Κυριακή ς’ Λουκά - π. Βασίλειος Θερμός

Κυριακή ς’ Λουκά

πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός

Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων

Καθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας

Πάντοτε μας προκαλούν εντύπωση, αδελφοί μου, οι περικοπές της θεραπείας δαιμονισμένων από τον Χριστό. Όντως ο Χριστός ήλθε να διαλύσει τα έργα του διαβόλου!

Με αυτές τις δραματικές εικόνες, όμως, των συνανθρώπων μας οι οποίοι βρίσκονται κάτω από την εξουσία του διαβόλου, ελάχιστες φυσικά, διατρέχουμε έναν κίνδυνο. Και αυτός ο κίνδυνος είναι να περιορίσουμε στην φαντασία μας την παρουσία των δαιμονικών ενεργειών αποκλειστικά, ή κυρίως, στην κατοχή του ανθρώπου από τον διάβολο. Οπωσδήποτε, όταν αυτή συμβαίνει γεννά φόβο και θλίψη για το κατάντημα της εικόνας του Θεού. Όμως, αυτός είναι ένας σπάνιος τρόπος με τον οποίο ο διάβολος κάνει αισθητή την δράση του. Κινδυνεύουμε, δηλαδή, να παραβλέψουμε τους πιο συνηθισμένους τρόπους με τους οποίους εκδηλώνεται η επίδραση του διαβόλου σε εμάς τους ανθρώπους. Και ακριβώς επειδή είναι συνηθισμένοι, αλλά και καθόλου εντυπωσιακοί, ενδέχεται να μην τους συνειδητοποιούμε.

Σίγουρα όλοι έχουμε επίγνωση ότι ο διάβολος επηρεάζει τη ζωή μας με τους πειρασμούς τους οποίους στέλνει, επωφελούμενος από τα ευάλωτα σημεία της προσωπικότητάς μας. Όλοι μας διαθέτουμε τέτοιες πύλες εισόδου του πειρασμού. Άλλο είναι, όμως, το ζήτημα στο οποίο θα ήθελα να σταθώ σήμερα.

Η ιστορία του δαιμονισμένου, την οποία ακούσαμε, βρίσκεται σε έντονη αντίθεση με την κοινοτοπία του διαβόλου. Το να εμφανίζεται στην καθημερινότητά μας ως κάτι πολύ απλό, πολύ συνηθισμένο, καθόλου εντυπωσιακό, ως κάτι φυσικό, δηλαδή, δεν αποτελεί εξαίρεση αλλά μάλλον τον κανόνα!

Για παράδειγμα, είναι κοινότοπο το να διατηρούμε μια αντιπάθεια προς κάποιον που μας έβλαψε. Τι πιο εύλογο για την ανθρώπινη φύση; Και όμως, ενδέχεται να πρόκειται για μια συγκαλυμμένη μνησικακία, η οποία υπηρετεί το θέλημα του διαβόλου και υπαγορεύεται από αυτόν!

Είναι, επίσης, συνηθέστατο να ξεχνούμε να περιλάβουμε στην προσευχή μας τους ανθρώπους οι οποίοι δυστυχούν με ποικίλους τρόπους: πολέμους, ανθρωπιστικές ή φυσικές καταστροφές, κακοποίηση και εκμετάλλευση, αναπηρίες, τοξικομανίες, χρόνιες νόσους κτλ. Αντίστροφα, σπάνια θυμόμαστε να προσευχηθούμε και για τους δράστες των εγκλημάτων, των κακών πολιτικών αποφάσεων, των παρανομιών. Μα, θα ρωτούσε κάποιος, τόσα κακά συμβαίνουν γύρω μας, γιατί να θεωρούμε δαιμονικό έργο ότι παραλείπουμε να προσευχηθούμε για θύματα και θύτες; Επειδή αυτή η λησμονιά εγκαθιστά μέσα μας, λίγο-λίγο, αδιαφορία και σκληροκαρδία. Είναι επίτευγμα του διαβόλου, αδελφοί μου, το να μην αισθανόμαστε πια τους πάσχοντες, αλλά και όσους διαπράττουν το κακό, ως μέλη του ίδιου σώματος της ανθρωπότητας.

Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο συντελείται έργο διαβόλου είναι ο φανατισμός και η εμπαθής αντιμετώπιση της διαφωνίας, σύμφωνα με όσα γράφει ο αδελφόθεος Ιάκωβος: ας θυμηθούμε ότι χαρακτηρίζει τον ζήλο ου κατ’ επίγνωσιν ως δαιμονική «σοφία»! Νομίζουμε ότι γνωρίζουμε το σωστό και βάλλουμε εναντίον του λάθους, όμως στην πραγματικότητα βάλλουμε εναντίον προσώπων, αδελφών μας. Με άλλα λόγια, πρόκειται για δαιμονικό έργο, το οποίο όμως καμουφλάρεται με δήθεν πνευματικό μανδύα.

Άλλος τρόπος με τον οποίο το δαιμονικό στοιχείο εμφανίζεται ως κοινότοπο και αθώο μπορεί να είναι η αδιαφορία για συνεχή βελτίωση της ποιότητας του γάμου μας, κάτι που μπορεί να καταλήξει στο τέλος σε σοβαρή εκτροπή – στην περίπτωση αυτή διακρίνουμε το κατόρθωμα του διαβόλου όταν είναι πλέον αργά και δεν το είχαμε προσέξει όταν τα βήματα είναι μικρά και τα θεωρούσαμε ακίνδυνα.

Αδελφοί, σήμερα το πιο συνηθισμένο είναι να μην είναι εντυπωσιακοί οι τρόποι του διαβόλου. Με μεγάλη οξυδέρκεια μας είχε προειδοποιήσει  ο σπουδαίος Ντοστογιέφσκι στο έργο του «Αδελφοί Καραμάζοφ». Εκεί παρουσιάζει μια συγκλονιστική σκηνή: ο Ιβάν μπαίνει στο σπίτι του και βρίσκει έναν άνθρωπο να κάθεται στο σαλόνι του. Είναι συνηθισμένος, χωρίς τίποτε το παράξενο, όμως σε λίγο διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για τον διάβολο! Η λογοτεχνική αυτή επινόηση υπήρξε πράγματι μεγαλοφυής, αλλά και πολύτιμη.

Να κάποιες από τις φράσεις που ο ανθρωπόμορφος διάβολος λέει στον συνομιλητή του στο εν λόγω μυθιστόρημα: «Τι άλλο είμαι στη γη αν όχι φιλοξενούμενος; [Εδώ μαθαίνουμε ότι δεν είναι αφεντικό, δεν του ανήκει ο κόσμος!]… Μ’ ενδιαφέρει νάχω την υπόληψη ενός καθώς πρέπει ανθρώπου και να ζω όπως τύχει προσπαθώντας νάμαι ευχάριστος… Είμαι συκοφαντημένος». Βλέπουμε ότι αυτό που επιδιώκει είναι η εξοικείωσή μας, το να βλέπουμε το θέλημά του ως κάτι εύλογο, σαν ζήτημα ρουτίνας.

Μετά από όλα αυτά, αδελφοί μου, χρειάζεται όντως μια προφητική δύναμη για να είμαστε σε θέση να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο του διαβόλου. Αυτή δεν την διαθέτουμε από μόνοι μας, φυσικά. Είναι το Ευαγγέλιο, και γενικά η γνήσια ζωή εντός της Εκκλησίας, που μπορούν να μας μεταγγίσουν την προφητική δύναμη του Χριστού, έτσι ώστε να γίνουμε ικανοί να «διακρίνουμε τα πνεύματα» των πράξεών μας (όπως θα έλεγε ο Ευαγγελιστής Ιωάννης), να ξεχωρίζουμε ποιο είναι το ευάρεστο στον Θεό (όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος).

 Έτσι, καθώς ο Χριστός ήλθε «να καταλύσει τα έργα του διαβόλου», γινόμαστε κι εμείς συνεργοί Του στην εξάπλωση της Βασιλείας Του.

Και η φράση του Αποστόλου Παύλου «ζη εν εμοί Χριστός» φέρνει ενώπιόν μας διαρκές το ερώτημα: σε ποιόν κάνουμε χώρο να κατοικήσει μέσα μας; Ποιού το χατήρι κάνουμε κάθε συγκεκριμένη στιγμή;