π. Εφραίμ Παναούσης: «Η συλλογική κοινοτική προσευχή είναι κάτι πολύ σημαντικό»

Είναι πράγματι απών ο Θεός; 

Ποιος είναι πράγματι απών; 

Αυτός ή εμείς;

Του Κωνσταντίνου Δαντίλη

«Δανεικές σκέψεις», δηλαδή «γνώμες και δάνειες σοφές και πνευματικές κουβέντες» του Επισκόπου Anthony bloom που αφορούν στην πνευματική ζωή, κατέθεσε ο Αρχιμανδρίτης Εφραίμ Παναούσης μετά την Ιερά Παράκληση που τελέστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενορία εν δράσει…» της Ευαγγελίστριας Πειραιώς. 

Αναπτύσσοντας το θέμα: «Μάθε να προσεύχεσαι: η απουσία του Θεού στην Προσευχή», ο π.Εφραίμ αρχικά διερωτήθηκε «τι φταίει για το γεγονός ότι όταν μιλάς στο Θεό έχεις την αίσθηση ότι δεν σε ακούει;».

Αναφέροντας λίγα βιογραφικά στοιχεία του Επισκόπου Anthony bloom υπογράμμισε πως «θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους θεολόγους, που τα βιβλία του αυτή τη στιγμή διαβάζονται σε ολόκληρο τον κόσμο».

Μιλώντας για την απουσία του Θεού κατά την ώρα της προσευχής, ο π.Εφραίμ τόνισε πως «πρόκειται για μία επώδυνη εμπειρία. Ο άνθρωπος δηλαδή όταν προσεύχεται στο Θεό, θέλει να του μιλήσει και αισθάνεται ότι δεν έχει κάποιον να τον ακούσει».

«Είναι πράγματι απών ο Θεός; Ποιος είναι πράγματι απών; Αυτός ή εμείς;» σημείωσε στη συνέχεια ενώ κάνοντας λόγο στη συνέχεια για τα είδη προσευχής υπογράμμισε: «Οι πατέρες της Εκκλησίας μας λένε ότι πρέπει να συνδυάζουμε όλους τους τύπους των προσευχών. Πρώτα - πρώτα τα πάντα ξεκινούν από την Λειτουργική Προσευχή, δηλαδή όταν όλοι οι άνθρωποι μαζεύονται στην Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία, προκειμένου από κοινού να ζήσουν και να αισθανθούν ότι είναι κύτταρα ενός σώματος. Η συλλογική κοινοτική προσευχή είναι κάτι πολύ σημαντικό και κάτι πάρα πολύ σπουδαίο. Οι Πατέρες της Εκκλησίας τονίζουν ότι πολλές φορές η ατομική μας προσευχή δεν βρίσκει ανταπόκριση από το Θεό επειδή έχουμε απορρίψει την κοινή λειτουργική κοινοτική προσευχή».

Ακολούθως ο π.Εφραίμ σημείωσε αυτό που πολλές φορές προτάσσουμε: «ότι εγώ δεν πάω στην Εκκλησία γιατί εκεί πηγαίνουν οι άνθρωποι των μεγάλων Σταυρών». «Μπορεί να είναι έτσι» τόνισε, «αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό που λέμε έχει εγωισμό και κατάκριση», συμπληρώνοντας πως «όποιος πάει στο νοσοκομείο δεν κοροϊδεύει αυτούς που έχουν καλύτερη αρρώστια, μεγαλύτερη αρρώστια από αυτόν, αλλά κοιτάει το πώς θα θεραπευθεί και θα θεραπεύσει ο ίδιος τις πληγές του».

Ο π.Εφραίμ αφού έκανε λόγο για την σημαντικότητα και την ιδιαίτερη θέση που έχει το προσευχητάρι μέσα στο σπίτι, ανέφερε πως «και με δικά μας λόγια πρέπει να προσευχόμαστε. Με τα λόγια της καρδιάς μας», προσθέτοντας παράλληλα πως «δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε τις προσευχές της Εκκλησίας μας. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το Απόδειπνο, την Παράκληση της Παναγίας, τους Χαιρετισμούς της Παναγίας και αυτό γιατί οι προσευχές της Εκκλησίας μας, οι Ακολουθίες της Εκκλησίας μας, έχουν όλη την ομορφιά και την πληρότητα των αιτημάτων». 

«Οι προσευχές της Εκκλησίας έχουν την ιδιότητα να ιεραρχούν σωστά όλα τα αιτήματα της ζωής μας», υπογράμμισε, συμπληρώνοντας πως «προτεραιότητα είναι οι Ακολουθίες της Εκκλησίας και βεβαίως τα λόγια της καρδιάς της ιδιωτικής μας Προσευχής».

Επεσήμανε πως «η προσευχή είναι μία συνάντηση, μία σχέση», τονίζοντας πως «ο Θεός είναι πάντα παρών. Εμείς δεν το αντιλαμβανόμαστε». Σημείωσε πως ενώ είναι κοντά μας εικοσιτέσσερις  ώρες το εικοσιτετράωρο, εμείς έχουμε απαίτηση το πεντάλεπτο που του μιλάμε να φανερωθεί στις δικές μας αισθήσεις. «Αυτό κρύβει έναν μεγάλο εγωισμό», προσέθεσε.

Κάνοντας λόγο για την σύγχρονη τεχνολογία ανέφερε πως στην «τεχνολογία της Προσευχής», όταν σηκώσουμε το τηλέφωνο και καλέσουμε το Θεό, Εκείνος θα «είναι πάντα εκεί, συνεχίζοντας να είναι αυτό που είναι πάντα, Αγάπη. Χωρίς κρατούμενα».

«Ο Θεός δεν δίνει δάνεια τράπεζας, ώστε κάποια στιγμή να σταματήσει τη ροή χρημάτων. Δεν έχει capital control ο Θεός. Δίνει πάντοτε ο Θεός αρκεί ο άνθρωπος να θελήσει», είπε σε άλλο σημείο με έμφαση ο π.Εφραίμ, προσθέτοντας παράλληλα πως το τρέξιμο της καθημερινότητας έχει επιδράσει και στα πνευματικά μας και δεν αφιερώνουμε χρόνο στην προσευχή, στην μελέτη. «Θέλουμε πράγματα γρήγορα» είπε χαρακτηριστικά, θυμίζοντας λόγους των Πατέρων της Εκκλησίας μας οι οποίοι λένε πως όταν αποφασίσουμε να προσευχηθούμε, πρέπει να αφιερώσουμε αρκετό χρόνο.

Τόνισε πως «η Προσευχή είναι μια ιδιαίτερα Ευλογημένη πράξη που χρειάζεται να επιδοθούμε πάρα πολύ», ενώ μιλώντας για τις δυσκολίες της ζωής υπογράμμισε πως ο πόνος είναι η πιο γλυκιά ατμόσφαιρα της προσευχής. Χαρακτηριστικά είπε πως «όταν ο άνθρωπος πονά, τότε μόνο πραγματικά μαθαίνει να Προσεύχεται. Γιατί όταν πονά δεν έχει να κρατηθεί από κανέναν άνθρωπο. Κρατιέται μόνο από το Θεό. Και τότε η σχέση μαζί Του είναι πραγματικά συγκλονιστική».

Ολοκληρώνοντας επεσήμανε τους πολέμους που δέχεται ο άνθρωπος κατά την διάρκεια της Θείας Λατρείας και θύμισε λόγους του Αγίου Παϊσίου ο οποίος μιλούσε για «έμπονη Προσευχή».