ΜΑΚΡΙΝΑ (ΛΙΑΚΑΚΟΥ) ΗΓΟΥΜΕΝΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓ. ΠΑΝΤΩΝ ΣΠΕΤΣΩΝ ΩΣ ΤΗΝ ΕΣΧΑΤΗ ΩΡΑ ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

ΜΑΚΡΙΝΑ (ΛΙΑΚΑΚΟΥ) ΗΓΟΥΜΕΝΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓ. ΠΑΝΤΩΝ ΣΠΕΤΣΩΝ

 ΩΣ  ΤΗΝ  ΕΣΧΑΤΗ  ΩΡΑ  ΣΤΟ  ΧΡΙΣΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ 

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

        Μαργαρίτα Λιακάκου, της ηρωικής Μάνης ριζοβόλημα, στον ευρύτερο Πειραιά οι απαρχές της ζωής της. Υπάλληλος σε τμήμα διαχείρισης φαρμακευτικού υλικού-ΙΚΑ. «Άτομο ξεχωριστό, άνθρωπος δυνατός, ακέραιος … Γαλουχημένη χριστιανικά, βαθιά προσηλωμένη στις αρχές της … δυναμική, άριστη υπηρεσιακά … αυστηρή … αλλά πάντοτε με ένα χαμόγελο γνήσιο, ειλικρινές … Αξιαγάπητη … ποτέ δεν κριτίκαρε κανέναν … Προσπαθούσε πάντα να μεταδώσει στο περιβάλλον της τη χριστιανική αγάπη και το πρότυπο της ηθικής ζωής … Ενέπνεε σεβασμό, και αγάπη και θαυμασμό, και σ’ αυτούς που διαφωνούσαν με το διαφαινόμενο από τότε ανηφορικό δρόμο της. Είχε μια δυνατή προσωπικότητα, με ηγετικά χαρακτηριστικά, παρρησία, θάρρος, επιμονή. Όμως έδειχνε κατανόηση και προσπαθούσε να βοηθήσει τον πλησίον της με διακριτικότητα και δοτικότητα» ! Αυτά μεταξύ άλλων διαβάζω σε γραπτό αξιόλογης υπογραφής. Έτι δε. «Εργαζόταν ως Κατηχήτρια, και αγωνιζόταν για τα νέα παιδιά, τις νέες κοπέλες … να τους δείξει το δρόμο της αλήθειας … γεμάτη αγάπη στο Χριστό, ακούραστη πάντα να βοηθήσει πνευματικά τον Άνθρωπο»!

        Εκεί την είχε στήσει ο Θεός όχι λίγα χρόνια, εκεί την κρατούσε μυστικά δική Του. Το ένιωθε μέσα της, άκουγε δυνατά τη φωνή Του, πρόσμενε υπομονετικά, ταπεινά την ώρα της μεγάλης κλήσης. Όχι αργή, φυτεύοντας ακατάπαυστα Σταυρό και Ανάσταση Χριστού σε ψυχές δεκτικές. Ομολογιακά, με όλη τη δύναμη της ψυχής της ! Ως μετά ταύτα θα απαγγέλλει το «Πιστεύω» στη Λειτουργία με όλη την καρδιά της, με όλη την ψυχή, με όλο το νου της, με όλη της τη δύναμη, μεγαλόφωνα, επιβλητικά !

«Αξιαγάπητη πάντα, ελκυστική ψυχών που ευδιάκριτα ποθούσαν ν’ ανοιχτούν μαζί και πλάι της σε μια ζωή δοσμένη στο Χριστό όλη ! Πράγμα που δεν άργησε να φανεί … Και μια, και δυο, και τρεις … και συνεχίστε να αριθμείτε μέλη ιερής συνοδείας της και τα τοιαύτα σε Μοναστήρι κάπου στη Θήβα ....

****** ***   ******

        Να όμως που μ’ αυτά κι αυτά στο νου, αφαιρέθηκα μπρος στην επιβλητική σιδερένια πύλη της Μονής, κατάντικρυ στην εικόνα της Παναγιάς με τα χέρια ανοιχτά σε αγάπης αγκαλιά του προσερχομένου. Με πρόφτασε η άλλη ώρα-Πέμπτη 17 Μαρτίου 2022, 11.00 πριν το μεσημέρι-η Γερόντισσα Μακρίνα είχε πετάξει ψηλά, όπου «ήχος καθαρός εορταζόντων, και βοώντων απαύστως, «Κύριε δόξα Σοι», μα το σκήνωμα του σώματος ήταν στο Ναό, και η φωνή του ουρανού στον Ιωάννη της Αγάπης είχε ακουστεί να λέει : «Γράψε. «Μακάριοι όσοι πεθαίνουν στο όνομα του Χριστού από τούτη την ώρα ! Ναι, λέει το Πνεύμα το Άγιο, θ’ αναπαυτούν από τους κόπους τους, και τα έργα τους θ’ ακολουθούν ως παρρησία ενώπιον Του»-Απ.!4,13. Λόγος της Αποκάλυψης, επίγειος αποχαιρετισμός χριστιανού/νής, που αναχωρεί για τα «άνω» με χέρια όχι αδειανά σε έργα αγάπης Χριστού ! Ιδιαίτερα χριστιανού/νής που μια ζωή ανηφόριζε στο Γολγοθά Του σε γραμμή : «Όλα για τη δόξα Εκείνου» !

      Πέρασα μέσα γρήγορα, η εξόδιος Ακολουθία είχε αρχίσει, ήταν εκεί όλοι. Ο Άγιος Ύδρας, Σπετσών, Αιγίνης … Εφραίμ, προεξάρχων, με συνευχόμενο τον Άγιο Κυθήρων Σεραφείμ, ο Γέροντας της Μονής Παρακλήτου, το Ιερατείο των Σπετσών, οι μοναχές αδελφές της αγαπημένης Γερόντισσας, εγγύς στο κατάλευκο ολάνθιστο φέρετρο της νύφης του Χριστού, με πρόδηλη στα πρόσωπα τη χαρμολύπη, συν ευδιάκριτο δάκρυ. Κι ο Δήμαρχος Σπετσών με μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, και όσοι πολλοί Σπετσιώτες ευλαβείς, και όχι λίγοι της εκλεκτοί της αγάπης της που πρόφτασαν από μακριά να έρθουν ! Και όλοι με μια φωνή ευλάβειας όσο και συγκίνησης όλοι, στο υπέροχο κατευόδιο της ελπίδας. «Μακαρία η οδός, ή πορεύει σήμερον, ότι ητοιμάσθη σοι τόπος αναπαύσεως» ! Το ίδιο, και πιο ένθερμα, στο ικετευτικό του πληρώματος της Εκκλησίας. «Μετά των Αγίων ανάπαυσον Χριστέ την ψυχήν της δούλης σου, ένθα ουκ έστι πόνος, ου λύπη, ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος» !

      Και τότε «ο εις τύπον και τόπον Χριστού» Ύδρας, Σπετσών. Αιγίνης … Εφραίμ, όσο του άφηνε η έκδηλα βαθιά συγκίνηση, και το δάκρυ ποταμός στα μάτια έβγαλε όλα τα εσώψυχα της αγάπης του, στο σεβασμό, στην ανάδειξη, στον ιερό θαυμασμό, στη συνακόλουθη ευχαριστία της τοπικής Εκκλησίας για το μέγα έργο που επιτέλεσε ο Θεός τριάντα εφτά στη συνέχεια χρόνια με αυτή την ταπεινή δούλη Του. «Την αοίδιμο και πολυσέβαστη Καθηγουμένη Μακρίνα που εκ νεότητος ζούσε όλη στην, και για την, Αγάπη του Χριστού … Αμετακίνητη, σταθερή, με απόλυτη υπακοή, με πίστη, με ελπίδα … Με ποδηγέτη στο μυστήριο της οδού για την ισάγγελο πολιτεία τον Ηγούμενο της Μονής Παρακλήτου, Αγιορείτη στο ήθος και τον τρόπο μακαριστό Χερουβίμ … Η πολυσέβαστη Γερόντισσα έζησε σε τέλεια καθαρότητα και αγνότητα … Ήρθε στη Μονή των Αγίων Πάντων σε πολύ-πολύ πικρή ώρα, και τα έπιασε από την αρχή όλα ! Πάλεψε υπεράνθρωπα, έβαλε τα πολλά της χαρίσματα κάτω από τη Χάρη του Χριστού, και με θυσιαστικό πνεύμα, με τιμή και αρχοντική υπακοή στον οικείο Επίσκοπο, μακαριστό Ιερόθεο, και τον νυν ταπεινό ομιλούντα, έτι δε με συνέργεια αγαστή στελεχών αδελφών της με παιδεία θύραθεν και εκκλησιαστική, στα χρόνια που ακολούθησαν, αξιώθηκε να αναγάγει τη Μονή στα θέματα της Λατρείας, στα Διακονήματα, το Μοναχικό ήθος, την όλη Πνευματική ζωή, την Αγάπη, την όλη λειτουργικότητα, και τι να πει κανείς, για την εκ βάθρων οικοδομική δημιουργία, σε πρότυπο γυναικείας Μονής στη Μητρόπολη και πέρα …»

******  ***   ******

       Πιο πίσω τώρα, πιο συγκεκριμένα, όσο γίνεται πιο λιτά, και από τους πιο απλούς κατανοητά. Επιστροφή στο έτος 1985, τότε που κάμφθηκε ο Θεός από το δάκρυ ποταμό και τα γόνατα ικεσίας του εκ Πατρών μακαριστού Ιερόθεου Ύδρας, Σπετσών, Αιγίνης … για το χαλασμό που είχε προκαλέσει στη Μονή συν διχασμό των πιστών, ψυχή δυστυχώς λίαν αγαπημένη. Κι ανταποκρίθηκε ο Θεός και είπε. «Το χάσμα π’ άνοιξε ο σεισμός, να πληρωθεί άνθη». Κι έφερε κι εγκατέστησε περιχαρής όχι τυχαία μοναχική συνοδεία με τη μοναχή Μακρίνα Λιακάκου, να προεξάρχει. «Ανέγκλητη, φιλόξενη, φιλάγαθη, αντεχόμενη-προσηλωμένη-του κατά την διδαχήν-παράδοση- πιστού λόγου, ίνα δυνατή ή, και παρακαλείν εν τη διδασκαλία τη υγιαινούση, και τους αντιλέγοντας ελέγχειν»-Ττ.1,7. Κι έπιασαν και αλλιώς, και από την αρχή όλα ! Τόσο καθαρά, τόσο ευδιάκριτα και με απλό βλέμμα, που κι αν αυτή η γραφίδα σωπάσει, θα βγάλουν φωνή δυνατή κι οι πέτρες»-Λκ.19,40. Καθώς.

Α.  Από πλευρά Οικοδομική. Όλα καινούργια, είτε ως ανακαινισμένα, είτε ως από την αρχή οικοδομημένα.

       Ανακαινισμένα, τα παλιά κελιά ερείπια στη βορινή πλευρά της Μονής, όλο το υπαίθριο πλακόστρωτο, και το Αρχονταρίκι, αξιοπρεπής αίθουσα υποδοχής, με διάκοσμο ευλαβή, ευδιάκριτη αρχοντιά και χάρη. Εκ θεμελίων οικοδομημένα: Η νέα βυζαντινής αρχιτεκτονικής επιβλητική Είσοδος της Μονής, με το περίλαμπρο ψηλό νησιώτικο καμπαναριό. Και την εικόνα της Παναγιάς να υποδέχεται στο ιερό περιβόλι της τον προσκυνητή, και του Χριστού ανάμεσα σε Παναγία και Πρόδρομο πίσω, να τον κατευοδώνει αποχωρούντα «με νόημα και νεύμα» πως κάτι καλό θα πήρε μαζί του ! Ο νέος Ναός των Αγίων Πάντων, Σταυρεπίστεγος, ευρύτερος, χάρμα οφθαλμών. Καθολικό της Μονής, επίκεντρο γαλήνης, ανάτασης, ανάπαψης ψυχής, οριακός σύνδεσμος της παλιάς και νέας ιστορίας της. Και να μην πει κανείς για το περίλαμπρο εσωτερικό και το υπέροχο από ατόφιο ξύλο ψηλό Εικονοστάσι του Ιερού, και τις ωραίες βυζαντινές Εικόνες, εξαίρετα δημιουργήματα του οικείου Αγιογραφικού Εργαστηρίου.   Και, το έτι σπουδαιότερο, σε σχέση με τα πριν δεδομένα, μεγάλο και περικαλλές Μοναστηριακό συγκρότημα στη δυτική πλαγιά του λόφου, με λειτουργική του καρδιά, το χαριτωμένο ναό του Απόστολου και Ευαγγελιστή Ιωάννη του Θεολόγου, επιλεγομένου και Ευαγγελιστή της Αγάπης ! Τέλος στο κέντρο αυτού του Μοναστηριακού Συγκροτήματος διακρίνει κανείς θεμελιωμένες τις απαρχές και άλλου κεντρικού μεγάλου ναού.

       Τώρα, αν είναι περιττό να σημειωθεί ότι στο νέο Μοναστηριακό Συγκρότημα τα κελιά είναι ευπρεπή, και η τραπεζαρία ευρύχωρη, δεν είναι περιττό να αναφερθεί ότι, η Βιβλιοθήκη είναι πλούσια σε κείμενα Πατερικά, Ασκητικά και άλλα, ότι φιλοξενείται σ’ αυτό ένα άριστα οργανωμένο και έκτακτα δημιουργικό Αγιογραφικό ή Εικονογραφικό Εργαστήρι. Όπου, μοναχές διδαγμένες την ιερή τέχνη επιμελώς, επιτελούν αφανώς το διακόνημα της Αγιογράφου ! Και έχουν ιστορήσει πολλές και εξαιρετικής βυζαντινής πιστότητας εικόνες, που κοσμούν και άλλους στην Ελλάδα ναούς και υπερώρια, εκτός από τους δυο της Μονής ναούς. Στον ίδιο χώρο έχουν εγκατασταθεί, και το Εργαστήριο Ιερό-Ραπτικής, ενώ λίγο πιο κει, σε άριστες συνθήκες από πλευράς υγειονομικής και σεβασμού του φυσικού περιβάλλοντος τα, Ορνιθοτροφείο, Βουστάσιο, Τυροκομείο κλπ.

Β.   Από πλευρά Λατρευτική. Που είναι και η κυρίαρχη δυνατότητα έκφρασης ή εκπομπής μηνύματος και από μια ορθόδοξη γυναικεία μοναστική αδελφότητα, «οσμή ευωδίας πνευματικής» ! Καθώς, λόγω εγγύτητας της Μονής με τον κύριο οικισμό των Σπετσών, και διάθεσης από τον οικείο Μητροπολίτη Ύδρας, Σπετσών, Αιγίνης κ. Εφραίμ Στενάκη μόνιμου ιερουργού-Αρχιμανδρίτης Χριστοφόρος Φραγκούλης-τέλος συν την ευλαβική, λιτή αρμονική βυζαντινή ψαλμωδία του χορού των μοναστριών, Κυριακές, μικρές ή μεγάλες γιορτές, αγρυπνίες, ιδιαίτερα τη Μ. Εβδομάδα, και στις Παρακλήσεις Δεκαπενταύγουστου …. Όσοι, και δεν είναι λίγοι που ευτυχούν να εκκλησιάζονται, «προέρχονται εν ειρήνη» νιώθοντας μέσα τους πώς και πόσο αλλιώς, Κύριος καλώς οίδε !

       Και εδώ θα ξεχωρίσω, τη γιορτή των Αγίων Πάντων, ιερή Πανήγυρη της Μονής, ιδιαίτερα για το θαυμάσιο λεπτούργημα της εικόνας τους πάνω στο μεγάλο δίσκο των κολλύβων, που σπεύδουν να φωτογραφήσουν όσοι πολλοί, πριν διαλυθεί και μοιραστεί ! Και, την περιφορά του Επιταφίου μέσα από το πλαϊνό Κοιμητήρι, με τα αναμμένα στους τάφους καντήλια να παραπέμπουν ευανάγνωστα στο, «προσδοκώ ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος». Και τέλος και πιο πολύ, την εξαίρετη ψαλτική απόδοση, μπρος στον υψωμένο προ του ναού Επιτάφιο, κάτω από τον έναστρο ανοιξιάτικο ουρανό, του υπέροχου Δοξαστικού Γεωργίου Ακροπολίτη, «Τον ήλιον κρύψαντα τας ιδίας ακτίνας…». Όπου Ιωσήφ, ο από Αριμαθαίας «καθικετεύει» τον Πιλάτο μ’ εκείνα τα αλλεπάλληλα «δος μοι τούτον τον ξένον… ίνα να κρύψω εν τάφω», πάντα βέβαια ως το Δωρητή της ανάστασης και της αιώνιας ζωής ! Για αμφότερα ταύτα θα μου επιτραπεί να απευθύνω προς όλους το, «έρχου και ίδε», του Φιλίππου προς Βαρθολομαίο ή Ναθαναήλ, ως πράττουν για ν’ ακούσουν αυτόν ειδικά τον ύμνο πάμπολλοι μέχρι τώρα.

 

 Γ.   Από πλευρά Κοινωνικής Προνοίας και Αγάπης στον ελάχιστο αδελφό του Χριστού. Αδόκητες, λόγω αυστηρής τήρησης της εντολής, «μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου», αλλά ενδεικτικές διαφυγές μαρτυρούν ότι, η «Λογία» του Απ. Παύλου πολυμερώς και πολυτρόπως, και φυσικά μυστικώς, είναι και εδώ ! Άλλωστε αυτό υπέδειξε έμπρακτα ο πατέρας και καθηγητής του ασκητικής βιωτής και πολιτείας Όσιος και Μέγας Αντώνιος-«έπλεκε καλάθια, κατέβαινε από το βουνό στην εγγύτερη κώμη, τα πουλούσε, μοίραζε τα μισά χρήματα στους φτωχούς, και αρκούνταν για το λιτό του επιούσιο στα άλλα μισά. Και ως φαίνεται στο σχετικό βιβλίο-«Δίπτυχο», Το Μοναστήρι των Αγίων Πάντων  στις Σπέτσες-η περίφημη αδελφή του Μ. Βασιλείου, η Οσία Μακρίνα-«Δεν αποστράφηκε ποτέ όσους πρόστρεχαν στη βοήθεια της, ούτε ζήτησε τη συνδρομή άλλων για να τους βοηθήσει». Και βέβαια η μοναστική παράδοση κοινωνικής παρουσίας τη Βυζαντινή περίοδο, μεταγενέστερα, και έως νυν, έχει να πει όχι λίγα.

    Ταύτα ως ταπεινή αναφορά στην ιερή κοίμηση της μακαριστής Ηγουμένης Μακρίνας, συν την ευχή, και βέβαιη ελπίδα, πως η με τη διάδοχο Ηγουμένη Αδελφότητα της Μονής θα συνεχίσει στα αγιασμένα της  ίχνη, σταθερά πάντα στη γραμμή. «Όλα για τη δόξα του Χριστού» !

Με «την αγάπην την πρώτην, ην ουκ αφήκα…»

Αθανάσιος Κοτταδάκης