Τρίτη Συνάντησις της 18ης Ολομελείας της Διεθνούς Μικτής Επιτροπής επί του Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ Ορθοδόξου Εκκλησίας και Παγκοσμίου Λουθηρανικής Ομοσπονδίας – ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

 ΤΡΙΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ 18^ΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ

ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΜΙΚΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ

ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΛΟΥΘΗΡΑΝΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ

«Τό Ἅγιον Πνεῦμα, Ἐκκλησία καί Κόσμος»

Κάϊρο, Αἴγυπτος, 24-31 Μαΐου 2024

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

Ἡ τρίτη καί τελευταία Συνάντησις τῆς 18^ης Ὁλομελείας τῆς Διεθνοῦς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου μεταξύ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τῆς Παγκοσμίου Λουθηρανικῆς Ὁμοσπονδίας ἐπραγματοποιήθη μεταξύ 24^ης καί 31^ης Μαΐου 2024 ἐν Καΐρῳ Αἰγύπτου. Ἡ Συνάντησις ἐφιλοξενήθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς καί αἱ ἐργασίαι αὐτῆς ἐπραγματοποιήθησαν εἰς τήν ἱστορικήν Ἱ. Πατριαρχικήν Μονήν Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, Παλαιοῦ Καΐρου. 

Εἰς τήν Συνάντησιν ἦσαν συμπροεδρεύοντες οἱ Σεβ. Μητροπολίτης Κρήνης Kαθ. κ. Κύριλλος (Οἰκ. Πατριαρχεῖον) ἐκ μέρους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί ὁ Ἐπίσκοπος Dr. Johann Schneider (Εὐαγγελική Ἐκκλησία ἐν Κεντρ. Γερμανίᾳ) ἐκ μέρους τῆς Παγκοσμίου Λουθηρανικῆς Ὁμοσπονδίας. Ἡ Ὁλομέλεια ἠσχολήθη μέ τήν θεματική: «Τό Ἅγιον Πνεῦμα, Ἐκκλησία καί Κόσμος: Δημιουργία, Ἄνθρωπος καί Σωτηρία», καί ὁλοκλήρωσεν τάς συζητήσεις καί ἐργασίας αὐτῆς ἐπί τοῦ Θέματος τῆς Πνευματολογίας καί τοῦ ἔργου τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, αἱ ὁποῖαι ἤρχησαν κατά τό ἔτος 2023.

Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἐξεπροσωπήθη ὑπό τῶν: Σεβ. Μητρ. Κρήνης  Kαθ. κ. Κυρίλλου (Οἰκ. Πατριαρχεῖον), Πανοσιολ. Διακόνου Οἰκουμενίου Ἀμανατίδου, Ὑπογραμματέως τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου (Συγγραμματέως, Οἰκ. Πατριαρχεῖον), Σεβ. Μητρ. Ἀξώμης Δρος κ. Πέτρου (Πατριαρχεῖον Ἀλεξανδρείας), Πανοσιολ. Ἀρχιμ. Philip Hall (Πατριαρχεῖον Ἀντιοχείας), Ἐλλογ. Kαθ. Δρος Rade Kisić (Πατριαρχεῖον Σερβίας), Αἰδεσιμολ. Πρωτoπρ. Kαθ. Δρος Γεωργίου Zviadadze (Πατριαρχεῖον Γεωργίας), Πανιερ. Μητρ. Ταμασοῦ καί Ὀρεινῆς Δρος κ. Ἠσαΐου (Ἐκκλησία τῆς Κύπρου), Σεβ. Μητρ. Περιστερίου Καθ. κ. Γρηγορίου, (Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος), Ἐλλογιμ. κ. Jerzy Betlejko (Ἐκκλησία Πολωνίας), Ἐλλογιμ. Καθ. Δρος Nathan Hoppe (Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας), Αἰδεσιμολ. Πρεσβ. Δρος Václav Ježek (Ἐκκλησία Τσεχίας καί Σλοβακίας) καί τῶν Συμβούλων Αἰδεσιμολ. Πρωτοπρ. Στεφάνου Χρυσάνθου (Ἐκκλησία τῆς Κύπρου) καί Αἰδεσιμολ. Πρωτοπρ. Καθ. Δρος Δημητρίου Μπαθρέλλου (Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος).

Ἡ Παγκόσμιος Λουθηρανική Ὁμοσπονδία ἐξεπροσωπήθη ὑπό τῶν: Ἐπισκόπου Dr. Johann Schneider (Συμπροέδρου), Rev. Prof. Dr. Dirk G. Lange (Συγγραμματέως, LWF Geneva), Rev. Prof. Dr. Stephanie Dietrich (Church of Norway), Rev. Dr. Lalissa D. Gemechis (Ethiopian Evangelical Church Mekane Yesus), Dr. Maria Munkholt Christensen (Evangelical Lutheran Church in Denmark), Rev. Dr. Heta Hurskainen (Evangelical Lutheran Church in Finland), Prof. Dr. Kenneth Appold (Evangelical Lutheran Church of America) καί τῶν συμβούλων Rev. Prof. Dr. Jennifer Wasmuth (Evangelical Lutheran Church of Hanover, Germany) καί Rev. Prof. Dr. Bernd Oberdorfer (Evangelical Lutheran Church in Bavaria, Germany). 

Τό πρωΐ τῆς Δευτέρας, 27^ην Μαΐου, τά μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς ἀπησχόλησεν τό ζήτημα τοῦ Filioque. Μετά τήν εἰσήγησιν τοῦ Αἰδεσιμολ. Πρωτοπρ. Καθ. Δρος Δημητρίου Μπαθρέλλου περί τῆς ἱστορίας καί ἐξελήξεως τοῦ ζητήματος, ἐπαρουσιάσθη τό σχέδιον Κοινῆς Δηλώσεως περί τοῦ Filioque, τό ὁποῖον συνετάχθη κατά τήν Προπαρασκευαστικήν Συνάντησιν ἐν Ταλλίν, τόν Νοέμβριον τοῦ 2023. Ἡ ὁλομέλεια μετά ἀπό μακρά συζήτησιν καί διαβούλευσιν ἐνέκρινε τό σχέδιον τῆς Δηλώσεως μετά προσθηκῶν καί βελτιώσεων. Ἡ τελική μορφή τῆς κοινῆς Δηλώσεως περί τοῦ Filioque θά δημοσιευθῇ μέχρι τό τέλος τοῦ ἔτους. Τό κείμενο εἶναι καρπός τοῦ πλέον τῶν τεσσαράκοντα ἐτῶν δημιουργικοῦ διαλόγου μεταξύ Λουθηρανῶν καί Ὀρθοδόξων καί θά ἀποτελέσῃ τήν κοινή συμβολήν τοῦ Διαλόγου εἰς τήν ἐπέτειον τῶν 1700 ἐτῶν ἀπό τῆς συγκλήσεως τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἐν Νικαίᾳ (325).

Αἱ ἐργασίαι τοῦ Διαλόγου ἐπικεντρώθησαν εἰς δύο θεματικάς εἰς συνέχειαν τοῦ ἔργου τῶν προηγηθέντων συναντήσεων: α) Ἡ ἐπίκλησις ἐκτός τῆς Θ. Εὐχαριστίας καί β) Ἀποκλειστικότητα καί Περιεκτικότητα εἰς τήν δράσιν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Δι᾽ ἀμφότερα τά θέματα ἐπαρουσιάσθησαν δύο εἰσήγησεις ἀπό τούς Prof. Dr. Kenneth Appold καί Αἰδεσιμολ. Πρεσβ. Δρ. Václav Ježek, περί τῆς παρουσίας ἐπικλητικῶν προσευχῶν εἰς ἀκολουθίας ἐκτός τῆς εὐχαστιστίας καί τούς Dr. Maria Munkholt Christensen καί Καθ. Δρ. Nathan Hoppe ἀντιστοίχως, περί τῆς ἀποκλειστικῆς καί περιεκτικῆς δράσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐντός καί ἐκτός τῶν ὁρίων τοῦ Χριστιανισμοῦ. 

Αἱ συζητήσεις ἐπί τῶν εἰσηγήσεων κατέληξαν εἰς τήν παρουσίασιν κοινοῦ κειμένου ἐπί τῇ βάσει σχεδίου, τό ὁποῖο συνέταξεν ἡ Ἐπιτροπή κατά τήν συνάντησιν ἐν Βιττεμβέργῃ 2023. Τό τελικό κείμενο τῆς Κοινῆς Δηλώσεως συνίσταται ἐκ πέντε ἑνοτήτων: α) Τό Ἅγιος Πνεῦμα εἰς τήν Δημιουργίαν, β) Τό Ἅγιον Πνεῦμα εἰς τήν Οἰκονομίαν καί τό Κήρυγμα τοῦ Εὐγγελίου, γ) Τό Ἅγιον Πνεῦμα εἰς τόν Κόσμον, δ) Τό Ἅγιον Πνεῦμα, ἡ Λειτουργία καί ἡ Ἐκκλησία, ε) Ἡ Ἐπίκλησις τοῦ Ἁγίου Πνεύμαοτς εἰς τήν ζωήν τῆς Ἐκκλησίας ἐκτός τῆς Θείας Εὐχαριστίας, στ) ἡ κοινή δήλωσις περί τοῦ Filioque (θά δημοσιευθῇ καί ξεχωριστά) καί ζ) προτάσεις.

Κατά τήν ἔναρξιν τῶν ἐργασιῶν, τήν Κυριακήν 26^ην Μαϊου, ἡ Ἐπιτροπή συμμετείχε εἰς τήν πολυαρχιερατικήν Θείαν Λειτουργίαν προεξάρχοντος τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Κρήνης κ. Κυρίλλου ἐν τῷ Ἱ. Ν. Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης εἰς τήν Ἠλιούπολιν τοῦ Καΐρου. Εἱς τήν ἀκολουθίαν παρίστατο ὁ Ἐξοχ. Πρέσβυς τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας ἐν Αἰγύπτῳ κ. Νικόλαος Παπαγεωργίου καί ἐκπρόσωπος τῆς Πρεσβείας τῆς Κύρπου καί μέλη τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος Καΐρου. Ἐν συνεχείᾳ παρετέθη ἑόρτιον γεύμα εἰς τόν Ναυτικόν Ὅμιλον Καΐρου πλησίον τοῦ Νείλου ποταμοῦ.

Τα μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Διαλόγου ἐπεσκέφθησαν ἱστορικά μνημεία τῆς πόλεως τοῦ Καΐρου, τό Μουσεῖον Αὐγυπτιακοῦ Πολιτισμοῦ καί τίς Πυραμίδες, περιηγήθησαν εἰς τό Μουσεῖον, τόν ρωμαϊκόν Πύργον καί τά Παρεκκλήσια τῆς Ἱ. Μονῆς τοῦ Ἁγἰου Γεωργίου, καί εἰς τούς τάφους τῶν Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας, ὅπου ὁ Σεβ. Μητρ. Περιστερίου κ. Γρηγόριος ἐτέλεσεν τρισάγιον. Ἀκολούθως ἐπεσκέφθησαν τήν Κρεμαστήν Ἐκκλησίαν, ὅπου τούς καλωσόρισεν ὁ Πρωτοσύγκελλος τοῦ Ἐπισκόπου ἐν Παλαιῷ Καΐρῳ τῆς Κοπτικῆς Ἐκκλησίας.

Τήν Πέμπτη 30^ην Μαϊου, τελευταία ἡμέρα τῶν ἐργασιῶν, ἀνεγνώσθησαν μήνυμα τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου καί τῆς Γενικῆς Γραμματέως τῆς Παγκοσμίου Λουθηρανικῆς Ὁμοσπονδίας Dr. Anne Burghardt. Ὁ Σεβ. Μητρ. Κρήνης κ. Κύριλλος ἐξέφρασεν τήν εὐγνωμοσύνην καί τήν ἐλπίδαν αὐτοῦ διά τήν συνέχειαν τοῦ ἔργου τοῦ Διαλόγου καί ὁ Ἐπίσκοπος Johann Schneider ἐσημείωσεν τό ἀνοικτόν πνεῦμα τῶν συνομιλιῶν. 

Ἡ Ἐπιτροπή ἐξέφρασεν τήν βαθεῖαν ἐκτίμησιν καί εὐγνωμοσύνην αὐτῆς πρός τήν Α. Θ. Μακαριότητα τόν Πάπα καί Πατριάρχην Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς κ. κ. Θεόδωρον, τόν Σεβ. Μητροπολίτην Μέμφιδος κ. Νικόδημον, Πατριαρχικόν Ἐπίτροπον Καΐρου, τόν Σεβ. Μητροπολίτην Πτολεμαΐδος κ. Παντελεήμονα, Ἀρχιγραμματέαν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί τόν Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτην Δρ. Δαμασκηνόν Alazrai, Καθηγούμενον τῆς Ἱ. Πατριαρχικῆς Μονῆς Ἁγίου Γεωργίου διά τήν γενναιόδωρον φιλοξενίαν αὐτῶν εἰς τήν ἱστορικήν Πρωτεύσουσαν τῆς Αἰγύπτου, τό Κάϊρον.

Ἡ Ἐπιτροπή ἀπεφάσισεν ὅτι ἡ 1^η Προπαρασκευαστική Συνάντησις διά τήν 19^ην Ὁλομέλειαν θά πραγματοποιηθῇ μεταξύ 11^ης καί 14^ης Νοεμβρίου 2024 εἰς τό Ἑλληνικόν Κολλέγιον τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Βοστώνης, Η.Π.Α. ὑπό τήν φιλοξενίαν τῆς Ἑλληνορθοδόξου Ἀρχιεπισκoπῆς Ἀμερικῆς καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Ἰνστιτούτου Huffington.

Κάϊρο, 31 Μαΐου 2024