Το Άγιον Πνεύμα και η οικουμενικότητα της Εκκλησίας - π. Γερασιμάγγελος Στανίτσας

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

Το Άγιον Πνεύμα και η οικουμενικότητα της Εκκλησίας

          Σήμερα, ημέρα της Πεντηκοστής, είναι η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας μας. Σήμερα γιορτάζουμε  την Πεντηκοστή, την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, που δημιούργησε, απεκάλυψε στον κόσμο και δυνάμωσε από τα πρώτα  βήματά της την Εκκλησία.

          Το γεγονός της Πεντηκοστής που περιγράφεται από το ιερό ευαγγέλιο δεν είναι ένα θαύμα με τη συνηθισμένη έννοια της λέξεως. Πρόκειται για μια ενέργεια του Θεού που είχε πολύ μεγαλύτερη σημασία και διάρκεια. Το ‘Άγιο Πνεύμα δεν περιορίζεται μόνο στους αποστόλους, αλλά σε όλους τους  πιστούς, δηλαδή στο σύνολο της Εκκλησίας. Αυτό σημαίνει ότι η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος αποτελεί ουσιαστικό χαρακτηριστικό της Εκκλησίας. Δεν είναι ένα θαύμα, αλλά  μια διαρκής  αποκάλυψη του Παρακλήτου, αποκάλυψη του νέου κόσμου που εγκαινίασε ο Ιησούς Χριστός με την Ανάστασή Του.

          Το Άγιον Πνεύμα συγκροτεί το νέο κόσμου του Θεού και ένα από τα βασικά γνωρίσματά του νέου αυτού κόσμου είναι η ενότητα και η οικουμενικότητα της Εκκλησίας.

          Στο χριστιανισμό η πεντηκοστή ημέρα μετά το Πάσχα σημαίνει δωρεά του Αγίου Πνεύματος στον κόσμο και την ίδρυση της Εκκλησίας. Ο νόμος του Μωυσή στάθηκε ανήμπορος να συμπαρασταθεί στην ανθρώπινη αδυναμία, αν και δόθηκε από αγάπη του Θεού για το λαό Του. Το Πνεύμα του Θεού είναι “ύδωρ ζων”, που ξεδιψάει τον άνθρωπο και του προσφέρει την αληθινή ζωή. Αυτό υπόσχεται ο Χριστός την ημέρα της Πεντηκοστής για να παραμείνει ο καθοδηγητής της Εκκλησίας.

          Η εμπειρία της παρουσίας του Χριστού με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος ανέδειξε την αποστολή σε διδασκαλία της οικουμένης.  Και στη ζωή της Εκκλησίας διαχρονικά εν αγίω Πνεύματι  αίσθηση της παρουσίας του Χριστού ανοίγει τους ανθρώπους προς όλο τον κόσμο, όχι μόνο τους ζωντανούς, αλλά και τους νεκρούς. Γι’ αυτό η Εκκλησία έχει εντάξει στο λατρευτικό τυπικό της  προσευχές υπέρ των κεκοιμημένων. Ας μην λησμονούμε, ότι η  προηγούμενη μέρα της Πεντηκοστής, γνωστή ως Ψυχοσάββατο, είναι  αφιερωμένη στους κεκοιμημένους.

          Η οικουμενικότητα της Εκκλησίας που εμφανίζεται την ημέρα της Πεντηκοστής είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος. Η δημιουργία του κόσμου πραγματοποιείται από τον Πατέρα δι’ Υιού εν Αγίω Πνεύματι. Αλλά και η ανακαίνιση του κόσμου είναι έργο και των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος. Και όπως στην δημιουργία του κόσμου το Άγιον Πνεύμα αποτελεί την τελειωτική  αιτία, έτσι κι εδώ στην ανακαίνιση του  που μυσταγωγείται στην Εκκλησία. Η τελείωση πραγματοποιείται με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, γι’ αυτό και “συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας”.  Το Άγιον Πνεύμα μας εισάγει σε μια νέα ζωή διαφορετική από τη συνήθη ζωή του κόσμου τούτου. Είναι ενεργές. Κάθε αυτονομημένη και αποκομμένη από το Άγιον Πνεύμα πνευματική ζωή είναι μια πλάνη και οδηγεί σε πλήρη αποτυχία. Είναι το “ύδωρ το ζων” που ζωοποιεί “πάσαν σάρκα”, που ανακαινίζει τον κόσμο της φθοράς.

          Η Εκκλησία ως Σώμα Χριστού που προσέλαβε και ανακαίνισε ολόκληρη την ανθρωπότητα είναι καθολική και φυσικά και οικουμενική. Συγχρόνως όμως η οικουμενικότητα και η καθολικότητα της Εκκλησίας προβάλλει ως έργο και σ’ αυτό μετέχει ολόκληρο το πλήρωμα της Εκκλησίας. Δηλαδή προβάλλει ως καρπός της συμμετοχής του πληρώματος της Εκκλησίας στην τελειωτική ενέργεια του αγίου Πνεύματος.

          Το έργο αυτό είναι υψηλό και δύσκολο που έχουν να επιτελέσει τα μέλη της Εκκλησίας. Πρόκειται για έργο αγάπης που πραγματοποιείται με ταπείνωση και αυταπάρνηση. Είναι ένα έργο που ανταποκρίνεται στην αγάπη που φανέρωσε  Χριστός για να ενώσει τον κόσμο. Κατά συνέπεια η οικουμενικότητα της Εκκλησίας βιώνεται συγχρόνως ως πνευματικό χάρισμα και ηθικό άθλημα. Είναι βίωμα του αγιασμένου ονόματος του Θεού, που πραγματοποιείται με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος και την τήρηση του θείου  θελήματος από τους ανθρώπους.

          Η επιφοίτηση του Αγίου, όπως τονίζει η υμνολογία της Εκκλησίας μας, έφερε την ενότητα του κόσμου. Όχι μια ενότητα νομική, ούτε οικουμενική, αλλά ενότητα αγάπης που ξεπερνά όλες τις ανθρώπινες αντιθέσεις. Κι’ αυτό όχι σ’ έναν  άλλο κόσμο, αλλά στο εκάστοτε παρόν της Εκκλησίας, στο εδώ και στο τώρα του κάθε πιστού. Εδώ βρίσκεται η αφετηρία για την προσωπική αναμόρφωση του πιστού και εδώ κρύβεται το βαθύτερο νόημα της Πεντηκοστής, που γίνεται έτσι ένα γεγονός κοσμογεννητικό και κοσμοϊστορικό.

          Το Άγιον Πνεύμα ενεργεί σ΄ ολόκληρη τη ζωή των πιστών. Ακόμη πιο πολύ ενεργεί σ’’ ολόκληρο τον κόσμο κάθε στιγμή της ιστορίας του. Είναι καθολική και οικουμενική η δράση του Αγίου Πνεύματος μέσα στον  κόσμο, γιατί οικουμενική και καθολική είναι η Εκκλησία. Με δυο λόγια ο Παράκλητος είναι ο νους  και η καρδιά της Εκκλησίας και η Πεντηκοστή είναι το συνεχές παρών της Εκκλησίας μέσα στον διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο  μας.

          Η Εκκλησία μας  στη θεία Λατρεία της  δεν έπαψε να προσεύχεται “υπέρ της οικουμένης. Στην θεία Λειτουργία η οικουμενικότητα έχει κεντρική θέση. Η θ. Λειτουργία τελείται “υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας”.

          Η Πεντηκοστή είναι η γιορτή που μας φανερώνει την αλήθεια, ότι μέσα στην Εκκλησία ο άνθρωπος  μπορεί να γίνει καθολικός και οικουμενικός νικώντας την εσωτερική του διάσπαση βρίσκει την οδό της ζωής του στο πρόσωπο του Χριστού και ανακαλύπτει τον πραγματικό εαυτό του στα  πρόσωπα των άλλων, φίλων κι εχθρών. Όλων των ανθρώπων τους οποίους συνέχει η αγάπη του Θεού.

          Καλή Κυριακή

Πρωτοπρεσβύτερος  Γερασιμάγγελος Στανίτσας