«Ιδανικοί αυτόχειρες» - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

 

 «Ιδανικοί αυτόχειρες»

 

 π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

 

«Όποιος γίνει αφορμή να κλονιστεί

ένας από αυτούς τους μικρούς

που πιστεύουν σε εμένα,

είναι προτιμότερο για αυτόν

να κρεμάσει μια μυλόπετρα στο λαιμό του

και να καταποντιστεί στη θάλασσα.»

Ματθ. 18, 6

 
Προφανέστατα πάντοτε στην ανθρώπινη ιστορία, η επιδρομή και η πανδημία που συνέβαινε (χολέρα, πανούκλα, ευλογιά κ.λ.π.), της όποιας αρρώστιας, έφερνε αναστατώσεις πάσης φύσεως. Κοινωνικές, διαπροσωπικές, οικονομικές. Πράγμα που επισημαίνει και ο μέγας Παπαδιαμάντης στο διήγημα του «Βαρδιάνος στα σπόρκα». Κανένας φυσικά δεν αισθανόταν ήσυχα και άνετα μέσα στο κλίμα ανασφάλειας που γεννούσαν οι πανδημίες, και υπό την άμεση και έμμεση απειλή του θανάτου. Αυτονόητα οι άνθρωποι λάμβαναν μέτρα προστασίας. Αυτά που είχαν διαθέσιμα κάθε εποχή. Από την απόσταση και αποφυγή του συγχρωτισμού, μέχρι την χρήση του... ασβέστη ως απολυμαντικού των χώρων διαμονής. Αγωνιζόντουσαν να αποφύγουν τα θανατηφόρα "χέρια" της αρρώστιας έως... «ἄν παρέλθη ἡ ὀργή Κυρίου». Έτσι νόμιζαν! Και αυτά για εκατονταετίες πολλές...
 
Ήρθαν όμως ερευνητές–ευεργέτες της ανθρωπότητας και ανακάλυψαν τα εμβόλια, την πενικιλίνη, τα αντιβιοτικά, και ο κίνδυνος θανατηφόρας κατάληξης απομακρύνθηκε εντυπωσιακά, έστω και αν, όσο "θαυματουργικές" και αν ήταν οι ανακαλύψεις, πάντα εμφιλοχωρούσε το σφάλμα και η αποτυχία. Κι έτσι, σιγά-σιγά, συνειδητά και υποσυνείδητα, πέρασε η εντύπωση ότι όλα εκείνα τα προβλήματα των επιδημιών ξεπεράστηκαν!
Όλα όμως τα ανθρώπινα είναι τρεπτά και ρευστά κι έτσι εμείς τώρα, παρά την αυταπάτη παντοδυναμίας μας, βρεθήκαμε και πάλι στην περιδίνηση μιας πανδημίας (covid-19) από έναν καινούργιο άγνωστο εχθρό! Και άρχισαν οι επιστήμονες–ερευνητές να αγωνίζονται να συνεχίσουν το ευεργετικό έργο των παλαιότερων προκατόχων τους: Να αναζητούν εμβόλιο αντιμετώπισης του άμεσου κινδύνου θανάτου, αλλά και φαρμάκων θεραπείας για την αρρώστια.
 
Και ενώ η ανθρωπότητα «κρατάει την ανάσα της» περιμένοντας τα καλά νέα από τους επιστήμονες–ερευνητές, πετιούνται, κυριολεκτικά, στη μέση της παγκόσμιας κονίστρας συνωμοσιολόγοι, γεννήματα της εποχής της αβεβαιότητας και της υποψίας, για να γεμίσουν το ίντερνετ με συνωμοσιολογικές συλλήψεις! Με εξτρεμιστικές υπεραπλουστεύσεις. Με γητευτικές εκδοχές μυστικών απόκρυφων και ένα εσωτερισμό που παριστάνει την... πνευματική ζωή! Με κατήχηση αποφυγής της... ερχόμενης νέας τάξης πραγμάτων! (Τόσο παλαιάς όσο και ο διάβολος!)
 
Για όλο αυτό το team: «...Υποψιάζομαι σημαίνει σκέπτομαι»! "Αποκρυπτογραφώ" σημαίνει γνωρίζω! Ξεσκεπάζω σημαίνει αποκτώ ταυτότητα! Απομυθοποίηση είναι το καινούργιο όνομα της κριτικής εξέτασης» (P. A. Taguieff: Θεωρίες συνωμοσίας, Εκδ. ΠΟΛΙΣ, σελ. 103). Στήνεται μια ιδέα ανελέητης πάλης ανάμεσα σε «μυστικές εταιρίες» που συνωμοτούν και την χριστιανική τάξη όπως την ενσαρκώνει η Εκκλησία γενικώς και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η... δημοκρατική και φιλελεύθερη Δύση! Σκορπίζουν σύγχυση και ψυχολογικές (αυτ)απάτες, υπεραπλούστευση και εξτρεμιστική σκέψη και φυσικά καταγγελίες από ένα σωρό χριστιανοκαββαλιστικές σέκτες, απ’ τον "ευσεβή" Σέργιο Νείλο (πέθανε το 1927 κάτω από άγνωστες συνθήκες) μέχρι τους σύγχρονους διαμορφωτές γνώμης (Marquès-Rivier 1903-2000). Ζώντας λοιπόν εμείς μέσα σ’ αυτό το... «άντρο των φρενοβλαβών», όπως γράφει και ο Ουμπέρτο Έκο στο «Όνομα του Ρόδου», δεν πρέπει να υποτιμήσουμε τη βουτιά στα σκοτάδια συνωμοσιολογικών ερμηνειών της ιστορίας και της επιστήμης. «Δύσκολα πιάνεις μια μαύρη γάτα μέσα σε σκοτεινό δωμάτιο, όταν μάλιστα η γάτα δεν είναι εκεί» (Κινέζικη παροιμία).
 
«Η ύπαρξη ιδεολογικής και λογοτεχνικής προσφοράς εκ μέρους απατεώνων ή έξυπνων εμπόρων δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχάσουμε την γνήσια και μεγάλη ζήτηση για πνευματικότητα που απατεώνες ή έμποροι κατάφεραν να εντοπίσουν. Τίποτα δεν μας απαγορεύει να πιστεύουμε ότι η επιθυμία για έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό από τον δικό μας αποτελεί μέρος της ανθρώπινης φύσης. Ο χριστιανός στοχαστής C. S. Lewis σημείωνε: "Αν τρέφω μέσα μου επιθυμίες τις οποίες καμιά εμπειρία σε τούτο τον κόσμο δεν μπορεί να ικανοποιήσει, σημαίνει ότι είμαι φτιαγμένος για έναν άλλο κόσμο". Η αχόρταγη αυτή λαχτάρα, λαχτάρα που ο υπαρκτός κόσμος δεν μπορεί επ’ ουδενί να ικανοποιήσει, μεταφράζεται σε μεταφυσικού και θρησκευτικού τύπου επιδιώξεις, που ψυχικά μπορούν, δυστυχώς, να τραφούν ακόμα και από τα πιο φανταχτερά και ανούσια “θεολογικά θρίλερ”. Το ζητούμενο εδώ είναι τα προϊόντα της φαντασίας να αναπληρώσουν τα αντικείμενα που ορέγεται η επιθυμία και τα οποία απουσιάζουν από τον φυσικό κόσμο. Ίσως πρέπει να υποθέσουμε, σύμφωνα με την ρήση του Chesterton, ότι "δεν είναι φυσικό να θεωρούμε τον άνθρωπο προϊόν της φύσης" και ότι “μπορούμε να δεχτούμε ότι είναι ζώο, αρκεί να τον δεχτούμε σαν ζώο μυθικό”. Ο Tolkien, στενός φίλος του C. S. Lewis, αναπολώντας την παιδική του ηλικία, επέμενε στην ιδιότυπη ικανοποίηση που του χάρισε το παραμυθένιο ως καθαρή φαντασία: "Είναι ολοφάνερο ότι τα παραμύθια δε νοιάζονται για το τι ήταν πιθανό ή εφικτό αλλά σαφώς για την λαχτάρα".»
(P. A. Taguieff, όπ. παρ. σελ. 445)
 
Και μέσα σε παραληρηματική ερμηνεία και παρανοϊκή θέαση του κόσμου, έρχονται και κάποιοι "χριστιανοί" που αντί να φωτίζουν το σκοτάδι και να διαλύουν την σύγχυση, ατυχώς, τα επιτείνουν. Κουβαλώντας αυταπάτες διωγμών τους (λες και τους γύρεψε κάποιος να αρνηθούν τον Χριστό!) φαντάζονται τον εαυτό τους στη θέση... μάρτυρα που πρέπει να λέει όχι σε όλα, και να πιστεύει ότι όλοι τον διώκουν. Δεν θέλουν να σκεφτούν το ενδεχόμενο ψυχικής νοσηρότητας για μια τέτοια στάση (σύνδρομο καταδιώξεως, το λένε στις μέρες μας). Μια επιρρέπεια προφητοσυνωμοσιακής ατμόσφαιρας "δαιμονο-ποιεί" κάθε καινούργιο και φοβάται καθετί, γιατί νομίζει ότι... έχει «ὁσμήν ἁμαρτίας»(!), που έλεγε ο διάβολος σ’ εκείνον τον αρχαίο ασκητή! Μέσα σε κλίμα άγχους και αβεβαιότητας η δεισιδαιμονία μπορεί να φουντώσει ανεξέλεγκτα.
 
Οι αρχαίοι χριστιανοί έδειξαν στην κοινωνία του τέλους του τρίτου αιώνα, μια αγάπη θυσιαστική που φροντίζει τους ασθενείς από πανούκλα (πανδημία...) αγνοώντας τον κίνδυνο θανάτου για τους εαυτούς τους. Και ο τότε κόσμος έκπληκτος είδε στην πράξη τον λόγο του Χριστού: «...Μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ» (Ιω, 15, 13). Τότε λύθηκε ο κόμπος την σύγχυσης και της απορίας για το νόημα και τον σκοπό της ζωής και του κόσμου! Οι χριστιανοί, που σχεδόν τους είχαν εξαφανίσει οι σκληροί διωγμοί του Δεκίου, «άνθισαν και καρποφόρησαν». Έδειξαν στον κόσμο:
 
- Τι σημαίνει να μην είναι κανείς αιχμάλωτος μέσα στον «υπνόσακο των ορατών».
 
- Τι σημαίνει αγάπη που σπάει το φρικαλέο και σκληρότατο κέλυφος του θανάτου.
 
- Τι σημαίνει να ξεχνάς τον εαυτό σου γι’ αυτούς που αγαπάς! Να πεθαίνεις για να ζήσουν οι άλλοι!
 
Αυτά κάποτε... Τότε...!
 
Σήμερα στους ρευστούς καιρούς μας, βουλιαγμένοι σε ένα σωρό ρευστούς φόβους, καταλήγουμε να έχουμε και ρευστή αγάπη, αγαπώντας πρωτευόντως τον εαυτό μας, χωρίς να μας ενοχλεί–απασχολεί το γεγονός πως αν δεν εμβολιαστεί κάποιος μπορεί να γίνει μεταδότης της ασθένειας σε άλλους με απροσδιόριστα ενδεχόμενα και συνέπειες.
 
Αντιλέγουν οι ανεμβολίαστοι, επικαλούμενοι ψευδοευσεβή ενδεχόμενα (...εμβρυακά υπόλοιπα στα εμβόλια) και φοβίες για μελλοντικά προβλήματα (καρκίνος–στειρότητα) επικεντρώνοντας τα πάντα στον... "ταπεινό" τους εαυτό, λες και εκείνοι οι αρχαίοι οι παππούδες μας έκαναν ασφάλεια ζωής πριν ασχοληθούν με τους πανουκλιασμένους!
 
Επιπροστίθενται και δημοκρατικές ευαισθησίες για αντίσταση στον επιβεβλημένο εμβολιασμό και αντιρρησίες σε υποχρεωτικές λύσεις, ξεχνώντας ότι η θανατηφόρος ανάγκη υπερτερεί σε προτεραιότητα αντιμετώπισης περισσότερο και από την διασφάλιση και επί αδιαπραγμάτευτων δικαιωμάτων, τα οποία λειτουργούν και μπορεί να είναι διεκδικούμενα μόνον από... ζωντανούς! Ατυχώς το συνωμοσιολογικό υπόβαθρο δεν αφήνει ελευθερία στη σκέψη για ταξινόμηση προτεραιοτήτων. Ότι δηλαδή, όρος απαράβατος είναι να ζεις, μετά να ζεις υγιώς και μετά, με προϋποτιθέμενα αυτά, να ζεις με ελευθερία. Ότι το έκτακτο αναστέλλει πολλάκις πολλές αυτονόητες συνθήκες και δικαιώματα. Ας μην εθελοτυφλούμε. Δεν ζητείται να αρνηθούμε τον Χριστό, για να μην υπάρχει άλλη εκδοχή ει μη η... μαρτυρική στάση και ο θάνατος! Ας μην ευτελίζουμε πελώρια και μοναδικά θέματα υποβιβάζοντας τα στις συνθήκες απλώς εύλογης συνεννόησης. Δεν είναι το ίδιο. Έλεος!
 
Τότε, την εποχή της πανούκλας επί Δεκίου, κριτήριο, στόχος και ασχολία ήταν οι άλλοι. Σήμερα είναι... το "πολύτιμο" εγώ μας. Αν όμως αγαπάμε τον Χριστό και Τον εμπιστευόμαστε, θα πρέπει να έχουμε ξεκαθαρίσει μέσα μας, ότι μπορεί κάποιος να πιστέψει στον Θεό μόνο αν υπάρχει ανθρωπιά γύρω του. Η κοινοτυπία του κακού υπάρχει, αλλά πρέπει επίσης να γίνει γνωστή και η κοινοτυπία(;) του καλού και της μεγαλοψυχίας.
 
Αν η ατμόσφαιρα της Εκκλησίας είναι παρανοϊκές υπερβολές και φοβικές και εξτρεμιστικές απολυτότητες, ποιος σημερινός άνθρωπος (το σημερινός με την έννοια του "βουλιαγμένου" στον υποκειμενισμό!) θα δεχτεί να σκεφτεί την πίστη στον Χριστό ως ενδεχόμενο τρόπο ζωής και ως αξιολογικό κριτήριο για θέματα ζωής; Λοιπόν ένα τέτοιο... "έργο" είναι δαιμονικό και αν (κατά τον λόγο του Χριστού) το να σκανδαλίσεις κάποιον που πιστεύει είναι αυτοκτονικά τραγικό, το να του κλείσεις τον δρόμο προς την Βασιλεία του Θεού είναι σατανικό, όπως είπε στον Πέτρο ο Χριστός, όταν εκείνος προσπαθούσε (από αφελές ενδιαφέρον) να τον εμποδίσει την πορεία προς τον Σταυρό.
 
Τα πρόσωπα που έχουν πίστη πρέπει να είναι λιγότερο αγχώδη και να κατανοούν καλύτερα την ανάγκη να βοηθούν τους άλλους να ξεπεράσουν τον όποιας μορφή πόνο, αφού ξέρουν ότι ο Θεός μάς σκέφτεται, αλλά... δεν σκέφτεται αντί για μας! Από την άλλη το πιο τρομακτικό στοιχείο στον χαρακτήρα του φανατικού και συνωμοσιολόγου είναι η... ειλικρίνεια του! Αυτοί, όπως γράφει ο Μάρκος Αυρήλιος, ξεγελούν με την ηδονή, φοβίζουν με τον πόνο, και παρασύρουν με την κενοδοξία. Όμως πρέπει καθένας να είναι «ἀπιστητικός τοῖς ὑπό τῶν τερατευομένων» [να μη δίνω πίστη σε όσα λένε οι τερατολόγοι»(!!)], αφού δεν είναι η σκέψη που μετράει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, αλλά η πράξη.
 
Ας κλείσουμε αυτές τις σκέψεις με μια εντυπωσιακή προτροπή–επισήμανση που έρχεται από το 1862 και από τα χείλη ενός σοφού ανθρώπου, του Αβραάμ Λίνκολν:
 
«Τα διδάγματα του ήρεμου παρελθόντος είναι ανεπαρκή στο καταιγιστικό παρόν. Οι περιστάσεις είναι φορτωμένες με δυσκολίες και πρέπει να αρθούμε στο ύψος τους, μαζί τους.
 
Δεν έχουμε ξαναζήσει τέτοιες καταστάσεις γι' αυτό πρέπει να σκεφτούμε με νέο τρόπο και να δράσουμε με νέο τρόπο. Πρέπει να απελευθερώσουμε πρώτα τους εαυτούς μας και στη συνέχεια να σώσουμε τη χώρα μας.»
 

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος