Προσφώνησις τῆς Α.Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατά τήν ἐπί τῇ Ἐπισκέψει Αὐτοῦ εἰς Κίεβον Δοξολογίαν (Ἱερὰ Μονὴ Ἀρχαγγέλου Μιχαὴλ τῶν “Χρυσῶν Τρούλων”, 21.VIII.2021)

Μακαριώτατε Μητροπολῖτα Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας κ. Ἐπιφάνιε,

Ἱερώτατοι καὶ Θεοφιλέστατοι ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,

Εὐλογημένε Λαὲ τῆς Οὐκρανίας,

Δόξαν, αἶνον καὶ εὐχαριστίαν ἀναπέμπομεν τῷ ἐν Τριάδι προσκυνουμένῳ Θεῷ ἡμῶν, τῷ καταξιώσαντι ἡμᾶς ἐπισκέψασθαι τὴν εὐλογημένην καὶ ἐν ταυτῷ πολύπαθον ἐκ τῶν ποικίλων δεινῶν χώραν τῆς Οὐκρανίας, τὴν πνευματικὴν κολυμβήθραν τῶν Ρώς, τὸ ἐξάκουστον Κίεβον, ἔνθα ὁ ἅγιος Πρίγκηψ Βλαδίμηρος ἔπηξε τὸ ἀκλόνητον θεμέλιον τῆς εἰς Χριστὸν Πίστεως, ἥν παρέλαβεν ἐκ τῆς Μεγάλης Κωνσταντινουπολίτιδος Ἐκκλησίας καὶ τῆς Αὐτοκρατορίας τῆς Νέας Ρώμης.

Καὶ αἰσθανόμεθα οἰκεῖον τὸν τόπον καὶ τὸν Λαόν, οὐχὶ διότι καὶ ἄλλοτε ἐπεσκέφθημεν τὴν μακαρίαν αὐτὴν γῆν, ἀλλὰ διότι ὁ ἅγιος προκάτοχος τῆς ἡμετέρας Μετριότητος Μέγας ἐν Πατριάρχαις Φώτιος ἦτο ἐκεῖνος ὅστις τὸ πρῶτον καὶ καρποφόρως ἔρριψε τὸν σπόρον τοῦ Εὐαγγελίου ἐνταῦθα καί, ἀσφαλῶς, διότι ἡ Μητρόπολις Κιέβου, παρὰ τὰ περὶ τοῦ ἀντιθέτου μετὰ σπουδῆς διαθρυλούμενα, ὑπῆρξεν ἀναπόσπαστον κανονικὸν ἔδαφος καὶ Μητρόπολις τοῦ καθ᾽ ἡμᾶς Πανιέρου, Ἀποστολικοῦ καὶ Πατριαρχικοῦ Θρόνου, καίτοι αἱ ἱστορικαὶ συγκυρίαι καὶ αἱ ἐγκόσμιοι ἐπιδιώξεις τινῶν ἀπέκοψαν, βιαίως καὶ πρὸς καιρόν, αὐτὴν ἐκ τῆς φυσικῆς της Πνευματικῆς Μητρός.

Ἀλλὰ ἡ καθ᾿ ἡμᾶς Πρωτόθρονος Ἐκκλησία, ὡς φιλόστοργος Μήτηρ, οὐχὶ μόνον τῆς κατὰ Οὐκρανίαν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ τῆς κατὰ Ρωσίαν, Σερβίαν, Ρουμανίαν, Βουλγαρίαν, Ἑλλάδα, Πολωνίαν, Ἀλβανίαν, Τσεχίαν καὶ Σλοβακίαν καὶ ἐν ἑνὶ λόγῳ πασῶν τῶν νεωτέρων καὶ ἐκ τοῦ ἡμετέρου σώματος συσταθεισῶν Ἐκκλησιῶν, οὐδέποτε ἀναμιμνήσκεται τῶν ἡμερῶν τοῦ παραπικρασμοῦ, τῶν ραπισμάτων, τῶν κολαφισμῶν καὶ τῶν ἥλων, ἀλλὰ ἀείποτε πορεύεται συγχωροῦσα, εὐεργετοῦσα καὶ θεραπεύουσα ἀνεξαιρέτως τὰ ἑκασταχοῦ τέκνα αὐτῆς. Τοιαῦτα εἶναι τὰ προνόμια τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, διὰ τὰ ὁποῖα τὴν μέμφονταί τινες καὶ ὁμιλοῦν διὰ πρωτοκαθεδρίας, κοσμικὰς ἀξιώσεις καὶ πολιτικὰς ἐπιδιώξεις∙ ἕν καὶ μόνον εἶναι, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, τὸ προνόμιον τὸ ὁποῖον τὴν χαρακτηρίζει καὶ διὰ τὸ ὁποῖον καυχᾶται ἐν Κυρίῳ ἡ καθ᾽ ἡμᾶς Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως: τὸ προνόμιον τῆς θυσίας, ἐκ τοῦ ὁποίου ἀπορρέουν τὰ πρεσβεῖα τῆς ἐκδαπανήσεως καὶ ἡ λειτουργία τῆς θυσιαστικῆς διακονίας. Ἡ ἱστορία ἵσταται ἀψευδὴς μάρτυς τῆς ἀληθείας καὶ τῆς πραγματικότητος. Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ὁ ἀσφαλὴς φύλαξ τοῦ «εὖ εἶναι» τῆς Ἐκκλησίας, καὶ ἐνῶ εἰς καιροὺς καὶ ἐποχὰς ἀκμῆς καὶ δυναμέως ἀριθμητικῆς θὰ ἠδύνατο νὰ υἱοθετήσῃ καὶ ἐπιβάλῃ πυραμιδοειδῆ τινα μορφὴν διασπονδυλώσεως τῆς κατὰ Ἀνατολὰς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὅμως ἀπέρριψε μετὰ βδελυγμίας τὰς ἀντιλήψεις αὐτὰς καὶ δὲν ἀπέστη τῆς παραδεδομένης Ἐκκλησιολογίας της, ἤτοι τῆς Συνοδικῶς καθιερωμένης καὶ ἡγιασμένης θεσμοθεσίας τῆς «Πενταρχίας».

Καὶ βεβαίως τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον οὐδέποτε, ἐκμεταλλευόμενον τὴν αὐτοκρατορικὴν ἰσχύν, ἐπέλεξε τὴν ὁδὸν τῆς πολιτισμικῆς καὶ γλωσσικῆς ἀφομοιώσεως τῶν ἐθνοτήτων, αἵτινες προσήρχοντο εἰς τὴν πίστιν τοῦ Εὐαγγελίου. Ἐξ ἀντιθέτου, ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία ἀπεδέχθη τὰς τοπικὰς συνηθείας, τὴν ὁμιλουμένην γλῶσσαν καὶ ἐνέπνευσε καὶ ἐκαλλιέργησε τὸν ἐγχώριον πολιτισμόν, εἰς σημεῖον ὥστε σήμερον νὰ εἶναι ἀδύνατον νὰ φαντασθῇ τις, ποία θὰ ἦτο ἡ τύχη τῶν ἐκχριστιανισθέντων τούτων λαῶν ἄνευ τῆς πολιτιστικῆς ἐπιρροῆς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἐν τῷ πνεύματι τούτῳ, καὶ ἡ ἐν Κρήτῃ Ἁγία καὶ Μεγάλη Σύνοδος διεκήρυξεν ὅτι: «Ἀπέναντι στήν ἰσοπεδωτική καί ἀπρόσωπη ὁμογενοποίηση, ἡ ὁποία προωθεῖται μέ ποικίλους τρόπους, ἡ Ὀρθοδοξία διακηρύττει τόν σεβασμό στήν ἰδιοπροσωπία ἀνθρώπων καί λαῶν» (Μήνυμα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν Ὀρθόδοξο λαὸ καὶ κάθε ἄνθρωπο καλῆς θελήσεως, § 9).

Ὑπὸ τῶν αὐτῶν πιστευμάτων διακατέχεται καὶ σήμερον ἡ Ἐκκλησία τῶν τοῦ Χριστοῦ πενήτων, ἡ περιβεβλημένη τὴν αἱματόβαπτον ἁλουργίδα τῆς θυσίας∙ ὑπὸ τοῦ πνεύματος τῆς καταλλαγῆς τῶν ἀντιθέσεων, τῆς ἑνότητος τῶν διαρραγέντων, τῆς ἀλληλοπεριχωρήσεως τῶν διϊσταμένων, τῆς συμπορεύσεως τῶν ἑτέρων, τῆς συνθέσεως τῶν ἀμείκτων, τῆς συμπτώσεως τῶν ἀφισταμένων, τῆς κοινωνίας τῶν ἀποκεκομμένων. Ἔκφρασιν αὐτοῦ τοῦ εὐλογημένου ἤθους ἀποτελεῖ καὶ ἡ μέριμνα τῆς Μεγάλης Ἔκκλησίας διὰ τὴν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδοξίας ἐν Οὐκρανίᾳ καὶ διὰ τὴν προκοπὴν καὶ εὐημερίαν ὁλοκλήρου τοῦ Οὐκρανικοῦ λαοῦ.

Μὲ αὐτὰς τὰς σκέψεις, μὲ αὐτὰ τὰ αἰσθήματα γνησίας καὶ ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης, ἀπεδέχθημεν, Μακαριώτατε καὶ προσφιλέστατε ἅγιε ἀδελφέ, καὶ τήν ἰδικὴν Σας πρόσκλησιν, ὡς καὶ τοῦ ἀνωτάτου πολιτειακοῦ Ἄρχοντος τῆς Χώρας Ὑμῶν, καὶ εὑρισκόμεθα σήμερον ἐδῶ μετὰ τῆς τιμίας συνοδείας ἡμῶν, ἥτις ἀποτελείται ἐκ τῶν πεφιλημένων ἐν Κυρίῳ ἀδελφῶν Μητροπολιτῶν Χαλκηδόνος Ἐμμανουήλ, τοῦ πολλά κοπιῶντος καί συμβαλόντος εἰς τὸ ζήτημα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, Ἀδριανουπόλεως Ἀμφιλοχίου, ἔκπαλαι γνωρίμου καὶ φίλου Ὑμῶν, Φιλίππων, Νεαπόλεως καὶ Θάσου Στεφάνου, σεμνοῦ καὶ ἐκλεκτοῦ Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐν Ἑλλάδι, ὡς καὶ ὑπὸ τῶν ἐν Κυρίῳ τέκνων ἡμῶν, ἤτοι τοῦ Ἀρχιγραμματέως τῆς περὶ ἡμᾶς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου Ἀρχιμανδρίτου Γρηγορίου, τοῦ ἐκ τῶν Οὐκρανῶν τοῦ Καναδᾶ ἡμετέρου Συγκέλλου Ἰακώβου, τοῦ Διακόνου Ἱερωνύμου, τοῦ Διευθυντοῦ τοῦ ἡμετέρου Γραφείου Τύπου κ. Νικολάου Παπαχρήστου καὶ ἑτέρων λαϊκῶν συνεργῶν ἡμῶν. Ἤλθομεν ἅπαντες ἵνα βιώσωμεν τό καθημερινῶς ὑφ᾽ Ὑμῶν δοξολογικῶς βιούμενον θαῦμα: τὸ θαῦμα τῆς Ἀναστάσεως, τοῦ ἀγῶνος διὰ τὴν ἐπούλωσιν τῶν σχισμάτων, τῆς ἐπιστροφῆς εἰς τὴν κοινωνίαν τῆς Ἐκκλησίας, τῆς ἀρραγοῦς συμπορεύσεως εἰς τὴν ὁδὸν τῆς Ἀληθείας. 

Ἤλθομεν διά νά ἴδωμεν ἐκ τοῦ σύνεγγυς τοὺς πολλοὺς καὶ ἀλαλήτους κόπους Σας, Μακαριώτατε ἀδελφέ! Εἶσθε νεώτατος εἰς τὴν ἡλικίαν, ὅμως τοῦτο εἰς τήν περίπτωσιν Ὑμῶν εἶναι προνόμιον καὶ οὐχί μειονέκτημα. Διότι ἡ νεότης Ὑμῶν δέν ὑπολογίζει θυσίας καὶ προσπαθείας ἀνυστάκτους ὑπὲρ τῆς θεοτηρήτου καθ᾽ Ὑμᾶς Ἐκκλησίας. Ὑμεῖς θά κοπιάσετε, καὶ μετὰ πολλὰς δεκαετίας οἱ ἐπίγονοί Σας θὰ μακαρίζουν τὸ ὄνομα καὶ τὸ ὑπόδειγμά Σας. Σᾶς ἐγνωρίσαμεν ὡς ἄνθρωπον τῶν ἔργων, ὡς ἄνθρωπον μέ φόβον Θεοῦ καὶ ἀκλόνητον πίστιν εἰς τὸν Χριστὸν, ἀγάπην δὲ μέχρι Σταυροῦ διὰ τὴν Ἐκκλησίαν καὶ τὴν πατρίδα Σας. Βλέπομεν μετὰ πόσης διακρίσεως καὶ εὐγενείας προσπαθεῖτε διὰ τὰ ποικίλα καὶ πολλαπλᾶ ζητήματα τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας Οὐκρανίας. Εἶναι ὁ πρῶτος καιρός. Θέλει ὑπομονήν. Μαθητείαν εἰς τῶν Ἁγίων καὶ τῆς Ἱστορίας τὰ διδάγματα. Θέλει πεῖραν καί κυρίως προσευχήν. Ἡ πεῖρα τοῦ ποιμένος, ἄλλως τε, συμβαδίζει μὲ πόνον καὶ ἀπαιτεῖ δάκρυα, θυσίας καὶ αὐταπάρνησιν. Μὲ αὐτὰ ἐπορεύοντο οἱ ἀοίδιμοι Προκάτοχοι ἡμῶν, ταῦτα ἐκληροδότησαν εἰς ἡμᾶς καὶ μὲ αὐτὰ συμβουλεύομεν, παροτρύνομεν, ἐνισχύομεν καὶ ἡμεῖς οἱ παλαιότεροι, πλέον, εἰς τὴν ἡλικίαν, εἰς τὰ πρεσβεῖα χειροτονίας καὶ εἰς τὸν ἐκκλησιαστικὸν στίβον, ὑμᾶς τούς νεωτέρους πλήν προσφιλεστάτους ἀδελφούς.

 Αὐτὰ τὰ ἅγια καὶ πνευματέμφορα ρήματα ζωῆς, τὰ ὁποῖα καὶ ἡμεῖς παρελάβομεν, ἐξαγγέλλομεν κατὰ τὴν ἱερὰν καὶ ἐπίσημον ταύτην στιγμὴν καὶ περιπτυσσόμεθα ἀδελφοποθήτως τὴν Ὑμετέραν φιλτάτην Μακαριότητα ὡς καὶ ἅπαντας τοὺς ἁγίους Ἀρχιερεῖς φιλήματι ἁγίῳ, ἀπονέμοντες δὲ πᾶσιν ὑμῖν καὶ τοῖς περὶ ὑμᾶς τὴν Πατριαρχικὴν ἡμῶν εὐχὴν, εὐχαριστοῦμεν μυχιοκαρδίως διὰ τὴν πρόσκλησιν καὶ τὴν φιλάδελφον ἀγάπην καὶ τὴν πολλὴν τιμήν.

Καλῶς εὐρέθημεν!

Ἔτη πολλὰ εἰς ὅλους!