ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΙΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΧΙΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΘΕΙΑΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΝ Ἐπί τῇ ἐπισκέψει εἰς τήν Χίον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ

Π Ρ Ο Σ Φ Ω Ν Η Σ Ι Σ

ΤΟΥ  ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΧΙΟΥ,  ΨΑΡΩΝ  ΚΑΙ  ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ  κ. ΜΑΡΚΟΥ

ΚΑΤΑ  ΤΗΝ ΘΕΙΑΝ  ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΝ

Ἐπί τῇ ἐπισκέψει εἰς τήν Χίον

τῆς Α. Θ. Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου

κ.κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ

Εἰ γάρ Ἰησοῦς ἀπέθανε καί ἀνέστη

οὕτω καί ἡμεῖς ἐν καινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν.

Παναγι­ώ­τα­τε,

Σή­με­ρον ἡ Χά­ρις τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος, ἡ τόν ὅ­λον συγ­κρο­τοῦ­σα θε­σμόν τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας, ἡ­μᾶς συ­νή­γα­γε πρό τοῦ Ἁ­γί­ου καί Ἱ­ε­ροῦ Θυ­σι­α­στη­ρί­ου, ὅ­που ἀγ­γέ­λων πα­ρι­στα­μέ­νων, στο­λάς πε­ρι­βε­βλη­μέ­νων λα­μπράς, τό Θυ­σι­α­στή­ρι­ον κυ­κλού­ντων καί κά­τω νευ­ό­ντων θύ­ε­ται ὁ Ἀ­μνός τοῦ Θε­οῦ, ὁ τυθείς ὑ­πέρ τῆς τοῦ κό­σμου ζω­ῆς καί σω­τη­ρί­ας.

Σή­με­ρον τά ἄ­νω τοῖς κά­τω συ­νε­ορ­τά­ζει ὅ­τι ἡ ἐν τῇ ναυπρυτάνει νήσῳ τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἀρχιπελάγους συ­νε­κλε­κτή, ἡ Ἐκκλησία τῆς δολιχηρέτμου Χίου, τῶν ἡρωϊκῶν Ψαρῶν καὶ τῶν ναυσικλυτῶν Οἰνουσσῶν ἐν μέ­σῳ ἔ­χει τόν Παναγι­ώ­τα­τον θε­ο­φί­λη­τον καί λα­ο­φί­λη­τον οἰ­α­κι­στήν τῆς εὐδρόμου ὁλ­κά­δος τῆς πρωτοθρόνου Ἐκ­κ­λη­σί­ας τοῦ Πρωτοκλήτου Ἁγίου ἐνδόξου πανευφήμου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ὅντινα ἐκάλεσεν Κύριος πρῶτον εἰς τὴν διακονίαν, τὸν φρυκτωρόν τῶν τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως δογμάτων, ἅτινα διετύπωσαν αἱ Ἁγίαι Ἑπτά Οἰκουμενικαί Σύνοδοι αἱ ὁποῖαι ἔλαβον χώραν ἐν τοῖς ὁρίοις τῆς κανονικῆς δικαιοδοσίας Αὑτοῦ, καὶ τόν ποιμένα τοῦ λογικοῦ ποιμνίου τῶν θεουμένων προβάτων.

Σή­με­ρον με­τά τοῦ ὁμω­νύ­μου τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου πανευφήμου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου, γευό­με­θα τοῦ ἑ­νός Ἄρ­του, ὅ­στις ἐ­στι Σῶ­μα Χρι­στοῦ καί τοῦ ἑ­νός Πο­τη­ρί­ου, τοῦ πε­ρι­έ­χο­ντος τό και­νόν τῆς ἀ­μπέ­λου γέν­νη­μα, ὅ ἐ­στιν Αἷ­μα Χρι­στοῦ τό ἐκ­χυ­θέν, ἐκ τῆς ἀκ­η­ρά­του Αὐ­τοῦ πλευ­ρᾶς καί πλη­ροῦν ἡ­μᾶς εἰς πά­ντας ἁρ­μούς, εἰς νε­φρούς, εἰς καρ­δί­αν.

Ἡ κοι­νή αὕ­τη πα­ρου­σί­α καί προ­σευ­χή καί με­το­χή ἡ­μῶν εἰς τήν θε­ο­τί­μη­τον ταύ­την Εὐχαριστιακήν Σύναξιν δει­κνύ­ει τήν ἐξ ὕ­ψους ἐ­πί­σκε­ψιν τοῦ Σω­τῆ­ρος ἡ­μῶν.

Ἡ Εὐ­χα­ρι­στί­α, Παναγιώτατε, ὡς θυ­σί­α εἶ­ναι ἡ θυ­σί­α τοῦ Γολ­γο­θᾶ συ­νε­χι­ζο­μέ­νη καί ἐ­φαρ­μο­ζο­μέ­νη, κα­θ' ὅ­σον ὁ Σω­τήρ ὡς θύ­της ἅ­μα καί θῦ­μα προ­σφέ­ρει τό Σῶ­μα καί τό Αἷ­μα Αὐ­τοῦ ὑ­πό τά εἴ­δη τοῦ ἄρ­του καί τοῦ οἴ­νου. Δι­ά τήν θυ­σί­αν ταύ­την ἡ τοῦ Κυ­ρί­ου Τρά­πε­ζα εἶ­ναι τό Θυ­σι­α­στή­ρι­ον, ὡς εἴ­ρη­ται πα­ρά τοῦ μυ­στο­λέ­κτου Ἀ­πο­στό­λου Παύ­λου "ἔ­χο­μεν Θυ­σι­α­στή­ρι­ον ἐξ οὗ φα­γεῖν οὐκ ἔ­χου­σιν ἐ­ξου­σί­αν οἱ τῇ σκη­νῇ λα­τρεύ­ο­ντες" (Ἑ­βρ. 13,10).

Εἰς τό Θυ­σι­α­στή­ρι­ον τοῦ­το πά­ρε­στιν αὐ­τός ὁ Χρι­στός. Ὅ­θεν διά τῆς πρα­γμα­τι­κῆς καί οὐ­σι­ώ­δους πα­ρου­σί­ας τοῦ Χρι­στοῦ, ἔ­χο­μεν ἐν αὐ­τοῖς "αὐ­τό τό Σῶ­μα τοῦ Κυ­ρί­ου τε­θε­ω­μέ­νον", "οὐ­χί ἄρ­τον λι­τόν, ἀλ­λ' ἡ­νω­μέ­νον θε­ό­τη­τι", χω­ρίς αἱ δύ­ο ἐν τῷ Χρι­στῷ φύ­σεις νά συγ­χέ­ω­νται εἰς μί­αν, ἀλ­λά κα­θ' ὅν χρό­νον πα­ρα­μέ­νου­σι "μί­α μέν τοῦ σώ­μα­τος, τῆς δέ ἡ­νω­μέ­νης αὐ­τῷ θε­ό­τη­τος ἑ­τέ­ρα· ὥ­στε τό συ­ναμ­φό­τε­ρον οὐ μί­α φύ­σις, ἀλ­λά δύ­ο". Ἔ­χο­μεν λοι­πόν πα­ρό­ντα τόν Χρι­στόν, ὅ­πως ἤ­δη ζῇ δε­δο­ξα­σμέ­νος ἐν τῷ οὐ­ρα­νῷ καί "ὅ­σοι με­τέ­χο­μεν τοῦ Σώ­μα­τος, ὅ­σοι τοῦ Αἵ­μα­τος ἀ­πο­γευ­ό­με­θα τού­του", "ἐ­κεί­νου τοῦ ἄ­νω κα­θη­μέ­νου, τοῦ προ­σκυ­νου­μέ­νου πα­ρά τῶν ἀγ­γέ­λων, τοῦ τῆς ἀ­κη­ρά­του δυ­νά­με­ως ἐγ­γύς, τού­του ἀ­πο­γευ­ό­με­θα" (Δα­μα­σκη­νοῦ Μνημ. ἔρ­γ. Δ´ 13 Μ. 94, 1148-1149 καί Χρυ­σο­στ. ὁ­μιλ. εἰς τήν πρός Ἐ­φεσ. 3 παρ. 3 Monf. 11, 24).

Ἐξ αὐ­τῆς τῆς κοι­νω­νί­ας ὁ πι­στός ἑ­νοῦ­ται με­τά τοῦ Χρι­στοῦ καί ἐ­πι­τυγ­χά­νει τήν ἐξ αὐ­τοῦ καί ἐν αὐ­τῷ ἐκ­πη­γά­ζου­σαν καί δι­α­τη­ρου­μέ­νην νέ­αν ζω­ήν τῆς χά­ρι­τος. Αὐ­τός ὁ Κύ­ρι­ος ἐ­βε­βαί­ω­σε πε­ρί τῆς σαρ­κός αὐ­τοῦ ὅ­τι "ἀ­λη­θῶς ἐ­στι βρῶ­σις" καί πε­ρί τοῦ αἵ­μα­τος αὐ­τοῦ, ὅ­τι "ἀ­λη­θῶς ἐ­στι πό­σις". Καί "ὥ­σπερ ὁ ἄρ­τος σώ­μα­τι κα­τάλ­λη­λος" εἰς τό συ­ντη­ρεῖν καί ἐ­νι­σχύ­ειν τήν ἀν­θρω­πί­νην ζω­ήν, "οὕ­τω καί ὁ Λό­γος τῇ ψυ­χῇ ἁρ­μό­δι­ος". Καί ὁ "ἄρ­τος ὁ οὐ­ρά­νι­ος καί τό πο­τή­ρι­ον σω­τη­ρί­ου ψυ­χήν καί σῶ­μα ἁ­γι­ά­ζο­ντα εἰς πᾶ­σαν ἡ­μῶν τήν σύ­στα­σιν ἀ­να­δί­δο­νται εἰς ὠ­φέ­λει­αν σώ­μα­τος καί ψυ­χῆς". Ὡς δέ ἄ­νευ ἄρ­του καί ὕ­δα­τος καί τῆς ἄλ­λης τοῦ σώ­μα­τος τρο­φῆς ἀ­δύ­να­τος ἀ­πο­βαί­νει ἡ δι­α­τή­ρη­σις τῆς σω­μα­τι­κῆς ζω­ῆς, οὕ­τω καί "ὁ μή τρώ­γων" τόν οὐ­ρά­νι­ον ἄρ­τον καί "μή πί­νων τό αἷ­μα τοῦ Κυ­ρί­ου οὐκ ἔ­χει ζω­ήν ἐν ἑ­αυ­τῷ" καί ἄ­νευ τῆς σαρ­κός τοῦ Κυ­ρί­ου "ζῆν οὐκ ἔ­νι" (Κυ­ρίλ. Ἱ­ε­ροσ. Μυ­στ. Κα­τηχ. Δ´ παρ. 5 καί Ε´ παρ. 12, Μ´ 33 1100 καί Χρυ­σο­στ. εἰς τόν Ἰ­ωάν. ὁ­μιλ. 47 παρ. 2 Μ´ 59, 265).

Εἶ­ναι, ἑπομένως, φυ­σι­κόν, ὡς πᾶς τις δύ­να­ται νά κα­τα­νο­ή­σῃ, "ὁ τρώ­γων τήν ἁ­γί­αν σάρ­κα τοῦ Χρι­στοῦ", νά ἐ­νι­σχύ­ε­ται καί νά προ­κό­πτῃ εἰς τήν νέ­αν ζω­ήν τῆς χά­ρι­τος, ἀ­φ' οὗ "ἔ­χει ἡ σάρ­ξ ἐν αὐ­τῇ τόν Λό­γον κα­τά φύ­σιν ὄ­ντα ζω­ήν" καί "ὁ Κύ­ρι­ος ἡ­μῶν Ἰ­η­σοῦς Χρι­στός δι­ά τῆς ἰ­δί­ας σαρ­κός ἐ­να­πο­κρύ­πτει τήν ζω­ήν ταύ­την ἐν ἡ­μῖν ἀ­φα­νί­ζων φθο­ράν" (Κυ­ρίλ. εἰς τόν Ἰ­ωάν. βι­βλ. VI, M 73, 581). Δι­ά τῆς Εὐ­χα­ρι­στί­ας οἱ πι­στοί "τήν ζω­ήν τρώ­γου­σι, τήν ζω­ήν πί­νου­σι", ὡς λέ­γει ὁ Ἱ­ε­ρός Αὐ­γου­στῖ­νος. "Τρῶ­γε τήν ζω­ήν, πί­νε τήν ζω­ήν· θά ἔ­χῃς τήν ζω­ήν καί ἀ­κε­ραί­α ἐ­στι ἡ ζω­ή", ἡ ἐκ τοῦ μυ­στη­ρί­ου με­τα­δι­δο­μέ­νη. (Sermo CXXXI, 1, M.L. 38, 729). Ἐ­ντεῦ­θεν καί ὁ Μέ­γας Βα­σί­λει­ος ἀ­πο­φαί­νε­ται ὅ­τι "καί τό κοι­νω­νεῖν κα­θ' ἑ­κά­στην ἡ­μέ­ραν καί με­τα­λαμ­βά­νειν τοῦ Ἁ­γί­ου Σώ­μα­τος καί Αἵ­μα­τος τοῦ Χρι­στοῦ κα­λόν καί ἐ­πω­φε­λές. Τίς γάρ ἀμ­φι­βάλ­λει, ὅ­τι τό με­τέ­χειν συ­νε­χῶς τῆς ζω­ῆς, οὐ­δέν ἄλ­λο ἐ­στίν ἤ ζῆν πολ­λα­χῶς". (Μ. Βα­σιλ. Ἐ­πι­στ. 93, πρός Και­σα­ρί­αν πα­τρι­κί­αν, Μ´ 32, 484).

Οἱ κοι­νω­νοῦ­ντες τοῦ τε­θε­ω­μέ­νου σώ­μα­τος τοῦ Κυ­ρί­ου θά γευ­θῶ­σι τοῦ κοι­νοῦ πο­τη­ρί­ου τοῦ θα­νά­του, ἡ ὑ­περ­φυ­σι­κή ὅ­μως ζω­ή, ἡ ἐ­ντεῦ­θεν εἰς αὐ­τούς με­τα­δο­θεῖ­σα ὑ­πό τοῦ Κυ­ρί­ου, θά συ­νε­χι­σθῇ (Π.Ν. Τρε­μπέ­λα, Δο­γμα­τι­κή, τ. Γ´ 215). Καί ὅ­πως ὁ Κύ­ρι­ος ἀ­νέ­στη καί πά­λιν ἔν­δο­ξος, οὕ­τω καί αὐ­τοί δέν θά ἀ­να­ζή­σω­σι ἁ­πλῶς, ἀλ­λά θά ἀ­να­λά­βω­σιν ἀ­θά­να­τον σῶ­μα με­τα­βε­βλη­μέ­νον καί ἀ­φω­μοι­ω­μέ­νον πρός τό ἐκ τοῦ τά­φου ἀ­να­στάν καί ἐν­δό­ξως εἰς τούς οὐ­ρα­νούς ἀ­να­λη­φθέν σῶ­μα τοῦ Κυ­ρί­ου. Ἡ ἀ­νά­στα­σις τῶν σω­μά­των ἔ­σται βε­βαί­ως κοι­νή. Ἀλ­λ' ἡ ἔν­δο­ξος καί μα­κα­ρί­α ἀ­θα­να­σί­α οὐ μό­νον τῆς ψυ­χῆς ἀλ­λά καί τοῦ σώ­μα­τος ἔ­σται κλῆ­ρος μό­νον ἐ­κεί­νων, ἐν τοῖς ὁ­ποί­οις " ὁ Κύ­ρι­ος δι­ά τῆς ἰ­δί­ας σαρ­κός", τῆς ὑ­π' αὐ­τῶν ἀ­ξί­ως με­τε­χο­μέ­νης, "ἐ­να­πο­κρύ­πτει τήν ζω­ήν καί ὥ­σπερ τι σπέρ­μα ἀ­θα­να­σί­ας ἐ­ντί­θη­σι", "κα­θά­περ εἴ τις σπιν­θῆ­ρα λα­βών ἀ­χύ­ροις ἐ­γκα­τα­χών­νυ­σι πολ­λοῖς, ἵ­να σω­ζό­με­νον ἔ­χῃ τό τοῦ πυ­ρός σπέρ­μα" (Κυ­ρίλ. 'Α­λεξ. εἰς τόν Ἰ­ωάν. βι­βλ. VI,Μ 73,581).

Τήν μα­κα­ρι­ό­τη­τα τῆς κοι­νω­νί­ας ταύ­της τῆς δι­ά τῆς Ἀ­να­στά­σε­ως και­νῆς ζω­ῆς, ἥ­ντι­να ἀ­πο­λαμ­βά­νο­μεν εἰς ἑ­κά­στην Εὐ­χα­ρι­στι­α­κήν Σύ­να­ξιν, γεύ­ε­ται ἡ πάντοτε διωκομέ­νη ἕ­νε­κεν τῆς δι­και­ο­σύ­νης τοῦ Θε­οῦ καί φοι­νιχ­θεῖ­σα δι­ά τήν πί­στιν Αὐ­τοῦ Ὀρθόδοξος Ἐκ­κ­λη­σί­α. Ἡ Ἐκ­κλη­σί­α αὕ­τη πολλάκις ἐ­σταυ­ρώ­θη φέ­ρου­σα ἐ­πί τό πρό­σω­πον Αὐ­τῆς τόν ἐξ ἀ­καν­θῶν στέ­φα­νον τοῦ μαρ­τυ­ρί­ου καί "οὐκ εἶ­χεν εἶ­δος, οὐ­δέ κάλ­λος". Τό μέγεθος τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ ἐγεύθησαν πλέον παντός ἄλλου οἱ ἔνδοξοι καὶ καλλίνικοι μάρτυρες, οἱ καλῶς ἀθλήσαντες καὶ στεφανωθέντες, οἵτινες μετά γενναίου φρονήματος ἔμειναν στερρῶς εἰς τήν πίστιν, ἐν οἷς καὶ ὁ χορός τῶν ἐν Χίῳ διαλαμψάντων Ἁγίων, ὧν τὴν σύναξιν ἐπιτελοῦμεν σήμερον προεξαρχούσης τῆς Ὑμετέρας Παναγιότητος με­θ' Ἧς κοι­νω­νοῦ­μεν ἅ­πα­ντες καί σή­με­ρον εἰς τό πο­τή­ρι­ον τῆς ζω­ῆς "τόν πο­τι­μώ­τα­τον οἶ­νον τοῦ Θε­οῦ, ὅς ἐ­ξί­στη­σι ἀ­πό τῶν ἀν­θρώ­πων καί ἐν­θου­σι­ᾶν ποι­εῖ καί με­θύ­ειν μέ­θην οὐκ ἀ­λό­γι­στον ἀλ­λά θεί­αν" (Ὠ­ριγ. Εἰς τό κα­τά Ἰ­ωάν., Α, Χ­ΧΧ, ΒΕΠ, 11, 274).

Παναγιώτατε,

Ἡ πηδαλιούχησις ὑφ’ Ὑμῶν τῆς ὁλκάδος τῆς ἐν Βασιλευούσῃ τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τῆς Ἐκκλησίας τῶν τοῦ Χριστοῦ πενήτων, τῆς Ἐκκλησίας τῶν ὀλίγων καὶ ἀναριθμήτων, ἐξικνεῖται ἀπὸ τὴν διαποίμανσιν τοῦ ποιμνίου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου ἀνά τὴν ὑφήλιον, τὴν λειτουργίαν καὶ κατοχύρωσιν τοῦ Συνοδικοῦ συστήματος τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ἀνάπτυξιν καὶ σύσφιξιν τῶν πανορθοδόξων σχέσεων, τὴν διαφύλαξιν τῆς κανονικῆς τάξεως καὶ παραδόσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τὴν διεξαγωγὴν πολυμερῶν Θεολογικῶν Διαλόγων, εἰς τοὺς ὁποίους καταθέτετε τὴν μαρτυρίαν τῆς Ὀρθοδόξου Θεολογίας καὶ Πίστεως, ἕως καὶ τὸ ζωηρὸν ἐνδιαφέρον διὰ τὰ τρέχοντα κοινωνικὰ καὶ περιβαλλοντολογικὰ προβλήματα τοῦ κόσμου, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν ἐνίσχυσιν τοῦ Κέντρου τῆς Ὀρθοδοξίας μὲ ποικίλους τρόπους, ὥστε νὰ συνεχίσῃ ἀπρόσκοπτα νὰ φέρῃ εἰς πέρας τὴν ὑψηλὴν ἀποστολήν του.

Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ παρέλθῃ ἀπαρατήρητον τὸ γεγονὸς, διότι εἶναι προφανὴς ἡ σημασία του, αὐτοῦ τῆς συνεχοῦς συντηρήσεως τῶν Ἱερῶν Ναῶν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ ἀλλαχοῦ, μὲ στὸχον τὴν διάσωσιν καὶ τὴν συνέχισιν τῆς λειτουργίας των.

Ὡς ἐξάλλου, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀφεθῇ ἔξω ἀπὸ τὴν ποιμαντικήν Ὑμῶν μέριμναν ὁ Μοναχισμός, εἴτε τοῦ Ἁγίου Ὅρους εἴτε τῶν ἄλλων Ἱερῶν Μονῶν τῆς δικαιοδοσίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, διότι εἶναι πανθομολογουμένη ἡ συμβολὴ του εἰς τὸ σωτήριον ἔργον τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι αὐτονόητον ὅτι ἡ δραστηριότης τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἀντανακλᾶ τὸ ἐνδιαφέρον του καὶ τὴν ἀγωνίαν του διὰ τὸ ποίμνιόν του, διὰ τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, τὴν ζωὴν καὶ τὴν μαρτυρίαν της εἰς τὸν σύγχρονον κόσμον, διὰ τὰς ποικίλας κρίσεις τὰς ὁποίας διέρχεται ὁ κόσμος αὐτὴν τὴν ἱστορικὴν περίοδον, διὰ τὴν δημιουργίαν, διὰ τοὺς νέους, διὰ τὴν προαγωγὴν τῶν θεολογικῶν γραμμάτων.

Θὰ ἐλέγαμε ὅτι, αἱ δραστηριότηται, αἱ πρωτοβουλίαι, καὶ ἡ γενικωτέρα παρουσία Σας εἰς τὴν Ἐκκλησιαστικήν, κοινωνικὴν καὶ πολιτικὴν σκηνὴν συνετέλεσαν εἰς τὴν ἀντίληψιν τῆς ἀπ’ αἰώνων αἴγλης τοῦΟἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τῆς ἐξυψώσεως ἀνά τὴν Οἰκουμένην τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, μὲ ἀποτέλεσμα, ἡ θέσις καὶ ἡ φωνή Αὐτῆς νὰ ἀποκτοῦν βαρύτητα καὶ νὰ γίνωνται σεβασταί.

Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ καθαρῶς ἐκκλησιαστικὰ καὶ θεσμικὰ κανονικὰ θέματα, δὲν παραλείπετε νὰ ἐκδηλώσητε ἔντονον καὶ ζωηρὸν ἐνδιαφέρον διὰ περιβαλλοντολογικά, κοινωνικά, πολιτικὰ καὶ ἀνθρωπιστικὰ ζητήματα. Τὸ πλέον σύγχρονο θέμα, μὲ ποικίλας διαστάσεις, θεολογικάς, πολιτικάς, κοινωνικάς καὶ περιβαλλοντολογικάς, εἶναι ἡ προσπάθεια εἰς τὴν ὁποίαν ἔχετε ἀναδυθῆ διὰ τὴν δημιουργίαν περιβαλλοντολογικῆς συνειδήσεως διὰ τὸ φυσικὸν περιβάλλον καὶ τὴν λῆψιν συγκεκριμένων μέτρων, μὲ στόχον τὴν διάσωσίν του ἀπὸ ἀνθρωπίνας παρεμβάσεις καὶ τὴν διατήρησίν του ὡς ἀγαθοῦ δοσμένου ἀπὸ τὸν Θεόν. Ἡ ὅλη προσπάθεια καὶ τὸ ἐνδιαφέρον Σας ἔχει παγκοσμίαν ἀπήχησιν.

Τὰ ἀνωτέρω εἶναι ἁπλῶς ἐνδεικτικά τῆς προσφορᾶς Σας κατὰ τὴν Πατριαρχικήν Σας διακονία. Ὅλα αὐτὰ καὶ ἄλλα τὰ ὁποῖα δὲν ἀνεφέρθησαν, καθιερώνουν τὴν Ὑμετέραν προσωπικότητα ἀνὰ τὴν Οἰκουμένην.

Τό λα­μπρόν τοῦ­το ἔρ­γον δέν στε­ρεῖ­ται δυ­σκο­λι­ῶν. "Δι­ά δα­κρύ­ων καί θλί­ψε­ων πολ­λῶν" κα­λεῖ­σθε ἵ­να λα­τρεύ­ση­τε τόν Θε­όν καί δι­α­κο­νή­ση­τε τόν ἄν­θρω­πον. Εἰς τὸν κόσμον συ­νη­ντή­σα­τε κε­καυ­μέ­νας καί χέρ­σους τάς ψυ­χάς, κα­χυ­πό­πτους τάς συ­νει­δή­σεις. Ὁ Ὑμέτερος λό­γος μεστός τῆς ἀ­λη­θεί­ας, τῆς ἐλ­πί­δος καί τῆς ἀ­γά­πης ὅστις κα­τε­τέ­θη με­τ' εἰ­λι­κρι­νοῦς δι­α­θέ­σε­ως, ἦλ­θεν ὡς αὖ­ρα Ἁ­γι­ο­πνευ­μα­τι­κή δρο­σί­ζου­σα τόν ἄ­νυ­δρον κό­σμον τῆς οἰκουμένης. Εἰς αὐ­τό συ­νήρ­γη­σεν καί ἡ ὑ­με­τέ­ρα στά­σις ἔ­να­ντι πάντων ἀδιακρίτως τῶν ἀνθρώπων. Πρός αὐ­τούς ἀ­πευ­θύν­θη­­τε ἄ­μοι­ρος μι­σαλ­λο­δο­ξί­ας, ἔμπλεως χρι­στι­α­νι­κῆς φι­λαν­θρω­πί­ας καί σε­βα­σμοῦ: "Ἐ­πεί­να­σα καί ἐ­δώ­κα­τέ μοι φα­γεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με". Τό λέ­ντι­ον τῆς Ὑ­με­τέ­ρας δι­α­κο­νί­ας συ­νέ­δρα­με πλείστας περιπτώσεις. Φῶς ταῖς τρί­βοις καί λύ­χνος τοῖς πο­σίν Ὑ­μῶν ὑπῆρξεν ὁ λόγος τοῦ Κυρίου ὅτι «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν».

Παναγι­ώ­τα­τε,

Ἔ­χο­ντες δι­' ἐλ­πί­δος ὅ­τι τό θε­ο­κί­νη­τον καί θε­ο­φι­λέ­στα­τον τοῦ­το Ἐκ­κ­λη­σι­α­στι­κόν ἔρ­γον θέ­λει δώ­σει πλου­σί­ους τούς καρ­πούς αὐ­τοῦ πρός δό­ξαν τοῦ Ἁ­γί­ου Τρι­α­δι­κοῦ Θε­οῦ καί στή­ρι­ξιν τοῦ ἐ­μπε­πι­στευ­μέ­νου Ὑ­μῖν λο­γι­κοῦ ποι­μνί­ου, δι­α­βε­βαι­οῦ­μεν Ὑ­μᾶς ὅ­τι ἡ Ἐκ­κ­λη­σί­α τῆς Χίου θέ­λει ἵσταται κυ­ρη­ναϊ­κῶς εἰς τόν ἀ­νά­ντην αὐ­τόν Ὑ­μέ­τε­ρον δό­λι­χον ἀ­να­μέ­νου­σα ὅ­πως συ­νευ­φραν­θῇ Ὑ­μῖν ὁ­ρῶ­σα τήν πα­ρά τοῦ Θε­οῦ πεμ­φθεῖ­σαν δό­ξαν τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἁ­γι­ω­τά­της Ἐκ­κ­λη­σί­ας, τῆς κεκοσμημένης διά τῆς ἱερᾶς μορφῆς τῶν Ἁγίων προκατόχων Ὑμῶν καί ἐ­πί τήν λυ­χνί­αν τῆς οἰ­κου­μέ­νης τε­θεί­σης καί φω­τι­ζού­σης "ἕ­ως ἐ­σχά­του τῆς γῆς" καί δι­α­κη­ρυτ­τού­σης "ὅ­τι με­θ' ἡ­μῶν ὁ Θε­ός".