Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος περί της "Ομολογίας Πίστεως"

Μακαριώτατε Αρχιεπίσκοπε
Αθηνών και πάσης Ελλάδος,
εν Χριστώ τω Θεώ λίαν αγαπητέ
και περιπόθητε αδελφέ
και συλλειτουργέ της ημών Μετριότητος
κύριε Ιερώνυμε,
Πρόεδρε της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, την Υμετέραν σεβασμίαν Μακαριότητα αδελφικώς εν Κυρίω κατασπαζόμενοι, υπερήδιστα προσαγορεύομεν.

Εις γνώσιν του Οικουμενικού Πατριαρχείου περιήλθε κατ’ αυτάς κείμενον υπό τον τίτλον «Ομολογία Πίστεως», υπογεγραμμένον υπό κληρικών και μοναχών, ως και τινών λαϊκών, εν οις και τινες Μητροπολίται της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος, δια του οποίου επιχειρείται ο διαχωρισμός των Ορθοδόξων πιστών εις «ομολογητάς της Ορθοδόξου πίστεως» και εις οιωνεί μειοδότας αυτής, εφ’ όσον δεν αποδέχονται τας θέσεις των συντακτών του εν λόγω κειμένου.
Επί του ζητήματος τούτου, συνοδική διαγνώμη, προαγόμεθα ίνα εκφράσωμεν Υμίν τον έντονον προβληματισμόν του Οικουμενικού Πατριαρχείου και τούτο διά τους ακόλουθους λόγους:
Είναι γνωστόν ότι από μακρού υφίστανται και καλλιεργούνται, ιδιαιτέρως εν τω χώρω της Εκκλησίας της Ελλάδος, ζηλωτικαί τάσεις, αίτινες εκδηλούνται δια πολεμικής ενίοτε οξείας και ανοικείου, εναντίον των διεξαγομένων θεολογικών διαλόγων και επαφών της Ορθοδόξου Εκκλησίας μετά των ετεροδόξων.
Η Ορθόδοξος Εκκλησία ουδέποτε βεβαίως ημπόδισεν ή επέκρινε την έκφρασιν κριτικής προς πράξεις και αποφάσεις της διοικούσης Εκκλησίας διο και ουδέποτε διεμαρτυρήθημεν και ημείς δια τας ως άνω τάσεις, καίτοι, ως είπομεν, πολλάκις εκδηλούνται αύται κατά τρόπον ανοίκειον, φανατικόν και τουταυτό ασεβή. Δεν ηθέλομεν απευθυνθή, συνεπώς, προς Υμάς εάν επρόκειτο απλώς περί μιας τοιαύτης κριτικής, έστω και απρεπούς και ανοικείου.
Αλλ’ η περίπτωσις της εν λόγω «Ομολογίας» παρουσιάζει ιδιομορφίας τινάς αι οποίαι εμβάλλουν ημάς εις ανησυχίαν, δοθέντος ότι:
α) Το κείμενον τούτο αυτοχαρακτηρίζεται ως «Ομολογία Πίστεως» εφάμιλλος, τρόπον τινά, ή εν πάση περιπτώσει παράλληλος προς υφισταμένας επισήμους «Ομολογίας Πίστεως», ως εκείναι των Αγίων και Οικουμενικών Συνόδων ή άλλαι «Ομολογίαι» φέρουσαι ονόματα ατόμων ως των Πέτρου, Μογίλα, Δοσιθέου Ιεροσολύμων κ.α. Αλλ’ ενώ αι τελευταίαι αύται φέρουσι και αυταί συνοδικήν επικύρωσιν, η περί ής ο λόγος «Ομολογία» ουδεμίαν τοιαύτην επικύρωσιν φέρει, και δια του τίτλου τούτου παραπλανά μέρος του πιστού λαού εμφανιζομένη ως μια παρόμοια «Ομολογία».
β) Η «Ομολογία» αύτη διαλαμβάνει εν παραγράφω την διακήρυξιν ότι πάντες οι επικοινωνούντες προς τους ετεροδόξους και συμπροσευχόμενοι μετ’ αυτών θέτουν εαυτούς αυτομάτως εκτός Εκκλησίας. Τούτο σημαίνει ότι πάντες οι Πατριάρχαι και λοιποί Προκαθήμενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών μετά των Ιερών αυτών Συνόδων ως μετέχοντες εις τοιαύτας επαφάς και διαλόγους έχουν αυτομάτως θέσει εαυτούς εκτός Εκκλησίας!!! Οι υπογράφοντες την «Ομολογίαν» δια του τρόπου τούτου κηρύσσουν πάντας ημάς εκτός της Εκκλησίας, ήτοι σχησματικούς, είναι δε απορίας άξιον διατί δεν έχουν εισέτι διακόψει την μεθ’ ημών μυστηριακήν κοινωνίαν, εφ’ όσον ευρισκόμεθα κατ’ αυτούς «εκτός Εκκλησίας». Το σπέρμα πάντως του σχίσματος ενυπάρχει εις τα ως άνω εμφάσεις της «Ομολογίας», τούτο δε δέον να εμβάλη πάντας τους ποιμαίνοντας την Εκκλησίαν εις ανησυχίαν.
γ) Η ανησυχία αύτη επιτείνεται εκ του ότι την εν λόγω «Ομολογίαν» υπογράφουν συν τοις άλλοις και τινες Αρχιερείς της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος, ως εάν μη ήρκει εις αυτούς η κατά την επισκοπικήν χειροτονίαν των δοθείσα Ομολογία. Θέλομεν να πιστεύωμεν ότι οι υπογράψαντες Ιεράρχαι έπραξαν τούτο άνευ πλήρους επιγνώσεως του ότι διά του τρόπου τούτου οδηγούν εις σχίσμα εντός της Ορθοδόξου Ιεραρχίας, δοθέντος ότι τάς μετά των ετεροδόξων επαφάς εγκρίνουν δια συνοδικών αποφάσεων πάσαι αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι. Διότι είναι αδιανόητον οι επίσκοποι ούτοι, δια μέν της υπογραφής της εν λόγω «Ομολογίας» να διακηρύσσουν ότι πάντες οι μετέχοντες εις τας μετά των ετεροδόξων επαφάς «θέτουν εαυτούς αυτομάτως εκτός της Εκκλησίας», εν δε τη λειτουργική και λοιπή αυτών ζωή να θεωρούν εαυτούς εν κοινωνία μετ’ αυτών, μνημονεύοντες μάλιστα και του ονόματος αυτών εν τη Θεία Λειτουργία.
Μακαριώτατε,
Αι μετά των ετεροδόξων επαφαί, περιλαμβανομένων των μετ’ αυτών θεολογικών διαλόγων, δεν αποτελούσιν ενεργείας ωρισμένων Εκκλησιών ή προσώπων, αλλά, ως είπομεν, συνοδικάς αποφάσεις πασών ανεξαιρέτως των Ορθοδόξων Εκκλησιών, περιλαμβανομένης και της καθ’ Υμάς Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος, ως είναι η ομόφωνως απόφασις της Γ’ Προσυνοδικής Πανορθοδόξου Διασκέψεως (1986) και αι υπογραφείσαι και συνημμένως εν αντιγράφω αποστελλόμεναι συμφωνίαι επί του περιεχομένου του μετά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας θεολογικού ημών διαλόγου.
Προκαλεί βαθίαν θλίψιν η διαπίστωσις ότι τούτο λησμονείται υπό των υπογραψάντων την «Ομολογίαν» ταύτην. Η Εκκλησία της Ελλάδος μη καταδικάζουσα αλλά δεχόμενη σιωπηρώς την κυκλοφορίαν κειμένων «Ομολογίας Πίστεως», ως το περί ου ο λόγος, δια του οποίου τίθενται εκτός Εκκλησίας πάντες οι μετέχοντες εις τας μετά των ετεροδόξων σχέσεις, υπογεγραμμένον μάλιστα και υπό επισκόπων αυτής, δημιουργεί προβληματισμόν ουχί μόνον εις το ποίμνιον αυτής, αλλά και είς την μετά των λοιπών Ορθοδόξων Εκκλησιών κοινωνίαν αυτής.
Παρακαλούμεν, όθεν, την Υμετέραν Μακαριότηταν και την περί Αυτήν τιμίαν Ιεραρχίαν όπως το ταχύτερον δυνατόν λάβη επισήμως θέσιν έναντι της φερομένης «Ομολογίας Πίστεως» και των υπογραψάντων αυτήν κληρικών αυτής, αναλογιζομένην τον κίνδυνον, τον οποίο εγκυμονεί δια την ενότητα της Εκκλησίας η επιδεικνυμένη ανοχή η, ως αποδείκνυται, και υπό τινών εκ των επισκόπων αυτής ενθάρρυνσις, τοιούτων διαστικών ενεργειών.
Ταύτα ανακοινούμενοι τη Υμετέρα Μακαριότητι, περιπτυσσόμεθα και αύθις Αυτήν φιλήματι αδελφικώ και διατελούμεν μετ’ αγάπης εν Κυρίω πολλής και τιμής εξιδιασμένης.

+ Ο Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος