Για τους Εβραίους ή για εμάς τα λέει; - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Κυριακή ΙΓ' Ματθαίου

Για τους Εβραίους ή για εμάς τα λέει;

Θέλουμε να πιστεύουμε, ειδικώς στα δύσκολα και στα επώδυνα, ότι προσδιορίζουν τις απαιτήσεις Του από εκείνους, και «τιμωρούν» εκείνους, που είχαν κακή διάθεση και στρεβλή στάση απέναντί Του! Εμείς άλλωστε έχουμε μια μόνιμα αρνητική στάση απέναντί τους, αφού τους θεωρούμε σταυρωτές του Χριστού (λες και κάθε Εβραίος που ζει σήμερα έχει συγγένεια με εκείνους που σταύρωσαν τον Χριστό και, ακόμα χειρότερα, είναι και αυτός… υπόλογος εκείνου του θεοκτόνου τολμήματος!!) και αυτάρεσκα πιστεύουμε, ότι κάτι τέτοιο (να «σταυρώσεις» τον Χριστό) αποκλείεται να συμβεί και από μας. Δεν μπορούμε να «διαβάσουμε» σωστά τα συμβάντα και την ιστορία, και έτσι καταντάμε τελικώς στην ίδια μοίρα με κείνους τους Εβραίους! Πιστεύουμε και εμείς ότι είμαστε οι εκλεκτοί του Θεού (περιούσιος λαός!). Δεν συνειδητοποιήσαμε ούτε εμείς, ότι περιούσιος λαός είναι καθένας που αγαπά τον Χριστό και τηρεί το θέλημά Του!

Ότι περιούσιος λαός σημαίνει μεγαλύτερες ευθύνες, και όχι περισσότερα δικαιώματα. Ότι περιούσιος λαός σημαίνει απαιτήσεις μεγαλύτερες εκ μέρους του Θεού, αφού μας αξιολογεί ως γνήσιους υιούς του και θέλει από μας την ποιότητα αυτής της αυθεντικής υιοθεσίας. Θέλει να καταλάβουμε, ότι όσο περισσότερα απαιτεί τόσο γνησιότερα μας αγαπάει! Και όταν μας «μαστιγώνει»«ως υιοίς υμίν διαλέγεται» (Εβρ. 12,5). 

Τον πειρασμό των Εβραίων, η υιοθεσία να είναι βάση των απαιτήσεών τους, εμείς οι Χριστιανοί δεν τον αντιμετωπίσαμε (γιατί ήρθε και σε μας και μας ταλαιπωρεί...!) καθόλου καλύτερα και, όντας στον ίδιο παρονομαστή, ενεργούμε και σκεπτόμαστε κατ΄ αναλογίαν, βρίζοντας και απορρίπτοντας συγχρόνως εκείνους! Άβυσσος άβυσσον επικαλείται!

Όταν οι Χριστιανοί διαβάζουν στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο την παραβολή των εργατών του αμπελώνος (Ματθ. 21, 33-42), φαντάζονται και νομίζουν ότι αφορά τους κακούς Εβραίους! Ξεχνάνε ότι η πρώτη αναλογία διδασκαλίας για τον…»αμπελώνα» και γι’ αυτούς στους οποίους παραδίδεται, προς το «εργάζεσθαι και φυλάσσειν», γίνεται στην πρώτη αναφορά της σχέσεως του Θεού με κάθε άνθρωπο, στον παράδεισο της Εδέμ! Συνεπώς σε κάθε άνθρωπο αναφέρεται και είναι πρόταση για επιλογή στάσης ζωής η παραβολή του αρχικού παραδείσου και του αμπελώνος, που ο Χριστός φυτεύει και παραδίδει στον καθένα.

Στην παραβολή, ο Οικοδεσπότης, δηλαδή ο Χριστός, ο Κύριος του Σύμπαντος, «φύτευσε αμπελώνα» δηλαδή δημιούργησε τον κόσμο και τον πλούτισε με τα αναγκαία, τα απαραίτητα και τα καλύπτοντα συνθήκες και απαιτήσεις προστασίας και ομορφιάς. Δηλαδή «περιέθηκε φραγμόν», «ώρυξε ληνόν» και «ωκοδόμησε πύργον». Κατόπιν τα παρεχώρησε (εξέδοτο) στους ανθρώπους, γεωργούς, και «απεδήμησε», δηλαδή έφυγε μακριά, για να μη φαντάζει επουράνιος χωροφύλακας, που κατασκοπεύει την ζωή! Και οι γεωργοί είχαν τα πάντα στην διάθεσή τους, και έμεινε σ’ αυτούς το πώς θα τα χειρίζονταν και τι θα απεκόμιζαν ως καρποφορία.

Στον αρχικό παράδεισο, η προταθείσα από τον διάβολο γοητεία: «να τα ξέρω όλα ΕΓΩ και συνεπώς να τα μπορώ όλα ΕΓΩ», έφερε την καταστροφή της σχέσεως Δημιουργού και δημιουργήματος. Στην παραβολή των εργατών του αμπελώνος, η γοητεία της κατασχέσεως (κατάσχωμεν την κληρονομίαν...) των καρπών, για φίλαυτη και ιδιοτελή χρήση, έφερε στις καρδιές των γεωργών κακίες (όν μεν έδειραν, όν δε απέκτειναν, όν δε ελιθοβόλησαν), που προσδιόρισαν την σχέση τους με όποιον τους θύμιζε την… απόδοση της καρποφορίας! Όταν οι κακίες χρονίσουν στην καρδιά του καθενός μας, τότε γίνονται… κατάσταση! Τότε κυριαρχούν και προσδιορίζουν την ποιότητά μας, και ξεκινώντας αρχικά με κάποιο μικρό κακό, που το θεωρούμε ανάξιο για απόρριψη και αντίδραση, σιγά-σιγά χτίζεται μέσα μας η αρρώστια της αμαρτίας, ως ταυτότητα. «Έτσι είμαι εγώ και δεν αλλάζω», πιπιλίζουμε την δαιμονική καραμέλα. «Τι δηλαδή, να αφήσω το συμφέρον μου;» «Δεν πετυχαίνεις στην ζωή, άμα πας με το Σταυρό στο χέρι», ακούμε (και δυστυχώς λέμε και μεις οι υποτιθέμενοι χριστιανοί), κάθε μέρα στις επικοινωνίες μας. 

Τότε, στον αρχικό παράδεισο, η διάπραξη της αμαρτίας οδήγησε τον Αδάμ (=χωματένιος) στην προσπάθεια να κρυφτεί από τα μάτια του Θεού. Έραψε φύλλα «να ντυθεί» και, όταν άκουσε την φωνή του Χριστού, φοβήθηκε και κρύφτηκε. Δεν είχε ακόμα χρονίσει στην καρδιά των πρωτόπλαστων η αμαρτία, και έτσι «μετά συστολής ήμαρτον». Στην περίπτωση της παραβολής των εργατών του αμπελώνος, έχει πλέον η αμαρτία το δαιμονικό στοιχείο της αποθράσυνσης και αδιαντροπιάς. Και παρ’ ότι ο Κύριος του αμπελώνος προσδοκά και εύχεται : «εντραπήσονται τον υιόν μου», εκείνοι οι εργάτες, βλέπουν τον Υιό ως τον πραγματικό ιδιοκτήτη και, αντί ευχαριστιακής αγάπης για την παροχή του αμπελώνος (από τον οποίον οι ίδιοι ζούσαν), μπήκαν σε εγωκεντρικό μίσος, που το φαντάζονταν, όπως ο καθένας μας που αμαρτάνει, ως προστασία συμφερόντων και εξασφάλιση, εξαιτίας του οποίου μίσους σκότωσαν τον ιδιοκτήτη! 

Πού τον σκότωσαν; Πρώτα στην καρδιά τους. Πόσοι άνθρωποι δεν σκοτώνουμε τον Χριστό αποκλείοντάς τον και «εξαφανίζοντάς τον» από την ζωή μας. Ενοχές, στραβές ιδέες, εγωισμός θηριώδης (όχι σε μέγεθος! αλλά στην προέλευση θηριώδης: «θηρίο» είναι ο διάβολος). 

Πώς τον σκότωσαν; Τον έβγαλαν έξω από τον αμπελώνα! Πόσοι άνθρωποι δεν αγωνίζονται να πεισθούν ότι ο Χριστός δεν υπάρχει. Ότι είναι έξω του αμπελώνος, δηλαδή ότι δεν υφίσταται στην πραγματικότητα. Τον στέλνουν στο χώρο του φαντασιακού! Προσπαθούν να πειστούν, με την ψυχολογική θεοκτονία, ότι πλέον κανείς δεν θα τους γυρέψει να αποδώσουν καρπούς. Ότι οι καρποί θα είναι δικοί τους. Ότι τέλος πάντων δεν θέλουν κανένα πάνω από το κεφάλι τους! 

Ο Χριστός, συνεχίζοντας την παραβολή, ρωτάει τους ακροατές του τι πρέπει να κάνει κανείς με τέτοιας ποιότητας ανθρώπους; Οι ακροατές, που φαντάζονται τον εαυτό τους εκτός αυτής της ιστορίας, απαιτούν για τους άλλους την τιμωρία, την κόλαση του κακού! «Κακούς κακώς απολέσει»!! Και όχι αυτό μόνο, αλλά και τον αμπελώνα να τον δώσει σε άλλους (άραγε καλύτερους; Μα στον αμπελώνα φαίνεται η ποιότητα των εργατών) που θα Του αποδώσουν καρπούς.

Μια συζήτηση για χρήση, για ιδιοκτησία, για καρπούς. Μια διδασκαλία για ευχαριστιακή ανταπόκριση στο Δώρο ή εγωιστική αυθαιρεσία κατακράτησής του. Μια παραβολή, πάντως, που αφορά τους πάντες! Ένα δίλημμα ζωής: Θα κάνουμε την ζωή μας παράδεισο αγάπης και προσφοράς μέσα στη χαρά της θυσιαστικής σχέσεως ή κόλαση δολοφονικής διάθεσης για περιφρούρηση «κεκτημένων», που κάποια ώρα, ούτως ή άλλως, θα αφήσουμε;

Ο Χριστός μάς βεβαιώνει καταλήγοντας ότι είναι ο ακρογωνιαίος λίθος στην οικοδομή της ζωής μας, ακόμα και όταν εμείς τον «αποδοκιμάζουμε» και τον πετάμε στα μπάζα των υλικών της ζωής μας. Όλοι θα συμφωνήσουμε, ότι δεν υπάρχει πιο σπουδαίο ερώτημα για όλους τους ανθρώπους, από το ερώτημα για την ύπαρξη του Κυρίου του αμπελώνος. Η όχι και τόσο μοντέρνα απάντηση είναι συνήθως:… Δεν ξέρω! Ουσιαστικά, η απάντηση είναι… δεν θέλω να ξέρω! Αφού στηρίζεται στην αυθαιρεσία μιας εκούσιας τυφλότητας! Όσες ανοησίες και αν έχουν ειπωθεί για τον Θεό, απ’ όποιον κι αν ειπώθηκαν, καμιά σημασία δεν έχουν, αφού η ανοησία παραμένει ανοησία, ακόμα και αν λέγεται για τον Θεό! 

Ο μεγάλος Γερμανός Θεολόγος Ντήτριχ Μπονχέφερ, όταν ήταν φυλακισμένος επί μία διετία από τους ναζί, υποφέροντας μεγάλους εξευτελισμούς και έλλειψη ελευθερίας, χωρίς καθόλου να μετακινηθεί από την πίστη στον Χριστό και την δοξολογία του Θεού, λίγο πριν τον κρεμάσουν, έγραφε: 

«Είναι χαμένος χρόνος, ο χρόνος που δεν ζήσαμε μια πλήρως ανθρώπινη ζωή, όπως κανόνισε ο Κύριος του αμπελώνος, δίνοντάς μας χρόνο να την εμπλουτίσουμε με πείρα, δημιουργική προσπάθεια και αρετές, με την χαρά και τον πόνο».

Για μας, ας είναι θαυμαστό στους οφθαλμούς μας αυτό που έκανε ο Θεός, ότι δηλαδή μετά την απόρριψη του Χριστού και τη σταύρωση του, τον ανέδειξε ανασταίνοντάς τον ως τον ακρογωνιαίο λίθο του οικοδομήματος, στο χτίσιμο του οποίου καλούμαστε κι εμείς να προστεθούμε «ως λίθοι ζώντες»(Α Πε 2, 5). Και, φυσικά, ας καταλάβουμε επιτέλους ότι η συμβολή μας στην ολοκλήρωση αυτού του οικοδομήματος, και στη δική μας, είναι ανάλογη με την καρποφορία που θα αποφέρουμε ως καλοί γεωργοί στον Κύριο του αμπελώνος. 

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος