Άγ. Ιωάννης
Χρυσόστομος, Ένας ασυμβίβαστος μάρτυρας της αλήθειας
π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος
Ο Ιωάννης με το παρατσούκλι "Χρυσόστομος" λόγω της
ικανότητάς του να μιλάει, περιεκτικά και όμορφα, ήταν ένας ακούραστος
ευαγγελιστής. Δεν φοβόταν τίποτα και κανέναν, έτοιμος να πει κατάμουτρα σε
όσους αψηφούσαν τον νόμο του Θεού, ακόμη και στους πιο ισχυρούς, τι τους
αναμένει!
Γεννημένος στην Αντιόχεια της Συρίας γύρω στο 344, ο Ιωάννης ήταν γιος
του Σεκούνδου, αρχιστράτηγου των στρατευμάτων της Κωνσταντινούπολης. Ο πατέρας
του πέθανε λίγες εβδομάδες μετά τη γέννησή του. Ο Ιωάννης και η μεγαλύτερη
αδελφή του ανατράφηκαν από τη μητέρα τους, την Ανθούσα, η οποία έμεινε χήρα σε
ηλικία 20 ετών και έπρεπε να αγωνιστεί σκληρά για να διασφαλίσει την περιουσία
των παιδιών της. Ευσεβής χριστιανή, η Ανθούσα δεν βάφτισε τον γιο της!
Αυτή ήταν μια συνετή πρακτική εκείνη την εποχή, καθώς το βάπτισμα αποτελεί οριστική, μόνιμη και αμετάκλητη σχέση-σύνδεσμο με τον Χριστό και την Εκκλησία. Τέτοια απόφαση μόνον ενήλικες μπορούν να παίρνουν. Ο Χριστός στη Βάπτισή μας δεν μας παραδίδει μόνο αυτό που έχει, αλλά αυτό που είναι...!
Μετά από λαμπρές σπουδές στη ρητορική, τη φιλοσοφία και τη νομική, οι
οποίες φανέρωσαν τις εξαιρετικές ρητορικές του ικανότητες, εγγράφηκε ως
δικηγόρος στον δικηγορικό σύλλογο της Αντιόχειας. Σε ηλικία 25 ετών, ζούσε μια
ζωή γεμάτη δουλειά και διασκέδαση, προς μεγάλη απογοήτευση του καλύτερου φίλου
του, του Βασιλείου, (άσχετος με τον Μέγα Βασίλειο), ο οποίος τον έβλεπε να
κατρακυλάει στον κατήφορο της ασυναρτησίας.
Ο Ιωάννης δεν πρέπει να ήταν τόσο ασυνάρτητος όσο υποπτευόταν ο
Βασίλειος, αφού (ο Βασίλειος) χρειάστηκε μόλις λίγους μήνες για να τον πείσει
να ζητήσει το βάπτισμα και να πάει μαζί του στην έρημο για να ασπαστεί τη
μοναστική ζωή. Αλλά αυτό γίνεται χωρίς την Ανθούσα! Για εκείνη, η ιδέα να χάσει
τον γιο για τον οποίο έχει θυσιάσει τόσα πολλά ήταν αφόρητη. Θύμα του εκβιασμού
της μητέρας του, ο Ιωάννης βαπτίζεται το 370, αλλά εγκαταλείπει την ιδέα να
γίνει μοναχός και εντάσσεται αργότερα μετά τον θάνατό της στον κλήρο της
επισκοπής ως εφημέριος. Όταν ο επίσκοπός του, ο Μελέτιος, αναγκάστηκε να
εγκαταλείψει την Αντιόχεια εξαιτίας του διωγμού που εξαπέλυσε ο αυτοκράτορας
Ουάλης, υποστηρικτής της αρειανής αίρεσης, ο νεαρός κληρικός βοήθησε στη
διαχείριση μιας από τις μεγαλύτερες επισκοπές της αυτοκρατορίας, ελκύοντας την
προσοχή πάνω του. Σύντομα έγινε περιζήτητος ως η συνείδηση του Χριστιανισμού!!
Ο θάνατος της μητέρας του τού επέτρεψε να αποσυρθεί στην έρημο, την
οποία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει επειδή η εύθραυστη υγεία του δεν μπορούσε να
αντέξει τις κακουχίες. Επιστρέφοντας στην Αντιόχεια, χειροτονήθηκε ιερέας το
386. Θα μπορούσε να ζήσει εκεί ειρηνικά αν, τον Φεβρουάριο του 387, δεν είχε
ξεσπάσει εξέγερση κατά της αυτοκρατορικής εξουσίας. Το κήρυγμα του Ιωάννη, το
οποίο καλούσε το ποίμνιο να αναγνωρίσει το λάθος της προσβολής του αυτοκράτορα
Θεοδοσίου, τράβηξε και πάλι στο πρόσωπό του την προσοχή της κυβέρνησης.
Οι άνθρωποι θαύμαζαν τις ομιλίες του, τα γραπτά του, τα χαρίσματά του
ως ρήτορα και διαχειριστή, τη φιλανθρωπία του, χωρίς να αγνοούν την αυστηρότητά
του ως ανθρώπου, που εναντιωνόταν στην αδικία και την αμαρτία, έτοιμου να
απορρίψει όσους αψηφούσαν τον νόμο του Θεού, ανεξάρτητα από το πόσο ήταν
πλούσιοι, ισχυροί ή άνθρωποι που μπορούσαν να τον βλάψουν. Η δεκαετία που
διέρρευσε από το συμβάν με τον Αυτοκράτορα έκανε τον Ιωάννη ακόμη πιο διάσημο
στη συνείδηση των χριστιανών. Έτσι το 398 έγινε Πατριάρχης της
Κωνσταντινούπολης. Ο Πατριάρχης κάθεται στο κέντρο της εξουσίας, την οποία έχει
συμφέρον να προστατεύει. Σε αυτόν όμως τον μικροκαμωμένο άνθρωπο που κοιμάται
τρεις ώρες τη νύχτα, κοιμάται στο πάτωμα, και τρώει μια φορά την ημέρα, υπάρχει
η θέρμη του Βαπτιστή. Όπως και ο Πρόδρομος, δεν μπορεί να σιωπήσει μπροστά στο
σκάνδαλο, όταν πρόκειται για τη δόξα του Θεού και τη σωτηρία των ψυχών. Παρά
τον κίνδυνο που διατρέχει...
Η σύγκρουση ήρθε γρήγορα εξαιτίας της αρπακτικής θρασύτητας της βασίλισσας
και του εγωιστικού της θράσους επιβολής. Μετά από δύο ατελέσφορες προσπάθειες
εξορίας, η τρίτη επιτυγχάνει και βρίσκεται ο Ιωάννης κρατούμενος του κράτους(!)
να ταλαιπωρείται πεζοπορώντας στον Πόντο. Η ζέστη ήταν αφόρητη στις αρχές
Σεπτεμβρίου του 407 στα βουνά του Ταύρου της Μικράς Ασίας. Κατεστραμμένη από
ένα καλοκαίρι ξηρασίας, η βλάστηση έχει εξαφανιστεί, οι πηγές έχουν στερέψει
και δεν υπάρχει σκιά σε αυτό το σχεδόν ερημικό τοπίο. Από την αυγή και μετά, η
έξοδος στο ύπαιθρο είναι οδυνηρή και, καθώς ο ήλιος ανεβαίνει προς το ζενίθ
του, οι κάτοικοι των Κομάνων του Πόντου έχουν μόνο μια επιθυμία: να πάνε
σπίτι τους και να αναζητήσουν λίγη δροσιά πίσω από τα κλειστά τους
παραθυρόφυλλα. Το να τολμήσουν να βγουν στα μονοπάτια που ελίσσονται κατά μήκος
των φαραγγιών ήταν αδιανόητο και θα έπρεπε να ήταν τρελοί για να το ρισκάρουν.
Ωστόσο, στις παρυφές της πόλης, οι λιγοστοί περαστικοί συναντούν μια
παράξενη τριάδα: δύο μη φιλικής εμφάνισης αστυνομικοί σπρώχνουν μπροστά τους
έναν άνδρα που μοιάζει μεγαλύτερος από τα 63 του χρόνια, πολύ αδύνατος και με
γυμνό από μαλλιά και γένια κεφάλι, γεγονός που τον κάνει επιρρεπή στην ηλίαση.
Αν τους έβλεπες, θα νόμιζες ότι έχεις να κάνεις με έναν εγκληματία που
προορίζεται για τη χειρότερη τιμωρία· στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν
κρατούμενο του κράτους, που μεταφέρεται στον νέο τόπο κράτησής του, με τη
δαιμονική προσδοκία να μη κατάφερει να φτάσει εκεί ζωντανός...! Αυτός ο
άνθρωπος, που ουσιαστικά καταδικάστηκε σε θάνατο, είναι ο Πατριάρχης
Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης. Ο λόγος της καταδίκης του; Επειδή προκάλεσε το
μίσος της αυτοκράτειρας Ευδοξίας, μιας ισχυρής γυναίκας που δεν της αρέσει να
της εναντιώνονται...
Όταν, όπως είπαμε, το 397 πέθανε ο πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης
Νεκτάριος, ο Αυτοκράτορας, η Εκκλησία και ο λαός έφεραν ως διάδοχό του έναν
ιερέα από την Αντιόχεια. Οι εκλέκτορες απλώς δεν έλαβαν υπ’ όψιν μια
λεπτομέρεια: ο Ιωάννης ήταν άγιος, και η αγιότητα σπάνια συμβαδίζει με τους
κοσμικούς και διπλωματικούς συμβιβασμούς, τις καταχρήσεις, τα ψέματα και τα
εγκλήματα που πολύ συχνά συμβαδίζουν με την άσκηση της εξουσίας. Αργά ή
γρήγορα, τα συμφέροντα του Θεού και εκείνα του Καίσαρα συγκρούονται...
Αυτά ήταν ο Ιωάννης και έτσι γίναν τότε τα πράγματα σ’ αυτόν. Σήμερα
αυτό που έχει να πει σε μας με τον τρόπο ζωής του πρώτα και μετά με τις διδαχές
του είναι ότι: «Δεν μπορείς να γυρίσεις πίσω και να αλλάξεις την αρχή, αλλά
μπορείς να ξεκινήσεις από εκεί που τώρα είσαι και να αλλάξεις το τέλος». ΑΜΗΝ
γένοιτο και για μας με την ευχή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου