Εντουάρ Μπινιόν Ένας πραγματικός φιλέλληνας πολιτικός - Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

1821

Εντουάρ Μπινιόν Ένας πραγματικός φιλέλληνας πολιτικός

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

          Οι Φιλέλληνες βοήθησαν την Επανάσταση του 1821 με πολλούς τρόπους. Πολλοί έδωσαν την ίδια τους τη ζωή για την Ελλάδα. Παράδειγμα οι Λόρδος Βύρωνας, Κόμης ντι Σανταρόζα, Μάγερ και όσοι έπεσαν στη μάχη του Πέτα και στις άλλες μάχες. Άλλοι προσέφεραν ανιδιοτελώς πολλά χρήματα και το κύρος τους στην ελληνική υπόθεση, όπως ο Ελβετός Τραπεζίτης Εϋνάρδος. Άλλοι οργάνωσαν φιλελληνικές εταιρείες στο εξωτερικό και προώθησαν στους επαναστατημένους Έλληνες χρήματα και πολεμοφόδια. Ορισμένοι μάλιστα από αυτούς, όπως ο αμερικανός γιατρός Χάου, ήρθαν οι ίδιοι στην Ελλάδα και πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους. Άλλοι χρησιμοποίησαν την τέχνη τους για να ευαισθητοποιήσουν τους Ευρωπαίους υπέρ της ελληνικής υπόθεσης. Μεταξύ αυτών ο Ουγκό στη λογοτεχνία και ο Ντελακρουά στη ζωγραφική.

          Υπήρξαν και κάποιοι πολιτικοί πραγματικοί φιλέλληνες, που έβαλαν την ιστορική αλήθεια πάνω από τα συμφέροντα της πατρίδας τους και έγραψαν πικρές αλήθειες για αυτές. Ένας από αυτούς ήταν ο πολιτικός και ιστορικός Εντουάρ Μπινιόν (Louis – Pierre – Edouard Bignon, 1771-1841). Όπως έγραψε ο αείμνηστος καθηγητής και πρ. διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Βουλής Παναγιώτης Φ. Χριστόπουλος «εντυπωσιάζει, ακόμα και τον σημερινό αναγνώστη η ενημέρωσή του συγγραφέως επί του ελληνικού ζητήματος, η αμεροληψία του, καθώς και οι θέσεις του επί ιστορικών θεμάτων και της πραγματικής καταστάσεως των συγχρόνων του Ελλήνων». (Άρθρο του εις «Νέα Κοινωνιολογία», τ. 38, Άνοιξη 2004, σ. 126).

          Ο Μπινιόν ήταν σημαντικός Γάλλος διπλωμάτης, πολιτικός και ιστορικός. Μεταξύ των πολλών αποστολών που ανέλαβε σημαντική ήταν όταν ο Ναπολέοντας, μετά τη νίκη του στην Ιένα, του ανέθεσε την διοίκηση των κατακτηθεισών μεγάλων χωρών της Πρωσίας και της Αυστρίας, όπου επέδειξε εξαιρετικές ικανότητες. Στη συνέχεια εξελέγη μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων και του ανετέθησαν τα καθήκοντα του Υπουργού των Εξωτερικών της Γαλλίας. Με την ιδιότητά του αυτή, στις 3 Ιουλίου 1815, υπέγραψε τη Συνθήκη με την οποία παραδόθηκε το Παρίσι στους νικητές του Βατερλό συμμάχους. Στη συνέχεια δεν έπαυσε να ασχολείται με τα κοινά, έχοντας, με την ακεραιότητά του και τις σωστές του επισημάνσεις, την υπόληψη και τον σεβασμό όλων. Παράλληλα ησχολείτο με τη συγγραφή ιστορικών έργων.  

          Το 1823 ο Μπινιόν κυκλοφόρησε το έργο του: «Οι κυβερνήσεις και οι λαοί από το 1815 έως το τέλος του 1822». Στα ελληνικά μεταφράστηκε από τον Νικόλαο Σπηλιάδη, εκδόθηκε το 1826 και δείχνει ότι ο Γάλλος  πολιτικός γνώριζε άριστα τα όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα και με παρρησία εκφράζει την άποψή του. Δυστυχώς το έργο αυτό του Μπινιόν  δεν είναι γνωστό στους Έλληνες.

          Στο προοίμιό του υπογραμμίζει τη ΣΥΝΕΧΕΙΑ του Ελληνισμού – σε αντίθεση προς την ιδεολογία του Αδαμάντιου Κοραή: «Ελλάς, γλυκυτάτη πράγμα και όνομα, στολίζεις την ιστορίαν και εκθαμβείς δια των αρετών σου όλην την Οικουμένην, και άπαντας τους αιώνας, αγωνιζομένη και πάλιν ενδόξως υπέρ της φιλτάτης ελευθερίας, δια την οποίαν ανέκαθεν ποτίζεις το ιερόν σου έδαφος με τα πολύτιμά σου αίματα...».

          Στην αναφορά του για το Ελληνικό ζήτημα σημειώνει πως η συμπεριφορά της Ιεράς Συμμαχίας κάλυπτε ουσιαστικά τους Τούρκους, όταν κατηγορούσε την Ελλάδα, ότι «κατά τρόπους εγκληματικούς κινουμένη επροξένησεν εις την ανατολικήν Ευρώπην μεγάλας ταραχάς. Επομένως οι Έλληνες, επειδή δεν προσμένουν την αναγέννησιν αυτών από την ελευθέραν θέλησιν του Σουλτάνου, είναι αποστάται....». Και ο Μπινιόν σχολιάζει ότι οι δυστυχείς Έλληνες, τους οποίους οι Τούρκοι επί τετρακόσια χρόνια δεν μεταχειρίζονταν καν ως υπηκόους, αλλά ως αιχμαλώτους πολέμου που μπορούσαν να τους βασανίσουν και να τους θανατώσουν, είναι, κατά το καθεστώς της Ιεράς Συμμαχίας, αποστάτες, επειδή ξεσηκώθηκαν για να αλλάξουν την ελεεινή τους κατάσταση! (Άρθρ. Παν. Χριστόπουλου, βλ.π. σελ. 126).

          Ο Μπινιόν τονίζει κάτι το πολύ σημαντικό:  « Η αιχμαλωσία του ελληνικού έθνους δεν αρχίζει από την άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως παρά των Οθωμανών, αλλά από αυτήν των Σταυροφόρων...Η Ευρώπη οφείλει να αποζημιώση την Ελλάδα δι’ όσα κακά της επροξένησεν εις τους τελευταίους εξακοσίους χρόνους, διότι αληθείς ολετήρες του ελληνικού κράτους είναι οι σταυροφόροι και όχι οι Μουσουλμάνοι». («Τα Μυστικοσυμβούλια (σημ. γρ. οι κυβερνήσεις) και οι λαοί από το 1814 μέχρι σήμερον». Τρίτη έκδοσις, αναθεωρηθείσα, επιδιορθωθείσα και αυξηθείσα εν Παρισίοις, κατά μήνα Απρίλιον 1824. – Μεταφρασθέν εκ του Γαλλικού με το περί Ελλάδος υπόμνημα του Κυρίου Σχιατωβριάν, παρά του Ν. Σπηλιάδου. Εκδοθέν κατά μήνα Φεβρουάριον 1826, φιλοτίμω δαπάνη, των φιλομούσων συνδρομητών, των οποίων τα ονόματα κατεχωρίσθησαν εις το τέλος του βιβλίου, σελ. 101-102).

          Για τις πολιτικές των ευρωπαϊκών μεγάλων δυνάμεων έναντι της Ελλάδος ο Μπινιόν γράφει ότι της Αγγλίας ήταν «επονείδιστος» και «πολλώ μάλλον της Αυστρίας», επειδή ευνοούσαν τον όλεθρο των Ελλήνων, γιατί θα  ήταν εμπόδιο στην αύξηση της δύναμης της Ρωσίας.... Ο Μπινιόν διερωτάται μήπως για τις χριστιανικές δυνάμεις της Δύσης ισχύει εκείνο του Πετράρχη (1304-1374), που έγραψε το 1354, όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Καλλίπολη. Οι Έλληνες ζήτησαν τότε βοήθεια από τη Δύση και ο Πετράρχης Της συνέστησε  να την αρνηθεί. Το επιχείρημά του ήταν: «Οι Τούρκοι είναι βέβαια εχθροί. Αλλά οι Έλληνες είναι αιρετικοί και γι’ αυτό χειρότεροι από τους εχθρούς. Επομένως είναι προτιμώτερον να κατέχουν εκείνα τα εδάφη οι Τούρκοι, παρά να τα ελευθερώσωμεν δια τους Έλληνας...».  (Παν. Χρήστου εισήγηση στο Συνέδριο «Η Ορθοδοξία στη Νέα Ευρωπαϊκή Πραγματικότητα», Πρακτικά. Αθήναι, 1994, σελ. 214).

          Ο Μπινιόν, αν και Γάλλος, νιώθει καλύτερα τους Έλληνες από πολλούς δικούς μας,   λεγόμενους ιστορικούς. Πόσοι από αυτούς θα έγραφαν το του Μπινιόν: «Τρία πράγματα ιερά φωνάζουν μεγάλως υπέρ των Ελλήνων: Η δυστυχία των, ο πατριωτισμός των και η προς την χριστιανικήν πίστιν αγάπην των». (Αυτ. σελ. 116). Και πάρα κάτω: «Αν εις την Ευρώπην μας η θρησκεία και η πατρίς δεν ήσαν πάντοτε ηνωμένα, εις την Ελλάδα η πατρίς και η θρησκεία είναι ένα και το αυτό». (Αυτ. σελ. 121).

Για να καταλάβουν οι δυτικοί την αξία των Ελλήνων ο Μπινιόν μνημονεύει με ευαισθησία περιστατικό του 1769, κατά τα Ορλωφικά. Γυναίκα εξ Αρκαδίας, φέρουσα στα χέρια της το βρέφος της και απομακρυνόμενη από το πυρπολούμενο χωριό της  κυνηγήθηκε από Τουρκαλβανούς, που την περικύκλωσαν στην κορυφή γκρεμού. Τότε αυτή έκλινε το γόνυ, θεώρησε τον ουρανό και ρίφθηκε στον γκρεμό. Και σχολιάζει ο Μπινιόν: « Δόξα και αιωνία τιμή εις την ωραιότητα και εις την αθωότητα, την προτιμώσα τον θάνατον, ή την ατιμίαν και την σκλαβίαν!... Δεν περιέγραψα το εκατοστημόριον των όσα ηρωικά κατορθώματα των Ελλήνων έχω προ οφθαλμών». (Αυτ. σελ. 127).-