ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ - π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

 ΜΕΓΑΛΟΣ  ΑΓΙΑΣΜΟΣ  ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Το θέμα του Μεγάλου Αγιασμού των Θεοφανείων και η συγχυτική  διπλή τέλεση του, προέκυψε από την οικονομικής φύσεως (τυχερά…) περιφορά των ιερέων στις οικίες των χριστιανών την παραμονή των Θεοφανείων! Προφάσει ευλογίας των οικιών, παγιώθηκε πλήρως η απαξίωση της πρώτης επίσημης του Θ. Λειτουργίας του Μεγ. Βασιλείου για την γιορτή των Θεοφανείων!  Κατάντησε να τελείται.. έννυχα, λίαν το πρωί της παραμονής, με επισυναπτόμενη την τέλεση αγιασμού, προκειμένου ο ιερέας να περιέλθει τα σπίτια για… ευλογία - αργυρολογία.  

Η προσευχητική πρόβλεψη των αιτήσεων κατά την τέλεση του αγιασμού λέει: Ὑπὲρ τῶν ἀντλούντων καὶ ἀρυομένων εἰς ἁγιασμὸν οἴκων, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν!! Πάντων δηλαδή δυναμένων να πάρουν αγιασμό για ευλογία του σπιτιού τους, χωρίς … την μεσολάβηση ιερέως.

Η τυπική πρόβλεψη της μη αναγνώσεως του εγκωμιαστικού Λόγου του Σωφρονίου Ιεροσολύμων στην τέλεση αγιασμού της παραμονής, είναι αφελής προσπάθεια διαφοροποίησης και περιφρούρηση κύρους για τον αγιασμό της Κυριωνύμου ημέρας! Ο λόγος όμως αυτός είτε διαβαστεί είτε δεν διαβαστεί είναι ένα και το αυτό! Δεν αφορά το μυστήριο! Δεν προσθέτει και δεν αφαιρεί ΤΙΠΟΤΕ!! Η σύγχυση όμως που γεννάει η διπλή τέλεση αγιασμού έχει… «μυρία» παρεπόμενα!

Διέστρεψε την θεολογία της εορτής. Χάθηκε ο τονισμός της εορτής που γινόταν με την τέλεση Λειτουργίας δυο φορές την ίδια μέρα! Έγινε ακατανόητη η νηστεία της παραμονής και αφέθηκε στην αγραμματοσύνη των ευσεβιστών (που με την νηστεία δεν είχαν και την καλύτερη σχέση!!) η διδασκαλία αν η  νηστεία είναι γα τον αγιασμό ή για την γιορτή….! Άβυσσος άβυσσον επικαλείται..

Φυσικά η νηστεία είναι για τις γιορτές και τελειώνει – ολοκληρώνεται με την έναρξη της εορτής. Η προσδοκία της εορτής των Θεοφανείων που άρχιζε το απόγευμα με την εσπερινή Λειτουργία και την αναμνηστική του Βαπτίσματος των χριστιανών, ευλόγηση βαπτισματικού ύδατος (Μεγ. Αγιασμός), ως υπόμνηση – ανάμνηση- επικαιροποίηση των υποσχέσεων των χριστιανών κατά το βάπτισμα τους, έληγε με την σχεδόν ολοήμερη νηστεία (ενάτη – 3 το απόγευμα) την παραμονή.  

Στις τρεις πελώριες θεματικά και εορταστικά ημέρες, Χριστουγέννων – Θεοφανείων - Πάσχα, η κάθε τοπική Εκκλησία βάφτιζε τα νέα μέλη της που είχαν κατηχηθεί. Στο διάστημα της κατηχήσεως (2 συνήθως ή και ενίοτε 3 έτη!!) είχαν διδακτικά αναγνωσθεί στους κατηχούμενους εξορκισμοί, όχι επειδή οι κατηχούμενοι ήταν… δαιμονισμένοι(!!) αλλά ως υπόμνηση διακοπής ΚΑΘΕ πνευματικής σχέσεως με τον τρόπο σκέψεως του διαβόλου.

Η κατήχηση και το Βάπτισμα είναι ΔΥΟ θέματα. Καμία τυπική σχέση δεν έχει η κατήχηση με το Βάπτισμα. Η κατήχηση είναι    διδασκαλία του νέου τρόπου ζωής, που θα αναλάβει ο νέος χριστιανός, πεθαίνοντας για τον τρόπο της προηγούμενης ζωής του! Το Βάπτισμα ετελείτο στην Λειτουργία. Καμιά κατήχηση δεν χωράει ΕΚΕΙ – ΤΟΤΕ!! Και στις τρεις γιορτές γινόντουσαν βαπτίσματα. Ιδιαίτερη σχέση και στον μεγαλύτερο αριθμό γινόταν με τον εορτασμό του Πάσχα. Τα άπειρα αναγνώσματα της πρώτης Λειτουργίας της Αναστάσεως σ’ αυτό αποσκοπούσαν. Διαβάστε το τυπικό της Αγίας Σοφίας, και δέστε πώς επεξηγεί τα τελούμενα… μπας και πάψουμε να έχουμε αγωνία αν ο Χριστός αναστήθηκε στις 12 μεσάνυχτα!!

Όταν όμως όλα τα παραπάνω  έλειψαν και επικράτησε ο νηπιοβαπτισμός, έμεινε ανάμνηση του Βαπτίσματος, (που δεν γίνεται πλέον), στην γιορτή των Θεοφανείων, ως έχουσα συνάφεια με το θέμα, να γίνεται ευλογία Βαπτισματικού ύδατος! Ενώ δεν θα γίνουν Βαπτίσεις!! Αυτό μόνο; Δυο φορές αγιασμός!! Και την παραμονή και ανήμερα!!

Ο ΑΓΙΑΣΜΟΣ είναι ΕΝΑΣ και αφορά το Βάπτισμα χριστιανών. Τώρα, που δεν γίνονται βαπτίσματα πρέπει να βρούμε λόγο ύπαρξης του αγιασμού και λέμε ευσεβείς ωφελιμισμούς προς πάσαν ωφέλειαν επιτήδειους…!!

Ένας χριστιανός αμαρτάνει με μια μεγάλη αμαρτία. Εξομολογείται. Ο ιερέας του λέει να νηστέψει και να πιει Μεγάλο Αγιασμό! Αν ο ιερέας καταλαβαίνει τι λέει και κάνει  θα πρέπει να του εξηγήσει ότι δεν του δίνει… μαγικό ζωμό, που τα διαλύει όλα … αλλά νερό βαπτίσματος για να θυμηθεί ο χριστιανός τις υποσχέσεις του βαπτίσματος του, που αθέτησε!! Με το Βάπτισμα συσσωματωνόμαστε στην Εκκλησία. Με την αμαρτία αποκοπτόμαστε.  

Η μόνη ουσιαστική χρήση που μπορεί να έχει ο Μεγάλος Αγιασμός είναι η συνειδητοποίηση και πάλι, και η αποκατάσταση της διακοπείσης σχέσεως μας με τον Χριστό και την Εκκλησία.

Μεταλαμβάνουμε  ΟΛΟΙ το νερό του Βαπτίσματος μας ή το βράδυ της παραμονής αν έγινε μετά από την ολοήμερη νηστεία ο εορτασμός και η Θ. Λειτουργία, ή το πρωί. Παθαίνοντας βέβαια σήμερα σύγχυση, γιατί γίνεται δυο φορές αγιασμός;;!!

Το να γίνει το σωστό, δηλαδή μια φορά ή το βράδυ ή το πρωί ο αγιασμός, είναι πράγμα απίθανο στη εποχή μας. Ίσως  να γίνεται (… μακάρι…) μόνον σε κάποια μοναστήρια, που σκέπτονται και θεολογούν και δεν μαϊμουδίζουν!!

Αφού λοιπόν νηστέψουμε την παραμονή (το γε νυν έχον) «κοινωνάμε» αγιασμό το βράδυ ή το πρωί, όποτε τελεσθεί. Νηστεύουμε για την εορτή, που συναρτάται και συνδυάζεται με την υπόμνηση του Βαπτίσματος μας (Μ. Αγιασμός). Δεν υφίσταται ο αγιασμός ανεξάρτητα από την εορτή των Θεοφανείων, γι’ αυτό άλλωστε δεν τελείται και κάποια άλλη μέρα. Βεβαίως τελείται στα αυτονομημένα πλέον βαπτίσματα, αλλά τότε οι παριστάμενοι (του ιερέως μη εξαιρουμένου) ΔΕΝ πίνουμε από  εκείνο το αγιασμένο Βαπτισματικό νερό.  Όσο για το φρικτό δίλημμα, αν τρώμε πρώτα αντίδωρο ή πίνουμε πρώτα αγιασμό, ό,τι θέλουμε!! Και τα δυο είναι ευλογίες και δεν … τσακώνονται μεταξύ τους!