμε το κορυφαίο Μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας ειρηνεμένοι. Αυτό τονίζει και η περιεκτική αλληλουχία ευχών που κλείνει με την πρόταση, «ευχαριστήσωμεν τω Κυρίω», και επισφραγίζεται με την απόκριση, επικρότηση του λαού-ψ’αλτης, «Άξιον και δίκαιον»-«όντως αξίζει, και είναι δίκαιο».

      Οπότε ο Λειτουργός αρχίζει να διαβάζει με θέρμη και ευλάβεια-επιμένω, καθαρά, και εύληπτα εις επήκοον όλων-την υπέροχη ευχή της Αγίας Αναφοράς ή της Ευχαριστίας. Όπου, ομολογούμε ότι, έχουμε βαθειά συνείδηση πως απευθυνόμαστε στην Τριαδική Θεότητα της Αγάπης που ξεπερνάει κάθε νου και λόγο-«Συ γαρ ει Θεός ανέκφραστος, απερινόητος, αόρατος, ακατατάληπτος, αεί ων»-αιώνιος. Και τι εκπληκτικό ! «Ωσαύτως ων», «τώρα δα, αυτή την ώρα εδώ  παρών» ! Παρών πώς; Όχι σαν αόριστη ιδέα, αλλά, ως η Τριάδα Αγάπης Θείων Προσώπων που αποκαλύφτηκε στην ιστορία-«Συ και ο μονογενής σου Υιός, και το Πνεύμα σου το Άγιον» !

     Σ’ αυτόν τον πέρα από κάθε νου και λόγο Τριαδικό Θεό, τον και παρόντα αυτή τη στιγμή ανάμεσά μας-«ωσαύτως ων»-απευθυνόμαστε. Και, Αυτόν ευχαριστούμε γιατί: 1. Από την ανυπαρξία μας έφερε στην ύπαρξη-«εκ του μη όντος εις το είναι ημάς παρήγαγες». 2. Όταν πέσαμε στην αμαρτία, άπλωσε το χέρι και μας σήκωσε-«και παραπεσόντας, ανέστησας πάλιν», και, 3. Δεν κρατήθηκε μακριά, ούτε  αδιάφορα, έκανε τα πάντα και μας έσωσε-«και ουκ απέστης πάντα ποιών, έως ημάς εις τον ουρανόν ανήγαγες και την βασιλείαν σου εχαρίσω την μέλλουσαν», με το Μονογενή Υιό του.  

     Ο οποίος, Μονογενής Υιός, εξειδικεύει τώρα η ευχή και ολοκληρώνει, αφού ήλθε στη γη-«Ος ελθών»-δίδαξε κι επιτέλεσε όλα όσα είχαν σχεδιαστεί για τη σωτηρία μας-«και πάσαν την υπέρ ημών οικονομίαν πληρώσας»-στο τελευταίο πασχαλινό Δείπνο με τους μαθητές, τη νύχτα που θα παραδινόταν, πιο σωστά, που ελεύθερα και θεληματικά θα παρέδιδε τον εαυτό του θυσία για τη σωτηρία του κόσμου-«τη νυκτί η παρεδίδοτο, μάλλον δε εαυτόν παρεδίδου υπέρ της του κόσμου ζωής»-αφού έλαβε στα άγια χέρια του ψωμί, το ευλόγησε, το έκοψε, το μοίρασε στους μαθητές του, και είπε: «Λάβετε φάγετε, τούτο μου εστί το Σώμα, το υπέρ υμών κλώμενον-κόβεται-εις άφεσιν αμαρτιών». Το ίδιο έκανε με το κρασί στο τέλος του Δείπνου, το ευλόγησε και είπε:  «Πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο μου εστί το Αίμα, το της Καινής Διαθήκης, το υπέρ ημών και πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών» !

     Ακούμε τις εκφωνήσεις με κεκλιμένη ευλαβικά την κεφαλή, και στις λέξεις. «το Σώμα μου», και, «το Αίμα μου», κάνουμε το σημείο του Σταυρού, κι ακολουθώντας το «Αμήν» του ψάλτη, ερμηνεύουμε νοερά μέσα μας, «όντως, αλήθεια είναι» !

11.   Ο  αναστάσιμος  καθαγιασμός.

     Η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου καταγράφει εδώ και τη σύσταση-εντολή του Χριστού στους Μαθητές κατά το Μυστικό Δείπνο, από αυτούς σε όλους εμάς. «Τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν»-«Αυτό να κάνετε για να με θυμάστε». Και το εξηγεί: «Οσάκις γαρ αν εσθίητε τον άρτον τούτον και το ποτήριον τούτο πίνητε, τον εμόν θάνατον καταγγέλλετε, και την εμήν ανάστασιν ομολογείτε»-«Όσες φορές θα τρώτε αυτόν τον άρτο και θα πίνετε τον οίνο από το ποτήρι, θα διακηρύττετε το θάνατό Μου, και θα ομολογείτε την Ανάστασή Μου». Στη Λειτουργία Αγίου Ιωάννη του Χρυσόστομου, αυτή η σύσταση-εντολή του Χριστού γίνεται ευδιάκριτη, στη φράση: «Μεμνημένοι τοίνυν της σωτηρίου ταύτης εντολής, και πάντων των υπέρ ημών γεγενημένων»-«επειδή, λοιπόν, θυμόμαστε αυτή τη σωτήρια εντολή και όλα όσα έχει κάνει για χάρη μας ο Χριστός». Ποια όλα; «Του Σταυρού, του Τάφου, της τριημέρου Αναστάσεως, της εις Ουρανούς Αναβάσεως, της εκ Δεξιών καθέδρας, της Δευτέρας και ενδόξου πάλιν παρουσίας»-«Τη Σταύρωση, την Ταφή, την Ανάσταση μετά τρεις ημέρες, την Ανάληψη στους ουρανούς, το κάθισμά σε θρόνο δεξιά του Θεού, και την προαγγελία της ένδοξης Δευτέρας Παρουσίας του».

      Ο Λειτουργός εκφωνεί διάτορα κι ευλαβικά. «Τα σα εκ των σων σοι προσφέρομεν, κατά πάντα και δια πάντα». Δηλαδή. «Αυτά εδώ είναι δικά σου, είναι από τα δικά σου υλικά αγαθά δώρα ζωής, και στα προσφέρουμε ως την τέλεια ευχαριστία μας για όλα». Ευρύτερα. «Αυτό το ψωμί κι αυτό το κρασί ως αντιπροσωπευτικά δώρα από τα υλικά αγαθά που μας χαρίζεις να μας κρατούν, και μας κρατούν στην εδώ ζωή, σου τα προσφέρουμε ως την τέλεια θυσία ευχαριστίας για όλες τις δωρεές σου».

     Η εκφώνηση διασαλπίζει ότι, αγγίζουμε το κορυφαίο σημείο της Λειτουργίας, το μέγα θαύμα, και, οφείλουμε να το τιμούμε με έκτακτο σεβασμό. Εξωτερικά, με ιερή σιγή, όρθια στάση, βαθιά κλίση της κεφαλής-ο Μ. Βασίλειος δεν εγκρίνει γονάτισμα. Εσωτερικά, με ένταση προσευχής. Να δείχνουμε με όλο το είναι μας ότι κατανοούμε βαθιά το μέγιστο και συγκλονιστικό που επιτελείται αυτή τη στιγμή με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος ! Γιατί, ως είπαμε, μετέχουμε άμεσα ως ενιαίο ενοριακό σώμα στο τελούμενο με τον ύμνο. «Σε υμνούμεν, σε ευλογούμεν, σοι ευχαριστούμεν Κύριε, και δεόμεθά σου, ο Θεός ημών», την ώρα που ο Λειτουργό μπρος στην Αγία Τράπεζα γονατιστός, διαβάζει-επιμένω, καθαρά, εις επήκοον όλων-την ευχή του καθαγιασμού των Τιμίων Δώρων.

     Την ευχή, που από τις πρώτες λέξεις επισημαίνει έντονα τι μεγάλο και υπέροχο επιτελούμε. «Έτι προσφέρομεν σοι την λογικήν ταύτην και αναίμακτον λατρείαν» ! Και παρευθύς συγχορδία τριών ρημάτων εντείνει το νόημα του επιτελούμενου: «Και παρακαλούμεν σε, και δεόμεθα, και ικετεύομεν». Ακριβώς τι; «Κατάπεμψον το Πνεύμα σου το Άγιον εφ’ ημάς και επί τα προκείμενα δώρα ταύτα. Και ποίησον-κάνε, μετάβαλε-τον μεν Άρτον τούτον, τίμιον Σώμα του Χριστού σου». Ευλογεί-σταυρώνει-τον Άγιο Άρτο, και λέει ο Διάκονος ή ο ίδιος-  «Αμήν»-«ας γίνει». «Το δε εν τω ποτηρίω τούτω, τίμιον Αίμα του Χριστού σου». Ευλογεί-σταυρώνει- το Άγιο Ποτήρι, και λέει: «Αμήν»-«ας γίνει». Τέλος ευλογεί αμφότερα και κορυφώνει:  «Μεταβαλών τω Πνεύματί σου τω Αγίω»-«Μεταβάλλοντάς τα με τη Χάρη του Αγίου σου Πνεύματος». Λέγοντας τώρα τρεις φορές: «Αμήν. Αμήν. Αμήν» ! Συνεχίζει, επισημαίνει ότι, εκτός από μας τους παρόντες η Θ. Ευχαριστία προσφέρεται για όλους όσους απήλθαν από τον κόσμο πιστοί στο Χριστό, και μάλιστα, «υπέρ της Παναγίας αχράντου υπερευλογημένης, ενδόξου, δεσποίνης-κυρίας-ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας». 

      Εκείνο που έχει την απόλυτη σημασία εδώ, και οφείλουμε να το έχουμε απόλυτα ξεκαθαρισμένο μέσα μας είναι ότι, από τη στιγμή αυτή το μέγα θαύμα έχει επιτελεστεί, ο Άρτος και ο Οίνος είναι τώρα αυτό τούτο το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού !

     Ο Καθαγιασμός των Τιμίων Δώρων λειτουργικά αντιπροσωπεύει την ένδοξη Ανάστασή του από τους νεκρούς. Αυτό έχει να πει ότι, ο Αναστημένος Κύριος είναι τώρα εδώ, έτοιμος να χαρίσει «ζωήν και περισσόν ζωής», ζωή που νικάει το θάνατο σε όσους εμπιστεύονται την Αγάπη του, πιο απλά σε όσους πιστεύουν στο Χριστό ! 

12.   Απόλυτα  και  κατηγορηματικά !

     Οφείλουμε να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί, να συνειδητοποιούμε αδιάκοπα μέσα μας ασταμάτητα ότι, η Ορθοδοξία είναι και απόλυτα ξεκάθαρη και απόλυτα κατηγορηματική στο θέμα αυτό. Ποιο; Μετά την εκφώνηση: «Μεταβαλών τω Πνεύματί σου τω Αγίω», ο Άρτος και ο Οίνος είναι αυτό τούτο το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, όχι σύμβολα αυτών ! Το ρήμα «εστί», ερμηνεύεται είναι, όχι συμβολίζει !

      Βέβαια, ο Άρτος και ο Οίνος δε χάνουν ούτε την ιδιότητα, ούτε τη γεύση τους. Συμβαίνει και εδώ ακριβώς ό, τι και στην Ενανθρώπιση, εξωτερικά ο Χριστός έδειχνε και ήταν ένα νήπιο, όπως όλα, μετά ένας συνηθισμένος άνθρωπος. «Τον είδαμε, τον ακούσαμε, τον ψηλαφήσαμε με τα χέρια μας», γράφει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Συνάμα όμως ήταν ο Υιός του Θεού, και Θεός αληθινός ! Έτσι και στη Θ. Ευχαριστία, σ’ αυτά τα απλά κι ασήμαντα είδη του ψωμιού και κρασιού είναι, σε αντίστοιχη έσχατη ταπείνωση-«κένωση», άδειασμα, λέει ο Απ. Παύλος-ο Ίδιος ο Αναστημένος Ιησούς Χριστός, ο Υιός και Λόγος του Θεού που έγινε και άνθρωπος !   

     Στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να παρεμβληθούν τα εξής άξια μεγίστης προσοχής για το θαύμα της Θείας Ευχαριστίας. «Εξ αιτίας της μυστικής έννοιας του σεβασμού, ο οποίος ωθείται στα έσχατα όρια αυτού, η Ορθόδοξη Ανατολή δε ρώτησε ποτέ το «τι» και «πώς» του ευχαριστιακού μυστηρίου. Από τη στιγμή που συντελέστηκε το θαύμα, στο Ποτήριο υπάρχει πια μόνο το μεταμορφωμένο Σώμα και Αίμα του αναστημένου θύματος. Πρόκειται για τον υπέρ-ρεαλισμό της πράξεως της πίστεως. Η εξωτερική μορφή του άρτου και του οίνου δε φαίνεται, δε γίνεται καν αντιληπτή, γιατί αυτοί που κοινωνούν γνωρίζουν ότι συμμετέχουν στο δοξασμένο, θεωμένο, ουράνιο  Σώμα  του Χριστού.

      Ο άγιος και Μέγας Αθανάσιος θέτει την εξίσωση : άρτος = Σώμα, οίνος = Αίμα, αλλά σε άμεση αναφορά στο Σώμα, το μεταμορφωμένο και θεωμένο δια του Αγίου Πνεύματος. Κατά τον Άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό, το θαύμα έγκειται στο ότι το Σώμα του Χριστού αντικαθιστά άμεσα και ολοκληρωτικά τα προσφερόμενα δώρα. Από όλους τους Πατέρες απουσιάζει εντελώς οποιαδήποτε ανάλυση του τρόπου της μεταβολής … «και πλέον ουδέν γινώσκομεν … ο δε τρόπος ανεξερεύνητος». Αντίθετα, είναι σε όλους-τους Πατέρες- εμφανής η επιβεβαίωση της Αγιογραφικής ταυτίσεως : «Τούτο εστί το σώμα μου»…-Π. Ευδοκίμωφ, «Η προσευχή της Ανατολικής Εκκλησίας», σελ,70-71.

       Να επαναλάβουμε, λοιπόν, ότι κατά και μετά τον αόρατο θανατηφόρο ιό Κόβιτ 19 και όσους πιο απειλητικούς άλλους ακολουθήσουν η Ορθοδοξία καταθέτει σταθερά και αταλάντευτα αυτή την εμπειρία για το θαύμα της Θ. Ευχαριστίας, γι αυτή τη ζωογόνο καρδιά της Εκκλησίας. Και, δε διστάζει να προτείνει στο χριστιανό να θέτει και να επαναθέτει μέσα του αυτό το καίριο θέμα ακολουθώντας τον Άγιο Κύριλλο Ιεροσολύμων που γράφει, καθαρά, απερίφραστα και απροκάλυπτα τα εξής: «Αυτού ουν-του Χριστού- αποφηναμένου και ειπόντος περί του άρτου, ‘τούτο εστί το σώμα μου’, τις τολμήσει αμφιβάλλειν, λοιπόν; Και αυτού διαβεβαιωσαμένου και ειρηκότος, ‘τούτο εστί το αίμα μου’, τις ενδοιάσει ποτέ, λέγων μη είναι αυτού το αίμα»; Δηλαδή. «Τη στιγμή που ο ίδιος ο Κύριος αποφάνθηκε και είπε για το Ψωμί, ‘αυτό είναι το Σώμα μου’, ποιος θα τολμήσει να αμφιβάλει ότι έτσι είναι; Και, την ώρα που ο ίδιος ο Κύριος διαβεβαίωσε και είπε για το Κρασί, ‘αυτό είναι το Αίμα μου’, ποιος μπορεί να έχει τον παραμικρό ενδοιασμό και να πει ότι αυτό δεν είναι το Αίμα του»;

     Και, αφού προβληματιστεί καλά-καλά, να αναρωτηθεί τίμια και ειλικρινά, πόσους πόντους κρατάει μέσα του αυτή η κορυφαία Αλήθεια ! Πριν απαντήσει ν’ ακούσει πάλι τον ίδιο Πατέρα της Εκκλησίας να λέει επίσης καθαρά, απερίφραστα, και απροκάλυπτα: «Μη σου κάνει εντύπωση, που η φυσική κατάσταση του Ψωμιού και του Κρασιού μένει η ίδια. Ο Χριστός και Κύριος αποφάσισε και είπε, ότι είναι το Σώμα και το Αίμα του. Κι αν η φυσική αίσθηση σου θυμίζει ψωμί και κρασί, η πίστη ας σε βεβαιώνει ότι είναι όντως αυτό που λέει ο Χριστός. Μη συμπεραίνεις από τη γεύση, πληροφορήσου χωρίς τον παραμικρό ενδοιασμό από την πίστη, ότι αξιώθηκες να κοινωνήσεις Σώμα και Αίμα Χριστού». 

     Μετά ταύτα, να μένει μόνος λίγα λεπτά, κατάμονος, απόλυτα σιωπηλός, και να αφουγκράζεται προσεκτικά, ποια απάντηση έρχεται από τα βάθη του είναι του ! 

13.   Στην  καρδιά  του  θαύματος.

  

    Ποια είναι η ουσία του θαύματος. Το ψωμί και το κρασί αντιπροσωπεύουν τα υλικά αγαθά δώρα του Θεού που μας κρατούν σ’ αυτή τη ζωή. Δείγμα από αυτά προσφέρουμε κατά σύσταση του Χριστού στον Τριαδικό  Θεό να τον ευχαριστήσουμε, ακριβώς γι αυτό, ότι μας κρατούν σε αυτή τη ζωή. Επειδή όμως τελικά πεθαίνουμε, καταλαβαίνουμε ότι, η δυνατότητα ζωής που παρέχουν τα υλικά αγαθά, και ως δώρα του Θεού, έχει φυσικό όριο το θάνατο. Εμείς όμως ενδιαφερόμαστε για το «περισσόν ζωής», η ζωή που νικάει το θάνατο. Τέτοια είναι μόνο η ζωή που ξεπήδησε από τον Τάφο του Χριστού, η ζωή που πήγασε από την Ανάστασή του. Αυτή δεν έχει φυσικό όριο το θάνατο, τον νικάει, και γίνεται «απαρχή άλλης βιωτής, της αιωνίου».

      Καθώς, λοιπόν, μας βεβαιώνει ξεκάθαρα ο Χριστός ότι, όποιος μεταλαβαίνει το Σώμα και το Αίμα Του κερδίζει την αιώνια ζωή-«Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον»-Ιωαν.6,54-προσφέροντας αντιπροσωπευτικά κάτι από αυτά τα φθαρτά υλικά αγαθά και δώρα του, Τον ευχαριστούμε και συνάμα Τον παρακαλούμε θερμά, κι Εκείνος μας τα αντί-προσφέρει μεταβεβλημένα σε μεταμορφωμένο και θεωμένο Άγιο Σώμα και Αίμα του ! Άρα, σε δώρα θεϊκά, σε άφθαρτα φύτρα αιώνιας ζωής για όσους τα κοινωνούν. Γι αυτό και από αυτό το δρόμο η Θεία Ευχαριστία γίνεται γι αυτούς «φάρμακο αθανασίας», και «αντίδοτο του μη αποθανείν» !

14.   «Πρόσχωμεν» ! «Τα Άγια τοις  Αγίοις» !     

         Ακολουθεί σειρά αιτημάτων και ευχών που κορυφώνεται με την απαγγελία της «Κυριακής Προσευχής»-λέγεται έτσι, γιατί τη δίδαξε αυτολεξεί ο Κύριος-«Πάτερ ημών». Η οποία απαγγελλόμενη στο σημείο αυτό μας επισημαίνει ότι : «Ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος, αλλ’ εν παντί ρήματι εκπορευομένω δια στόματος Θεού»-«Δε ζει μόνο με ψωμί-υλικά αγαθά- ο άνθρωπος, αλλά με κάθε λόγο που βγαίνει από το στόμα του Θεού»-Λουκ.4,5. Ναι στα υλικά αγαθά, όχι υποδούλωση σ’ αυτά. Μην ξεχνάτε ποτέ, δε σας σώζουν τα υλικά αγαθά,  αλλά ο Θεός που είναι πάνω από αυτά.

      Ακολουθεί η Θεία Μετάληψη και Κοινωνία. Ο Λειτουργός υψώνει τον Άγιο Άρτο-Σώμα Χριστού, και εκφωνεί: «Πρόσχωμεν» ! «Τα Άγια τοις Αγίοις» ! «Ας προσέξουμε. Αυτό είναι ό, τι το Αγιότερο. Επομένως μπορούν να το κοινωνήσουν μόνο όσοι είναι Άγιοι» ! Μας επισημαίνει κάτι απόλυτα αληθινό, όμως έμμεσα απαγορευτικό, αφού ως αμαρτωλοί όλοι, πώς μπορούμε να μεταλάβουμε; Εμείς-λαός, ψάλτης-ξεπερνάμε  την έκπληξη, αν μη τον αιφνιδιασμό, ομολογούμε, όντως: «Εις Άγιος, εις Κύριος, Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός Αμήν»-«Ένας είναι ο μοναδικά και απόλυτα Άγιος, ένας ο μοναδικά και απόλυτα Κύριος, ο Ιησούς Χριστός, που είναι η δόξα του Θεού και Πατέρα». Αναγνωρίζουμε ότι, ο Χριστός είναι ο μόνος Άγιος και ο μόνος Κύριος, και όλοι εμείς αμαρτωλοί. Συνάμα όμως γνωρίζουμε και ότι θυσιάστηκε για χάρη μας, και μ’ αυτή την ανερμήνευτη αγάπη δόξασε το Θεό και Πατέρα, ώστε να μπορούμε να πλησιάσουμε, να μεταλάβουμε να κοινωνήσουμε να συγχωρεθούμε-«εις άφεσιν αμαρτιών»-ανανεώνοντας έτσι την ελπίδα ότι θα κερδίσουμε «ζωήν αιώνιον».

     Ο ωραιότατος αυτός διάλογος επισημαίνει τα εξής. Δεν μπορεί να πάει κανείς να μεταλάβει όπως-όπως. Αλλά και ! Κι αν ακόμα έχει κάνει την πιο καλή προετοιμασία- Εξομολόγηση κλπ.-οφείλει να πλησιάσει να μεταλάβει, να κοινωνήσει Χριστό, με βαθύτατη την αίσθηση ότι δεν παύει να είναι ο πιο μεγάλος αμαρτωλός. «Πιστός ο λόγος και πάσης αποδοχής άξιος, ότι Χριστός Ιησούς ήλθεν εις τον κόσμον αμαρτωλούς σώσαι, ων πρώτο ειμί εγώ»-1Τιμ.1,15.  

15.    «Πάντοτε  νυν  και  αεί …».    

      Μετά τη Θεία Μετάληψη-Θεία Κοινωνία ο Λειτουργός υψώνει τα Άγια και εκφωνεί. «Ευλογητός ο Θεός ημών, πάντοτε, νυν και αεί …». Αυτή η λειτουργική πράξη, αντιπροσωπεύει την Ανάληψη του Χριστού. Που, δεν είναι αποχωρισμός, είναι αποχαιρετισμός, ευλογία, υπόσχεση της άμεσης παρουσίας του Χριστού στους Μαθητές, στην Εκκλησία μέχρι το τέλος του κόσμου, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. «Εγώ μεθ’ υμών ειμί πάσας τας ημέρας … έως της συντελείας του αιώνος».   

      Με αυτή τη βεβαιότητα ψάλλουμε-ομολογούμε : «Είδαμε το αληθινό φως, λάβαμε από τη ζωντανή παρουσία του Χριστού τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Ευτυχείς-αισιόδοξοι που γνωρίσαμε την αληθινή πίστη στη λατρεία της Αγίας Τριάδας αποχωρούμε ειρηνεμένοι-«εν ειρήνη πρέλθωμεν»-ευλογώντας το όνομα του Κυρίου :-«Είη το Όνομα Κυρίου ευλογημένον».  Αλλά και ! Χρεωμένοι να δείξουμε από την εβδομάδα που ακολουθεί και εξής σκορπώντας αγάπη παντού ότι λειτουργηθήκαμε όντως !

*****  ***  *****

       Χαιρετίσματα, λοιπόν, στο θανατηφόρο αόρατο ιό Κόβιτ 19 και όποιες παραλλαγές είναι βέβαιο πως θα ακολουθήσουν με τα μυαλά που κουβαλάει ο από-χριστιανισμένος σήμερα «χριστιανικός» κόσμος. «Το γαρ μυστήριον ήδη ενεργείται της ανομίας»-«Η μυστική δύναμη της ανομίας είναι ήδη επί το έργον»- 2Θεσ.2,7. Παραχώρηση Θεού; Κύριος μόνος οίδε ! Αλλά και Κύριος συστήνει : «Μη ταρασσέσθω υμών η καρδία, μηδέ δειλιάτω». Και βεβαιώνει: «Ουκ αφήσω υμάς ορφανούς»-Ιωαν.14, 27&18 !

    Ανάμεσα στα όποια και όσο οδυνηρά επερχόμενα υπάρχει πάντα και ο Ερχόμενος, «ο ων και ο ην και ο ερχόμενος» !-Αποκ.1,8. Και η βεβαίωση Αυτού είναι ρητή : «Πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής-της Εκκλησίας»-Ματθ.16,18. Υπό τον απαράβατο όμως βασικό όρο ότι, η πορεία των μελών της Εκκλησίας στον κόσμο, είναι όπως του Αρχηγού της, Σταυρός ! Αγάπη που έχει πάρα πολύ μεγάλο πόνο ως κόστος, πάρα πολύ οδυνηρό ! Αλλά τότε, όπως του Αρχηγού της την ακολουθεί η Ανάσταση !

      Διό τελικά χαιρετίσματα, πρώτα στους εντός, σε ημάς αυτούς, τους χριστιανούς ορθόδοξους, κληρικούς και λαϊκούς. Στο μέτρο που έχουμε καταλάβει και κάνει με τον τρόπο της ζωής μας αισθητό στον κόσμο ότι ξέρουμε και να αγαπάμε και να συγχωρούμε. Έστω αυτά τα δυο ! Τουτέστιν ότι δεν είμαστε μόνο λόγια, λόγια, λόγια, γοητευτικές «υψηλές» θεολογίες και πολλά συμπαρομαρτούντα βυζαντινά υποκατάστατα ή παρακαμπτήρια της όντως χριστιανικής ζωής. Και, σε ό,τι αφορά τους εκτός, και τους απέναντι, ας μη μας διαφεύγει ούτε λεπτό ότι, στα όρια της  άλλης τάξεως ιστορία, την Εκκλησία, προέχει πάντα η Παραβολή του χαμένου πρόβατου και το περί την αναζήτηση αυτού προκύπτον χρέος, πριν αρχίσουμε να τους κατακεραυνώνουμε !

Με «την αγάπην την πρώτην, ην ουκ αφήκα …»

Αθανάσιος Κοτταδάκης