Περιληπτικό
σχόλιο από τον Σταύρο Ιντζεγιάννη
Η ΜΟΝΗ ΣΤΟΥΔΙΟΥ
( Άγιοι και λόγιοι Στουδίτες
Μοναχοί)
Κυκλοφόρησε η ιστορική
έρευνα- μελέτη του dr Παναγιώτη
Μαρτίνη Φιλολόγου τ. λυκειάρχου και άρχοντος Ιερομνήμονος της μεγάλης του
Χριστού Εκκλησίας « Η Μονή Στουδίου –Άγιοί και λόγιοι Στουδίτες Μοναχοί»
(εκδόσεις Ταώς σελίδες 250 Πάτρα 2015) η οποία έρχεται να καλύψει ένα τεράστιο κενό που υπάρχει για τον πολύ κόσμο γύρω από τον μοναχισμό με εξαίρεση φυσικά όσους έχουν εντρυφήσει στην ιστορία της θρησκείας μια και
η πίστη από μόνη της δεν αρκεί, αλλά χρειάζεται να γνωρίζει ο πιστός σε βάθος
όσα γίνεται περισσότερα γι αυτό που
πιστεύει, ειδικά σε μια εποχή που οι αιρέσεις και οι πειρασμοί περίσσεψαν,
ακόμη περισσότερα με την παγκοσμιοποίηση, πέρα από την οικονομική της -αμφιλεγόμενη κι αυτή ωφέλεια-απειλούν να διαστρέψουν
τα ήθη , τα πιστεύω μας και τις παραδόσεις μας
ακόμη κι αυτή την έννοια της
πατρίδας μας.
Η έκδοση χωρίζεται ουσιαστικά σε
δύο μέρη ,Τον πρόλογο
που υπογράφει ο Αχιμανδρίτης Νικόδημος της Ι.Μ.Παναγίας της
Χρυσοποδαριτίσσης –Νεζερών και το δεύτερο μέρος όπου ο συγγραφέας ερευνητής κ Μαρτίνης βιογραφεί 12 επιφανείς Στουδίτες μοναχούς , 4
Πατριάρχες προερχομένους από τη Μονή
Στουδίου και ακόμη 7 σπουδαίους
Στουδίτες μοναχούς οι οποίοι έγιναν
γνωστοί ως Όσιοι ,λόγιοι ,υμνογράφοι,
αντιγραφείς κωδίκων κ,τ,λ.
Ερέθισμα - πρόκληση για την έρευνα του κ
Μαρτίνη θα πρέπει να υπήρξε η άγνοιά μας για τον μοναχισμό και την τεράστια
προσφορά του στη θωράκιση του χριστιανισμού όπως διασώθηκε στο πέρασμα των
αιώνων μέχρι τις ημέρες μας που τον βιώνουμε.
Τι είναι λοιπόν ο Μοναχισμός ;–
« Δεν πρέπει να συγχέουμε τον
Χριστιανικόν μοναχισμόν με πρακτικάς των
ανατολικών φιλοσοφιών… Υπερβαίνων τα μέσα αυτά,
τας πρακτικάς αυτάς οχριστιανικός
μοναχισμός είναι ζωντανή έκφρασις της σταθεράς αναζητήσεως του ανθρώπου προς
ανεύρεσιν της αυθεντικής αυτού ταυτότητος δια της υπερνικήσεως όλων των εμποδίων τα οποία αποστασιοποιούν αυτόν από τον Θεόν Μεταξύ του ανθρώπου και του
Θεού συγκροτείται ένας ακατάπαυστος διαλογος Όμως δια να υφίσταται ο διάλογος αυτός απαιτείται ειρήνη και ησυχία -18-
Και εν συνεχεία « Μοναχός είναι κυρίως ο άνθρωπος ο οποίος θέλει να ζήσει το κατά το δύναμιν επί της γης, την κοινωνίαν
αυτού μετά του Θεού -20-Γράφει προλογίζοντας την έκδοση ο Αρχιμαδρίτης
π.Νικόδημος
Μια προσωπική μου έρευνα μετά την ανάγνωση της
μελέτης του κ Μαρτίνη σε πλειάδα φίλων και
γνωστών -μερικοί τους μάλιστα με επιστημονικούς τίτλους- απέδειξε ότι ελάχιστα
ή καθόλου γνωρίζουμε για τη Ι Μονή Στουδίου και την ύπαρξή της η οποία
χρονολογείται από το 426 -1453 αν και οι
Στουδίτες μοναχοί υπήρξαν ο προμαχώνας των ασυμβίβαστων αγώνων ιδιαίτερα στην
περίοδο της Β εικονομαχίας ( 813-842). Και μάλιστα εξ αιτίας αυτής των της
αντίστασης, πολλοί διώχθηκαν, φυλακίστηκαν, και εξορίστηκαν χωρίς παρά ταύτα να
συμβιβαστούν με τους εικονόφιλους.
Να υπογραμμισθεί για την καλύτερη
κατανόηση ότι η Μονή Στουδίου υπήρξε μια
από τις πλέον αξιόλογες και ονομαστές μονές της Κωνσταινούπολης. Και ότι
κτήτοράς της ήταν ο πρώην ύπατος Στούδιος,
θαυμαστής του μοναχικού βίου ο οποίος ίδρυσε τη μονή σε δικό του κτήμα που
βρισκόταν κατά μήκος της θαλάσσης Ν.Δ
της Πόλης στον Ξηρόλοφο. Τον Έβδομο λόφο της Κων / πολης
Στη έρευνα του κ Παναγιώτη Μαρτίνη εξετάζεται
με κάθε λεπτομέρεια η ύπαρξη και οι αγώνες της μονής σε μια τόσο δύσκολη για τις εικόνες εποχή που
οι εικονομάχοι, έχοντας συμμάχους τους αυτοκράτορες (οι Ίσαυροι ο Λέων Δ ο
Χαζαρος και γιός του ο Κων/ νος ο Κοπρώνυμος) οι οποίοι απεδείχθησαν απηνείς
διώκτες των εικόνων.
Πολλοί από αυτούς κατέφυγαν στη
Δύση, πράγμα που γεννά στον αναγνώστη την απορία ,δεδομένου του σχίσματος που χώριζε
την Ανατολική από τη Δυτική εκκλησία,
πολύ περισσότερο μάλιστα ότι μιλώντας για τους Στουδίτες μοναχούς, δεν πρέπει
να ξεχνούμε ότι πρόκειται για μοναχούς οι οποίοι αποτέλεσαν πρότυπα για όλο τον ορθόδοξο κόσμο
με την οργάνωση και τον βίο τους και το μαχητικό
πνεύμα τους αφού πολλοί έζησαν κατά τη Β
περίοδο της εικονομαχίας( 813- 842) -59-
Ωστόσο διευκρινίζεται με σαφή τεκμηρίωση από
τον συγγραφέα ότι αν « οι Στουδίτες μοναχοί χαρακτηρίζονται ως παπόφιλοι τούτο ωφείλεται εις την εικονόφιλη πολιτική της δυτικής εκκλησία. Σχετικά ο Όσιος Θεόδωρος διευκρινίζει σε επιστολή
του ότι δεν του αποδίδει
πρωτείον εξουσίας (εννοει τον Πάπα) αλλά τιμής ως πρωτόθρονου της τότε πενταρχίας -48-
Τη βιογράφηση των Στουδιτών μοναχών
αρχίζει ο κ Μαρτίνης με τον Όσιο Πλάτωνα για τον οποίο γράφει ότι με την αποταγή (αυταπάρνηση) όλων των προσωπικών του επιθυμιών την πλήρη
υποταγή και υπάκουο αρχίζει τον πνευματικό του αγώνα.-61-
Στον βίο του Οσίου Πλάτωνος μάλιστα,
αναφέρεται ότι όταν ανήλθε εις τον θρόνο ο Κωνσταντίνος ο 6ος εγκατέλειψε την νόμιμη σύζυγό του και παράνομα
παντρεύτηκε την αυλική Θεόδοτη Επειδή όμως ο πατριάρχης Ταράσιος δεν καθέρεσαι
τον παρανομίσαντα ηγούμενο Ιωσήφ.( Που
τους πάντρεψε) διαμαρτυρήθηκαν και διέκοψαν
τη σχέση τους μετά του Ταρασίου και την
εκκλησιαστικήν επικοινωνίαν και γι αυτό τον λόγο κατεδιώχθηκαν και εφυλακίσθηκαν – 69-
Στους επιφανείς Στουδίτες μοναχούς
αναφέρεται ο Όσιος Θεόδωρος (8ος -9ος αιων)ο οποίος ως ηγούμενος της Μονής Στουδίου
θέλησε να την ανακαινήσει και να τη διοργανώσει
σύμφωνα με τους μοναχικούς
κανόνες του Μ.Βασιλείου Έτσι ενίσχυσε το κοινοβιακό σύστημα μέχρι των τελευταίων λεπτομερειών και ο κανών
του Στουδίου κατέστη η βάση των τυπικών
πολλών Μοναστηρίων εν τω Βυζαντινό κράτει
και των εκτός αυτού-71-
Στη σελίδα 115 διαβάζουμε περί του
Συμεών του Νέου Θεολόγου
ο οποίος όπως και οι άλλοι μυστικοί φρονούσε « ότι την
μέλλουσαν μακαριότητα δύναταί τις να προαπολαύσει εν τη παρούση ζωή. Απαραίτητος
προϋπόθεσις είναι η ηθική παρασκευή ο κάθαρμός της ψυχής και η πλήρωση των
Θείων αντολών!
Ιδιαιτέρως αναφέρεται και βιογραφείται δια
μακρών ο Όσιος Βλάσιος για τον οποίον χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι συχνά απομακρυνόταν από το κελί του και πήγαινε
σε απάτητα μέρη για να τελέσει τη Θεία
μυσταγωγία με συμψάλτες του τους Αγγέλους. Ολόκληρη τη Μ Τεσσαρακοστή την
περνούσε μόνος βυθισμένος στην προσευχή και στη Θεία εποπτεία-134-
Γράφει ακόμη για τον Όσιο Διονύσιο τον ρήτορα (16ος αιών)
ότι υπήρξε συνασκητής του Οσίου Μητραφάνη και ότι υπήρξε κάτοχος
παχυλής γνώσεως και θύραθεν ιεράς
παιδείας εξ προσεκτήσατο και την επωνυμιάν του ρήτορος παραμένουσαν
έκτοτε εις αυτόν μέχρι του τέλους του βίου του-195-
Βεβαίως μια τόσο εκτενής αλλά και
ενδιαφέρουσα βιογραφία 23 μοναχών που ο
καθείς τους υπήρξε μια χωριστή προσωπικότητα και η προσφορά τους σφράγισε την
ιστορία της Ι.Μ Στουδίου στο πέρασμα των χρόνων, δεν είναι δυνατόν να
σχολιαστεί σε ένα σύντομο σημείωμα,του οποίου μοναδικός σκοπός, είναι, να δώσει
μια περιληπτική εικόνα της ιστορικής
έρευνας και μελέτης του κ, Π. Μαρτίνη η οποία αποτελεί απαραίτητο
απόκτημα για κάθε χριστιανική αλλά και οιουδήποτε φιλίστορος βιβλιοθήκη, αλλά
και εργαλείο περαιτέρω έρευνας για κάθε μελετητή.
Πέραν όμως όλων αυτών ο σχολιαστής
έχει να καταθέσει τον προσωπικό του θαυμασμό για την γλώσσα των Πατέρων της Εκκλησίας,
όπως αυτή διασώθηκε από τα κείμενά τους και την οποία σπουδάζει ο αναγνώστης διαβάζοντας
παραγράφους από τα κείμενά τους τα οποία παραθέτει ο συγγραφέας και όπου η κάθε μία λέξη είναι σαν νότα από
την οκτάηχο σε υμνογραφικό άκουσμα και για την οποία ο σχολιάζων υποκλίνεται
στον συγγραφέα Ερευνητή κα επισυνάπτει ευχαριστίες πολλές για την έρευνα –
μελέτη «Η μονή του Στουδίου…» η οποία είναι
όχι απλώς βασική γνώση για την
ιστορία του μοναχισμού και τις οφειλές μας σ `αυτόν, αλλά συνάμα και ένα γλαφυρό
ανάγνωσμα που χαίρεσαι να το διαβάζεις.
Σταύρος Ιντζεγιάννης
Πάτρα Φεβρουάριος 1 -2016
E mail : sindzeyan@yahoo.gr
Σχετική δημοσίευση στο www.fileas-kritikes.blogspot.com
Και στο Facebook : Σταύρος Ιντζεγιαννης χρονολόγιο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου